Hoe we met web 3.0 onze online privacy terugpakken

In plaats van gegevens op te slaan in gecentraliseerde databases, speelt decentralisatie een belangrijke rol in de 3.0-versie van het web. Blockchaintechnologie ligt ten grondslag aan deze decentralisatie. Verschillende nodes, of servers, verspreid over de wereld synchroniseren de versleutelde data, waardoor altijd meerdere kopieën van dezelfde data beschikbaar zijn. 

Sommige data zijn open en beschikbaar voor iedereen, andere data zijn versleuteld en alleen toegankelijk voor iemand met de bijbehorende sleutel. Bij web 3.0 kunnen data bovendien lokaal en versleuteld worden opgeslagen.

Gebruikers kunnen toegang krijgen tot hun eigen data of online identiteit, dankzij hun eigen sleutel. Gebruikers geven applicaties, zoals zoekmachines, social media of webshops, toegang tot bepaalde onderdelen van hun versleutelde data. Hierdoor kunnen deze online apps diensten leveren aan de gebruiker. Deze data kunnen echter alleen geïnterpreteerd worden zolang de app toegang heeft tot de versleutelde gegevens. 

Zodra de gebruiker een applicatie de toegang ontzegt, wordt de connectie tussen de twee verbroken. Op deze manier heeft een consument veel meer controle over welke gegevens er gedeeld worden, maar kan software ook veel persoonlijker te werk gaan.

Semantische web

Wanneer gebruikers in de tijd van web 2.0 een zoekopdracht invoeren, krijgen ze een antwoord. De zoekmachine behandelt deze zoekopdracht als één taak. Bij een web 3.0-versie van een zoekmachine wordt veel meer context geboden. Zo vinden consumenten niet alleen hun favoriete vakantiebestemming, maar ook wat er gedurende hun verblijf te doen is. Dit wordt dan – uiteraard – afgestemd op bijvoorbeeld eerder reisgedrag. 

Web 3.0 wordt ook wel het semantische web genoemd. Deze versie van het internet wordt veel slimmer door kunstmatige intelligentie en big data. Complexere vragen kunnen dan gemakkelijker beantwoord worden door spraakassistenten als Siri en Alexa.

Maar wanneer een zoekmachine of applicatie kan voorspellen wat de consument wil, dan hebben die bedrijven toch toegang tot privégegevens? Dat klopt. Maar dankzij blockchaintechnologie kunnen data versleuteld en gedecentraliseerd opgeslagen worden. Dit betekent dat alleen de persoon met de juiste sleutel de data kan ontgrendelen. Op basis van een grote hoeveelheid gegevens, verkregen vanuit de gebruiker zelf en de rest van het gebruikersbestand, kan de software door middel van big data een gepersonaliseerde dienst voorschotelen. De software interpreteert data en past de dienst aan op de voorkeuren van de gebruiker.

Web 3.0 biedt niet alleen een betere gebruikerservaring, deze versie van het web is ook veiliger. Bedrijven gebruiken nog steeds data om hun dienst te leveren, maar zij slaan deze data niet langer op. De gegevens worden nu via een encryptie gekoppeld aan het versleutelde account van een gebruiker. Daarnaast worden de privégegevens niet langer in datacenters opgeslagen door één bedrijf, maar door een netwerk (of blockchain) van bedrijven, instanties en individuen.

Niet alleen wordt het flink lastiger om iemands persoonlijke data te stelen, ook kan een dienst of applicatie niet langer platgelegd worden door ddos-aanvallen. Bij een dergelijke aanval wordt normaliter een server overbelast met dataverzoeken, maar diensten die op web 3.0 aangesloten zijn gebruiken geen centrale servers. Dat maakt het nog lastiger voor hackers, want er is geen ‘single point of failure’ meer. 

Web 3.0 zorgt ervoor dat online diensten minder gevoelig worden voor ddos-aanvallen dankzij gedecentraliseerde dataopslag. Deze data worden versleuteld opgeslagen en kunnen alleen met de sleutel van de gebruiker worden geopend.

We zijn nog niet zover, maar de basis werd ruim een decennium geleden gelegd met de introductie van bitcoin. Met de opkomst van smart contracts op onder meer de Ethereum-blockchain, is het nu al mogelijk om gedecentraliseerde diensten te gebruiken. Zo behoudt de gebruiker meer controle over zijn eigen data, waardoor privacy beter blijft gewaarborgd. Identiteitsfraude zal hierdoor afnemen, terwijl internetbedrijven en de overheid niet langer alles hoeven in te zien. Alleen het broodnodige wordt gedeeld, wanneer de gebruiker daarvoor kiest.

De huidige status van web 3.0

Smart contracts op de ethereum-blockchain zijn slechts het begin. Ontwikkelaars zijn nu bezig om speciale blockchains te maken gespecialiseerd voor bepaalde applicaties. Dit zijn vaak zogenoemde layer-2 blockchains, die gebruikmaken van de veiligheid die geboden wordt bij bijvoorbeeld ethereum of de bitcoin-blockchain. Intussen zijn er andere diensten in ontwikkeling, waaronder Cosmos en Polkadot, die communicatie tussen de verschillende blockchains mogelijk maken. 

Het klinkt allemaal vrij technisch en dat is op dit moment ook het probleem. De blockchain-technologie die ten grondslag ligt aan het gebruik van ‘het nieuwe internet’, is simpelweg nog niet gebruiksvriendelijk genoeg. Het maken van een wallet en het omgaan met publieke en private keys, is niet voor iedereen weggelegd.

Unstoppable Domains, een bedrijf dat zich inzet voor de decentralisatie van het internet, schat dat diensten voor web 3.0 maandelijks door een miljoen mensen gebruikt worden. Denk hierbij aan het verhandelen van cryptomunten, maar ook aan games, social media, en kunstzinnige applicaties.

Toegang krijgen tot deze diensten werkt veelal via het aanmaken van een wallet. Blockchain-services als Wax en Flow proberen dit proces zo gemakkelijk mogelijk te maken door de gebruiker te laten inloggen met bijvoorbeeld een Facebook-account of een e-mailadres. Het zijn dergelijke stappen in de gebruikerservaring die diensten op web 3.0 toegankelijker moeten maken. Sommige browsers, waaronder Brave en Opera, hebben ingebouwde functies om cryptowallets aan te maken. Dit soort stappen moeten de nieuwe technologie toegankelijker maken.

Elk individu heeft zijn eigen versleutelde profiel, maar er is niets dat iemand weerhoudt om meerdere profielen te maken. Iemand die steeds dezelfde ethereum-wallet gebruikt, laat een hele historie achter. Het gaat mogelijk worden voor bedrijven om dit soort data te interpreteren. Zo kunnen de transacties in een cryptocurrency-wallet iets zeggen over het type applicatie dat iemand gebruikt en wanneer deze gebruikt wordt. De Amerikaanse miljardair Marc Cuban heeft in januari een kunstwerk gemaakt en dit verkocht via de online marktplaats Rarible. Hierdoor konden andere mensen ook meteen zien dat hij het financiële platform Aave gebruikte.

Op de blockchain is dergelijke informatie niet geheim. Het is dan ook niet voor niets dat veel mensen meerdere wallets gebruiken. Het is geen gek idee om dit voor elke applicatie te doen, waardoor privacy gegarandeerd blijft. In plaats van steeds met hetzelfde e-mailadres of Facebook-profiel in te loggen, maken gebruikers op web 3.0 steeds een andere wallet aan. Deze wallets kunnen dan interactie aangaan met smart contracts, zonder dat de identiteit van de gebruiker prijsgegeven wordt. 

Helaas wordt het hier ook weer een beetje complex, want een intensieve gebruiker van het huidige web 3.0 heeft wallets op de ethereum-, EOS-, WAX-, Flow-, Binance Smart Chain- en Matic-blockchains. Een dienst als Metamask ondersteunt standaard ethereum, en met een beetje moeite ook Matic en Binance Smart Chain. Voor het gebruik van WAX, EOS en Flow zijn weer andere tools nodig, zoals de browserextensies Scatter, Wombat of de WAX Cloud Wallet. 

We zijn zo gewend geraakt aan het gebruik van één e-mailadres of Facebook-profiel, dat het hebben van verschillende accounts en diensten bijna afschrikt. Misschien onderstreept dit juist de noodzaak van het complexer maken van toegang tot onze data.

Tot slot

We staan op dit moment aan het begin van de volgende stap van de evolutie van het internet. De roep om privacy vanuit de consument wordt groter. Web 3.0 en applicaties gebouwd op die technologie gaan gebruikers meer controle en dus ook meer verantwoordelijkheid geven. 

Op dit moment is die technologie nog niet klaar voor massaconsumptie, maar de ideologie wel. Het begint met het besef dat grote techbedrijven privégegevens verkopen voor marketingdoeleinden en dan is de gedachte achter web 3.0 plotseling heel erg logisch.

Tekst: Robert Hoogendoorn