Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Anoniem delen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Wil je bestanden delen met iemand, maar zeker weten dat er niemand stiekem meekijkt, dan is OnionShare een goeie oplossing. Het programma maakt gebruik van het Tor-netwerk dat je anoniem gebruik laat maken van het web. Het werkt heel simpel: je opent het programma en sleept het bestand dat je wilt delen ernaar toe. Vervolgens klik je op Start server, waarna een directe versleutelde verbinding gemaakt wordt tussen jouw computer en die van de ontvanger. Je krijgt een link die je aan de ontvanger kunt geven, waarmee hij of zij naar een tijdelijke site wordt gestuurd waar het bestand kan worden gedownload. Die link kan echter alleen met de Tor-webbrowser worden geopend. Zodra het bestand is gedownload verdwijnt de site en ieder spoor van de verzending.

Tip 02: Netflix-marathon

Geschikt voor: Chrome

“Kijk je nog steeds?” Het is een goed bedoelde vraag van Netflix, maar ontzettend vervelend om steeds mee te worden geconfronteerd als je lekker een avondje Lord of the Rings aan het kijken bent. Je krijgt er meteen een schuldgevoel van! Flix Assist rekent daar gelukkig mee af. De Chrome-extensie zorgt ervoor dat Netflix niet meer vraagt of je nog steeds kijkt als je een filmmarathon houdt via je browser of Chromecast. En nog een voordeel: ook de twintig seconden durende timer naar een volgende aflevering is er niet meer. De nieuwe aflevering begint meteen. Het enige dat nog mist is het automatisch overslaan van de intro. Veel gebruikers vragen inmiddels om die toevoeging, maar of Flix Assist ook die functie zal krijgen is nog niet duidelijk.

©PXimport

Tip 03: Ongestoord surfen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Slimjet is een snelle internetbrowser die op hetzelfde platform is gebouwd als Google’s Chrome, maar met een aantal extra functies ingebouwd. Eentje daarvan is het automatisch blokkeren van alle advertenties. Geen knipperende balkjes, kleurrijke banners of pop-ups meer die de aandacht afleiden. Je krijgt websites nu helemaal schoon voorgeschoteld. Je kunt natuurlijk een extensie installeren in Chrome, om hetzelfde effect te bereiken. Maar het handige van Slimjet is nu juist dat je niets hoeft te doen, de browser blokkeert advertenties automatisch. Daarnaast heeft de browser nog een voordeel: het stuurt geen informatie door naar derden. Chrome stuurt namelijk steeds informatie over je surfgedrag door naar Google. Slimjet doet dat niet, en zorgt er voor dat adverteerders je niet kunnen volgen. Als bonus heeft Slimjet ook nog een programma ingebouwd waarmee je video’s kunt downloaden van YouTube.

©PXimport

Tip 04: In stukjes hakken

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Soms wil je een bestand delen of meenemen, dat simpelweg te groot is voor een blu-ray of usb-stick. Wat dan? Je kunt een oud trucje toepassen dat al zo lang bestaat als de diskette: het bestand opdelen in meerdere stukken. Dat kan gemakkelijk met het programma KFK File Splitter. Het doet eigenlijk precies wat het zegt: het splitst een groot bestand in meerdere delen. Je selecteert het bestand dat je wilt splitsen, geeft aan hoe groot ieder deel mag zijn, en klikt op Nu splitsen. Je kunt ook een van de standaard ingestelde groottes kiezen, zoals DVD, 512 MB usb-stick of 99 minuten cd. KFK weet dan precies hoe groot de delen moeten zijn en gaat aan de slag. Zet je een vinkje bij de optie Automatisch herbouw-bestandmaken, dan levert KFK bij de gesplitste delen ook een batch-bestand dat automatisch de delen weer kan samensmelten tot het originele geheel.

©PXimport

Tip 05: Redder in nood

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Ultimate Boot CD is een redder in nood. Het kan je uit de brand helpen als plotseling je pc niet meer opstart, het beeld vreemde tekens begint te vertonen of een hardnekkig virus ervoor zorgt dat bepaalde programma’s niet meer werken. Ultimate Boot CD zit boordevol gratis programma’s die je pc helemaal kunnen doorlichten om problemen op te sporen en op te lossen. Onlangs is aan die (lange) lijst het programma CPUID toegevoegd, dat allerlei informatie over je processor, moederbord, geheugen, videokaart en alle andere hardware kan geven. Ultimate Boot CD wordt als iso-bestand aangeboden. Die kun je op een cd-rom branden door in Windows 10 het bestand te selecteren, op de rechtermuisknop te klikken en Branden te kiezen. Begint een pc kuren te vertonen, stop dan de cd in de cd/dvd-lade en start de pc op. Welke stappen je daarna moet nemen kun je lezen in een handleiding van onze collega’s bij Computer Idee.

©PXimport

Tip 06: Vrij tekenen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Inkscape is een bijzonder uitgebreid tekenprogramma waarmee je schaalbare vectorbestanden kunt maken. Je kunt vrij tekenen met penselen en pennen, of cirkels, sterren en teksten toevoegen. En natuurlijk kun je ook een bestaande tekening bewerken. Net als met het prijzige Adobe Illustrator kun je werken met lagen, stempels en templates. Inkscape biedt ongelooflijk veel mogelijkheden voor een gratis programma, zeker als je het vergelijkt met de programma’s van Adobe die soms honderden euro’s kosten. Ben je een beginnende tekenaar, of heb je altijd al eens willen kijken of digitale kunst iets voor je is, dan is Inkscape zeker het proberen waard.

©PXimport

Tip 07: Type asssistent

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Een van de voordelen van het typen op je smartphone is autocomplete. Je kent het wel, tijdens het typen van een berichtje op je telefoon geeft het toetsenbord je suggesties, hertstelt tikfouten of zet automatisch een hoofdletter op de juiste plek. Het kan je enorm veel tijd besparen als je veel moet typen. Je kan hetzelfde doen op je pc met Phrase Express. Dit programma vult automatisch zinnen aan of herstelt fouten terwijl je op je computer typt. Het werkt in alle programma’s, zoals Word, Chrome, Skype of Outlook. Je moet Phrase Express alleen eerst wel trainen. Veelgebruikte zinnen kun je zelf toevoegen aan de database. Maar het is ook mogelijk om plug-ins te installeren. Voor het automatisch corrigeren van Nederlandse typefouten, kun je dit bestand importeren. Open daarvoor het tabblad Phrases, klik op het pijltje onder Import en kies File Import. Kies vervolgens het gedownloade bestand.

©PXimport

Tip 08: Handig hulpje

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Ellp is een moderne assistent voor je pc, die taken kan uitvoeren op het gebied van productiviteit, beveiliging en prestatie. Iedere categorie heeft een aantal kaarten met ingestelde taken die je kunt kiezen. Ellp kan je bijvoorbeeld een waarschuwing geven als je te veel op Facebook, Twitter of YouTube zit. Of je op de hoogte stellen als je e-mailadres voorkomt in een lijst van gehackte gegevens. En als je favoriete site een nieuwe foto plaatst, kan Ellp hem als achtergrond instellen op je bureaublad. Het werkt eigenlijk precies als Iftt.com, de populaire site waarmee je “slimme” online diensten aan elkaar kunt koppelen. Alleen werkt Ellp lokaal op je pc. Het programma ziet er gelikt uit, en werkt heel gebruiksvriendelijk. Je kiest een kaart, vult de gevraagde gegevens in (bijvoorbeeld het tijdstip waarop je de weersvoorspelling wilt horen) en klikt op Activate Card. Het werkt handig en snel, en kan je computergebruik een stuk aangenamer maken.

©PXimport

Tip 09: Google Images knop

Geschikt voor: Chrome

Google besloot onlangs vanwege een auteursrechtelijke kwestie een handige knop uit Google Images te halen. Kon je eerder een afbeelding die je met de zoekdienst had gevonden direct volledig bekijken door op Afbeelding weergeven te drukken, nu is dat niet meer mogelijk. Google stuurt je nu door naar de site waarop de afbeelding staat. Pas daar kun je de foto aanklikken. Gelukkig is er nu een manier om de oude situatie terug te brengen. De Chrome-extensie Afbeelding weergeven voegt de knop weer toe. En dat niet alleen, je kunt de knop ook aanpassen. Je hebt bijvoorbeeld de mogelijkheid om de tekst van de knop te veranderen, en je kunt kiezen of je de afbeelding in een nieuw tabblad of in het huidige wilt openen.

Tip 10: Het oog wil ook wat

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Reddit is een enorme bron van informatie. Maar ook een enorm onoverzichtelijke website. Reddit werd weliswaar opgericht in 2005, maar ziet eruit alsof het in de jaren negentig werd gebouwd. Met schreeuwerige kleuren, talloze links en veel te veel tekst. Toegegeven, het design – of gebrek daaraan – is ook de charme van Reddit. Maar het maakt het soms bijna onmogelijk om niet verdwaald te raken. Redditting maakt aan dat laatste een einde. De app maakt van het forum een moderne interface, waarin je je favoriete subreddits kunt organiseren, de volgorde van onderwerpen kunt aanpassen en je eigen homepage kunt kiezen. Verder kun je via het programma ook berichten posten, je inbox beheren en je profiel bekijken.

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!