Staat er nog een computer te verstoffen op zolder? Reden genoeg om deze weer eens te gaan gebruiken. We bespreken namelijk een aantal zogenaamde diskimages: complete combinaties van besturingssystemen en programmatuur, die uw oude hardware in no-time omtoveren tot een telefooncentrale, alles-in-één-server of robuuste firewall.

Computers verouderen snel. Er is zelfs een wetmatigheid, de wet van Moore, die zegt dat de hoeveelheid transistors op een chip ongeveer elke twee jaar verdubbelt. Dat brengt met zich mee dat ook de capaciteit van geheugenchips en de snelheid van processors alsmaar toenemen. Voor veel computergebruikers een prima reden om regelmatig te investeren in een nieuwe computer met een snellere processor en meer geheugen. Na vervanging blijft de oude computer vaak ergens ongebruikt staan. En dat is zonde. Heel veel toepassingen draaien nog uitstekend op wat verouderde hardware en hebben helemaal niet zulke moderne specificaties nodig. De diskimages die we hier bespreken kunt u eenvoudig installeren om uw oude computer terug in gebruik te nemen, bijvoorbeeld als telefooncentrale of firewall.

Diskimages

De door ons besproken images zijn allemaal gratis te downloaden en relatief eenvoudig uit te proberen, al zult u voor geavanceerde functies wellicht wat meer kennis nodig hebben. Om gebruik te maken van de software, moet u net wat meer doen dan het uitvoeren van een installatiebestand. De software wordt namelijk als een compleet diskimage aangeboden: een cd-rom die u zo van internet kunt downloaden. Na het downloaden moet u deze eerst op een cd of dvd branden, voordat u aan de slag kunt. Diskimages worden daarom ook wel iso-images genoemd. De meeste brandprogramma's kennen een ingebouwde optie om een iso-bestand te branden naar cd, waarna u met de cd in de cd-rom-drive kunt opstarten. Sommige computers hebben nog een instelling nodig in het BIOS voordat ze kunnen opstarten vanaf een cd-rom. Wij bespreken hier drie eenvoudig te verkrijgen diskimages, maar even rondsurfen leert dat er veel meer vrij verkrijgbare diskimages zijn.

Trixbox

Trixbox tovert uw pc om tot een volwaardige telefooncentrale. Geen telefooncentrale die uitsluitend op het ouderwetse telefoonnet aangesloten is, maar een centrale die gebruikmaakt van VoIP (Voice Over IP): bellen via het internet. Onder de motorkap maakt de trixbox-distributie gebruik van Asterisk, een van de meest populaire en uitgebreide telefooncentrales. Het belangrijkste nadeel van Asterisk is de lastige bediening, maar juist daarvoor is trixbox in het leven geroepen.

Zoals veel opensource-projecten heeft trixbox een commerciële en een gratis versie. De commerciële versie is eigenlijk een complete computer met voorgeïnstalleerde Asterisk-software, maar wij hebben ons oog laten vallen op de gratis variant: trixbox Community Edition (CE).

Trixbox - Voorbereiding

Om te kunnen bellen via internet hebt u een aanbieder van internettelefonie nodig. Sommige providers in Nederland bieden dit standaard aan, maar u bent hier niet aan gebonden: elke leverancier van VoIP-diensten kan aangesloten worden op trixbox. Sterker nog: het is prima mogelijk (en in veel gevallen zelfs handig) om meerdere leveranciers te kiezen voor de afhandeling van telefoongesprekken. De gedachte hierachter is dat gesprekken naar bijvoorbeeld de Verenigde Staten makkelijker afgewerkt kunnen worden door een provider in de Verenigde Staten, terwijl Nederlands telefoonverkeer weer handiger te verwerken is door een Nederlandse aanbieder. Al met al kunt u zelf uw keuzes maken op basis van uw belgedrag en - niet onbelangrijk - de prijs die u moet betalen per gesprek.

De kosten van de verschillende aanbieders zijn afhankelijk van het belgedrag. Doorgaans wordt een bedrag per seconde of minuut gerekend voor alle gesprekken die vanaf het internet naar een ouderwetse telefoonlijn verlopen, maar zijn de gesprekken op internet gratis. Dit is dus een beetje te vergelijken met een toepassing als Skype, maar met trixbox kunt u meerdere toestellen aansluiten en hebt u ook nog eens een volledige telefooncentrale tot uw beschikking.

Om trixbox te kunnen installeren is een computer met harde schijf nodig. Het is dus niet mogelijk om het complete besturingssysteem en de toepassingen altijd vanaf de cd-rom op te starten. De specificaties van de gebruikte computer hoeven overigens niet spectaculair te zijn: een Pentium III met 256 MB geheugen is zo'n beetje het minimumniveau, wat betekent dat de meeste computers van de afgelopen jaren prima geschikt zijn voor trixbox.

©PXimport

Niets in het opstartscherm van trixbox verraadt dat het hier gaat om een telefooncentrale.

Trixbox - Installatie

Om trixbox te installeren moet u eerst het iso-bestand downloaden van de site van Fonality, de club die trixbox onderhoudt en complete VoIP-systemen levert op basis van Asterisk. Het te downloaden iso-bestand bevat alle onderdelen die nodig zijn, en moet op een cd-rom gebrand worden. Start de computer op om het installatieproces te beginnen. Tijdens de installatie worden eventuele harde schijven opnieuw geformatteerd, dus wees ervan verzekerd dat er geen data meer opgeslagen is die bewaard moet blijven.

De installatie van trixbox bestaat uit de installatie van CentOS met alle hulpprogramma's voor het draaien van een Asterisk-server. Na het ingeven van een hoofdwachtwoord en het instellen van de tijdszone, worden de aanwezige schijven geformatteerd en voorzien van het nieuwe besturingssysteem. Zodra alle bestanden zijn overgezet, start de computer automatisch opnieuw op en is trixbox bijna klaar voor het eerste gebruik. U dient eerst nog even in te loggen met het hoofdwachtwoord dat u eerder hebt opgegeven en een wachtwoord in te stellen voor de webinterface.

©PXimport

Tijdens de installatie wordt duidelijk weergegeven dat alle gegevens op de harde schijf verloren gaan.

Trixbox - Configuratie

Na deze eerste installatie kunt u trixbox verder aanpassen via een webbrowser. Hier kunt u het besturingssysteem beheren, maar ook de telefonie-toepassingen die noodzakelijk zijn om te kunnen bellen. Bovendien maakt u hier de gebruikers aan die via uw telefooncentrale kunnen bellen.

De eerste stap van het in gebruik nemen van de centrale, is het configureren van een zogenaamde SIP-trunk. Dit is de manier waarop u uw telefoongesprekken wenst af te leveren aan het telefoonnetwerk. Voor de meeste VoIP-providers zijn op internet vrij uitgebreide installatiehandleidingen te vinden voor het verbinden via trixbox. Voor inkomende gesprekken hebt u overigens een telefoonnummer nodig. Dit kunt u meestal voor enkele euro's kopen bij een provider van VoIP-diensten.

Om te kunnen bellen met trixbox is een programma of telefoontoestel nodig dat met VoIP kan werken. De belangrijkste protocollen zijn SIP en IAX, trixbox ondersteunt deze allebei. Via internet kunt u allerlei verschillende programma's downloaden die uw computer omtoveren tot telefoon en aansluiten op trixbox. Vindt u bellen via een computer niet handig, dan is er altijd nog een uitgebreide selectie VoIP-telefoontoestellen die te gebruiken zijn in combinatie met trixbox.

©PXimport

In de browser is te zien wat de status van de telefooncentrale is.

Bellen en gebeld worden

Als u echt aan de slag gaat met trixbox is het bellen naar een gewoon telefoonnummer natuurlijk hartstikke leuk, maar zolang u niet gebeld kunt worden is de functionaliteit wat aan de beperkte kant. Voor inkomende gesprekken hebt u een telefoonnummer nodig, dat door diverse bedrijven graag aan u wordt geleverd. De kosten bedragen meestal slechts een paar euro per jaar en u kunt zelf kiezen hoeveel telefoonnummers u wilt koppen en in welk land deze nummers geregistreerd moeten worden. Het is dus mogelijk om een telefoonnummer uit de Verenigde Staten uit te laten komen bij uw toestel thuis.

NAT

Het door trixbox gebruikte protocol voor uitwisseling van spraak, SIP, is nogal gevoelig voor internetrouters voor thuisgebruik. Met name de adrestranslatie die goedkope routers uitvoeren, kan rampzalig zijn voor een fatsoenlijk gesprek over internet. In sommige gevallen komt een gesprek wel tot stand, maar hoort u of uw gesprekspartner helemaal niets. Gelukkig zijn er voor bijna alle modems en routers wel oplossingen bedacht om het zogenaamde NAT Traversal-probleem op te lossen. Als u tegen NAT-problemen aanloopt, is het dus verstandig om op internet te zoeken naar mogelijke oplossingen.

ClearOS

Terwijl trixbox zich vooral richt op telefonie en m0n0wall (volgende diskimage) gepresenteerd wordt als firewall, profileert ClearOS zich als complete alles-in-één-oplossing voor uiteenlopende toepassingen. Vroeger heette het product anders, namelijk ClarkConnect, maar de functionaliteit komt overeen. Het is een zogenaamde small-business-server die de belangrijkste kantoortoepassingen combineert in één distributie. In de praktijk komt het erop neer dat ClearOS zowel mailserver als webserver is, maar ook kan dienen als DHCP-server, DNS-server, VPN-endpoint, database en firewall. En dan slaan we mogelijk nog een hoop functies over.

Ook hier is er weer een gratis en betaalde variant. Het verschil zit hem bij ClearOS in de updates: door te betalen ontvangt u regelmatig updates van de software en de filters die gebruikt worden.

ClearOS - Voorbereiding

Om met ClearOS aan de slag te gaan is de eerste vereiste natuurlijk het downloaden van het iso-bestand. ClearOS heeft overigens niet alleen een image gemaakt voor het opstarten met een cd-rom-speler, maar óók een variant voor gebruik met een usb-stick. Dit image, slechts 20 MB groot, installeert alleen de meest noodzakelijke software en haalt vervolgens de gehele ClearOS-installatie van internet. Een netwerkaansluiting is in zo'n geval natuurlijk wel vereist.

Om ClearOS fatsoenlijk te kunnen draaien raden de makers een pc aan met minimaal 512 MB werkgeheugen en een harde schijf van minimaal 2 GB. De diskruimte wordt vooral in gebruik genomen door logbestanden, die nodig zijn om de filters goed af te stellen op uw gebruik. Gaan er meer dan vijf mensen tegelijkertijd gebruikmaken van een ClearOS-installatie, dan zult u rekening moeten houden met iets zwaardere specificaties, hoewel dit natuurlijk ook afhankelijk is van wat die vijf gebruikers doen.

ClearOS wordt - net als trixbox - geïnstalleerd op de in het systeem aanwezige harde schijven. Dat betekent dat alle geïnstalleerde data op de schijven verloren gaat tijdens de installatieprocedure, dus verzeker uzelf van goede back-ups.

©PXimport

Het opstartscherm van ClearOS.

ClearOS - Installatie

De installatie van ClearOS verloopt grotendeels hetzelfde als de installatie van trixbox: na het opstarten met de cd-rom wordt een aantal vragen gesteld voordat alle bestanden worden gekopieerd. Het ziet er allemaal wat ouderwets uit, maar de simpelheid zorgt er wel voor dat het op heel veel systemen werkt.

Tijdens de installatie geeft u aan op welke manier ClearOS moet gaan werken. Een systeem met twee netwerkkaarten kan geconfigureerd worden als gateway, waardoor ClearOS tegelijkertijd firewall en server kan zijn. Beschikt het systeem over één netwerkkaart, dan is de Standalone-modus de beste optie, waarbij ClearOS alleen de serverfunctionaliteit installeert.

Als de installatiesoftware helemaal klaar is met het formatteren en kopiëren van bestanden, is ClearOS bijna gereed voor gebruik. Na een herstart van het systeem moet u inloggen met een zelfgekozen wachtwoord en dient u met een paar klikken de installatie af te maken. Tijdens deze laatste stappen wordt bijvoorbeeld weergegeven hoe het systeem via de browser te benaderen is en welke taalinstellingen gebruikt dienen te worden. U beheert het hele systeem met uw browser, net als trixbox. Mocht u het IP-adres van de ClearOS-installatie vergeten zijn, geen zorgen: het wordt afgebeeld in het menu Network, direct na het inloggen. Standaard maakt ClearOS gebruik van poort 81 voor de webinterface, dus let erop dat u in uw browser het IP-adres laat volgen door een dubbele punt met het poortnummer daarachter.

©PXimport

De webinterface van ClearOS draait niet op een standaardpoort, dus het adres in uw adresbalk ziet er iets anders uit dan u misschien gewend bent.

©PXimport

Tijdens de installatie kunt u de netwerkgegevens nog aanpassen. =

ClearOS - Configuratie

De configuratie van ClearOS is net zo eenvoudig als de toepassingen die u wilt gebruiken. Zo is voor het instellen van een VPN best wat kennis nodig over de encryptiesleutels en de manier waarop de VPN-verbinding precies opgezet wordt. Maar ieder product dat dezelfde functionaliteit biedt, heeft hetzelfde manco.

Veel toepassingen zijn via de webinterface echter eenvoudig te beheren. Binnen een handomdraai tovert u een oude computer om tot mailserver, inclusief toegang tot webmail of automatische archieffunctie voor alle in- en uitgaande e-mail. In de mailserver zitten tevens een anti-malware- en anti-virusscanner en een anti-spamfilter ingebouwd. De configuratiemogelijkheden van deze drie pakketten zijn zeer uitgebreid in de webinterface.

Een andere veelgevraagde toepassing is het delen van bestanden en printers via een Windows-netwerk. Met een paar klikken activeert u Samba binnen ClearOS, waardoor u vanaf elke Windows-computer de aangesloten schijven kunt benaderen. Handig, voor het geval u de server wilt gebruiken als firewall én als bestandsserver thuis.

In de webinterface zien we niet alleen configuratie voor ClearOS als server terug, maar ook als gateway. Zo kan ClearOS worden ingesteld als 'filtering proxy', zodat voorkomen wordt dat bepaalde websites worden bekeken.

Als alles eenmaal is geconfigureerd zult u weinig omkijken meer hebben naar de ClearOS-server. Via de webinterface kunt u nog wel uitgebreide statistieken en rapportages opvragen, waarmee de werking van de server precies te controleren is.

©PXimport

Eenmaal geïnstalleerd wordt ClearOS volledig via een browser aangestuurd.

©PXimport

Voor e-mail is een uitgebreide selectie aan antivirus en antispam-maatregelen aanwezig. Voor het updaten van de filters dient een abonnement worden afgesloten

M0n0wall

M0n0wall is een bijzonder type diskimage. Het bevat een compleet besturingssysteem én alle software die nodig is voor een robuuste firewall, inclusief VPN-server en ondersteuning voor IPv6. Dit alles past eenvoudig op een usb-stick: de complete distributie neemt nog geen 12 MB in beslag. Heel veel computers zijn zo geschikt voor een tweede leven als firewall. De beknoptheid is overigens niet ten koste gegaan van de performance en functionaliteit: de hele firewall is via een webbrowser te bedienen en haalt volgens opgaaf van m0n0wall een doorvoersnelheid van meer dan 100 Megabit per seconde.

M0n0wall - Voorbereiding

Via de website van m0n0wall worden diverse vormen van de firewall aangeboden. Zo kunt u de software installeren op een mini-computer zoals die van Soekris, maar uw oude pc kan ook prima dienen als firewall. U hebt wel een computer nodig met twee netwerk­kaarten: eentje voor het koppelen met het internet en eentje voor het koppelen met uw eigen netwerk.

U kunt zelf bepalen hoe u uw oude computer inzet: de m0n0wall-software kan geïnstalleerd worden op een harde schijf, maar ook rechtstreeks draaien vanaf een cd-rom. Voor alle systeemwijzigingen (die natuurlijk ergens opgeslagen moeten worden) kunt u gebruik maken van een usb-stick of zelfs van een ouderwetse floppy.

Qua geheugen is m0n0wall tevreden met weinig: met 64 MB RAM hebt u al de minimaal aanbevolen hoeveelheid. Onder de motorkap maakt m0n0wall gebruik van FreeBSD en dat is slecht nieuws voor draadloze netwerken: FreeBSD ondersteunt slechts een beperkt aantal draadloze netwerkkaarten. U hebt dus kans dat de door u gebruikte draadloze netwerkkaart niet geschikt is voor m0n0wall. Op de site van m0n0wall treft u een lijst aan van netwerkkaarten die wél geschikt zijn.

©PXimport

M0n0wall is te installeren op een oude pc, maar nog leuker wordt het natuurlijk als u een mini-pc van Soekris omtovert tot volwaardige firewall.

M0n0wall - Installatie

De installatie van m0n0wall stelt erg weinig voor. Het enige dat wat moeilijkheden kan opleveren is het plaatsen van de m0n0wall-software op de flashkaart van bijvoorbeeld een Soekris-computer. Maar we verwachten dat de meeste mensen de software op hun oude pc installeren. In dat geval is de installatie niet meer dan het plaatsen van de cd-rom en het doorlopen van wat configuratiestappen. Als u hebt gekozen voor het image dat vanaf cd-rom gedraaid kan worden, dan verloopt de installatie zelfs zonder enige vraag en is opstarten voldoende om het m0n0wall-systeem te benaderen.

M0n0wall - Configuratie

Na de eerste installatie volgt het configureren van de webinterface. Hiervoor moet het netwerk natuurlijk eerst operationeel zijn, dus na de eerste keer opstarten verschijnt een console-menu, waarmee de instellingen voor het netwerk aangepast kunnen worden. Is het netwerk eenmaal operationeel, dan kunt u m0n0wall benaderen via uw webbrowser.

In de webbrowser ziet u pas hoeveel functionaliteit m0n0wall te bieden heeft. Het is een vrij complete firewall, inclusief VPN-mogelijkheden en geavanceerde firewalltoepassingen. Er is bewust gekozen om bepaalde functies niet op te nemen in m0n0wall. Zo is er geen proxy aanwezig en is het niet mogelijk om uw eigen webpagina's te plaatsen op de ingebouwde webserver, ook contentfiltering is niet ingebouwd. Allemaal omdat deze functies het onmogelijk zouden maken om m0n0wall in een zeer klein bestand aan te bieden.

De hoeveelheid functionaliteit is te uitgebreid om op deze plaats te bespreken, maar een aantal functies verdienen toch wel bijzondere aandacht. Zo is de traffic-shaping-functie van m0n0wall bijzonder krachtig, maar is deze niet eenvoudig in te stellen: er is echt wat netwerkkennis nodig om deze goed te kunnen gebruiken. Een andere krachtige functie is de VPN-functionaliteit. Zonder al te veel moeite kan m0n0wall dienen als VPN-server, bijvoorbeeld als u uw computer thuis wil benaderen via een VPN. De ingebouwde PPTP-server is in theorie niet de allerveiligste variant, maar Windows kan zonder al te veel gezeur verbinding maken met een PPTP-server en dat is natuurlijk ook wat waard.

©PXimport

Bij het opstarten vanaf cd-rom verschijnt het console-menu, waarmee u m0n0wall op uw harde schijf kunt installeren.

©PXimport

Na de installatie moet u kiezen welke netwerkkaarten verbonden worden met het internet (WAN) en welke met uw eigen netwerk (LAN).

Uw eigen firewall

Een oude pc is natuurlijk prima geschikt om te fungeren als firewall, maar het is ook mogelijk om de m0n0wall-software te installeren op een zogenaamd 'embedded device'. Dat zijn kleine computers die een eenvoudige processor en wat geheugen aan boord hebben, maar bovenal zeer stil zijn omdat ze geen bewegende onderdelen bevatten.

Deze embedded devices zijn op diverse plaatsen te koop in allerlei soorten en maten. Soms willen ze ook nog wel eens tweedehands aangeboden worden op Marktplaats of eBay. Twee belangrijke leveranciers zijn Soekris en ALIX.

Conclusie

Oude computers zijn vaak nog prima bruikbaar voor allerhande toepassingen die niet zo heel veel geheugen of processorkracht vereisen. De diskimages die wij hier bespraken, hebben met elkaar gemeen dat ze allemaal niet al te kieskeurig zijn in de hardware die ze krijgen voorgeschoteld. Dat maakt het erg leuk om eens te experimenten met de verschillende distributies en diskimages die anderen hebben samengesteld. Vergis u overigens niet in het karakter van deze producten: trixbox is een zeer populair product en wordt op vele plaatsen commercieel ingezet, net zoals m0n0wall en ClearOS.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een dashcam is handig om in het geval van een ongeval of andere gebeurtenissen de opnames terug te kunnen kijken. Wij vonden vijf dashcamsystemen voor een mooi prijsje.

Een dashcam legt videobeelden vast die kunnen dienen als bewijsmateriaal bij een ongeluk of verkeersconflict. Daarnaast kan een dashcam ook leuke of bijzondere momenten onderweg vastleggen, zoals mooie landschappen. Of een dashcam toegestaan is in het verkeer, verschilt per land. Wil je er eentje gebruiken tijdens je vakantie in het buitenland, controleer dan wat wel en niet mag, bijvoorbeeld via de website van de ANWB.

AZDome M63 Pro

De AZDome M63 Pro is een dashcam die beelden in 4K-kwaliteit opneemt. Daardoor zijn details, zoals kentekens, goed zichtbaar. De camera heeft GPS, zodat je ook achteraf kunt zien waar je gereden hebt. Je bevestigt hem met een zuignap op de voorruit en sluit hem aan op de sigarettenaansteker. Via wifi kun je beelden eenvoudig bekijken op je telefoon. De camera heeft een scherm van 3 inch en een parkeerstand, zodat hij ook opnames maakt als je auto stilstaat. Er zit standaard een geheugenkaart van 64 GB bij.

70mai A800S Smart Dashcam 4K

De 70mai A800S is een betaalbare dashcam die opneemt in 4K. Dat betekent dat de beelden scherp zijn, ook bij hoge snelheid. Hij heeft GPS om je route en snelheid vast te leggen, en wifi om beelden naar je telefoon te sturen. De lens heeft een groothoek, zodat je ook ziet wat er naast je gebeurt. Ook 's avonds of in tunnels zijn de beelden nog goed zichtbaar. De camera kan waarschuwen voor mogelijke gevaren via een rijhulpsysteem, maar die meldingen zijn niet altijd even precies.

Mio MiVue 935W 4K UHD

De Mio MiVue 935W is een dashcam van een bekend merk die opneemt in 4K-kwaliteit. Dat zorgt ervoor dat kentekens en verkeerssituaties goed zichtbaar zijn. De camera doet het ook goed bij weinig licht, dankzij een lichtgevoelige sensor. Hij heeft GPS om snelheid en locatie bij te houden, en geeft onderweg waarschuwingen voor flitspalen en trajectcontroles. De beelden kun je via wifi overzetten naar je telefoon. De dashcam heeft een vrij klein scherm, maar dat is meestal genoeg voor het bekijken van opnames.

Mio MiVue 955W

Deze andere Mio is een stevige dashcam die videobeelden vastlegt in 4K-kwaliteit en is voorzien van ingebouwde GPS om snelheid en locatie te registreren. Dankzij wifi kun je opnames draadloos overzetten naar je smartphone. De G-sensor herkent plotselinge bewegingen, zoals een botsing, en zorgt ervoor dat deze beelden niet worden overschreven. De dashcam heeft een scherm van 2,7 inch waarmee je eenvoudig kunt terugkijken. Zodra je de auto start, begint de camera automatisch met opnemen.

Nordväl DC102-4K 2CH

De Nordväl DC102-4K wordt geleverd met twee camera’s: één voor en één achter. De camera voorin filmt in 4K, en de achtercamera in Full HD. Zo krijg je een goed overzicht van wat er om je auto gebeurt. De dashcam heeft GPS om locatie en snelheid bij te houden en een G-sensor die bewegingen registreert, bijvoorbeeld bij een botsing. Via wifi kun je beelden direct bekijken of opslaan op je telefoon. Je krijgt er een geheugenkaart van 64 GB bij, zodat je meteen aan de slag kunt.

Het topmodel van Philips, de 65OLED950, is uitgerust met het beste oledpaneel, waarbij Philips met de P5 Dual AI-engine probeert de maximale prestaties te behalen. Daarnaast biedt dit toestel diverse speciale functies voor gamers, viervoudige Ambilight en Google TV. Maakt hij daarmee kans op een plek aan de absolute top?

Design

We zien een ultradun oledscherm, geen spoor van een kader, alleen een fijne metalen rand die overvloeit in de metalen rug ter versteviging van het scherm. Verder een zwarte kunststof behuizing voor elektronica, Ambilight-leds en aansluitingen. Het design van de Philips 65OLED950 oogt nogal sober, maar wel herkenbaar. Helaas zit er geen draaivoet onder dit topmodel, maar alleen twee slanke staafvoetjes aan het uiteinde. Het scherm staat daarmee erg laag op het tv-meubel; wie een soundbar in gedachte heeft, moet daar dus rekening mee houden.

©Philips

Aansluitingen

Philips heeft niet extra uitgepakt als het aankomt op de aansluitingen. Dat betekent vier HDMI-poorten, maar slechts twee die 48 Gbit/s bandbreedte leveren voor high-end gaming in 4K120. Voor een topmodel vinden we dat aan de magere kant, zeker omdat Philips met een aantal features nogal uitgesproken op gamers mikt. Bovendien zit op een van de 4K120-compatibele poorten de ARC/eARC-functie, waardoor gamers met een soundbar nog maar één HDMI 2.1-poort overhouden.

De OLED950 ondersteunt ALLM en VRR, zowel via AMD FreeSync als NVIDIA G-Sync. De input-lag moet concurrenten van LG en Samsung helaas laten voorgaan, maar met 15,3 ms (4K60) en 7,8 ms (2K120) heb je eigenlijk niets te klagen: dat zijn prima cijfers. De tv heeft een enkelvoudige tv-tuner. Sluit externe usb-opslag aan via een van de twee usb-poorten en je kunt live televisie opnemen en/of pauzeren. Verder zijn een optisch-digitale audio-uitgang en een hoofdtelefoonaansluiting aanwezig.

©Eric Beeckmans

Vierzijdige Ambilight

Vorig jaar kreeg het OLED-topmodel Ambilight Plus, een nieuwe versie met 2D-effect. Die optie is verhuisd naar het top miniLED-model (MLED950). Deze OLED950 kreeg er een vierzijdige, klassieke Ambilight voor terug. Over de jaren zijn er talrijke opties bij Ambilight gekomen, waardoor het niet alleen erg veelzijdig, maar ook zeer gemakkelijk en uitgebreid te personaliseren is.

Deze vierzijdige versie is vooral leuk aan de muur. Maar geen nood, staat de tv op een meubel dan kun je de onderste zijde eventueel dimmen of zelfs volledig uitschakelen. Je kunt instellen hoe Ambilight moet reageren als je erg donkere content bekijkt, en via de lichtsensor kan Ambilight zijn helderheid aanpassen op basis van het omgevingslicht. Daarnaast heb je ruime opties om de dynamiek en stijl aan te passen. Voor gamers is er zelfs een specifieke, zeer reactieve modus. Je kunt Ambilight ook gebruiken als Lounge-licht, als wekker of als zachte sfeer om bij te gaan slapen. Al die zaken zitten in de Ambilight Suite-app.

©Philips

Beeldverwerking

Welke content je ook bekijkt, een minimale beeldverwerking is bijna altijd vereist. De Dual P5 AI Engine kwijt zich uitstekend van die taken. Live 1080i-inhoud deinterlacet hij prima, zodat gekartelde randen goed vermeden worden. Ruisonderdrukking en upscaling brengen elk beeld in goede kwaliteit naar 4K. Wie bij het upscalen een beetje extra scherpte wenst, activeert 'textuurverbetering' of zet de scherpte iets hoger.

De processor is zo slim dat hij binnen een beeld de scherpte op verschillende manieren kan aanpassen, afhankelijk van wat er in beeld staat. Zo vermijdt hij te weinig, maar ook te veel scherpte te gebruiken. Wie nog 576p aanlevert, bijvoorbeeld via een oude dvd-speler, moet wel opletten: daar gaat de textuurverbetering toch wat te enthousiast te werk, waardoor het allemaal wat kunstmatig oogt.

Compressieruis (blokvorming) en kleurstroken in zachte gradiënten werkt de processor goed weg, zelfs zonder detail te maskeren. Alleen de moeilijkste gevallen blijven weerstand bieden. Wil je de rijke kleuren van HDR ook in SDR zien? Dan kan je Gamut Optimization gebruiken. Die feature maakt kleuren van SDR-beelden intenser, maar vermijdt huidskleuren overmatig te boosten. We zagen in de test toch een licht effect op huidstinten, maar dat bleef goed binnen de grenzen van wat we oké vinden.

Een motionstijl selecteren is een persoonlijke keuze, maar Philips levert erg goede motion interpolatie die filmbeelden enorm vloeiend kan maken. Wil je toch liever het origineel, met wat cinematische judder, maar wil je voor sport wel vloeiende beelden, activeer dan AI Sports Optimization. Voor films blijft dan jouw geselecteerde motionstijl actief (bijvoorbeeld 'Echt Cinematisch'), terwijl voor sport wel meer motion interpolation wordt gebruikt om een vloeiende weergave te garanderen.

Vergeet zeker de lichtsensor niet te activeren (Ambient Intelligence). Die kan helderheid, donkere details en HDR-weergave optimaliseren op basis van het omgevingslicht. De kleurtemperatuur houden we liever zelf onder controle, dus die optie laten we uitgeschakeld.

©Eric Beeckmans

Speciaal voor gamers

De krachtige P5 Dual AI Engine zet Philips ook in om gamers iets extra's te bieden. Via de Game Bar zie je niet alleen nuttige info, waaronder een fps-indicator (frames per second), je kunt ook behoorlijk ingrijpen op de weergave. Voor shooters is het handig dat je schaduwen beter kunt uitlichten; dat maakt het voor tegenstanders lastiger om zich te verstoppen.

De Edge Enhancer gaat nog een stap verder. Daarmee accentueer je de randen van alle objecten in het spel. En met de kleurfilter kun je bepaalde kleuren wegfilteren. Misschien vind je dat valsspelen, maar die opties kunnen het spel ook toegankelijker maken. Nog zoiets is de optie om de minimap te selecteren, uit te vergroten en een willekeurige plek op het scherm te geven.

De Game Bar biedt je tien profielen, zodat je de instellingen voor een aantal games kunt bewaren en met één klik weer kunt oproepen. Sterker nog, voor een select aantal populaire games kan de AI zelf detecteren wanneer je het opstart en het corresponderende profiel selecteren.

Record piekhelderheid

Philips gebruikt de WOLED-panelen van LG Display, en koos voor de OLED950 het gloednieuwe META3-oledpaneel. Dat paneel zagen we al in de LG G5, dus we verwachten een indrukwekkende piekhelderheid. En Philips stelt niet teleur: het 10%-venster gemeten in de bijzonder accuraat gekalibreerde Filmmaker Mode HDR toont 2204 nits, terwijl je op het volledig witte scherm nog steeds 376 nits mag verwachten. Het kleurbereik blijft nipt onder de 100% P3 – een fantastisch resultaat.

Dat zijn uitstekende waarden die nauw aansluiten bij die van de LG G5 en deze Philips meteen aan de top plaatsen. Uiteraard kun je in de HDR Kristalhelder-modus iets meer halen, maar ook in Filmmaker Mode heeft de OLED950 nog wat extra te bieden. Met de Peak Light Boost geactiveerd analyseert de AI-processor het beeld en kan hij in spurtjes van 15 seconden de piekhelderheid nog iets boosten, tot net geen 4000 nits op het 2%-venster. Dat is ronduit indrukwekkend, ook al zal de tv dat zelden nodig hebben.

De SDR Filmmaker Mode bleek bijzonder goed gekalibreerd: alle afwijkingen vielen ruim binnen de grens van wat als niet-zichtbare afwijkingen wordt geclassiciceerd. Er is voldoende schaduwnuance, maar in sommige donkere beelden zagen we nog wat hinderlijke blokvorming of strookvorming. Het anti-kleurstrookfilter weet dat gelukkig vrij goed weg te poetsen, maar het blijft een punt waar Philips aan moet werken.

©Philips

Troeven uitspelen

In de HDR Filmmaker Mode kan de OLED950 echt zijn troeven ten volle uitspelen. De kalibratie is bijzonder goed, zodat beelden de intentie perfect weergeven. Kleuren zijn zelfs in heel heldere tinten nog duidelijk, en de processor bewaakt de weergave van witnuances met AI-Adaptive tonemapping. Ook hier zien we echter een lichte neiging tot strookvorming in heel donkere beelden.

Veruit een van onze favoriete features is de Specular Highlights-instelling. Die geeft de helderheid van kleine fonkelende lichtaccenten zoals juwelen, sterren of kleine reflecties een extra zetje. Dat geeft het beeld nog meer dimensie en voegt een vleugje realisme toe.

Stevige audiokwaliteit

Opvallend: er is geen Bowers & Wilkins-logo te bespeuren dit jaar. Philips keert terug naar een eigen oplossing. De luidsprekers zitten onderaan achter het scherm en zijn zodoende naar onderen gericht. Achterop in de rug zit een stevige woofermodule verwerkt. De opstelling is goed voor 70 watt audiovermogen en ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X.

Echte hoogte-effecten zijn uiteraard nauwelijks te bespeuren; downfiring luidsprekers zijn daar niet ideaal voor. Maar de OLED950 levert wel stevig wat volume, met een goede sterke baslijn en een gebalanceerde klank. Alleen bij heel hoge volumes laat de woofer ook het chassis wat trillen. De audiopresets geven je voldoende keuze om muziek of film wat extra punch te geven, of je kunt vertrouwen op de AI-preset om dat voor jou te doen, al vonden we dat resultaat vaak wat te scherp.

Google TV voor al je entertainment

Philips is voor het grootste deel van de line-up overgeschakeld op Titan OS, maar deze OLED950 gebruikt nog steeds Google TV. De krachtige chipset garandeert een vlotte ervaring, en dankzij een uitgebreid app-aanbod, content-aanbevelingen per categorie, Google Cast en AirPlay2 is deze tv helemaal klaar voor modern gebruiksgemak. Voor meer detail verwijzen we je naar het artikel over Google TV.

©Dean Wu | Philips

Philips vernieuwde vorig jaar de afstandsbediening en die versie blijft behouden. Het is een slank design met ingebouwde oplaadbare batterij (via usb-c) en lage profieltoetsen met een zuivere, lichte aanslag. De kanteltoetsen voor volume en kanaal voelen eerst wat onhandig aan, maar wennen snel. De toetsen zijn verlicht, en Philips gebruikt dat om op handige wijze een numeriek toetsenbord te verbergen. Druk op de 123-toets (tussen volume en kanaal) en op de plaats van de D-pad lichten de cijfertoetsen op.

Conclusie

Voor het 2025-topmodel week Philips af van zijn gebruikelijke strategie. Geen opvallend design meer, geen Bowers & Wilkins-audio. Er is volop ingezet op beeldkwaliteit, en dat is Philips uitstekend gelukt. Alleen bij sommige donkere beelden kan wat strook- of blokvorming zichtbaar blijven. Maar met een record-piekhelderheid, prachtig contrast, ruim kleurbereik, knappe beeldverwerking en een slimme lichtsensor levert de 65OLED950 bijzonder mooie beelden.

Gamers krijgen een uitgebreide set features en lage input-lag. De eigen audio-oplossing levert krachtige klanken, en Google TV, met Google Cast en AirPlay 2, zorgt voor een moderne smart tv-omgeving. Om het af te maken is de OLED950 uitgerust met vierzijdige Ambilight die je helemaal naar smaak kunt instellen.