Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Anoniem delen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Wil je bestanden delen met iemand, maar zeker weten dat er niemand stiekem meekijkt, dan is OnionShare een goeie oplossing. Het programma maakt gebruik van het Tor-netwerk dat je anoniem gebruik laat maken van het web. Het werkt heel simpel: je opent het programma en sleept het bestand dat je wilt delen ernaar toe. Vervolgens klik je op Start server, waarna een directe versleutelde verbinding gemaakt wordt tussen jouw computer en die van de ontvanger. Je krijgt een link die je aan de ontvanger kunt geven, waarmee hij of zij naar een tijdelijke site wordt gestuurd waar het bestand kan worden gedownload. Die link kan echter alleen met de Tor-webbrowser worden geopend. Zodra het bestand is gedownload verdwijnt de site en ieder spoor van de verzending.

Tip 02: Netflix-marathon

Geschikt voor: Chrome

“Kijk je nog steeds?” Het is een goed bedoelde vraag van Netflix, maar ontzettend vervelend om steeds mee te worden geconfronteerd als je lekker een avondje Lord of the Rings aan het kijken bent. Je krijgt er meteen een schuldgevoel van! Flix Assist rekent daar gelukkig mee af. De Chrome-extensie zorgt ervoor dat Netflix niet meer vraagt of je nog steeds kijkt als je een filmmarathon houdt via je browser of Chromecast. En nog een voordeel: ook de twintig seconden durende timer naar een volgende aflevering is er niet meer. De nieuwe aflevering begint meteen. Het enige dat nog mist is het automatisch overslaan van de intro. Veel gebruikers vragen inmiddels om die toevoeging, maar of Flix Assist ook die functie zal krijgen is nog niet duidelijk.

©PXimport

Tip 03: Ongestoord surfen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Slimjet is een snelle internetbrowser die op hetzelfde platform is gebouwd als Google’s Chrome, maar met een aantal extra functies ingebouwd. Eentje daarvan is het automatisch blokkeren van alle advertenties. Geen knipperende balkjes, kleurrijke banners of pop-ups meer die de aandacht afleiden. Je krijgt websites nu helemaal schoon voorgeschoteld. Je kunt natuurlijk een extensie installeren in Chrome, om hetzelfde effect te bereiken. Maar het handige van Slimjet is nu juist dat je niets hoeft te doen, de browser blokkeert advertenties automatisch. Daarnaast heeft de browser nog een voordeel: het stuurt geen informatie door naar derden. Chrome stuurt namelijk steeds informatie over je surfgedrag door naar Google. Slimjet doet dat niet, en zorgt er voor dat adverteerders je niet kunnen volgen. Als bonus heeft Slimjet ook nog een programma ingebouwd waarmee je video’s kunt downloaden van YouTube.

©PXimport

Tip 04: In stukjes hakken

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Soms wil je een bestand delen of meenemen, dat simpelweg te groot is voor een blu-ray of usb-stick. Wat dan? Je kunt een oud trucje toepassen dat al zo lang bestaat als de diskette: het bestand opdelen in meerdere stukken. Dat kan gemakkelijk met het programma KFK File Splitter. Het doet eigenlijk precies wat het zegt: het splitst een groot bestand in meerdere delen. Je selecteert het bestand dat je wilt splitsen, geeft aan hoe groot ieder deel mag zijn, en klikt op Nu splitsen. Je kunt ook een van de standaard ingestelde groottes kiezen, zoals DVD, 512 MB usb-stick of 99 minuten cd. KFK weet dan precies hoe groot de delen moeten zijn en gaat aan de slag. Zet je een vinkje bij de optie Automatisch herbouw-bestandmaken, dan levert KFK bij de gesplitste delen ook een batch-bestand dat automatisch de delen weer kan samensmelten tot het originele geheel.

©PXimport

Tip 05: Redder in nood

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Ultimate Boot CD is een redder in nood. Het kan je uit de brand helpen als plotseling je pc niet meer opstart, het beeld vreemde tekens begint te vertonen of een hardnekkig virus ervoor zorgt dat bepaalde programma’s niet meer werken. Ultimate Boot CD zit boordevol gratis programma’s die je pc helemaal kunnen doorlichten om problemen op te sporen en op te lossen. Onlangs is aan die (lange) lijst het programma CPUID toegevoegd, dat allerlei informatie over je processor, moederbord, geheugen, videokaart en alle andere hardware kan geven. Ultimate Boot CD wordt als iso-bestand aangeboden. Die kun je op een cd-rom branden door in Windows 10 het bestand te selecteren, op de rechtermuisknop te klikken en Branden te kiezen. Begint een pc kuren te vertonen, stop dan de cd in de cd/dvd-lade en start de pc op. Welke stappen je daarna moet nemen kun je lezen in een handleiding van onze collega’s bij Computer Idee.

©PXimport

Tip 06: Vrij tekenen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Inkscape is een bijzonder uitgebreid tekenprogramma waarmee je schaalbare vectorbestanden kunt maken. Je kunt vrij tekenen met penselen en pennen, of cirkels, sterren en teksten toevoegen. En natuurlijk kun je ook een bestaande tekening bewerken. Net als met het prijzige Adobe Illustrator kun je werken met lagen, stempels en templates. Inkscape biedt ongelooflijk veel mogelijkheden voor een gratis programma, zeker als je het vergelijkt met de programma’s van Adobe die soms honderden euro’s kosten. Ben je een beginnende tekenaar, of heb je altijd al eens willen kijken of digitale kunst iets voor je is, dan is Inkscape zeker het proberen waard.

©PXimport

Tip 07: Type asssistent

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Een van de voordelen van het typen op je smartphone is autocomplete. Je kent het wel, tijdens het typen van een berichtje op je telefoon geeft het toetsenbord je suggesties, hertstelt tikfouten of zet automatisch een hoofdletter op de juiste plek. Het kan je enorm veel tijd besparen als je veel moet typen. Je kan hetzelfde doen op je pc met Phrase Express. Dit programma vult automatisch zinnen aan of herstelt fouten terwijl je op je computer typt. Het werkt in alle programma’s, zoals Word, Chrome, Skype of Outlook. Je moet Phrase Express alleen eerst wel trainen. Veelgebruikte zinnen kun je zelf toevoegen aan de database. Maar het is ook mogelijk om plug-ins te installeren. Voor het automatisch corrigeren van Nederlandse typefouten, kun je dit bestand importeren. Open daarvoor het tabblad Phrases, klik op het pijltje onder Import en kies File Import. Kies vervolgens het gedownloade bestand.

©PXimport

Tip 08: Handig hulpje

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Ellp is een moderne assistent voor je pc, die taken kan uitvoeren op het gebied van productiviteit, beveiliging en prestatie. Iedere categorie heeft een aantal kaarten met ingestelde taken die je kunt kiezen. Ellp kan je bijvoorbeeld een waarschuwing geven als je te veel op Facebook, Twitter of YouTube zit. Of je op de hoogte stellen als je e-mailadres voorkomt in een lijst van gehackte gegevens. En als je favoriete site een nieuwe foto plaatst, kan Ellp hem als achtergrond instellen op je bureaublad. Het werkt eigenlijk precies als Iftt.com, de populaire site waarmee je “slimme” online diensten aan elkaar kunt koppelen. Alleen werkt Ellp lokaal op je pc. Het programma ziet er gelikt uit, en werkt heel gebruiksvriendelijk. Je kiest een kaart, vult de gevraagde gegevens in (bijvoorbeeld het tijdstip waarop je de weersvoorspelling wilt horen) en klikt op Activate Card. Het werkt handig en snel, en kan je computergebruik een stuk aangenamer maken.

©PXimport

Tip 09: Google Images knop

Geschikt voor: Chrome

Google besloot onlangs vanwege een auteursrechtelijke kwestie een handige knop uit Google Images te halen. Kon je eerder een afbeelding die je met de zoekdienst had gevonden direct volledig bekijken door op Afbeelding weergeven te drukken, nu is dat niet meer mogelijk. Google stuurt je nu door naar de site waarop de afbeelding staat. Pas daar kun je de foto aanklikken. Gelukkig is er nu een manier om de oude situatie terug te brengen. De Chrome-extensie Afbeelding weergeven voegt de knop weer toe. En dat niet alleen, je kunt de knop ook aanpassen. Je hebt bijvoorbeeld de mogelijkheid om de tekst van de knop te veranderen, en je kunt kiezen of je de afbeelding in een nieuw tabblad of in het huidige wilt openen.

Tip 10: Het oog wil ook wat

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Reddit is een enorme bron van informatie. Maar ook een enorm onoverzichtelijke website. Reddit werd weliswaar opgericht in 2005, maar ziet eruit alsof het in de jaren negentig werd gebouwd. Met schreeuwerige kleuren, talloze links en veel te veel tekst. Toegegeven, het design – of gebrek daaraan – is ook de charme van Reddit. Maar het maakt het soms bijna onmogelijk om niet verdwaald te raken. Redditting maakt aan dat laatste een einde. De app maakt van het forum een moderne interface, waarin je je favoriete subreddits kunt organiseren, de volgorde van onderwerpen kunt aanpassen en je eigen homepage kunt kiezen. Verder kun je via het programma ook berichten posten, je inbox beheren en je profiel bekijken.

©PXimport

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.

Voor miljoenen gebruikers was Microsoft Paint de eerste stap richting digitale creativiteit. Kinderen tekenden er hun eerste computerkunstwerkjes in, volwassenen plakten er snel iets functioneels mee in elkaar. Sinds Windows 11 is Paint door de toevoeging van AI-functies en de ondersteuning van lagen veel slimmer geworden, zonder zijn eenvoud te verliezen.

Geen download, geen licentie en altijd beschikbaar … Paint is er al sinds de vroegste Windows-versies en het is er nog altijd. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, blijft het geliefd om zijn eenvoud en simpele bediening of puur vanwege nostalgie. Zelfs wie zwaardere grafische software heeft, grijpt vaak terug naar Paint om snel iets te tekenen, een schermafbeelding bij te snijden of iets te markeren. Met de nieuwe functies groeit het programma uit tot meer dan een digitaal speeltje. 

Image Creator

Met Image Creator maak je in Paint rechtstreeks afbeeldingen door simpelweg te beschrijven wat je voor je ziet. De functie gebruikt het DALL·E-model van OpenAI voor tekst-naar-beeldgeneratie. Open Microsoft Paint en klik bovenaan op Copilot. Selecteer vervolgens Image Creator om het zijvenster te openen. In de interface van Cocreator verschijnt een tekstvak waarin je beschrijft wat je wilt zien en in welke stijl. Hoe preciezer en gedetailleerder je bent, hoe beter het resultaat aansluit bij je verwachtingen.

Kies vervolgens een stijl – bijvoorbeeld Houtskool, Ink Sketch, Anime, Fotorealistisch of een andere – en klik op Maken. Image Creator genereert telkens drie varianten van je afbeelding. Selecteer de versie die je het meest bevalt om die meteen op het canvas te plaatsen.

Achtergronden

Een veelvoorkomende taak in beeldbewerking is het isoleren van een onderwerp uit de achtergrond. Met de functie Achtergrond verwijderen wordt dat verrassend eenvoudig. Houd er wel rekening mee dat deze functie niet zo verfijnd werkt als in Photoshop. Bij fijne details zoals haartjes, takjes of kleine blaadjes kan Paints AI soms een wat grof resultaat opleveren.

Ook hier start je via het pictogram Copilot. Kies vervolgens Achtergrond verwijderen. Paint analyseert het beeld en probeert automatisch te bepalen wat het onderwerp is en wat tot de achtergrond behoort. Aan de rechterkant verschijnt een miniatuurvoorbeeld waarin de achtergrond vervangen is door een schaakbordpatroon. Dat is de standaardweergave voor transparantie.

Onderaan in de zijbalk staat een vierkant pictogram. Als je daarop klikt, verschijnt hetzelfde schaakbordpatroon ook in de grote afbeelding. Je kunt via dit pictogram ook een achtergrondkleur kiezen in plaats van transparantie. Wil je een afbeelding opslaan met transparantie (bijvoorbeeld nadat je een achtergrond hebt verwijderd), dan moet je een bestandsformaat gebruiken dat transparantie ondersteunt. Het veelgebruikte jpg-formaat doet dat niet. Kies in dat geval voor png, dat wel transparante achtergronden kan bewaren.

Generatief wissen

Je kunt ook het selectiegereedschap linksboven gebruiken om een object in de afbeelding te verwijderen. Kies hiervoor het gereedschap Rechthoekige selectie of Vrije vorm selectie. Zodra je een gebied hebt geselecteerd, verschijnt er een klein contextmenu naast de selectie. Kies daar de optie Generatief wissen.

Je vindt deze functie ook via de knop Copilot. Vervolgens zie je een blauwe rechthoekige animatie rond het geselecteerde object. Paint analyseert de omgeving en vervangt het object door een realistisch ogende achtergrond die past bij de rest van de afbeelding.

Lagen

Lagen: verwijderen

De nieuwe Microsoft Paint (vanaf versie 11.2306.30.0 op Windows 11) ondersteunt lagen. Dit is een belangrijke stap richting meer geavanceerde beeldbewerking. Lagen werken als transparante vellen met afzonderlijke elementen die je op elkaar stapelt. Elke laag kun je apart bewerken zonder de andere lagen te beïnvloeden. Dat biedt veel meer controle en flexibiliteit tijdens het creatieproces. We tonen dit met een voorbeeld.

We beginnen met een afbeelding van een meisje. Via Copilot / Achtergrond verwijderen halen we de achtergrond weg. Klik je vervolgens bovenaan op de knop Lagen, dan zie je dat de achtergrond is vervangen door het schaakbordpatroon.

Lagen: combineren

Achter het meisje willen we nu een nieuwe achtergrond plaatsen. Daarvoor klik je in bij Lagen op het plusteken, zodat er een tweede, transparante laag wordt toegevoegd. Klik op de miniatuur van deze nieuwe laag om die actief te maken. Vervolgens gebruik je de opdracht Bestand / Importeren naar canvas / Uit een bestand om een nieuwe afbeelding - de achtergrond - toe te voegen op deze tweede laag. Let op, als je vergeet eerst de juiste laag te selecteren vóór je importeert, wordt de laag met het meisje overschreven door de nieuwe afbeelding.

In Lagen kun je de laagvolgorde wijzigen door te slepen. Zorg ervoor dat de laag met het meisje boven de achtergrondlaag staat. Op die manier verschijnt het meisje op de voorgrond in een nieuwe omgeving. Wil je het meisje nog wat naar links of rechts verplaatsen? Druk dan op Ctrl+A om alles in de actieve laag te selecteren. Vervolgens verschijnt de verplaatsingshandgreep, waarmee je het onderwerp kunt verschuiven.

Lagen: manipuleren

Wanneer je met de rechtermuisknop op Lagen klikt, dan zie je zes mogelijkheden. Je kunt de laag verbergen. Dan verschijnt er in de rechterbovenhoek van de miniatuur een oogje dat doorstreept is. Als je op dit pictogram klikt, wordt deze verborgen laag opnieuw zichtbaar. Je kunt ook de opdracht Ctrl+H (met de H van hide) gebruiken om de geselecteerde laag te verbergen.

De opdracht Dubbele laag kies je als je een laag wilt dupliceren. De opdracht Samenvoegen naar beneden gebruik je wanneer je klaar bent, om alle laaginformatie te bundelen in één laag. Dat is vooral nuttig als je de afbeelding wilt opslaan in een formaat dat geen lagen ondersteunt. De opties Naar boven en Naar beneden gebruik je om lagen te verplaatsen. Persoonlijk slepen we de lagen liever in het deelvenster. En ten slotte is er de opdracht Laag verwijderen.

Lagen: tekst toevoegen

Je kunt ook tekst toevoegen op een aparte laag. Zorg er eerst voor dat je een nieuwe, lege laag aanmaakt via het plusteken in het lagenvenster voordat je het tekstgereedschap gebruikt. Zodra je met het tekstgereedschap op het canvas klikt, verschijnt er een extra werkbalk waarin je het lettertype, de lettergrootte en de stijl instelt. Via een schuifregelaar kies je een lettergrootte tussen 8 en 72 pt. Let wel: bij foto's blijkt zelfs 72 pt vaak te klein. Je kunt dit oplossen door handmatig een groter getal in te voeren in het veld voor lettergrootte.

In ons voorbeeld kozen we een lettergrootte van 800 pt. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de tekstkleur als de achtergrondkleur van het tekstvak instellen. Klik op de bovenste grote kleurcirkel om de tekstkleur te kiezen via de kleurstalen of de kleurkiezer. Klik op de onderste kleurcirkel om een achtergrondkleur voor het tekstvak te selecteren. In de tekstwerkbalk moet je de optie Opvulling voor achtergrond activeren als je wilt dat de tekstachtergrondkleur zichtbaar moet zijn.

Paint is groot geworden

Kijk je naar de nieuwe mogelijkheden in Paint, dan kun je gerust zeggen dat het programma volwassen is geworden. Het is nog steeds even laagdrempelig als vroeger, maar inmiddels wel uitgerust met een AI-brein en een flink aantal nieuwe functies. Of je nu snel iets wilt knutselen of een slimme bewerking wilt uitvoeren met lagen en AI, Paint laat zien dat zelfs oude software prima meekan met de tijd. En het mooiste? Je hoeft niets te installeren of te betalen. Gewoon openen, klikken en creëren. Met of zonder AI-hulp, die keuze is aan jou!