Zelfs voor de meest veeleisende pc-gebruiker is het moederbord zelden de reden voor een upgrade. Of je nu een verstokt gamer bent of de hele dag video bewerkt, het moederbord is vooral de plank waar je de echt belangrijke hardware in prikt. Stel dat je zo lang mogelijk wilt doen met je trouwe ‘mobo’. Wat kun je doen om het kloppende hart van je pc zo lang mogelijk mee te laten gaan?

©CIDimport

Lees hier wat dit betekent.

Een moederbord is in eerste plaats een platform voor de rest van je pc-hardware. Het bord laat alle onderdelen zo snel mogelijk met elkaar communiceren door middel van allerhande aansluitingen, zoals PCI Express en SATA. Het moederbord is daardoor als het fundament van een huis. Een verzakkende bodem is geen ramp als je genoeg hebt aan een enkele verdieping. Als je echter het maximale uit je pc wilt halen, heb je een steviger platform nodig.

©PXimport

Met de MSI Z270 GAMING PRO CARBON kun je onder andere de overdrachtssnelheid met 10% versnellen.

Even kennismaken

Moederborden komen in vele soorten en maten, maar de gemene deler is de chipset. Deze standaard komt van de hand van Intel of AMD. Elke keer dat deze chipbakkers een nieuwe processor ontwerpen, gaat dit gepaard met een nieuwe chipset. Een aantal zaken staan vast, zoals de ondersteunde processors, de beschikbare bandbreedte voor de PCIe-aansluitingen en wat voor werkgeheugen je kunt gebruiken.

In vroeger tijden vielen deze functies onder de zogenaamde ‘Northbridge’ van het moederbord, maar tegenwoordig neemt de processor deze last op zich. Wat overblijft zijn alle overige aansluitingen en chips. De geïntegreerde geluidskaart valt hieronder, net als de SATA-aansluitingen voor de harde schijven. Het moederbord stuurt ook alle apparaten aan die met USB worden aangesloten.

Vooral de veeleisende pc-gebruiker doet er goed aan om een duurder moederbord te overwegen. Neem bijvoorbeeld overklokken. Om de hoogste frequenties uit de CPU of het werkgeheugen te persen, ben je naast goede koeling afhankelijk van een consistent voltage. Goedkopere mobo’s besparen op de kwaliteit van de condensators op het bord, waardoor na verloop van tijd er lichte variatie kan optreden in de stroomtoevoer. Het gaat dan om slechts enkele millivolts, maar in het geval van een hoger geklokte processor kan het fataal zijn voor de chip. De betere bouwkwaliteit van luxere modellen uit zich ook in een lagere gevoeligheid voor elektromagnetische interferentie, zodat het geluid van de audiochip de luidspreker bereikt met een minimum aan ruis.

©PXimport

Oude mobo updaten? Dan kan mits je de BIOS update met MSI M-Flash. Dan ben je alleen niet toekomstbestendig. 

Levensverlengende operaties

In 2017 zien we een nieuwe processor tegemoet van Intel en AMD. Intel heeft in januari zijn Kaby Lake-lijn uit gebracht, een optimalisatie van de Skylake-processors die je nu in de B/H/Q/Z170-borden vind, en AMD probeert de eerstgenoemde van de troon te stoten met de gloednieuwe Zen-architectuur. De nieuwe processors van Intel en zeker AMD beloven een mooie prestatiewinst ten opzichte van voorgaande generaties.

Maar wat nu als je portemonnee nog moet bijkomen van december en je niet gelijk een nieuw moederbord wilt aanschaffen? In het geval van Intel kun je de nieuwe processor in je oude Z170-moederbord steken, mits je eerst de BIOS updatet. Dit doe je door de BIOS file op een USB-drive te zetten en vanuit de BIOS het Flash programma te starten, zoals bij MSI M-Flash.  

Als het budget helemaal geen aanschaf toestaat, zijn er nog steeds mogelijkheden om de levensduur van je pc zo ver mogelijk op te rekken. De processor en het werkgeheugen handmatig overklokken is iets te ingewikkeld om in dit artikel in twee zinnen te beschrijven, maar er bestaan ook minder ingrijpende methoden om deze onderdelen harder hun best te laten doen. Voor het werkgeheugen kun je de Extreme Memory Profile aanzetten in de BIOS. Met het eerste XMP-profiel zet je het RAM op de optimale snelheid, met profiel twee voer je een lichte overklok uit.

Om de processor automatisch te overklokken ben je afhankelijk van het moederbord. Sommige modellen, zoals de MSI Z270 GAMING M7, hebben een knop op het bord zitten waarmee de frequentie in stappen wordt opgeschroefd. Zorg er wel voor dat je pc is voorzien van een goede koeling als je gaat overklokken, zeker bij de processor. Alle nieuwe Z270-moederborden van MSI beschikken bovendien over de X-Boost-feature, waarmee je de overdrachtssnelheden van USB-apparaten en SSD’s met ongeveer tien procent kunt versnellen.

©PXimport

Met de MSI Z270 M5 ben je voorbereid op bijvoorbeeld USB 3.1 Gen 2, de echte USB 3.1 dus.

Volkswijsheid

Uiteindelijk zal je er toch aan moeten geloven. Een nieuwe socket of de ondersteuning voor een baanbrekende nieuwe technologie kan je kostbare moederbord onherroepelijk tot achterhaald bestempelen. Maar waar de wet van Moore de afgelopen decennia de snelheden van pc’s onverbiddelijk opstuwde, gaat het aannemen van nieuwe standaarden op z’n dooie gemak. DDR4-geheugen is net een jaar mainstream, nadat DDR3 sinds 2007 nog steeds goed meekomt. AMD lanceert binnenkort de AM4-socket voor zijn nieuwe processor en de verwachting is dat hier het de komende jaren bij blijft. De LGA 1151-socket van Intel zal het waarschijnlijk minder lang volhouden, maar de ooit stormachtige ontwikkeling op het vlak van prestaties is afgezwakt tot een mild zuchtje. Als je een paar jaar geleden een nieuwe processor hebt gehaald, heb je meer aan overklokken dan een nieuw model.

“Je nieuwe computer is al achterhaald op de dag dat je hem koopt”, luidt de decennia oude volkswijsheid. De soep wordt natuurlijk nooit zo heet gegeten als hij wordt opgediend maar is je PC toe aan een upgrade, ga dan vooral voor een goede fundering voor je PC. Meer informatie over de allernieuwste MSI Z270 moederborden. Zo ben je klaar voor de toekomst met de nieuwere features zoals USB 3.1 gen 2, M.2 Shields voor op je SSD en de verbeterde audiochip met Realtek ALC1220.

Meer informatie vind je op www.msi.com/to/Z270-motherboard-evolution

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.