Zelfs voor de meest veeleisende pc-gebruiker is het moederbord zelden de reden voor een upgrade. Of je nu een verstokt gamer bent of de hele dag video bewerkt, het moederbord is vooral de plank waar je de echt belangrijke hardware in prikt. Stel dat je zo lang mogelijk wilt doen met je trouwe ‘mobo’. Wat kun je doen om het kloppende hart van je pc zo lang mogelijk mee te laten gaan?

©CIDimport

Lees hier wat dit betekent.

Een moederbord is in eerste plaats een platform voor de rest van je pc-hardware. Het bord laat alle onderdelen zo snel mogelijk met elkaar communiceren door middel van allerhande aansluitingen, zoals PCI Express en SATA. Het moederbord is daardoor als het fundament van een huis. Een verzakkende bodem is geen ramp als je genoeg hebt aan een enkele verdieping. Als je echter het maximale uit je pc wilt halen, heb je een steviger platform nodig.

©PXimport

Met de MSI Z270 GAMING PRO CARBON kun je onder andere de overdrachtssnelheid met 10% versnellen.

Even kennismaken

Moederborden komen in vele soorten en maten, maar de gemene deler is de chipset. Deze standaard komt van de hand van Intel of AMD. Elke keer dat deze chipbakkers een nieuwe processor ontwerpen, gaat dit gepaard met een nieuwe chipset. Een aantal zaken staan vast, zoals de ondersteunde processors, de beschikbare bandbreedte voor de PCIe-aansluitingen en wat voor werkgeheugen je kunt gebruiken.

In vroeger tijden vielen deze functies onder de zogenaamde ‘Northbridge’ van het moederbord, maar tegenwoordig neemt de processor deze last op zich. Wat overblijft zijn alle overige aansluitingen en chips. De geïntegreerde geluidskaart valt hieronder, net als de SATA-aansluitingen voor de harde schijven. Het moederbord stuurt ook alle apparaten aan die met USB worden aangesloten.

Vooral de veeleisende pc-gebruiker doet er goed aan om een duurder moederbord te overwegen. Neem bijvoorbeeld overklokken. Om de hoogste frequenties uit de CPU of het werkgeheugen te persen, ben je naast goede koeling afhankelijk van een consistent voltage. Goedkopere mobo’s besparen op de kwaliteit van de condensators op het bord, waardoor na verloop van tijd er lichte variatie kan optreden in de stroomtoevoer. Het gaat dan om slechts enkele millivolts, maar in het geval van een hoger geklokte processor kan het fataal zijn voor de chip. De betere bouwkwaliteit van luxere modellen uit zich ook in een lagere gevoeligheid voor elektromagnetische interferentie, zodat het geluid van de audiochip de luidspreker bereikt met een minimum aan ruis.

©PXimport

Oude mobo updaten? Dan kan mits je de BIOS update met MSI M-Flash. Dan ben je alleen niet toekomstbestendig. 

Levensverlengende operaties

In 2017 zien we een nieuwe processor tegemoet van Intel en AMD. Intel heeft in januari zijn Kaby Lake-lijn uit gebracht, een optimalisatie van de Skylake-processors die je nu in de B/H/Q/Z170-borden vind, en AMD probeert de eerstgenoemde van de troon te stoten met de gloednieuwe Zen-architectuur. De nieuwe processors van Intel en zeker AMD beloven een mooie prestatiewinst ten opzichte van voorgaande generaties.

Maar wat nu als je portemonnee nog moet bijkomen van december en je niet gelijk een nieuw moederbord wilt aanschaffen? In het geval van Intel kun je de nieuwe processor in je oude Z170-moederbord steken, mits je eerst de BIOS updatet. Dit doe je door de BIOS file op een USB-drive te zetten en vanuit de BIOS het Flash programma te starten, zoals bij MSI M-Flash.  

Als het budget helemaal geen aanschaf toestaat, zijn er nog steeds mogelijkheden om de levensduur van je pc zo ver mogelijk op te rekken. De processor en het werkgeheugen handmatig overklokken is iets te ingewikkeld om in dit artikel in twee zinnen te beschrijven, maar er bestaan ook minder ingrijpende methoden om deze onderdelen harder hun best te laten doen. Voor het werkgeheugen kun je de Extreme Memory Profile aanzetten in de BIOS. Met het eerste XMP-profiel zet je het RAM op de optimale snelheid, met profiel twee voer je een lichte overklok uit.

Om de processor automatisch te overklokken ben je afhankelijk van het moederbord. Sommige modellen, zoals de MSI Z270 GAMING M7, hebben een knop op het bord zitten waarmee de frequentie in stappen wordt opgeschroefd. Zorg er wel voor dat je pc is voorzien van een goede koeling als je gaat overklokken, zeker bij de processor. Alle nieuwe Z270-moederborden van MSI beschikken bovendien over de X-Boost-feature, waarmee je de overdrachtssnelheden van USB-apparaten en SSD’s met ongeveer tien procent kunt versnellen.

©PXimport

Met de MSI Z270 M5 ben je voorbereid op bijvoorbeeld USB 3.1 Gen 2, de echte USB 3.1 dus.

Volkswijsheid

Uiteindelijk zal je er toch aan moeten geloven. Een nieuwe socket of de ondersteuning voor een baanbrekende nieuwe technologie kan je kostbare moederbord onherroepelijk tot achterhaald bestempelen. Maar waar de wet van Moore de afgelopen decennia de snelheden van pc’s onverbiddelijk opstuwde, gaat het aannemen van nieuwe standaarden op z’n dooie gemak. DDR4-geheugen is net een jaar mainstream, nadat DDR3 sinds 2007 nog steeds goed meekomt. AMD lanceert binnenkort de AM4-socket voor zijn nieuwe processor en de verwachting is dat hier het de komende jaren bij blijft. De LGA 1151-socket van Intel zal het waarschijnlijk minder lang volhouden, maar de ooit stormachtige ontwikkeling op het vlak van prestaties is afgezwakt tot een mild zuchtje. Als je een paar jaar geleden een nieuwe processor hebt gehaald, heb je meer aan overklokken dan een nieuw model.

“Je nieuwe computer is al achterhaald op de dag dat je hem koopt”, luidt de decennia oude volkswijsheid. De soep wordt natuurlijk nooit zo heet gegeten als hij wordt opgediend maar is je PC toe aan een upgrade, ga dan vooral voor een goede fundering voor je PC. Meer informatie over de allernieuwste MSI Z270 moederborden. Zo ben je klaar voor de toekomst met de nieuwere features zoals USB 3.1 gen 2, M.2 Shields voor op je SSD en de verbeterde audiochip met Realtek ALC1220.

Meer informatie vind je op www.msi.com/to/Z270-motherboard-evolution

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.