Het is het ultieme nerdgevoel: je gloednieuwe computer opstarten en genieten van het feit dat je nog nooit eerder zo’n snelle computer had. Maar door de jaren heen begint je prachtige machine toch wat kuren te vertonen. Opstarten duurt wat langer, bij vlagen lijkt hij even stil te staan en recente games of je videobewerkingsprogramma werken toch niet zo soepel meer als voorheen. Tijd voor een grote beurt of een upgrade?

We horen vaak vragen als: “Kan deze oudere pc met een beetje extra geheugen nog een paar jaartjes mee?” of “Is het tijd de pc weer eens te defragmenteren?” Vragen die enkele jaren geleden heel relevant waren. Een gemiddelde thuiscomputer had zelden een overschot aan geheugen en fragmentatie van ouderwetse harde schijven had toen vaak een aanmerkelijke invloed op de prestaties. Ook het upgraden van de cpu verbeterde het functioneren van de pc vaak wel. De tijden zijn veranderd en de tuningtips en upgrades uit het verleden zijn vandaag de dag voor een groot deel niet meer van toepassing. Uiteraard rest dan de vraag: wat heeft nog wél zin? We splitsen het antwoord op in twee delen: software tunen en hardware upgraden. Wanneer je computer niet meer optimaal werkt, kun je beide delen overwegen. Beide lossen immers verschillende soorten problemen op.

Software ‘tunen’

De realiteit is dat moderne pc’s krachtig genoeg zijn geworden om aan de eisen van de meeste gebruikers te voldoen. Dan hebben we natuurlijk het niet over gamen op de allerhoogste instellingen of 4K-video’s bewerken, maar over de vele gebruikers die niet veel meer doen dan een beetje browsen op het web, wat mailtjes versturen of incidenteel een vakantiefoto verbeteren. Een goed onderhouden systeem van een paar jaar oud hoeft in die taken niet onder te doen voor een gloednieuwe machine. Bij de eerste stappen kijken we daarom vooral wat we met (gratis) software kunnen doen om je pc weer op te frissen.

Windows 10: beste en stabielste versie ooit

Geen enkele nieuwe Windows-versie werd direct echt warm onthaald, maar Windows 10 is inmiddels uitgegroeid tot (in onze ervaring) de beste en stabielste versie van Windows ooit. Als jouw machine nog op Windows 7 draait, dien je sowieso te upgraden, want je krijgt voor Windows 7 geen beveiligingsupdates meer. Maar ook voor Windows 8(.1)-gebruikers heeft deze overstap meer effect dan welke opschoonapplicatie dan ook. Gebruikers van echt antieke printers, scanners of andere apparatuur kunnen het best eerst controleren of die onder Windows 10 nog werken. Hoewel Microsoft de Windows 10-upgrade officieel niet langer gratis aanbiedt, blijkt je in de praktijk in negen van de tien gevallen de upgrade alsnog gewoon gratis te krijgen via de upgrade-assistent.

Overweeg ook om een volledig schone installatie uit te voeren. Geen enkele vorm van opschonen laat je pc weer zo lekker draaien als dit. Voordat je eraan begint, is het belangrijk eerst al je bestanden veilig te stellen, en ervoor zorgen dat je al je wachtwoorden bij de hand hebt. Je vindt een verse installatie van Windows 10 hier.

©PXimport

Echt tunen is passé?

Een nieuwe versie van Windows? Een schone installatie? Dat is toch geen tunen!? De realiteit is dat veel van de handige softwaretweaks waar je vroeger software voor in huis haalde inmiddels standaard zijn geworden. Waar je vroeger defragmentatiesoftware moest kopen voor je harde schijf, defragmenteert Windows 10 inmiddels zelfstandig. En bij ssd’s is dat niet nodig, defragmenteren werkt averechts bij deze schijven. Een ander bekend probleem waren vertragingen door zware antiviruspakketten en die toepassingen zijn met de komst van Windows Defender overbodig geworden voor de meeste gebruikers.

Handmatig applicaties verwijderen die je niet meer gebruikt, heeft enig nut, en applicaties zoals het gratis CCleaner kunnen nog een klein beetje helpen, maar vallen tegelijk tussen wal en schip. Ze bieden zelden genoeg winst om echt van resultaat te spreken, en hebben bij lange na niet de impact van een schone installatie. Het feit dat een Windows 10-herinstallatie vaak al binnen een half uurtje is afgerond, dat Windows de meeste drivers vanzelf weet te vinden, en dat een schone installatie ook eventuele hardnekkige spy- en malwareproblemen in één keer oplost, heeft de tuningsoftware ook geen goed gedaan. Dus ja, het echte software tunen is passé.

©PXimport

Hardware … tunen?

Hardware kun je nauwelijks tunen, in de meeste gevallen is vervangen je enige optie. Toch is het verstandig even je systeem open te trekken voordat je nieuwe spullen koopt. Want als zich daar door de jaren heen een flinke laag stof heeft opgebouwd, heeft dat wel degelijk gevolgen voor de prestaties. Een cpu-koeler die door stof in het koelblok de warmte niet af kan voeren, zorgt ervoor de cpu niet optimaal presteert. Voordat je lukraak onderdelen gaat vervangen, is het dus raadzaam even te checken of alle onderdelen goed kunnen ademen. Een flesje perslucht van een paar euro, of een (let op: olie- en vochtvrije) compressor kan wonderen verrichten. Een stofzuiger tegen je computeronderdelen aandrukken kan statische schokken en schade aan je componenten veroorzaken. Zorg er ook voor jezelf te ontladen voordat je de componenten aanraakt (bijvoorbeeld door de verwarming of andere aarde aan te raken) of gebruik een antistatisch bandje.

Overklokken

Hardware upgraden

Is je pc stofvrij, voorzien van een schone Windows-installatie en kom je nog prestaties tekort? Dan gaan we upgrades overwegen. We doorlopen de verschillende onderdelen om te bespreken in hoeverre ze (nog) het upgraden waard zijn. Als eerste is het raadzaam om te bepalen waar voor jouw systeem de beperking zit. Dit is eenvoudig te doen door rechts te klikken op de Taakbalk / Taakbeheer / Tabblad Prestaties. Open de game of applicatie waarmee je problemen ervaart en bekijk de grafieken en percentages van de processoractiviteit, het geheugen, de harde schijf en de videokaart. De zwakste schakel, de bottleneck, zit in het onderdeel dat frequent op 100 procent belasting zit; dat wil je upgraden. Avontuurlijk? Een uitgebreidere (gratis) applicatie om onderzoek te doen is de tool HWiNFO, maar de overvloed aan informatie kan overweldigend zijn.

©PXimport

De beste upgrade voor iedereen

Er is één upgrade die iedereen dient te overwegen ongeacht waar het probleem zich bevindt: een Solid State Drive, ook ssd genoemd. Heb je nog geen ssd? Dan profiteer je in alle situaties van deze upgrade, dus ook als je een weinig intensieve gebruiker bent. Deze schijven zijn vele malen sneller dan de mechanische harde schijven van vroeger, en zorgen ervoor dat je pc veel sneller start en veel sneller reageert op allerlei taken. Zorg er uiteraard wel voor dat je Windows op de ssd installeert.

Het openen van je webbrowser, je documenten of foto’s voelt met een ssd vliegensvlug aan, zelfs als je systeem enkele jaren oud is. En elk systeem dat nog het upgraden waard is, dus grofweg vanaf 2012, moet in staat zijn om een sata-ssd te gebruiken. Ssd’s met 256 GB of 512 GB ruimte bieden voldoende opslag voor de meeste gebruikers en kosten tegenwoordig nog maar enkele tientjes. Combineer een ssd met een schone installatie. Dit werkt beter dan het gebruik van migratietools en je pc vliegt als nooit tevoren.

©PXimport

De upgrade voor gamers: de videokaart

Hoewel de meeste hardware voor basistaken voldoet en aardig wat jaren meekan, gaat dat voor gamers vaak helaas niet op. Er wordt nog veel vooruitgang geboekt in de prestaties van videokaarten. Een videokaart van enkele jaren oud, zeker als het niet de duurste was, kan al moeite hebben met het spelen van de meest recente games. Merk je dat je games niet soepel lopen, je videokaart voor 100 procent wordt belast en de rest van je onderdelen niet? Dan is het tijd voor een nieuwe videokaart.

Welke videokaart je wilt hebben, is afhankelijk van je wensen en budget. Een algemeen advies is lastig te geven. Voor de beste videokaarten voor elke populaire monitorresolutie kun je hier kijken. Je cpu en geheugen spelen ook een rol hierbij en het risico bestaat dat je de bottleneck naar die componenten verlegt met je gpu-upgrade. In de regel gaat je game-ervaring er altijd op vooruit. Wij hebben de beste 1080p-videokaarten voor je getest.

©PXimport

De voeding upgraden

©PXimport

Is extra geheugen nog zinvol?

Geheugenuitbreiding, dé populaire upgrade uit het begin van deze eeuw, is tegenwoordig minder gangbaar. Door de jaren heen nam de geheugencapaciteit van nieuwe systemen sterk toe en het risico dat een gemiddelde gebruiker geheugen tekortkwam, werd alsmaar kleiner. Desondanks is het uitbreiden van je geheugen, als dat zwaar wordt belast, nog altijd een zeer nuttige upgrade. Werkgeheugen is spotgoedkoop, er zijn al 16GB-sets vanaf circa 50 euro, en in tegenstelling tot de ssd upgraden heeft het ook geen serieuze voeten in de aarde. Je zet je systeem uit, verwijdert je oude geheugenmodules en prikt de nieuwe erin. Vervolgens is het een kwestie van opstarten en gaan. Twee tips: let op of je ddr3- of ddr4-geheugen nodig hebt voor jouw systeem. Als je enige affiniteit met het bios hebt: activeer het XMP-profiel.

©PXimport

Andere upgrades zijn verleden tijd?

Helaas is het upgraden van de meeste andere componenten vandaag de dag niet zo nuttig meer. Meer-eisende gebruikers lopen met een ouder systeem simpelweg tegen de beperkingen van de cpu aan. Waar het upgraden van de cpu in het verleden weleens een flinke performance boost kon geven, is dat niet langer het geval. Vooral sinds 2017 zijn processors veel krachtiger geworden dankzij snellere, en vooral veel meer cores. Die processors werken alleen op recente moederborden met recent geheugen. De snellere processors die je nog wel voor oudere moederborden kunt kopen, kunnen simpelweg niet op tegen wat zelfs een instap-cpu anno 2020 aan prestaties levert.

Je kunt natuurlijk cpu, geheugen en moederbord in één keer vervangen. Wanneer je recent een videokaart en ssd hebt aangeschaft, kun je die dan ook zeker houden. Een nieuwe cpu met bijpassend moederbord en geheugen loopt qua kosten wel aardig op. Je zult waarschijnlijk ook je voeding willen vervangen. Het hergebruiken van een paar jaar oude voeding raden we niet aan. Ook ben je dan aan een nieuwe Windowslicentie toe. Eigenlijk spreken we dan al van een nieuwe computer.

©PXimport

Tot slot

Met het volwassen worden van de computer is het nut van zelf knutselen op sommige fronten logischerwijs afgenomen. Het vervangen van een onderdeel is vooral een ding voor gamers geworden, en aan de software kun je zelf weinig verbeteren buiten wat de software zelf al aan optimalisaties biedt. Mogelijk een teleurstelling voor de liefhebber van de goede oude knutseltijd, maar tegelijk is het weer positief dat je met alleen een schone Windows-installatie en een ssd al voldoende in handen hebt om een oude pc binnen korte tijd weer leven in te blazen. Knutselen is leuk; een enkele jaren oud systeem weer prima kunnen gebruiken, is leuker! Een fijne bijkomstigheid: laat dat nu net de enige twee zaken zijn die je in recente laptops ook nog kunt aanpassen.

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.