2021 wordt een interessant jaar voor Linux. Het besturingssysteem vinden we op telkens meer apparaten terug en ja, ook smartphones moeten er eindelijk aan geloven. Wat dit jaar voor Linux in petto heeft, behandelen we hier.

Fragmentatie blijft

De Linux-wereld is er altijd een van keuzevrijheid geweest, en dat blijft zo. De keerzijde is dat sommige aspecten zo essentieel zijn dat wat meer uniformiteit wel handig zou zijn. Denk maar aan pakketbeheer: het zou een stuk handiger zijn als softwaremakers maar één pakket hoefden aan te bieden dat je op alle Linux-distributies zou kunnen installeren. Vroeger was er al de scheiding tussen rpm (de Red Hat- en SUSE-families) en deb (Debian, Ubuntu en afgeleiden).

Canonical heeft met Snap een nieuw pakketbeheersysteem uitgebracht dat op alle distributies moet werken, maar rond dezelfde tijd kwam er uit de Red Hat-stal Flatpak. Beide systemen zijn redelijk populair geworden, waardoor we nu met minstens vier pakketbeheersystemen zitten. Veel makers van serversoftware hebben er al de brui aan gegeven en verspreiden hun software alleen nog maar als Docker-images.

Ook wat bestandssystemen betreft, is er een zekere fragmentatie in de Linux-wereld, al is dat misschien minder belangrijk. Ext4 is nog altijd het standaard bestandssysteem in veel distributies. Maar het heeft zo zijn beperkingen, en daarom is Btrfs ontwikkeld. Het is beter te schalen, betrouwbaarder en gemakkelijker te beheren.

Vooral openSUSE zet zwaar in op Btrfs, waar je rootpartitie standaard van het bestandssysteem gebruikmaakt. Fedora 33 maakt ook standaard gebruik van Btrfs. Red Hat daarentegen is van Btrfs afgestapt en mikt op XFS. En Ubuntu, dat nog altijd standaard Ext4 gebruikt, houdt het al enkele releases op ZFS. Voor het dagelijks gebruik zijn deze verschillen gelukkig niet zo belangrijk.

Linux op smartphones

In 2011 kondigde Canonical, het bedrijf achter de populaire Linux-distributie Ubuntu, aan dat het een versie van Ubuntu voor smartphones zou uitbrengen. Dat werd Ubuntu Touch, en in 2015 was de eerste Ubuntu-gebaseerde smartphone in Europa te koop, de BQ Aquaris E4.5 Ubuntu Edition. Maar in 2017 zette Canonical er een punt achter door gebrek aan interesse in de markt. Einde verhaal zou je denken, maar de ontwikkeling werd daarna opgepikt door het UBports-project, een wereldwijde community van vrijwilligers.

Er worden inmiddels zo’n veertig smartphones ondersteund, maar niet allemaal even volledig. Het laatste jaar is de community in volle vaart geraakt.Purism heeft met zijn Librem 5 een smartphone die zich op privacybewuste gebruikers richt. Het besturingssysteem is PureOS, gebaseerd op Debian. Aan de andere kant van de markt vind je dan weer de PinePhone van Pine64. De softwarekant is hier een communityproject: ten tijde van schrijven ondersteunde de PinePhone maar liefst zestien Linux-distributies met zeven verschillende grafische gebruikersinterfaces.

©PXimport

Draadloze toegangspunten

Nagenoeg alle draadloze toegangspunten draaien op Linux. Al proberen de fabrikanten dat meestal te verbergen door een eigen webinterface eraan toe te voegen en beperkte toegang toe te staan tot de onderliggende Linux-laag. Wel kun je op talloze apparaten OpenWrt installeren.

Nog maar enkele jaren geleden ging het niet zo goed meer met het project: een groep ontwikkelaars verliet OpenWrt en splitste zich af tot LEDE (Linux Embedded Development Environment) uit onvrede met interne processen. Maar de onvrede werd uitgepraat en in 2018 gingen LEDE en OpenWrt weer samen verder onder de oorspronkelijke naam OpenWrt. Sindsdien brengt het project vaker nieuwe releases uit en lijkt OpenWrt een tweede adem te hebben gekregen. Er zijn ook al toegangspunten te koop met OpenWrt of een ingebouwde afgeleide distributie, zoals de Turris Omnia en Turris MOX van CZ.NIC.

Windows Subsystem for Linux blijft groeien

Het Windows Subsystem for Linux (WSL) is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een rariteit tot een belangrijk onderdeel in Windows. Met WSL 2 verspreidt Microsoft zelfs een Linux-kernel in zijn besturingssysteem! Wie had dat enkele jaren geleden kunnen denken? Het laat je toe om onder Windows Ubuntu of een van de andere ondersteunde Linux-distributies in een virtuele machine te draaien die nauw geïntegreerd is met Windows, inclusief geavanceerde functies zoals Docker-containers en Kubernetes.

In 2020 heeft Microsoft WSL 2 heel wat verbeterd. Kernelupdates komen ondertussen binnen via Windows Update, en er is aan gpu-hardwareversnelling voor de Linux-omgeving en ondersteuning van grafische Linux-programma’s gewerkt. Wordt dit jaar misschien toch het jaar van Linux op de Windows-desktop?

©PXimport

ARM en RISC-V

Ten slotte. Linux is al vanaf het begin een besturingssysteem geweest dat op allerlei processorarchitecturen draait. Komt er een nieuw platform uit, zoals RISC-V, dan kun je er zeker van zijn dat Linux vooraan staat in het rijtje van ondersteunde besturingssystemen. En ook voor ARM heeft Linux al vanouds een uitstekende ondersteuning. Al werkt niet alle software die op Linux draait voor ARM of er is gewoon nog niemand die geprobeerd heeft om het voor ARM te compileren, waardoor je nog tegen wat kleine foutjes aan kunt lopen.

Maar nu Apple overstapt van Intel naar ARM voor zijn Macs, zal dit wellicht ook de aandacht voor Linux voor ARM bij softwareontwikkelaars verhogen. En dat maakt het gebruik van Linux weer een stukje interessanter.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Vandaag richten we onze blik op Chromebooks met een 15,6-inch scherm – ideaal voor wie meer werkruimte wil zonder te diep in de buidel te tasten. We hebben vijf modellen geselecteerd die uitblinken in prestaties, bouwkwaliteit en gebruiksgemak.

Acer Chromebook Plus 515 (CB515-2H-32UH)

Deze Chromebook is een stevige allrounder met een prettig groot scherm van 15,6 inch. De Full HD-resolutie in combinatie met een mat IPS-paneel zorgt voor comfortabele kijkhoeken, ook bij langere werksessies. Binnenin draait een Intel Core i3-1315U, een moderne chip met zes rekenkernen die zorgt voor een vlotte ChromeOS-ervaring. Samen met 8 GB LPDDR5X-werkgeheugen en 128 GB snelle ssd-opslag is dit systeem klaar voor een werkdag vol tabbladen, Google Docs en videobellen. Qua connectiviteit zit je goed met onder meer twee usb-c-poorten, een HDMI-poort, een usb-a-aansluiting en een microSD-slot. Dankzij wifi 6E profiteer je van hoge draadloze snelheden. De webcam filmt in Full HD en ondersteunt AI-functies zoals achtergrondvervaging, wat de Plus-status van dit model onderstreept.

Acer Chromebook Plus 515 (CB515-2HT)

Dit is de krachtiger en veelzijdiger broer van de CB515‑2H‑32UH hierboven. Beide modellen hebben een groot 15,6-inch Full HD-scherm, 8 GB snel LPDDR5X-geheugen en draaien op de nieuwste versie van ChromeOS. Het verschil zit 'm vooral in de prestaties en gebruiksmogelijkheden. De 2HT‑5789 is uitgerust met een snellere Intel Core i5‑processor, dubbele opslagcapaciteit (256 GB SSD) en een handig touchscreen, wat hem uitermate geschikt maakt voor multitasking, fotobewerking en gebruik van Android-apps. Zoek je een Chromebook met meer rekenkracht en flexibiliteit, dan biedt de 2HT‑5789 net dat beetje extra, zonder in te leveren op draagbaarheid of accuduur.

ASUS Chromebook Flip (CX1500FKA-E80049)

Deze 15,6-inch Chromebook valt op door zijn flexibele ontwerp. Dankzij het 360-gradenscharnier gebruik je het apparaat ook als grote tablet. Het Full HD-scherm is voorzien van aanraakbediening en het toetsenbord is verlicht, wat typerend is voor deze wat luxere instapper. Binnenin zit een energiezuinige Intel Celeron N4500, die in combinatie met 8 GB werkgeheugen prima presteert bij dagelijks gebruik zoals browsen, video's kijken en documenten bewerken. Met 64 GB opslagruimte is er net genoeg plek voor offline bestanden; de rest doe je natuurlijk in de cloud. Wifi 6 zorgt voor een stabiele verbinding, en het geheel weegt net geen 2 kilo. Verwacht geen snelheidsduivel, maar wel een soepele, veelzijdige werklaptop.

HP Chromebook 15a-nb0804nd

Deze HP combineert een modern ontwerp met een degelijke binnenkant. De Core i3-N305-processor is een relatief nieuwe chip met acht zuinige kernen, geschikt voor multitasking zonder oververhit te raken. Je krijgt 8 GB snel werkgeheugen en 128 GB UFS-opslag, dat net wat vlotter werkt dan standaard eMMC. Het IPS-scherm is uiteraard 15,6 inch groot, is gezegend met een Full HD-resolutie en biedt een nette kleurweergave. De behuizing bevat gerecyclede kunststoffen en voelt degelijk aan, met een prettige toetsaanslag. Dankzij wifi 6 en bluetooth 5.3 zit het ook qua verbinding wel goed. Aansluitingen? 2x usb-c, 1x usb-a, een 3,5mm-hoofdtelefoonaansluiting en een kaartlezer. Dit is een Chromebook die geschikt is voor serieuze school- of kantoortaken, zonder dat je te veel betaalt.

Lenovo Flex 3 Chrome (15IJL7)

Deze Lenovo is ideaal voor wie zoekt naar een groot scherm en maximale flexibiliteit. Je kunt hem namelijk helemaal omklappen tot een 15,6-inch tablet, met volledig aanraakscherm en 360-gradenscharnier. De Pentium Silver N6000-processor en 8 GB RAM zorgen voor degelijke prestaties bij standaardgebruik, zoals surfen, tekstverwerken of series streamen. De opslagruimte bedraagt 128 GB, en dat is ruim voldoende voor basisbestanden. Lenovo voorziet deze Chromebook van een HDMI-poort, meerdere usb-aansluitingen, een microSD-poort en een koptelefoonaansluiting. Handig is de fysieke afsluiter voor de webcam. De batterij gaat bij lichte taken tot wel 16 uur mee, wat opvallend veel is in deze klasse.

De OnePlus Pad 3 is een enorme tablet met laptopaspiraties. OnePlus verkoopt dan ook een aparte toetsenbordhoes, zodat je de tablet productiever kunt gebruiken. Voor wie is de OnePlus Pad 3 de moeite waard? Je leest het in deze review.

Tablet of laptop?

Met zijn 13,2inch-scherm is de OnePlus Pad even groot als de grootste iPad én heel wat compactere laptops. Het apparaat weegt 675 gram en is net geen 6 millimeter dik. Door het grote scherm is de tablet nauwelijks met één hand te gebruiken. Het lcd-scherm oogt wat minder fraai dan een oledscherm, maar is op alle aspecten wel erg goed. Zo oogt het beeld flink scherp dankzij de resolutie van 3392 x 2400 pixels.

OnePlus verkoopt voor 169 euro een speciale toetsenbordhoes die je aan de tablet kunt klikken. De toetsen tikken erg prettig en het trackpad werkt ook aardig. Zo productief als op een laptop zijn we niet, maar in het vliegtuig en de trein kunnen we zeker goed aan de slag.

©Rens Blom

Dat je toch een tablet voor je neus hebt, merk je bijvoorbeeld aan de beperkte selectie van poorten. De OnePlus Pad 3 heeft één usb-c-poort, en daarmee houdt het op. Je kunt wel een geschikte usb-c-hub aansluiten om meer aansluitingen te creëren, bijvoorbeeld voor een bedrade muis of HDMI-kabel richting je televisie.

©Rens Blom

Uitstekende specificaties

De specificaties van de tablet zijn ruimschoots in orde, wat je gezien de prijs ook mag verwachten. De tablet is razendsnel dankzij de Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor, die ook in veel dure smartphones zit. OnePlus verkoopt de Pad 3 in twee configuraties: de ene heeft 12 GB werkgeheugen met 256 GB opslag en in de andere variant zit 16/512 GB. De completere versie kost 100 euro meer, een meerprijs die we gerechtvaardigd vinden, al kunnen we ons voorstellen dat veel mensen (meer dan) genoeg hebben aan de instapversie.

De tablet heeft camera's op de voor- en achterkant. Die zijn kwalitatief niet bijzonder. Een iets betere selfiecamera was op zijn plaats geweest – vooral voor videogesprekken. Ook missen we een vingerafdrukscanner op de tablet.

©Rens Blom

OnePlus stopt een lekker grote accu in de tablet. Dankzij die stevige batterij lukt het ons om de Pad 3, inclusief toetsenbordhoes, langer dan een hele kantoordag te gebruiken voor werkgerelateerde apps, aangevuld met wat sociale media en het kijken van een YouTube-video. Een score waar wij blij van worden. Opladen gaat via de eerder genoemde usb-c-poort. In de doos zit, vanwege EU-wetgeving om consumentenelektronica duurzamer te maken, geen oplaadadapter. Je dient er zelf een te regelen. Kies dan een 100W-OnePlus-adapter voor snelladen of neem genoegen met langzamer opladen met een niet-OnePlus-adapter.

Software-ervaring

De Android 15-software op de tablet is door OnePlus geoptimaliseerd voor het enorme scherm. Zo kun je gebruiksvriendelijk twee apps naast elkaar gebruiken en is het ook mogelijk om een app als zwevend venster boven andere apps te blijven bekijken.

©Rens Blom

Interessant is dat OnePlus zijn OxygenOS-softwareschil heeft uitgebreid met ondersteuning voor macOS – van Apple inderdaad. Je kunt eenvoudig bestanden overdragen en je MacBook vanaf de tablet bedienen, zo is het idee. In de praktijk blijkt de deel-software van OnePlus om wel heel veel machtigingen te vragen, zien we soms Chinese tekst in beeld en werken de deel-functies uiteindelijk matig. We worden er dus (nog) niet zo vrolijk van.

©Rens Blom

©Rens Blom

Grote kans dat de Pad 3 in de nabije toekomst comfortabeler als laptopvervanger zal werken. In Android 16 komt namelijk een volwaardige desktopmodus, speciaal bedoeld voor tablets. Deze software-update komt later dit jaar, ook via OnePlus. Het is in elk geval goed om te zien dat het merk nu al serieus werk heeft gemaakt van software om de Pad 3 productief te gebruiken.

De Pad 3 krijgt drie Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates. Een prima updatebeleid, als je het ons vraagt.

Alternatieven

Hoewel onze ervaringen met de OnePlus Pad 3 op veel vlakken positief zijn, heeft deze tablet ook de nodige concurrentie. Samsung biedt met zijn Tab S10-serie ook grote tablets inclusief toetsenbordhoezen aan. Voor Apple geldt hetzelfde: de iPad is met zijn iPadOS-software weliswaar anders in gebruik dan een Android-tablet, maar is in combinatie met een toetsenbordhoes even productief als de OnePlus Pad 3.

Ook het overwegen waard is een laptop met Chrome OS of Windows. Zeker een model met een touchscreen kan een goed alternatief zijn voor de OnePlus Pad 3 als je écht productief wil zijn op het apparaat. Een dergelijke laptop hoeft bovendien niet meer te kosten dan de Pad 3 (tablet + toetsenbordhoes). Wil je echt een tablet en hecht je meer waarde aan entertainment, dan is de Pad 3 jouw apparaat. Ook zonder toetsenbordhoes.

Conclusie: OnePlus Pad 3 kopen?

De OnePlus Pad 3 is een grote en premium tablet die ons goed bevalt, zeker in combinatie met de apart verkrijgbare toetsenbordhoes. Het loont wel om een vergelijking met de concurrentie te maken, met name door de stevige adviesprijs en sommige technische keuzes.