Cybercriminelen hebben een lucratieve nieuwe bezigheid: gegevens gijzelen. Malware die data versleutelt en dan losgeld vraagt voor de decryptiesleutel. Voorkomen is beter dan recoveren (of kwijt zijn!). Hier zijn vijf tips tegen ransomware.

Blijf up-to-date

Windows-updates, Mac OS X-downloads, Linux-patches, browser-verbeteringen, Flash-fixes, PDF-patches, Java-updates, en meer. Pas ze allemaal toe, loop niet achter. Softwaregebruik brengt ook beheer met zich mee, vanwege de beveiliging. Want veel malware mikt op oudere gaten om binnen te komen, óók langs geüpdatete securitysoftware. Naast ronseling voor botnetten dreigt er ook een directer gevaar voor gebruikers: ransomware.

Die kwaadaardige software komt binnen om de data van gebruikers op slot te zetten met eigen encryptie. De bestanden zijn dan niet meer toegankelijk zijn voor de echte eigenaar. Denk bij updaten niet alleen aan besturingssystemen en applicaties op computers, maar ook aan firmware en software op apparaten als breedbandmodems en NAS-systemen (network attached storage). Na de recent opgerolde Windows-ransomware Cryptolocker is namelijk het NAS-gerichte Synolocker opgedoken.

Tip: zet update-instellingen zoveel mogelijk op automatisch, en controleer handmatig geregeld op updates.

©PXimport

Het alom bekende politievirus.

Dichttimmeren

Alles wat niet expliciet nodig is, uitschakelen! Dat is een les die Microsoft begin deze eeuw op harde wijze heeft geleerd. De oorspronkelijke release van Windows XP werd flink geplaagd door virussen en wormen. In Service Pack 2, standaard met firewall, heeft Microsoft veel services uitgeschakeld of afgeschermd voor de buitenwereld. Toch zijn er nog genoeg programma’s en ook apparaten die standaard diverse diensten aan hebben staan. Vaak zijn die via Universal Plug and Play in staat om zich ‘te adverteren’ langs een router/breedbandmodem, dus ook naar de boze buitenwereld van het internet toe.

Tip: voer een online-scan uit naar wat er allemaal openstaat op je IP-adres(sen).

Back-up, back-up, back-up!

Maak back-ups van je kostbare gegevens. Dit advies is bijna zo oud als de computerwereld, maar blijft onder consumenten - en soms ook bedrijven - helaas nog steeds nodig. De ruimte van harde schijven blijft toenemen en de kosten blijven dalen. Profiteer daarvan door een tweede schijf apart te hebben voor kopieën van je kostbare gegevens. Afgezien van de opslag zelf, hoeft dat geen geld te kosten: back-up tools zijn allang ingebouwd in besturingssystemen en goede alternatieven zijn ook gratis te krijgen.

Tip: stel een back-upprogramma in om op vaste tijdstippen back-ups te maken, en stel dat níet uit!

Niet alleen op NAS

Back-upbewuste mensen met veel data en meerdere computers hebben tegenwoordig vaak een NAS-apparaat (network attached storage) in huis (of in bedrijf). Zo’n opslagsysteem is via het netwerk toegankelijk voor alle computers die daar hun kostbare gegevens kwijtkunnen. Hetzij voor enkelvoudige opslag van bestanden, hetzij voor back-up van die data. Handig, zeker gezien de vele extra functies die NAS-systemen al jaren bieden: audiostreaming, BitTorrent-verkeer, toegang via internet voor een ‘persoonlijke cloud’, en meer.

Helaas zien cybercriminelen ook in dat een NAS een schat aan data herbergt. Zie maar de opkomst van Synolocker: een ransomwarevariant die speciaal is gemaakt voor NAS-apparaten van de bekende leverancier Synology. Dus is het zaak voor waakzame gebruikers om hun back-up te back-uppen. En die tweede opslagpool dan op een ander systeem (met ander besturingssysteem en software) te zetten en/of offline te houden.

Tip: sluit een externe harde schijf aan op de USB-poort die veel NAS-systemen hebben, maak op geregelde tijden een back-up en trek daarna de stekker van die USB-schijf eruit.

Betalen?

Tot slot een omstreden tip tegen ransomware. Voor als je de bovenstaande tips niet hebt opgevolgd en je data gegijzeld is door cyberafpersers. Misschien dan toch maar betalen? Want zelfs lichte encryptie is door de gemiddelde gebruiker niet te kraken. Of misschien pas na veel moeite en heel veel tijd. Maar veel ransomware gebruikt krachtige encryptie én werkt met een doomsday-klok: na een bepaalde periode wordt de gegijzelde data grondig gewist. Hierdoor is het effectief onkraakbaar. Hoe kostbaar zijn de gegijzelde gegevens?

Tip: denk heel goed na of afpersers betalen een goede stap is. Een klein politiekorps in de VS dacht onlangs in ieder geval van wel. De Nederlandse politie adviseert om nóóit te betalen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.