Cybercriminelen hebben een lucratieve nieuwe bezigheid: gegevens gijzelen. Malware die data versleutelt en dan losgeld vraagt voor de decryptiesleutel. Voorkomen is beter dan recoveren (of kwijt zijn!). Hier zijn vijf tips tegen ransomware.

Blijf up-to-date

Windows-updates, Mac OS X-downloads, Linux-patches, browser-verbeteringen, Flash-fixes, PDF-patches, Java-updates, en meer. Pas ze allemaal toe, loop niet achter. Softwaregebruik brengt ook beheer met zich mee, vanwege de beveiliging. Want veel malware mikt op oudere gaten om binnen te komen, óók langs geüpdatete securitysoftware. Naast ronseling voor botnetten dreigt er ook een directer gevaar voor gebruikers: ransomware.

Die kwaadaardige software komt binnen om de data van gebruikers op slot te zetten met eigen encryptie. De bestanden zijn dan niet meer toegankelijk zijn voor de echte eigenaar. Denk bij updaten niet alleen aan besturingssystemen en applicaties op computers, maar ook aan firmware en software op apparaten als breedbandmodems en NAS-systemen (network attached storage). Na de recent opgerolde Windows-ransomware Cryptolocker is namelijk het NAS-gerichte Synolocker opgedoken.

Tip: zet update-instellingen zoveel mogelijk op automatisch, en controleer handmatig geregeld op updates.

©PXimport

Het alom bekende politievirus.

Dichttimmeren

Alles wat niet expliciet nodig is, uitschakelen! Dat is een les die Microsoft begin deze eeuw op harde wijze heeft geleerd. De oorspronkelijke release van Windows XP werd flink geplaagd door virussen en wormen. In Service Pack 2, standaard met firewall, heeft Microsoft veel services uitgeschakeld of afgeschermd voor de buitenwereld. Toch zijn er nog genoeg programma’s en ook apparaten die standaard diverse diensten aan hebben staan. Vaak zijn die via Universal Plug and Play in staat om zich ‘te adverteren’ langs een router/breedbandmodem, dus ook naar de boze buitenwereld van het internet toe.

Tip: voer een online-scan uit naar wat er allemaal openstaat op je IP-adres(sen).

Back-up, back-up, back-up!

Maak back-ups van je kostbare gegevens. Dit advies is bijna zo oud als de computerwereld, maar blijft onder consumenten - en soms ook bedrijven - helaas nog steeds nodig. De ruimte van harde schijven blijft toenemen en de kosten blijven dalen. Profiteer daarvan door een tweede schijf apart te hebben voor kopieën van je kostbare gegevens. Afgezien van de opslag zelf, hoeft dat geen geld te kosten: back-up tools zijn allang ingebouwd in besturingssystemen en goede alternatieven zijn ook gratis te krijgen.

Tip: stel een back-upprogramma in om op vaste tijdstippen back-ups te maken, en stel dat níet uit!

Niet alleen op NAS

Back-upbewuste mensen met veel data en meerdere computers hebben tegenwoordig vaak een NAS-apparaat (network attached storage) in huis (of in bedrijf). Zo’n opslagsysteem is via het netwerk toegankelijk voor alle computers die daar hun kostbare gegevens kwijtkunnen. Hetzij voor enkelvoudige opslag van bestanden, hetzij voor back-up van die data. Handig, zeker gezien de vele extra functies die NAS-systemen al jaren bieden: audiostreaming, BitTorrent-verkeer, toegang via internet voor een ‘persoonlijke cloud’, en meer.

Helaas zien cybercriminelen ook in dat een NAS een schat aan data herbergt. Zie maar de opkomst van Synolocker: een ransomwarevariant die speciaal is gemaakt voor NAS-apparaten van de bekende leverancier Synology. Dus is het zaak voor waakzame gebruikers om hun back-up te back-uppen. En die tweede opslagpool dan op een ander systeem (met ander besturingssysteem en software) te zetten en/of offline te houden.

Tip: sluit een externe harde schijf aan op de USB-poort die veel NAS-systemen hebben, maak op geregelde tijden een back-up en trek daarna de stekker van die USB-schijf eruit.

Betalen?

Tot slot een omstreden tip tegen ransomware. Voor als je de bovenstaande tips niet hebt opgevolgd en je data gegijzeld is door cyberafpersers. Misschien dan toch maar betalen? Want zelfs lichte encryptie is door de gemiddelde gebruiker niet te kraken. Of misschien pas na veel moeite en heel veel tijd. Maar veel ransomware gebruikt krachtige encryptie én werkt met een doomsday-klok: na een bepaalde periode wordt de gegijzelde data grondig gewist. Hierdoor is het effectief onkraakbaar. Hoe kostbaar zijn de gegijzelde gegevens?

Tip: denk heel goed na of afpersers betalen een goede stap is. Een klein politiekorps in de VS dacht onlangs in ieder geval van wel. De Nederlandse politie adviseert om nóóit te betalen.

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!