Windows 10 installeren op een usb-stick is handig als je het besturingssysteem wilt gebruiken op een computer die niet van jou is. Je kunt dan Windows 10 draaien vanaf die stick. Wij leggen uit hoe dat werkt.

Tip 01: stick of schijf

Je kunt Windows draaien vanaf een usb-stick. Deze mogelijkheid biedt je verschillende voordelen. Zo heb je altijd je eigen Windows-omgeving bij de hand, en ben je minder afhankelijk van de computer waarop je Windows uitvoert. Het principe is overigens eenvoudig: je start de computer niet op vanaf de ingebouwde harde schijf, maar je gebruikt je usb-stick (of externe harde schijf) om van op te starten. Je hebt wel enige technische kennis nodig om de portable installatie te realiseren. In dit artikel geven we je die mee; met het juiste gereedschap ben je er zo. Voor ons stappenplan heb je een usb-stick nodig (gebruik minimaal een capaciteit van 16 GB).

Het type usb-stick bepaalt sterk de snelheid waarmee je Windows erop kunt installeren en ervan kunt afdraaien. Kies dus bij voorkeur voor een high-speed usb-stick, van het type usb 3.0 of hoger. Je kunt ook een externe harde schijf gebruiken, bijvoorbeeld een snelle ssd-schijf, die je via usb aansluit. Opslagmedia met een usb-c-poort volstaan natuurlijk ook. Houd er wel rekening mee dat niet ieder systeem al beschikt over deze relatief nieuwe aansluiting. Alle inhoud op de schijf wordt verwijderd als je die inzet voor een draagbare versie van Windows, zorg er dus voor dat de data op het opslagmedium veiliggesteld is. Maak dus een back-up van de gegevens op de usb-stick of schijf die je wilt gebruiken, of gebruik een nieuw opslagmedium.

In plaats van een usb-stick kun je ook gebruikmaken van een externe harde schijf, waarop je de portable installatie van Windows plaatst. Voor het verdere proces maakt het niet uit welke je gebruikt: stick of schijf hoef je maar aan te sluiten aan de computer die je wilt gebruiken en te selecteren als opstartmedium. Voordelen van een externe schijf zijn de snelheid waarmee Windows in de praktijk werkt en de doorgaans grotere capaciteit ten opzichte van een usb-stick.

©PXimport

Tip 02: Welke versies

In principe kun je de relatief moderne Windows-versies (Windows 7, Windows 8, Windows 8.1, Windows 10 en Windows 11) gebruiken in een portable modus. Voor Windows 7 gelden er echter wel beperkingen, omdat dit besturingssysteem niet volledig portable te maken is. Vooral op het gebied van driverondersteuning kan Windows 7 in een portable installatie problemen geven. Ook kun je de portable installatie alleen uitvoeren via een usb2.0-poort, omdat Windows 7 geen ingebouwde ondersteuning voor usb 3.0 of hoger heeft. Binnenkort eindigt de ondersteuning voor Windows 7 bovendien. Kies je voor een portable installatie, probeer dan bij voorkeur Windows 8.1 en Windows 10 of Windows 11 te gebruiken. Wij gaan uit van een portable installatie van Windows 10, maar de stappen zullen erg overeenkomen met de installatie van Windows 11.

©PXimport

Tip 03: Iso-bestand

Om Windows vanaf usb-stick te gebruiken, hebben we een geldige installatie van Windows nodig (zie kader). Straks gaan we gebruikmaken van WinToUSB, dat ons helpt bij het maken van de stick. Dit programma heeft een ‘bron’ nodig waarmee de stick kan worden gemaakt: een Windows-installatie. Er zijn drie mogelijkheden om deze bron aan te leveren: op basis van een bestand (zoals een iso-bestand), op basis van een installatie-dvd en op basis van een harde schijf. Wij kiezen voor een iso-bestand. Microsoft heeft het iso-bestand van Windows 10 online geplaatst. Je kunt dit downloaden via een hulpprogramma. Ga de site van Microsoft en klik op de knop Hulpprogramma nu downloaden. Start het programma en klik op Volgende. Nadat je akkoord bent gegaan met de gebruiksvoorwaarden, kies je in het volgende scherm voor Installatiemedia (USB-stick, dvd of ISO-bestand) voor een andere pc maken. Klik op Volgende.

Windows 11

©PXimport

Tip 04: Versie kiezen

In het volgende scherm geef je aan welke versie van Windows je wilt downloaden. Het hulpprogramma heeft zelf de standaardopties al geselecteerd. Wil je zelf kiezen, haal dan het vinkje weg bij de optie Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc. Geef bij Taal de gewenste taalversie op en kies bij Architectuur voor de 32- of 64-bit versie. Wij kiezen voor de 64-bits editie. Tevreden met de selectie? Klik op Volgende. In het venster hierna bepaal je dat Windows als iso-bestand moet worden binnengehaald. Kies daarom voor de tweede optie – ISO-bestand – en klik op Volgende. Geef een opslaglocatie voor het bestand op en kies Opslaan. De locatie heb je straks nodig om aan WinToUSB aan te geven waar Windows klaarstaat. De Windows-versie wordt binnengehaald en opgeslagen als iso.

©PXimport

Zorg voor een licentie

Tip 05: Andere iso’s

Mogelijk wil je niet Windows 10 gebruiken, maar een eerdere versie zoals Windows 7 of Windows 8.1. Een ontwikkelaar heeft een programma gemaakt waarmee je snel de juiste iso-bestanden kunt downloaden. Dit Windows & ISO Download Tool houdt overzichten bij van de iso-bestanden en laat je via het programma zelf eenvoudig de gewenste versie kiezen. Ga heidoc.net en haal de nieuwste versie binnen. Eenmaal geïnstalleerd en geopend, toont de tool je rechts enkele tabbladen. Op het eerste tabblad – Windows – kies je welke Windows-versie je wilt installeren, bijvoorbeeld Windows 10. In het venster links kies je daarna de gewenste editie, waarna je klikt op Bevestig. Kies ook de taal van de Windows-versie, en klik weer op Bevestig. In het rechterdeel van het venster vind je knoppen waarmee je de downloadlink kunt kopiëren, om de iso-bestanden bijvoorbeeld te downloaden via de browser.

©PXimport

Tip 06: Stick klaarmaken

Nu is het belangrijk om de usb-stick geschikt te maken om te gebruiken om de computer mee op te starten. Er zijn verschillende ‘schema’s’ mogelijk; welke je kiest is afhankelijk van het type computer dat je gebruikt. Voor ons stappenplan delen we de externe stick zó in, dat deze op zoveel mogelijk computers werkt. Wij maken daarvoor gebruik van een mbr-partitie. Open het Startmenu en typ Diskmgmt.msc. Klik op OK. Het venster van Schijfbeheer wordt geopend. In het bovenste gedeelte van het venster vind je een overzicht van beschikbare schijven. Hiertussen vind je ook de harde schijf van de computer. Zoek nu naar de usb-stick en selecteer deze. Klik met de rechtermuisknop op de partitie (onderin het venster) en kies voor Volume verwijderen. Zorg ervoor dat alle partities zijn verwijderd. Klik hierna met de rechtermuisknop op de schijf en kies voor Converteren naar MBR-schijf. Maak hierna een nieuwe partitie aan op de usb-stick: klik met de rechtermuisknop op de schijf en kies voor Eenvoudig volume. Doorloop de stappen van de wizard en creëer een nieuwe partitie.

©PXimport

Systeempartities en opstartpartities

Tip 07: WinToUSB

Voor ons stappenplan maken we gebruik van het programma WinToUSB. Zoals de naam al aangeeft, helpt dit programma met het plaatsen van Windows op een usb-stick. Haal de nieuwste versie binnen. Er zijn verschillende edities beschikbaar; probeer eerst de functies uit via de gratis variant. Na installatie start je de software via het Startmenu: typ WinToUsb en klik het programma aan.

WinToUSB is in verschillende versies beschikbaar, waaronder een gratis editie. Zoals je hebt gelezen, kun je deze proberen om vertrouwd te raken met het concept. Je loopt echter al gauw tegen beperkingen aan in de gratis editie. Zo ondersteunt het op het moment van schrijven wel het maken van een Windows 10-installatie, maar is het maken van een stick die is gebaseerd op de laatste versie (1809) voorbehouden aan de Professional-editie. Daarvoor betaal je circa 30 dollar, inclusief levenslange updates. Wij raden deze versie dan ook aan. Op Easyuefi.com vind je een overzicht van de verschillen.

©PXimport

Tip 08: Iso aanwijzen

Het programma is opgebouwd uit twee onderdelen. Links vind je drie knoppen, voor drie manieren waarop je Windows op een usb-stick kunt plaatsen: via een iso-bestand, via een installatie-dvd of via een harde schijf. Wij klikken op de eerste knop. In het rechterdeel van het venster geef je aan waar het iso-bestand zich bevindt. Klik op de knop Bladeren en wijs het iso-bestand aan. Een iso-bestand kan meerdere Windows-versies bevatten. WinToUSB opent het bestand dan ook en controleert welke Windows-versies je ermee kunt installeren. Een lijst verschijnt met beschikbare installaties (in het gedeelte Selecteer het operating systeem dat u wilt installeren. Selecteer de Windows-versie die je op de usb-stick wilt plaatsen (bijvoorbeeld Windows 10 Home) en klik op Volgende.

©PXimport

Tip 09: Op stick plaatsen

In het volgende venster geef je aan waar Windows moet worden geïnstalleerd. Uiteraard is dit onze usb-stick. Bij de optie Kies de doeldisk selecteer je de juiste usb-stick. Als WinToUSB aanbiedt om de usb-stick te formatteren, kies je hiervoor. Klik op Ja. In het volgende scherm geef je aan waar de systeempartitie en de opstartpartitie zich bevinden. Deze worden rood gekleurd. Kies bij Installatiemodus voor Traditioneel. Klik vervolgens op Volgende. WinToUSB installeert nu de Windows-versie op de usb-stick. Geduld is een schone zaak. Afhankelijk van de Windows-versie, de gebruikte externe schijf of stick en de computer kan de installatie een uur in beslag nemen. Hierna is de usb-stick klaar voor gebruik.

©PXimport

Tip 10: Opstartvolgorde

Om Windows vanaf usb-stick te kunnen gebruiken, moet de computer opstarten vanaf die usb-stick. Dat kun je regelen in de bios-instellingen van de computer. Start de computer opnieuw op en gebruik de sneltoets om de bios-instellingen te openen. De exacte sneltoets verschilt per computer, bijvoorbeeld F10 of F8. Ga naar de Boot-instellingen in het bios en kies ervoor om de computer vanaf usb te laten opstarten. De exacte stappen verschillen per computerfabrikant en bios-versie. Zoek naar termen zoals Boot Order (opstartvolgorde) en zorg ervoor dat het usb-apparaat boven in de lijst met de opstartvolgorde staat. Sla de wijzigingen op en start de computer opnieuw op met de externe stick.

Nu is het tijd om je portable installatie van Windows te testen. Sluit de externe usb-stick of externe schijf aan op de computer en start de computer opnieuw op. Deze moet nu opstarten vanaf het externe medium. Word de schijf niet gestart, controleer dan de opstartvolgorde van apparaten in het bios van de computer en controleer of je de juiste opstartpartitie hebt aangemaakt en geselecteerd.

©PXimport

Hulp en advies

Portable apps

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.