In een handomdraai je pc schoonmaken
Windows is complex en dus is het voor veel mensen lastig om hun pc in topconditie te brengen en te houden. Het gevolg: een steeds langzamer systeem. Gelukkig is het minder lastig dan je denkt om je pc weer topfit te maken én te houden. Met deze tips kun je in een handomdraai je pc schoonmaken.
Tip 01: Veilig systeem
Hoe kan het dat malware, virussen en ransomware nog steeds zo veel vat hebben op onze computers? Het antwoord is simpel: de beveiliging is niet op orde. We bespreken hoe je je systeem goed beschermt zonder dat je hiervoor doorgeleerd moet hebben. Belangrijk zijn uiteraard de aanwezigheid van een virusscanner, een up-to-date Windows-systeem en de meest recente versie van essentiële programma’s die vaak worden aangevallen en laten je zien – heel belangrijk! – hoe je je beveiliging controleert.
©PXimport
Tip 02: Windows Update
Regelmatig verschijnen er beveiligingsupdates voor Windows. Deze komen als het goed is automatisch binnen. Controleer regelmatig of dit ook daadwerkelijk gebeurt. Windows Update vind je in Windows 10 bij Instellingen / Bijwerken en beveiliging. De instellingen open je via Windows-toets+I. Klik altijd op Naar updates zoeken, zelfs als Windows aangeeft dat je systeem up-to-date is. Hiermee forceer je een handmatige controle en komen eventuele updates meteen binnen – en niet pas op het moment dat Windows zelf weer gaat zoeken. Start na de installatie van updates je systeem opnieuw op en voer de controle nogmaals uit. Gebruikers van een eerdere Windows-versie vinden Windows Update in het configuratiescherm.
Houd je computer veilig: controleer zelf regelmatig of je alle updates van Windows hebt
-
Tip 03: Drivers updaten
Onderdelen in je pc en apparaten die met je computer verbonden zijn hebben stuurprogramma’s nodig, ook wel drivers genoemd. In Windows 10 komen de meeste drivers mee met het besturingssysteem. Ook worden ze automatisch bijgewerkt via Windows Update, maar dat geldt niet voor alle drivers. Om je apparaten optimaal te gebruiken, kun je je drivers handmatig bijwerken. Voor een doorsnee computergebruiker is het lastig om nieuwe drivers te vinden op de website van de fabrikant. Met de gratis versie van Driver Booster kun je de meest recente versie van je stuurprogramma’s automatisch laten controleren en actualiseren. Wees tijdens de installatie wel alert om ongewenste extra programma’s van dezelfde maker te voorkomen. Start Driver Booster, laat een controle uitvoeren en werk je stuurprogramma’s bij. Dit proces duurt even, vooral met de gratis versie van Driver Booster. Driver Booster zal regelmatig komen met meldingen over het aanschaffen van de pro-versie. Die kun je negeren: je hebt genoeg aan de gratis versie.
©PXimport
Windows-versie
De tips in dit artikel zijn geschreven rondom de meest recente versie van Windows 10: Creators Update. Veel tips zijn ook toepasbaar op eerdere Windows-versies, maar soms is heb je wel enige creativiteit nodig om bij de juiste instelling te komen. Heb je Windows 10 Creators Update nog niet geïnstalleerd? Je haalt ‘m binnen via Windows Update (zie tip 2). Op de site van ons zusterblad Computer!Totaal staat een uitgebreid artikel over het uitvoeren van deze upgrade.
Tip 04: Programma’s updaten
Veel programma’s hebben een ingebouwde updatefunctie waarmee gecontroleerd wordt of je nog wel over de meest recente versie beschikt. Dit werkt niet altijd goed, waardoor er op een doorsnee systeem veel verouderde software staat. Verouderde programma’s zijn een potentieel veiligheidsrisico. We hebben al eerder aandacht besteed aan Patch My PC Updater. Dit programma is volledig gratis en controleert alle essentiële software op je computer. Na de controle krijg je een lijstje te zien met verouderde programma’s. Met de knop Perform update wordt alles automatisch bijgewerkt. De meeste installaties verlopen ‘stilletjes’ zodat je niet steeds op Volgende hoeft te klikken om de programma-installaties af te ronden.
Bij Schedule kun je aangeven wanneer Patch My PC Updater op nieuwe versies moet controleren.
Tip 05: Virusscanner APK
Op een Windows-computer zijn een antivirusprogramma en firewall van groot belang. Zorg ervoor dat je weet welke oplossingen jouw pc hiervoor gebruikt. Ga naar Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Beveiliging en onderhoud en kijk bij Beveiliging. Als je geen extra programma hebt geïnstalleerd (bijvoorbeeld Norton of Avast), neemt Windows zelf het ‘beveiligingsstokje’ over met Windows Defender. Bij Beveiliging kun je een eventuele uitgeschakelde beveiliger opnieuw activeren. De volgende stap is zeer belangrijk: open je beveiligingsprogramma (bijvoorbeeld via het icoontje van de beveiliger in je systeemvak) en controleer de status. Windows kan wel melden dat alles in orde is, maar het is van belang om dit bij de beveiliger zelf na te gaan. Voer een update uit om het meest recente tegengif op te halen en voer regelmatig een controle uit (beveiligingsscan). Updaten en scannen gebeurt meestal automatisch, maar ook hier is het verstandig om te weten hoe je de status controleert.
©PXimport
Heb je de meest recente drivers al geïnstalleerd?
-
Tip 06: Ransom- en malware
Ransomware is een toenemende bedreiging en malware is van alle tijden. Het kan geen kwaad om extra maatregelen te nemen om ‘booswichten’ een stap voor te blijven, zelfs als je een ‘allround’ beveiligingsprogramma gebruikt. Malware kun je effectief bestrijden met Malwarebytes. De gratis versie biedt geen constante bescherming in de achtergrond (zoals een virusscanner wel doet), maar werkt uitstekend om malware op te sporen en te vernietigen. Hiervoor is wel een extra handmatige stap nodig (je moet zelf aangeven dat je een controle wilt uitvoeren). In de vorige Tips & Trucs hebben we aandacht besteed aan Cybereason RansomFree. Deze gratis oplossing werkt zeer goed tegen ransomware. Een van de kenmerken van ransomware is dat het je documenten aanpast en versleutelt met encryptie. Cybereason RansomFree plaatst diverse mappen met hierin ‘lokbestanden’ (bijvoorbeeld van Word en Excel). Zodra ransomware toeslaat en een van de ‘lokbestanden’ aanvalt, zal Cybereason RansomFree de ransomware stoppen.
Tip 07: Schoonmaakautomaat
Om je computer snel te maken en te houden, moet je nu een paar extra stapjes zetten om er vervolgens (bijna) geen omkijken meer naar te hebben. Je hebt te maken met overbodige tijdelijke bestanden, programma’s die je nooit gebruikt of in de achtergrond draaien en Windows-instellingen waardoor je systeem niet optimaal werkt. We behandelen ze allemaal en voor de meeste tips geldt de gemene deler: automatiseer zoveel mogelijk klussen, want niemand houdt van schoonmaken!
Tip 08: Schijfopruiming
Windows Schijfopruiming kan veel verspilde opslagruimte terughalen en is eenvoudig te gebruiken. Dit standaard Windows-onderdeel kun je niet automatiseren, het vraagt om een handmatige actie. Start Windows Schijfopruiming via een zoekopdracht in je startmenu. Laat je C-schijf onderzoeken (en herhaal dit straks voor je D-schijf als je die hebt). Er verschijnt een lijst met onderdelen die je kunt laten schoonmaken. Vink aan waar je vanaf wilt, maar lees bij elk onderdeel wel waar het voor dient om te voorkomen dat je iets verkeerds weggooit. Je kunt bijvoorbeeld veel schijfruimte vrijmaken door reservekopieën van een Windows-upgrade te verwijderen, maar kunt hierdoor ook niet meer terugkeren naar een eerdere Windows-versie. Windows Schijfopruiming laat meteen zien hoeveel ruimte je terugkrijgt. Klik op OK voor een schoonmaakactie. Start Windows Schijfopruiming opnieuw en kijk bij het tabblad Meer opties om bijvoorbeeld oudere reservekopieën te verwijderen.
©PXimport
Tip 09: Schoonmaakhulp
De meest recente versie van Windows 10 heeft een nieuwe schoonmaakhulp om je systeem automatisch te ontdoen van een groot aantal overbodige bestanden. Open de Windows 10-instellingen en kijk bij Systeem / Opslag. Activeer Slim opslaan en controleer de instellingen van de schoonmaakhulp bij Wijzigen hoe ruimte wordt vrijgemaakt. Hier zie je (na een paar weken) ook hoeveel opslagruimte het Windows-onderdeel voor je heeft weten op te ruimen. Bij ons testsysteem was dit meer dan 10 GB (!). Met de knop Nu opruimen voer je een handmatige schoonmaakactie uit, maar in de praktijk volstaat het om Slim opslaan eenmalig aan te zetten.
Tip 10: Auto-cleaner
Ook CCleaner kan je helpen met de automatische schoonmaak. Start het programma op en kijk bij Opties / Instellingen. Plaats een vinkje bij Computer automatisch schoonmaken tijdens het opstarten en alles is geregeld. Hiermee verwijdert CCleaner cookies, prullenbakbestanden en overbodige cache/logbestanden automatisch. Let op: sommige cookies zijn nodig om ingelogd te blijven op een website. Als je dit handig vindt, kun je voor deze cookies een uitzondering maken, waarna CCleaner ze zal overslaan. Kijk hiervoor bij Opties / Cookies voor de aanwezig cookies. Sleep de cookies die je niet wilt opschonen naar Cookies behouden.
©PXimport
Automatiseer waar mogelijk schoonmaakroutines
-
Tip 11: Ruimtevreters
Heb je weinig schijfruimte en wil je weten waar de grootste bestanden te vinden zijn? Dan was je tot voor kort aangewezen op TreeSize Free. TreeSize Free blijft nog steeds handig omdat je snel een schijfletter of map onderzoekt op ‘grootverbruikers’, maar de functie is inmiddels ook ingebouwd in Windows 10. Kijk bij Instellingen / Systeem / Opslag en klik op je C-schijf (of andere schijfletter die je wilt onderzoeken). Je ziet welke onderdelen of mappen veel schijfruimte verbruiken. Op de meeste mappen/onderdelen kun je doorklikken om uiteindelijk een map te openen in Windows Verkenner.
Tip 12: Cloud versus lokaal
Na het uitvoeren van de vorige tip zijn sommige OneDrive-gebruikers misschien geschrokken. Standaard bewaart de clouddienst van Microsoft alles wat er in je OneDrive op internet staat namelijk ook op je computer. Vooral voor mensen met een kleine ssd en een OneDrive van 1 TB kan dit een probleem zijn. Het is mogelijk om alleen je belangrijkste mappen te synchroniseren naar je computer. Klik met de rechtermuisknop op het OneDrive-icoon in het systeemvak en kies Instellingen / Account / Selectief synchroniseren. Verwijder de vinkjes bij de mappen die je niet automatisch wilt downloaden en bevestig met OK. Hiermee worden de bestanden uit je OneDrive-map op je computer gewist, maar blijven ze wel bestaan bij de clouddienst. Let op: verwijder je je bestanden uit je OneDrive met Windows Verkenner? Dan worden de bestanden ook gewist bij de cloudopslag! Je bestanden opvragen doe je via www.onedrive.com (of door de map weer toe te voegen via Selectief synchroniseren). Heb je Dropbox? Gebruik je rechtermuisknop op het Dropbox-icoon in je systeemvak, klik op het tandwiel en kies Voorkeuren / Account / Selectieve synchronisatie.
Tip 13: Software verwijderen
Er zijn veel manieren om programma’s te verwijderen. Kijk in Windows 10 bij Instellingen / Apps / Apps en onderdelen om programma’s die je niet vaak gebruikt te verwijderen. Persoonlijk vinden wij het overzicht dat je krijgt via Configuratiescherm / Programma’s / Een programma verwijderen prettiger. De beste methode biedt de gratis versie van IObit Uninstaller. Het programma toont je een lijst met geïnstalleerde software waarna je deze kunt verwijderen. IObit Uninstaller kijkt na de deïnstallatie of er restanten zijn achtergebleven, waarna je deze kunt laten wissen. Kijk ook bij Windows Apps / Windows Apps. Hier vind je de standaard-apps die aanwezig zijn in Windows 10. Gebruik je bepaalde apps niet? Dan kun je hiermee tot 1,6 GB aan schijfruimte terugkrijgen. Met een speciaal commando installeer je de apps opnieuw. Start Windows PowerShell via een zoekopdracht in je Windows 10-startmenu. Geef de opdracht Get-AppXPackage | Foreach {Add-AppxPackage -DisableDevelopmentMode -Register “$($_.InstallLocation)\AppXManifest.xml”} gevolgd door Enter.
Let op dat je geen ongewenste extra’s installeert tijdens de installatie van IObit Uninstaller en laat je niet verleiden tot aanschaf van de pro-versie: de gratis versie voldoet uitstekend.
©PXimport
Tip 14: Nieuw en fris
Om een vliegende start met een nieuwe pc te maken, geven we je graag een paar extra tips. Sommige tips zijn ook handig voor iederéén met een Windows-systeem. De belangrijkste stappen eerst: controleer of je beveiliging op orde is (zie tip 5). Het maakt weinig uit welk programma je gebruikt, als je maar weet hoe je kunt updaten en scannen (zie tip 1). Haal alle Windows-updates op die je kunt vinden (zie tip 2).
Tip 15: Programma’s
Verwijder programma’s die je niet nodig hebt (zie tip 13) en gebruik Ninite om snel je favoriete software te installeren. Hiermee geef je van tevoren op welke programma’s je wilt hebben, waarna Ninite alles binnenhaalt en installeert. Commerciële software kun je niet krijgen via Ninite, dit moet je apart installeren. Ben je serienummers of wachtwoorden kwijt of vergeten? Gebruik Magical Jelly Bean Keyfinder (serienummerzoeker) en Magical Jelly Bean PasswdFinder (wachtwoordzoeker) op je oude pc en je hebt ze snel terug. Beiden programma’s vind je op www.magicaljellybean.com. Niet schrikken als je beveiliging alarm slaat: niets aan de hand, ligt aan de aard van de programma’s. Vergeten wifi-wachtwoorden vind je terug door WirelessKeyView te starten op je oude computer.
©PXimport
Tip 16: Werk in de cloud
Installeer het programma van je favoriete clouddienst, bijvoorbeeld Dropbox. OneDrive is standaard al aanwezig, je hoeft je alleen maar aan te melden. Dwing jezelf vanaf nu om de clouddienst te gebruiken voor documentopslag en andere belangrijke bestanden. Dat scheelt veel kopieerwerk als je ooit weer aan een nieuwe computer toe bent. Bovendien ‘overleven’ bestanden die je bewaart in de cloud een eventuele computercrash.
Tip 17: Synchroniseer!
Steeds meer programma’s hebben een koppeling met de cloud en dat geldt ook voor Windows. Gebruik je jouw nieuwe systeem met een Microsoft-account, dan raak je nooit meer je instellingen kwijt en wordt alles automatisch gesynchroniseerd. Dit is ook handig als je meer dan één computer gebruikt. Kijk in de instellingen van Windows 10 bij Accounts / Uw info om te zien of je al gebruik maakt van een Microsoft-account. Als dit nog niet gekoppeld is, kun je dit hier alsnog doen. Bekijk je synchronisatievoorkeuren bij Uw instellingen synchroniseren. Gebruik je Firefox of Chrome? Dan neem je onder andere je extensies, bladwijzers en geschiedenis eenvoudig mee door je aan te melden en synchronisatie in te stellen. Kijk bij de instellingen van Chrome onder Synchronisatie. Firefox-gebruikers openen de instellingen en kijken bij Sync.
©PXimport
Een back-up op een externe schijf biedt uitstekende bescherming tegen ransomware
-
Tip 18: Garantie
Voor je nieuwe computer nog een paar praktische zaken. Fotografeer je serienummers, dat kan handig zijn bij diefstal. Zet ook het verlopen van de garantieperiode in je agenda en overweeg om de garantie uit te breiden – dat kan doorgaans nog vlak na de aanschaf en is vooral aan te raden voor laptops. Het lijkt misschien zonde van je geld, maar je bespaart veel als een essentieel onderdeel defect raakt. Raadpleeg verder je inboedelverzekering of je pc/laptop is meeverzekerd.
Tip 19: Vangnet
Als er ooit iets misgaat wil je natuurlijk niet dat je gegevens kwijtraakt. Koop een externe usb 3.0-harde schijf en maak een back-upplan. Een overzicht van de beste back-upoplossingen vind je hier. Controleer je usb-poorten als je de schijf aansluit. Sommige computers hebben zowel usb 2.0 als usb 3.0. Deze laatste herken je meestal aan de blauwe poort. Sluit je externe opslag bij voorkeur aan op usb 3.0. Ben je ‘te lui’ om een back-up in te stellen? Activeer dan in ieder geval Windows Systeemherstel. Dit vangnet kan je redder zijn als je systeem niet meer goed opstart en je geen back-up hebt. Je vindt de instellingen van Windows Systeemherstel via Windows-toets+Pause / Geavanceerde systeeminstellingen / Systeembeveiliging.
Tip 20: Game-modus
In de meest recente Windows-versie zit een game-modus waarmee je je pc optimaliseer voor spelletjes. Je activeert de game mode via Instellingen / Gaming / Spelmodus. Als je echt alle prestaties nodig hebt, is het goed om Razer Cortex achter de hand te hebben. Omdat Razer Cortex allerlei programma’s die in de achtergrond actief zijn tijdelijk beëindigt, kun je ook bij andere applicaties profijt hebben van deze tweaker. Klik op Game booster voor beschikbare optimalisaties. Klik onder Boost op Configure en geef aan wat Razer Cortex voor je mag aanpassen en afsluiten. Klik op Boost om de gewenste acties toe te passen. Hiermee schakelt Razer Cortex bepaalde Windows-services uit die je niet (altijd) nodig hebt en kun je ook achtergrondprogramma’s laten afsluiten. Ook worden je processor en werkgeheugen geoptimaliseerd voor maximale prestaties. Met Restore now start Razer Cortex alle gesloten toepassingen/services weer op.
©PXimport
Tip 21: Thuisgroep nodig?
Windows Thuisgroep maakt het eenvoudig om media en bestanden te delen tussen meerdere Windows-computers. Handig, maar je kunt de optie beter uitschakelen als je deze niet gebruikt en bijvoorbeeld opslag deelt via een nas en een netwerkprinter hebt (in plaats van een gedeelde printer op een computer). Uitschakelen voorkomt dat dit onderdeel in Windows Verkenner wordt weergegeven én versnelt je netwerk. Klik eerst op Thuisgroep bij Configuratiescherm / Netwerk en internet om te controleren of je dit onderdeel gebruikt en hebt ingesteld. Als je bent aangemeld, kies je Afmelden. Geef de opdracht services.msc via Windows-toets+R en zoek in de lijst naar HomeGroup listener en HomeGroup provider. Schakel deze onderdelen (via dubbelklikken) uit door het opstarttype te veranderen van Handmatig naar Uitgeschakeld. Herstart je computer. Hiermee heb je Thuisgroep grotendeels uitgeschakeld. Om Thuisgroep volledig te deactiveren, moet je ook nog een registeraanpassing doen, maar dit is niet voor beginners. Wil je dit toch doen? Hier vind je een uitgebreid stappenplan.
Tip 22: Opstartbeheer
Windows start allerlei programma’s automatisch. Sommige van deze applicaties zijn noodzakelijk, zoals een beveiligingsprogramma of de app van je printer, maar veel ook niet. Extra ballast dus! Via Ctrl+Shift+Esc / Opstarten zie je welke apps automatisch starten; je kunt ze deactiveren via de rechtermuisknop / Uitschakelen. Let op: schakel nooit onderdelen uit die je niet kent. Zoek informatie over de apps op internet om te zien wat ze doen en bepaal daarna of je ze uitschakelt.
Met SterJo Startup Patrol heb je meer controle over de automatisch startende onderdelen. Ook hier schakel je apps uit via de rechtermuisknop. De optie heet Disable selected item en je maakt de aanpassing weer ongedaan met Enable selected item. Als je SterJo Startup Patrol automatisch laat starten via Options / Run with Windows krijg je een waarschuwing als een programma zich in je opstartproces wil nestelen. Je kunt de actie vervolgens toestaan of direct blokkeren. Overigens bestempelen sommige antivirusproducten de site van SterJo als onveilig. VirusTotal meldt echter dat de site schoon is. Je zult zelf de afweging moeten maken of je deze software wilt installeren of niet. Installeren van StartupPatrol is, net als andere software die we noemen, op eigen risico.
©PXimport
Tip 23: Achtergrond-apps
Als je de vorige tip hebt opgevolgd, draait Windows nog steeds een groot aantal eigen apps op de achtergrond. Dit kun je uitschakelen via Instellingen / Privacy / Achtergrond-apps. Je krijgt een overzicht van apps die in de achtergrond actief mogen zijn. Je kunt per app aangeven of je dit wilt toestaan of alles, via de bovenste schuifregelaar, direct uitschakelen.
Neem je opstartbeheer onder handen en schakel uit wat je niet nodig hebt
-
Tip 24: Startmenu
De basis-instellingen van je startmenu vind je in Windows 10 terug bij Instellingen / Persoonlijke instellingen / Start. Hier kun je de weergave aanpassen en bijvoorbeeld reclames voor apps deactiveren door de optie Af en toe suggesties in Start weergeven uit te schakelen. Windows 10 toont in het rechtergedeelte van je startmenu grote tegels (sommige geanimeerd). Als je deze kwijt wilt, gebruik je je rechtermuisknop op de tegel en kies je Losmaken van start. Als je de app helemaal niet gebruikt ,kun je deze soms verwijderen met de optie Verwijderen (gebruik anders tip 13). Door alle tegels ‘los te maken’ (of te verwijderen) krijg je weer een strak startmenu.
Als je de startknop van je startmenu wilt verbergen om ruimte te besparen op je taakbalk is Start Killer een aanrader. Zodra Start Killer actief is, verbergt het je startknop. Dit is vooral fijn voor mensen die graag met hun toetsenbord werken. Door op de Windows-toets te drukken, verschijnt je startmenu en kun je direct een zoekopdracht intypen.
©PXimport
Tip 25: Taakbalk
Standaard zijn de aanpassingen die je kunt doen aan je taakbalk beperkt. Kijk bij Windows-instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk. Controleer vooral de opties bij Selecteer welke pictogrammen (…) worden weergegeven en Systeempictogramman in- of uitschakelen. Hiermee wijzig je het rechtergedeelte van je taakbalk: het systeemvak. Voor zinvolle tweaks van je taakbalk is 7+ Taskbar Tweaker onmisbaar. Het programma is vooral handig als je de gewoonte hebt om veel vensters open te hebben. Dan maakt 7+ Taskbar Tweaker het eenvoudig om te groeperen (of juist niet) en items op je taakbalk te verslepen, zelfs als dit om dezelfde app gaat die meerdere keren geopend is (bijvoorbeeld meerdere Windows Verkenners of geopende Word-documenten).
Tip 26: Privacy
Over je privacy in Windows 10 moet je één ding weten: de instellingen zijn zeer verspreid en dus lastig te vinden. Wil je meer controle hebben? Dan ben je aangewezen op gespecialiseerde programma’s. DoNotSpy10 en W10Privacy zijn zeer overzichtelijk en geven je direct toegang tot de essentiële privacy-instellingen. Voor beiden programma’s geldt: maak altijd eerst een herstelpunt voordat je aanpassingen doet en wijzig niets waarvan je niet weet waarvoor het dient. De programma’s geven uitleg over de instellingen en mogelijke gevolgen. Wees alert tijdens de installatie van DoNotSpy10 om geen extra ongewenste programma’s binnen te halen.
