Wij kunnen ons geen computerleven meer voorstellen zonder portable apps. Op een nieuw systeem zijn we daardoor snel weer aan het werk: meer dan het kopiëren van een paar mapjes of een usb-stick erin is het niet. In dit artikel laten we je zien wat onze favoriete tools zijn.

Portable apps

Portable software is eigenlijk een vrij algemene verzamelterm voor allerlei programma's en tooltjes die niet geïnstalleerd hoeven te worden. Deze software is natuurlijk uitermate geschikt om op een draagbaar medium te zetten, zoals een usb-stick of een externe harde schijf. Vandaar ook het 'portable'. Maar niets weerhoudt je ervan om deze tools ook gewoon op de harde schijf van je computer zetten. Mocht je een keer je systeem opnieuw installeren, dan maak je vooraf een kopie van de map, die je na een verse installatie gewoon weer terugzet. Lekker makkelijk.

©PXimport

Vooral Windows

Portable software is hoofdzakelijk een Windows-fenomeen en dat is dus waar we ons op focussen. Heb je portable software op je usb-stick of externe harde schijf staan, dan kun je die in principe aan elke Windows-pc koppelen om het te gebruiken. Zelfs op een systeem waar de gebruiker geen administrator-rechten heeft en waar er normaal gesproken niets geïnstalleerd mag worden.

Bijna elke softwaremaker kan ervoor kiezen om zijn software portable te maken. Op heel veel websites zie je dus dat software in twee smaken wordt aangeboden: als gewone installatieversie en portable.

Pas op voor illegaal

Er zijn manieren om ook software die niet portable is, dat toch te maken. Dit wordt vooral gedaan door softwarepiraten die grote commerciële pakketten ombouwen en illegaal verspreiden. Het is misschien heel verleidelijk om op zoek te gaan naar dergelijke software, maar doe het alsjeblieft niet. Niet alleen is het illegaal, maar de kans is zeer groot dat illegale portable apps door kwaadwillenden misbruikt wordt om virussen en malware te verspreiden. Er is hoe dan ook mee gerommeld en vaak zijn deze versies erg instabiel.

©PXimport

PortableApps.com

De website PortableApps.com is één van de beste en populairste verzamelplaatsen van portable software. Alle apps op deze site voldoen aan een aantal voorwaarden: ze zijn helemaal gratis, volkomen legaal, ze werken vanaf elk medium en alle onderdelen van een programma staan in één map. Verder laten de 'echte' PortableApps-apps geen gebruikssporen na in de vorm van bestanden, mappen of registersleutels. Er hoeven op de pc ook geen specifieke hulpprogramma's geïnstalleerd te staan om deze portable apps te kunnen gebruiken.

Fijn is dat PortableApps naast vanaf usb-sticks en schijven ook vanuit de cloud werkt. Het detecteert diensten als Dropbox, Google Drive, Box en OneDrive, maar je kunt ook zelf de cloud-map aanwijzen als je iets anders gebruikt.

PortableApps-menu

PortableApps.com biedt behalve ruim 300 apps ook een eigen menu, zodat al je draagbare app makkelijk te vinden en te starten zijn. Heel fijn aan dit menu is dat het bij het starten automatisch controleert of er portable apps zijn die bijgewerkt moeten worden. Updaten gaat zo vrijwel automatisch. Ook kun je vanuit het menu zoeken naar nieuwe apps binnen het PortableApps-ecosysteem en ze direct downloaden.

Binnen het menu kun je apps rubriceren in mapjes als het er teveel worden, of favoriet maken en/of automatisch laten starten. Met de ingebouwde zoekfunctie heb je een specifieke app zo gevonden. En natuurlijk is het menu qua kleur en uiterlijk helemaal aan te passen.

01 Browsers

Zelfs al heb je meerdere browsers op je pc staan, dan nog kan het handig zijn om ook één of meerdere portable browsers te gebruiken. Bijvoorbeeld voor testdoeleinden of om bij één dienst met verschillende accounts te kunnen inloggen. Zo gebruiken wij een draagbare versie van Chrome met een set aangepaste bladwijzers enkel voor het beheren van allerlei diensten. PortableApps.com heeft van bijna elke browser een portable versie (Chrome, Firefox, Opera, etc), alleen staat Edge er niet tussen (dat staat Microsoft natuurlijk niet toe).

©PXimport

02 XnView Portable

PortableApps.com heeft een flinke rubriek met grafische software. Geen echte Adobe-tegenhangers (tenzij je GIMP daartoe rekent), maar wel veel fijne tools. XnView Portable wordt door ons veel gebruikt. Het is primair een bestandsviewer waarmee je ruim 400 verschillende formaten kunt bekijken en desgewenst converteren (hoewel het opslaan in 'slechts' vijftig verschillende formaten kan). De echte kracht van XnView zit in het batch-converteren van bestanden en de automatische bewerkingen die je er op los kunt laten. Goud waard. Maar ben je zelf een grotere fan van het vergelijkbare IrfanView: ook daar is een PortableApps-versie van.

03 RawTherapee Portable

Wie veel fotografeert (en dan vooral in raw-formaat), moet waarschijnlijk veel foto's nog nabewerken om het optimale eruit te halen. Dit kan gratis met de opensource-software RawTherapee. De 'normale' versie is multiplatform, maar de PortableApps-versie is specifiek voor Windows. RawTherapee is echt een digitale doka waarin je uitgebreid kunt werken met licht en kleur. Als je bewerkingen opslaat in een profiel, pas je dat gemakkelijk toe op een hele serie bestanden.

©PXimport

04 Ant Renamer Portable

De categorie Utilities (hulpprogramma's) van PortableApps.com barst bijna uit z'n voegen. Dit zijn juist de programma's die fijn zijn om altijd bij je te hebben, maar die geïnstalleerd in Windows het startmenu kunnen vervuilen. Ant Renamer Portable is een hulpje dat altijd op onze usb-stick aanwezig is. Je hernoemt er (meestal grote hoeveelheden) bestanden en mappen mee. Met de knoppen Add files en Add folder kies je welke bestanden je wilt hernoemen. In het tabblad Actions bepaal je wat er hernoemd wordt. Met een vinkje voor de optie Batch contents stel je een lijst van handelingen samen die in één keer wordt uitgevoerd.

05 WinMerge Portable

WinMerge is een behoorlijk specialistisch tooltje: je vergelijkt er documenten inhoudelijk mee om te zien wat de verschillen zijn. Dat kunnen stukken gewone tekst zijn of lappen code. In het geval van bekende programmeertalen of webformaten markeert WinMerge de syntax, om het beter leesbaar te maken. Na het vergelijken kun je ook bepaalde stukken data van beide documenten samenvoegen. Met de ingebouwde editor zijn teksten en code ook gelijk aan te passen. Het is ook mogelijk om bestanden in mappen en archieven (zip-bestanden) te vergelijken.

©PXimport

06 NotePad++ Portable

Tuurlijk, in Windows zit ook een kladblok, maar dat is niets in vergelijking met NotePad++. Het ondersteunt tabbladen zodat je een heleboel tekstbestanden gelijktijdig open kunt hebben. Ook hier kun je (net als in WinMerge) twee bestanden naast elkaar tonen en ze gekoppeld scrollen. En NotePad++ ondersteunt ook het markeren van de syntaxis van allerlei programmeertalen en code. Waarbij je bepaalde stukken ook kunt samenklappen om meer overzicht te krijgen.

Erg handig is dat NotePad++ een macrorecorder bevat: die neemt simpelweg je handelingen op, die je daarna een x-aantal keer of tot einde document kunt laten afspelen.

07 LibreOffice Portable

LibreOffice ken je waarschijnlijk wel. Dit opensource kantoorpakket is er dus ook in een portable versie. Als we er een 'gewicht' aan toe moesten kennen, is het wel een zware: waar veel portable software maar enkele of hooguit tientallen MB's groot is, neemt LibreOffice Portable rond de 500 MB in op je usb-stick. Maar goed, zelfs voor een kleine stick is dat nog niks. Maar kom je toch een keer een computer tegen zonder fatsoenlijk officepakket, dan kun je met LibreOffice toch gelijk uit de voeten.

©PXimport

08 PDFTK Builder Portable

Wie geregeld met pdf's werkt, kan dit hulpje niet missen. PDFTK Builder is een piepkleine tool om pdf's samen te voegen of te splitsen. Ook kun je pagina's roteren, toevoegen, verwijderen, de volgorde van pagina's veranderen of pdf beschermen met een wachtwoord. Een ander handig pdf-tooltje dat ook op PortableApps.com te vinden is, is PDF-XChange Viewer Portable. Dat is een viewer vergelijkbaar met Adobe Reader, alleen dan draagbaar.

09 Sigil Portable

Sigil Portable is een verhaal apart: het is namelijk een gratis programma om zelf e-books mee te maken. De reden dat ik dat persoonlijk altijd op mijn usb-stick heb staan, is vrees ik een gevalletje beroepsdeformatie. Als eindredacteur vind ik het verschrikkelijk om fouten in mijn e-books tegen te komen. Onuitstaanbaar zelfs. Met Sigil kun je niet alleen zelf e-books maken, maar je kunt bestaande e-books ook bewerken, specifiek overigens in het epub-formaat. Dus haal ik zelf de fouten eruit. Of ik pas de cover van een e-book aan als die me niet bevalt, want dat kan ook. Als je een beetje handig bent met CSS-stylesheets kan zelfs de lay-outstijlen van een boek aanpassen.

©PXimport

10 Cdrtfe Portable

Cd's of dvd's branden begint hopeloos ouderwets te worden. Maar toch komt het incidenteel wel eens voor dat we zo'n schijfje moet branden. Meestal hebben we ergens thuis of op de redactie nog een externe brander in de rondte slingeren (ingebouwd hebben we ze echt bijna niet meer) en zelfs een stapeltje schijfjes is altijd nog ergens te vinden.

Voorheen gebruikten we dan altijd InfraRecorder Portable, maar daarvan ligt de ontwikkeling al een paar stil en deze werkt niet goed op Windows 10. Dus zijn we overgestapt op Cdrtfe Portable. Daarvan moet je overigens zelf in de interface de taal op Dutch zetten.

Ook portable

11 KeePass

KeePass is een programma dat meerdere mensen op onze redactie niet zouden kunnen missen. Het staat op al mijn systemen en usb-sticks. Niet verwonderlijk: het is nog steeds één van de beste wachtwoordmanagers. Zo'n wachtwoordkluis is onmisbaar, want in het algemeen geldt dat het aantal te onthouden wachtwoorden en gebruikersnamen ons allang boven het hoofd zijn gestegen. En niet alleen slaat KeePass braaf de wachtwoorden op, met de ingebouwde generator helpt het je ook om nieuwe sterke wachtwoorden te genereren.

12 ZBar

In Windows 8 en 10 wordt de Windows-taakbalk steeds slimmer in combinatie met meerdere monitoren, maar op minder recente Windows-versies komen we instelmogelijkheden tekort. De oplossing is het tooltje ZBar: slechts 284 KB en het plaatst op je tweede scherm (en volgende schermen) een extra taakbalk. De Windows-startknop en het systeemvak is overigens alleen te zien op de taakbalk van je primaire scherm, maar op de ZBar-taakbalk verschijnt rechts wel datum en tijd. Wanneer je applicaties minimaliseert die je op de tweede monitor had openstaan, komen die als een knop in de ZBar-balk op die specifieke monitor terecht. ZBar wordt al een tijdje niet meer bijgewerkt, wat we eigenlijk wel jammer vinden.

©PXimport

13 IZArc2Go

IZArc was op onze redactie jarenlang hét in- en uitpakprogramma voor bestandsarchieven, tot er wat dubieuze advertentiesoftware werd meegeïnstalleerd. Inmiddels is die troep er weer uit en sindsdien hebben we vooral de portable versie IZArc2Go standaard op onze usb-sticks staan. Ook al is Windows zelf prima in staat om een standaard zipje uit te pakken, het zijn juist de wat exotischere formaten waar IZArc2Go goed in is. Een belangrijk verschil met de normaal geïnstalleerde versie van IZArc is natuurlijk dat je geen integratie hebt met het contextmenu (rechtermuisknopmenu) van Windows Verkenner.

14 NirSoft

NirSoft is geen programma, maar de website van Nir Sofer die op zijn persoonlijke website een inmiddels lange lijst bijhoudt van bijzonder handige hulpprogrammaatjes die hij zelf heeft gemaakt. Er zijn veel tools voor netwerkgerelateerde zaken, het terughalen van wachtwoorden en het beheren van je systeem. Ze zijn allemaal portable, het is een kwestie van het uitpakken van de zipjes en de exe-bestandjes een plek geven. Wees je er van wel bewust dat sommige van zijn tools doordat ze diep in Windows graven door sommige beveiligingsprogramma's als potentieel gevaarlijk worden gezien.

©PXimport

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.