Instagram biedt wel wat bewerkingsopties, maar echt uitgebreid zijn die niet. De app Edits vult dat gat op. Hiermee knip en plak je als een volleerde editor, voeg je effecten toe en zet je het resultaat met één tik online. Zo maak je in korte tijd een filmpje dat er strak uitziet en meteen klaar is om te delen met familie, vrienden of collega's.

Aanmelden

Bezitters van een Android-toestel, iPhone of iPad vinden de toepassing onder de naam Edits, een Instagram app in de Apple App Store of Google Play. Heb je Instagram al op je smartphone of tablet staan? Dat komt mooi uit, want vermoedelijk herkent Edits jouw account al op het mobiele toestel. Tik in dat geval op je profielnaam. Uiteraard kun je als alternatief ook handmatig een gebruikersnaam en wachtwoord van een Instagram-account invullen. Zodra je voor de eerste keer inlogt, verschijnt er een informatievenster. Zoals we van moederbedrijf Meta gewend zijn, gebruikt deze techgigant je gegevens voor gepersonaliseerde advertenties. Wie dat liever niet wil, kan nu nog vluchten. Bevestig met Edits gebruiken om het hoofdscherm te openen.

Eerste project

Je begint in Edits altijd eerst met een nieuw project. Dit is een soort digitale proeftuin waarin je allerlei bewerkingen op de videofragmenten kunt loslaten. Tik in het venster Projecten op het plusteken en geef de app zo nodig toegang tot de mediabibliotheek van de smartphone of tablet. Selecteer nu alle foto's en video's die je in de uiteindelijke film wilt gebruiken en voeg ze vervolgens toe aan het project. Zeker wanneer je veel beelden of lange video's hebt geselecteerd, kan dat even duren.

Edits plaatst de gekozen fragmenten automatisch op de tijdlijn. Heb je ook foto's toegevoegd? Met de standaardinstellingen verschijnt ieder kiekje drie seconden in beeld. Als je nog wat andere beelden wilt gebruiken, tik je aan de rechterkant van de tijdlijn op het plusteken. Verder geef je het project een naam. Tik bovenaan op Nieuw project en typ een toepasselijke titel. Bevestig als laatste met Klaar.

Monteren maar!

Al het beeldmateriaal op de tijdlijn belandt in de uiteindelijke film. Gelukkig bepaal je zelf welke scènes er wel of juist niet worden meegenomen. Vind je een bepaalde videoclip bij nader inzien toch ietwat saai? Tik het bewuste fragment dan aan op de tijdlijn en kies Verwijderen.

Verder kort je lange video's gemakkelijk in. Tik eerst een videoclip aan op de tijdlijn, zodat die is geselecteerd. Zowel aan het begin als aan het eind van het fragment verschijnt er een gele schuifknop. Tik daarop en beweeg de vinger naar links of rechts. Je kort het fragment zo naar eigen inzicht in. Dankzij de voorbeeldweergave kun je geestdodende momenten heel eenvoudig verwijderen. Een andere optie is om een fragment te splitsen. Selecteer een clip op de tijdlijn en beweeg de schuifregelaar naar de juiste plek. Kies nu onderaan voor Opdelen.

Edits plaatst de video's weliswaar op eigen houtje op de tijdlijn, maar je kunt de boel gemakkelijk opschudden. Nuttig, want wellicht speel je de clips graag in chronologische volgorde af. Tik enige tijd op een fragment van de tijdlijn. Wanneer de videoclips gaan 'dansen', veeg je de video naar de beoogde positie. Via de afspeelknop (pijl naar rechts) bekijk je alvast een voorproefje van de huidige videomontage.

Soundtrack toevoegen (1)

Elke video heeft geluid, zoals pratende mensen, ronkende auto's en de wind. Een zinvolle functie is dat je de achtergrondruis kunt verminderen. Met een beetje mazzel zijn gesprekken hierdoor beter te verstaan. Tik helemaal links van de tijdlijn op het pictogram met het microfoontje. Beweeg nu de schuifregelaar geleidelijk naar rechts en luister goed naar het resultaat. Tevreden? Tik dan op het vinkje om weer terug te gaan naar het hoofdvenster.

Vaak is het achtergrondgeluid van zelfgeschoten video's niet of nauwelijks de moeite waard. Je kunt de gefilmde personen bijvoorbeeld niet verstaan of je hoort allerlei storende bijgeluiden. Een zogenoemde soundtrack creëert in de film meer rust. Bovendien blijft het dan tijdens het tonen van foto's niet stil. Tik boven de tijdlijn op Audio toevoegen. Er verschijnt een venster met diverse mogelijkheden. Voeg met Importeren eventueel een lokaal opgeslagen audiobestand toe.

Soundtrack toevoegen (1)

Als alternatief doet Edits allerlei suggesties voor nummers. Zo kies je onder Voor jou l een bekend liedje uit. Via de zoekbalk kun je ook nog naar een artiest of specifiek liedje speuren. Tik op de naam van het bewuste nummer en vervolgens onderaan op het PijltjeRechts. Bepaal nu welk deel van de audiotrack je in de film wilt gebruiken. Beweeg onderaan de rechthoekige schuifknop en tik op de afspeelknop om het geluidsfragment te beluisteren. Via Toevoegen verschijnt er een gekleurd audiospoor op de tijdlijn.

Geluidseffecten

Edits heeft tientallen geluidseffecten in huis. Wat denk je van een applaus, een deurbel of een scheet? Verplaats eerst de schuifregelaar op de tijdlijn naar het juiste moment. Het is hierbij belangrijk dat er geen videoclip op de tijdlijn is geselecteerd. Tik onderaan op Geluidseffecten en snuffel door het aanbod. Je kunt ook nog een categorie aantikken, bijvoorbeeld Komedie, Instrumenten of Waarschuwingen.

Als je een audio-effect aanwijst, hoor je eerst een voorbeeldweergave. Via het vinkje gebruik je het effect daadwerkelijk in de film. De naam van het deuntje verschijnt op de tijdlijn. Pas met behulp van Volume zo nodig het geluidsniveau aan.

Overgangen

Wanneer je een film gaat monteren, lopen de verschillende videoclips nogal abrupt in elkaar over. Om die reden ondersteunen de betere videobewerkers het gebruik van overgangen. Hierbij wordt een nieuwe scène op een rustige manier ingeleid. In Edits zijn er volop gelikte overgangen beschikbaar.

Zorg er eerst voor dat er op de tijdlijn geen videoclip is geselecteerd. Tik nu precies tussen twee fragmenten om het venster met overgangen op te roepen. Als je overal dezelfde transitie wilt gebruiken, selecteer je de optie Toepassen op alle overgangen. Probeer eens een paar overgangen uit en bekijk in de voorbeeldweergave hoe een nieuw fragment in beeld verschijnt. Introduceer de volgende videoclip bijvoorbeeld in een cirkel of laat het aflopende fragment vervagen. De keuze is reuze! Tik op het vinkje om de gekozen overgang toe te passen.

Videoweergave aanpassen

Zal je net zien. Heb je onlangs een dierbaar moment vastgelegd, valt de videokwaliteit tegen. Het beeld is bijvoorbeeld te licht of juist te donker. Gelukkig telt Edits behoorlijk wat functies om het beeld te corrigeren.

Selecteer het beoogde videofragment op de tijdlijn en kies in het menu Aanpassen. Versleep de schuifknoppen om de waarden van uiteenlopende video-instellingen te wijzigen, waaronder die van Helderheid, Contrast, Warmte en Verzadiging (afbeelding 8). Je markeert hierbij optioneel de optie Aanpassingen toepassen op alle clips. Tik op het vinkje om de nieuwe instellingen te bewaren.

Filters

Het is eigenlijk best lastig om handmatig het videobeeld te optimaliseren. Je kunt als alternatief ook een mooi filter op een videofragment loslaten. Tik in de tijdlijn op een clip en kies Filters. Voeg zo pakweg een warme gloed toe of creëer een stijlvolle zwart-witvideo. Tik op een filter om het voorlopige resultaat te bewonderen. Als je nogmaals op het filter tikt, pas je zo nodig de intensiteit aan. Bewaar met het vinkje de wijzigingen.

Tot slot is het menu Effecten de moeite waard. Je kunt daarmee onder meer op een object inzoomen, het beeld langzaam vervagen of een regenboogeffect toepassen.

Stickers en teksten

Werk je aan een humoristisch filmpje, dan kunnen stickers en bijschriften je hierbij helpen. Tik in het menu op Tekst. Typ de gewenste zin(nen) en merk op dat de letters een voor een in de voorbeeldweergave opduiken. Gebruik de knoppen boven het virtuele toetsenbord om de opmaak te wijzigen. Zo verander je onder andere de kleur en stijl. Veeg als laatste de tekst naar de gewenste positie. Bevestig rechtsboven met Klaar.

Het is ook leuk om een grappig (bewegend) plaatje aan de video toe te voegen. Tik op Sticker en doorzoek het aanbod. De zoekfunctie helpt je om vlot een passend beeld te vinden. Tik op het gewenste exemplaar en veeg het naar de juiste positie. Stickers en teksten krijgen een eigen plek op de tijdlijn. Je bepaalt daarmee hoelang deze objecten in beeld verschijnen.

Commentaar toevoegen

Je voorziet de film eenvoudig van commentaar. Dat kan op twee manieren. Zorg ervoor dat er geen videoclip is geselecteerd en kies in het menu Spraak. Geef Edits zo nodig toegang tot de microfoon van de smartphone. Via de rode opnameknop voeg je een zogeheten voice-over toe. Tik nogmaals op de rode knop om de opname te beëindigen en plaats dit audiofragment met behulp van het vinkje op de tijdlijn.

De functie Greenscreen is een stuk leuker. Wanneer je een videofragment hebt geselecteerd, komt dit menuonderdeel vanzelf tevoorschijn. Geef de smartphone zo nodig toegang tot de camera en microfoon. Je plaatst je eigen gezicht nu als 'overlay' in de video. Kies via 1×, 2× of 5× het gewenste zoomniveau. Daarnaast kun je ook nog de resolutie wijzigen. Tik in dat geval rechtsonder op HD30 en pas de waarden naar eigen inzicht aan. Via de rode knop start je de video- en geluidsopname. Gebruik nogmaals de rode knop om de opname te stoppen. Als je het commentaar aan de film wilt toevoegen, tik je ten slotte op het pijltje.

Video exporteren

Edits is bedoeld om vlot een filmpje voor sociale media in elkaar te flansen. Op Instagram en consorten staan voornamelijk korte filmpjes. Deze videobewerkingsapp hanteert dan ook een tijdslimiet van tien minuten. Is de film langer, dan kun je het videobestand niet opslaan. Wees dus kritisch over welke fragmenten je in de video opneemt.

Ben je tevreden over het resultaat? In dat geval sla je de film op. Je stelt eerst de resolutie in. De juiste keuze is afhankelijk van het bronmateriaal. Neemt jouw smartphone bijvoorbeeld niet in 4K-kwaliteit op (3840 × 2160 pixels), dan heeft het weinig nut om deze resolutie te kiezen. Tik boven de voorbeeldweergave op 2K en wijzig naar eigen inzicht de waarden. Je kiest hierbij tussen HD, 2K en 4K (afbeelding 12). Je kunt ook nog enkele instellingen van de beeldsnelheid en kleur aanpassen.

Delen op social media

Klik als laatste rechtsboven op Exporteren. Afhankelijk van de videolengte kan dat even duren. Na afloop staat de film in de mediabibliotheek van jouw smartphone of tablet. Tik vervolgens op Delen op Instagram of Delen op Facebook om de beelden online te publiceren.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.