Zelfs voor de meest veeleisende pc-gebruiker is het moederbord zelden de reden voor een upgrade. Of je nu een verstokt gamer bent of de hele dag video bewerkt, het moederbord is vooral de plank waar je de echt belangrijke hardware in prikt. Stel dat je zo lang mogelijk wilt doen met je trouwe ‘mobo’. Wat kun je doen om het kloppende hart van je pc zo lang mogelijk mee te laten gaan?

©CIDimport

Lees hier wat dit betekent.

Een moederbord is in eerste plaats een platform voor de rest van je pc-hardware. Het bord laat alle onderdelen zo snel mogelijk met elkaar communiceren door middel van allerhande aansluitingen, zoals PCI Express en SATA. Het moederbord is daardoor als het fundament van een huis. Een verzakkende bodem is geen ramp als je genoeg hebt aan een enkele verdieping. Als je echter het maximale uit je pc wilt halen, heb je een steviger platform nodig.

©PXimport

Met de MSI Z270 GAMING PRO CARBON kun je onder andere de overdrachtssnelheid met 10% versnellen.

Even kennismaken

Moederborden komen in vele soorten en maten, maar de gemene deler is de chipset. Deze standaard komt van de hand van Intel of AMD. Elke keer dat deze chipbakkers een nieuwe processor ontwerpen, gaat dit gepaard met een nieuwe chipset. Een aantal zaken staan vast, zoals de ondersteunde processors, de beschikbare bandbreedte voor de PCIe-aansluitingen en wat voor werkgeheugen je kunt gebruiken.

In vroeger tijden vielen deze functies onder de zogenaamde ‘Northbridge’ van het moederbord, maar tegenwoordig neemt de processor deze last op zich. Wat overblijft zijn alle overige aansluitingen en chips. De geïntegreerde geluidskaart valt hieronder, net als de SATA-aansluitingen voor de harde schijven. Het moederbord stuurt ook alle apparaten aan die met USB worden aangesloten.

Vooral de veeleisende pc-gebruiker doet er goed aan om een duurder moederbord te overwegen. Neem bijvoorbeeld overklokken. Om de hoogste frequenties uit de CPU of het werkgeheugen te persen, ben je naast goede koeling afhankelijk van een consistent voltage. Goedkopere mobo’s besparen op de kwaliteit van de condensators op het bord, waardoor na verloop van tijd er lichte variatie kan optreden in de stroomtoevoer. Het gaat dan om slechts enkele millivolts, maar in het geval van een hoger geklokte processor kan het fataal zijn voor de chip. De betere bouwkwaliteit van luxere modellen uit zich ook in een lagere gevoeligheid voor elektromagnetische interferentie, zodat het geluid van de audiochip de luidspreker bereikt met een minimum aan ruis.

©PXimport

Oude mobo updaten? Dan kan mits je de BIOS update met MSI M-Flash. Dan ben je alleen niet toekomstbestendig. 

Levensverlengende operaties

In 2017 zien we een nieuwe processor tegemoet van Intel en AMD. Intel heeft in januari zijn Kaby Lake-lijn uit gebracht, een optimalisatie van de Skylake-processors die je nu in de B/H/Q/Z170-borden vind, en AMD probeert de eerstgenoemde van de troon te stoten met de gloednieuwe Zen-architectuur. De nieuwe processors van Intel en zeker AMD beloven een mooie prestatiewinst ten opzichte van voorgaande generaties.

Maar wat nu als je portemonnee nog moet bijkomen van december en je niet gelijk een nieuw moederbord wilt aanschaffen? In het geval van Intel kun je de nieuwe processor in je oude Z170-moederbord steken, mits je eerst de BIOS updatet. Dit doe je door de BIOS file op een USB-drive te zetten en vanuit de BIOS het Flash programma te starten, zoals bij MSI M-Flash.  

Als het budget helemaal geen aanschaf toestaat, zijn er nog steeds mogelijkheden om de levensduur van je pc zo ver mogelijk op te rekken. De processor en het werkgeheugen handmatig overklokken is iets te ingewikkeld om in dit artikel in twee zinnen te beschrijven, maar er bestaan ook minder ingrijpende methoden om deze onderdelen harder hun best te laten doen. Voor het werkgeheugen kun je de Extreme Memory Profile aanzetten in de BIOS. Met het eerste XMP-profiel zet je het RAM op de optimale snelheid, met profiel twee voer je een lichte overklok uit.

Om de processor automatisch te overklokken ben je afhankelijk van het moederbord. Sommige modellen, zoals de MSI Z270 GAMING M7, hebben een knop op het bord zitten waarmee de frequentie in stappen wordt opgeschroefd. Zorg er wel voor dat je pc is voorzien van een goede koeling als je gaat overklokken, zeker bij de processor. Alle nieuwe Z270-moederborden van MSI beschikken bovendien over de X-Boost-feature, waarmee je de overdrachtssnelheden van USB-apparaten en SSD’s met ongeveer tien procent kunt versnellen.

©PXimport

Met de MSI Z270 M5 ben je voorbereid op bijvoorbeeld USB 3.1 Gen 2, de echte USB 3.1 dus.

Volkswijsheid

Uiteindelijk zal je er toch aan moeten geloven. Een nieuwe socket of de ondersteuning voor een baanbrekende nieuwe technologie kan je kostbare moederbord onherroepelijk tot achterhaald bestempelen. Maar waar de wet van Moore de afgelopen decennia de snelheden van pc’s onverbiddelijk opstuwde, gaat het aannemen van nieuwe standaarden op z’n dooie gemak. DDR4-geheugen is net een jaar mainstream, nadat DDR3 sinds 2007 nog steeds goed meekomt. AMD lanceert binnenkort de AM4-socket voor zijn nieuwe processor en de verwachting is dat hier het de komende jaren bij blijft. De LGA 1151-socket van Intel zal het waarschijnlijk minder lang volhouden, maar de ooit stormachtige ontwikkeling op het vlak van prestaties is afgezwakt tot een mild zuchtje. Als je een paar jaar geleden een nieuwe processor hebt gehaald, heb je meer aan overklokken dan een nieuw model.

“Je nieuwe computer is al achterhaald op de dag dat je hem koopt”, luidt de decennia oude volkswijsheid. De soep wordt natuurlijk nooit zo heet gegeten als hij wordt opgediend maar is je PC toe aan een upgrade, ga dan vooral voor een goede fundering voor je PC. Meer informatie over de allernieuwste MSI Z270 moederborden. Zo ben je klaar voor de toekomst met de nieuwere features zoals USB 3.1 gen 2, M.2 Shields voor op je SSD en de verbeterde audiochip met Realtek ALC1220.

Meer informatie vind je op www.msi.com/to/Z270-motherboard-evolution

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!