ID.nl logo
Bestanden kopiëren traag? Probeer deze Windows-functie
© Reshift Digital
Huis

Bestanden kopiëren traag? Probeer deze Windows-functie

Heb je er weleens last van dat het kopiëren van bestanden, bijvoorbeeld naar andere schijven of binnen je thuisnetwerk soms ontzettend traag gaat? Met de slimme, verborgen tool Robocopy gaat het een stuk sneller. Wij leggen je uit hoe je hiermee supersnel je bestanden kopieert en verplaatst.

Hoogstwaarschijnlijk gebruik je sinds jaar en dag Windows Verkenner voor het beheren en kopiëren van je bestanden. Voor bestandsbeheer kun je daar prima mee uit de voeten, maar voor het kopiëren van grote (aantallen) bestanden blinkt de Verkenner niet altijd uit in snelheid.

Dat is jammer, want er bestaan genoeg situaties waarin je flink wat moet kopiëren. Bijvoorbeeld als je net Windows 10 of Windows 11 schoon hebt geïnstalleerd of wanneer je een nieuwe computer in gebruik neemt. De kans is groot dat je dan aardig wat bestanden, zoals foto’s, video’s en Office-documenten, naar de nieuwe omgeving wilt kopiëren.

Niet veel mensen weten dat Windows over een verborgen hulpprogramma beschikt waarmee je die bestanden alsnog vliegensvlug kunt kopiëren: Robocopy. Het programma gaat al meerdere edities van Windows mee, zo vind je het ook in Windows 10 en 11. 

Robocopy is een samentrekking van Robust File Copy. Het is een programma dat je via de opdrachtregel van Windows gebruikt. Verwacht dus geen gebruiksvriendelijke omgeving met de bijbehorende toeters en bellen, maar wel veel snelheid.

©PXimport

Veiligheid voor alles

Robocopy is een krachtig programma. Maak daarom, voordat je ermee aan de slag gaat, altijd een recente back-up van je kostbare bestanden. Sla deze reservekopie op een externe locatie op. Dat kan op een externe schijf of usb-stick of door gebruik te maken van een cloudopslagdienst. Bovendien: probeer nieuwe opdrachten met Robocopy altijd uit op een map met testbestanden en controleer het resultaat na de actie. Pas wanneer je tevreden bent over de uitkomst, voer je de Robocopy-opdracht uit op de echte bestanden.

Via de Opdrachtprompt

Je gebruikt Robocopy via de Opdrachtprompt van Windows. Open het startmenu en typ Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op Opdrachtprompt en kies Als Administratoruitvoeren. Zodra de opdrachtregel wordt getoond, kun je Robocopy gebruiken.

Stel nu dat je de bestanden in de map Oud wilt kopiëren naar een nieuw aangemaakte map, Nieuw, op diezelfde computer. Dan ziet dat er op de Opdrachtprompt als volgt uit:

Robocopy C:\Bronmap C:\Doelmap

Het voorbeeld in de praktijk:

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw

Daarbij is Oud dus de bronmap en Nieuw de doelmap.

Om ook submappen te kopiëren, gebruik je de schakeloptie /E en /COPYALL. Dat ziet er als volgt uit:

Robocopy C:\Bronmap C:\Doelmap /E /COPYALL

Je kunt de werking van Robocopy tot in detail aanpassen met behulp van zulke schakelopties. Je zult ze in de volgende tips dan ook nog wel vaker tegenkomen.

Verder kun je met Robocopy aangeven dat je alleen bestanden van een bepaald type wilt kopiëren en de rest niet:

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw *.xlsx

In dit voorbeeld worden alleen Excel-bestanden (met de extensie .xlsx) gekopieerd.

Wil je alleen bestanden beginnend met een specifieke letter, bijvoorbeeld de b, kopiëren, voer dan in:

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw b*

Wil je meerdere bestandsnamen kopiëren, dan kun je ook combineren. Voer bijvoorbeeld voor alle bestanden beginnend met een b en beginnend met een d het volgende commando in:

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw b* d*

©PXimport

Wat wel, wat niet?

Kopieer je een grote hoeveelheid bestanden, dan zitten er misschien wel submappen tussen waar niets in zit, bijvoorbeeld bij systeemmappen. Het is niet altijd zinvol om die lege submappen mee te kopiëren. Robocopy kan hierbij een handje helpen, door deze mappen niet mee te nemen in de kopieeractie. Je gebruikt hiervoor de schakeloptie /S. 

Dus: Robocopy /S. Wil je juist wel dat submappen altijd worden gekopieerd, ongeacht of ze gevuld of leeg zijn? Gebruik dan de opdracht Robocopy /E.

©PXimport

Geen poespas

Normaal gesproken toont Robocopy een voortgangsbalk met het percentage van hoever de kopieeractie is. Hoef je deze informatie niet per se te zien, dan kun je de voortgangsindicator uitschakelen. Gebruik hiervoor de opdracht Robocopy /NP. Deze opdracht (het is de afkorting van No Progress) zorgt ervoor dat Robocopy onzichtbaarder aan het werk gaat.

Wil je juist van alles op de hoogte blijven, dan kun je Robocopy een gedetailleerd overzicht van de voortgang laten zien. Hiervoor gebruik je dan weer de opdracht Robocopy /V. Robocopy toont dan niet alleen wat er is gekopieerd, maar geeft ook aan welke bestanden zijn overgeslagen tijdens het kopiëren.

Snelheidswinst

Robocopy ondersteunt het kopiëren in een zogeheten multithreaded modus. In de praktijk komt het erop neer dat er dan meerdere bestanden tegelijkertijd worden gekopieerd. Robocopy wacht dan niet tot een bestand volledig is gekopieerd, maar kopieert ondertussen ook andere bestanden. Je maakt hiervoor gebruik van de schakeloptie /MT:n. Vervang n door het aantal threads dat tegelijkertijd mag lopen. Standaard is dat 8, maar je kunt het aantal verhogen. Typ bijvoorbeeld /MT:16 om Robocopy uit te voeren met 16 threads.

Hoe hoger het aantal, hoe sneller er gekopieerd wordt. Maar bedenk wel dat er allerlei factoren spelen die bepalen hoe snel je op een betrouwbare manier je bestanden kunt kopiëren. Werk je bijvoorbeeld via wifi, dan kun je een minder hoge waarde instellen dan wanneer je computer met een kabel verbonden is. Ook legt een hogere waarde meer beslag op de processor. 

Heb je een oudere computer, dan is het verstandig daarmee rekening te houden. Je kunt maximaal 128 threads gebruiken (/MT:128). Probeer altijd eerst het gewenste aantal threads met een beperkt aantal bestanden. Ben je tevreden, pas het aantal dan pas toe op de grotere kopieeracties.

©PXimport

Processor controleren

Het verhogen van het aantal threads klinkt natuurlijk goed, maar hoe kun je bepalen tot in hoeverre de processor wordt belast? Dat kun je achterhalen met behulp van Taakbeheer. Gebruik de toetscombinatie Ctrl+Shift+Esc om Taakbeheer te openen. 

Op het tabblad Prestaties zie je onder meer het processorgebruik, netwerkgebruik en schijfgebruik. Zodra je een actie met Robocopy uitvoert, controleer je de grafieken en kun je beoordelen hoe zwaar de processor wordt belast en of dat acceptabel is.

Blijven proberen!

Het is je vast weleens overkomen bij het kopiëren via Verkenner: het proces wordt plotseling onderbroken omdat een specifiek bestand niet kan worden gekopieerd. Daar kunnen verschillende oorzaken voor bestaan, bijvoorbeeld dat het bestand nog in gebruik is door het besturingssysteem of nog geopend is in een programma. Gelukkig geeft Robocopy niet zo snel op. Je kunt aangeven dat de kopieeractie een paar keer opnieuw moet worden geprobeerd. 

Typ Robocopy /R:n, waarbij je n vervangt door het aantal keren. Bijvoorbeeld /R:5, om het vijf keer te proberen. Standaard wacht Robocopy 30 seconden voordat het de actie opnieuw probeert. Wil je dat versnellen, dan voer je Robocopy /W:n in, bijvoorbeeld Robocopy /W:5 om Robocopy maar vijf seconden te laten wachten.

Kopieer je bestanden en mappen over een netwerk? Als het netwerk hapert tijdens een kopieeractie, kan dat ook nadelige gevolgen hebben voor het kopiëren. Gebruik de optie /Z om ervoor te zorgen dat Robocopy het in zo’n geval opnieuw probeert.

©PXimport

Niet te recent!

Stel dat je graag een map met foto’s wilt kopiëren, maar je alleen maar interesse hebt in foto’s van vóór een bepaalde datum. Recentere foto’s hoeven niet te worden gekopieerd. Met Robocopy kun je een minimale leeftijd opgeven, zodat bestanden met een lagere leeftijd niet worden meegenomen. De optie hiervoor is /MINAGE:n, waarbij je een aantal opties hebt voor n. Je kunt n vervangen door het aantal dagen. 

Met Robocopy /MINAGE:30 kopieer je bijvoorbeeld alleen bestanden die ouder zijn dan 30 dagen. Die optie werkt tot maximaal 1900 dagen terug (iets meer dan vijf jaar). Een andere optie is voor n een datum (met de opzet JJJJ/MM/DD) op te geven, waarmee je alle bestanden na die datum uitsluit. Voer bijvoorbeeld deze opdracht in om alle bestanden van vóór 10 mei 2021 te kopiëren:

Robocopy /MINAGE:20210510

Andersom kan ook: gebruik /MAXAGE om een maximale leeftijd te hanteren en je daarmee juist op de recentere bestanden te richten.

©PXimport

Verplaatsen

Met Robocopy kun je niet alleen bestanden en mappen kopiëren, maar ook verplaatsen. Dat doe je met de schakeloptie /MOV. Na het kopiëren naar de nieuwe locatie worden de bestanden op de oorspronkelijke locatie verwijderd. Wil je ook submappen verwijderen, dan gebruik je de schakeloptie /MOVE.

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw /MOV

Robocopy C:\Oud C:\Nieuw /MOVE

Ben je nog niet helemaal zeker van je zaak, kies er dan altijd voor om eerst de mappen te kopiëren. Als de bestanden zich veilig op de nieuwe locatie bevinden, kun je altijd nog handmatig de bronmap en inhoud verwijderen.

©PXimport

Via het netwerk

Wil je bestanden kopiëren via het netwerk? Dat kan ook met Robocopy. Hiervoor is wel enige voorbereiding nodig. Zorg er eerst voor dat Windows het kopiëren via het netwerk ondersteunt. Open Windows Verkenner (Windows-toets+E) en blader naar de map waarvandaan je de bestanden wilt kopiëren. Klik met de rechtermuisknop op de map en kies Eigenschappen. Open het tabblad Delen en klik op de knop Delen. Kies in het menu voor Iedereen en klik op de knop Toevoegen. Bij Machtigingsniveau selecteer je het gewenste niveau, zoals Lezen/schrijven

Wil je alleen bestanden uit deze map kopiëren en hoef je niets aan te passen, dan kun je ook kiezen voor Lezen. Klik tot slot op Delen. In het samenvattingsvenster verschijnt het volledige pad naar de map. Dit pad heb je nodig voor de kopieeractie van Robocopy. Boven in het venster klik je op Kopiëren. Je kunt het adres vervolgens ergens plakken, bijvoorbeeld in Kladblok. Klik op Gereed. De map is nu toegankelijk en kan worden gekopieerd.

©PXimport

Bedraad nog sneller

Wil je bestanden kopiëren via je (thuis)netwerk? Voor een optimale snelheid maak je gebruik van een bedrade netwerkverbinding en vermijd je waar mogelijk draadloze connecties. Maak je meestal gebruik van wifi, overweeg dan, als je veel of grote bestanden wilt kopiëren, de apparaten via een netwerkkabel te verbinden met je router.

Kopiëren starten

Open wederom de Opdrachtprompt met administrator-rechten (zoals je leest in tip 2) en gebruik de volgende opdracht:

Robocopy \\ip-adres\Bronmap\Submap C:\Doelmap\Submap

In het eerste gedeelte van de opdracht geef je aan op welke computer en op welke locatie Robocopy de bestanden kan vinden. In het tweede gedeelte van de opdracht geef je aan naar welke computer de bestanden moeten worden gekopieerd en in welke doelmap ze terecht moeten komen. Een voorbeeld maakt het duidelijk:

Robocopy \\192.168.1.10\Gebruikers\Lisa\Administratie C:\Gebruikers\Lisa\Administratie

In dit voorbeeld haalt Robocopy de bestanden op van de computer met het ip-adres 192.168.1.10 in de map Gebruikers\Lisa\Administratie. De bestanden worden gekopieerd naar een map op de lokale computer, in C:\Gebruikers\Lisa\Administratie.

©PXimport

Meer schakelopties

Zoals je hebt gelezen, kent Robocopy een flinke hoeveelheid schakelopties waarmee je de werking tot in detail kunt aanpassen. Hoewel we de meeste opties in dit artikel behandelen, kun je via de opdrachtregel een compleet overzicht opvragen van alle beschikbare opties. Voer daarvoor Robocopy /? in en druk op Enter.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!