We zijn massaal verslaafd aan onze smartphones. Volwassenen turen dagelijks gemiddeld drie uur naar hun telefoonscherm, tieners gaan zelfs met gemak over de vier uur heen. De smartphone houdt ons op de hoogte en zorgt voor vermaak, maar vormt ook een bron van afleiding. Dat is funest voor onze productiviteit en concentratie, en kan zelfs gevolgen hebben voor onze gezondheid. Het is daarom hoog tijd om ons smartphonegebruik onder de loep te nemen.

Voel jij je incompleet als je je smartphone niet bij je hebt? Stap je weer in de auto of op de fiets als je ‘m thuis bent vergeten? Raak je gespannen als er een notificatie binnenkomt, maar je niet kunt kijken? Dan ben je zeker niet de enige.

Verslaafd

Bijna de helft van alle Nederlanders zegt geen dag zonder telefoon te kunnen. Gemiddeld kijken we vijf keer per uur op onze smartphone en een op de vijf gebruikers beschouwt zichzelf telefoonverslaafd. We ergeren ons aan mensen die te veel met hun smartphone bezig zijn, maar hebben tegelijkertijd zelf de grootste moeite om hem weg te leggen.

Dat komt enerzijds omdat smartphones veel meer mogelijkheden hebben gekregen. Tien jaar geleden kon je met een mobiele telefoon niet veel meer dan bellen, sms’en en foto’s op postzegelformaat maken. Inmiddels speelt praktisch ons hele (sociale) leven zich af op een schermpje van 5 inch. Voor veel mensen is het checken van WhatsApp-berichten en de overige social media een vast ochtendritueel. Later op de dag is de smartphone altijd binnen handbereik om muziek en video’s te streamen, de agenda bij te houden en – op de momenten dat verveling toeslaat – games te spelen.

‘s Avonds nemen veel smartphonegebruikers hun telefoon mee naar bed om nog even een aflevering van die spannende Netflix-serie te kijken of te scrollen door de tijdlijn van Facebook en Instagram. Op zich is dat geen ramp, alleen gaan we er vaak langer mee door dan we vooraf hadden voorgenomen. Bovendien helpt het ook niet dat het blauwe licht wat een telefoonscherm uitstraalt ervoor zorgt dat er minder van het slaaphormoon melatonine wordt aangemaakt. En dat leidt weer tot slaapgebrek en stress.

Aandachttrekkers

Onze smartphones trekken continu onze aandacht en dat hebben sociale netwerken (en de adverteerders) maar al te goed door. Van alles op onze telefoons zijn socialmedia-apps waarschijnlijk het meest verslavend. Sommige critici beschouwen ze zelfs even schadelijk als drugs en alcohol. Hoewel daar weinig wetenschappelijk bewijs voor is, licht bijvoorbeeld bij facebooken hetzelfde beloningscentrum in het brein op als bij het gebruik van lichamelijk verslavende middelen.

Bovendien werken socialmedia-apps op een manier die vergelijkbaar is met een fruitmachine. Ze hebben een fris design en opvallende, rode notificatiebubbels die de aandacht trekken. Elke like, reactie of tag voelt als een beloning, waardoor je steeds opnieuw op zoek gaat naar die bevestiging. Omdat veel apps werken met notificaties blijf je steeds terugkomen. En eenmaal in de app kun je eindeloos scrollen en de tijdlijn verversen. Er is geen duidelijk punt om te stoppen.

Sociaal

Sociale media zijn echter niet alleen maar duivels. Ze zijn bijvoorbeeld ideaal om met verre familie, vrienden en gelijkgestemden in contact te komen. Bovendien blijkt uit onderzoek ook dat er een verband is tussen de grootte van iemands Facebook-netwerk en de dichtheid van breincellen die te maken hebben met sociale intelligentie. Oftewel: een groot online netwerk kan betekenen dat je ook in het echte leven sociaal bent.

Afkicken

Heb je toch het idee dat je smartphonegebruik de verkeerde kant op gaat, dan is de meest rigoureuze optie alle verslavende apps te verwijderen. Maar er zijn minder extreme manieren om van je telefoonverslaving af te komen. We laten je zien hoe je de verleidingen kunt weerstaan en hoe je de controle weer in eigen hand krijgt.

Telefoonvrij festival

©PXimport

Leg je telefoon weg

Een voor de hand liggende tip om je telefoongebruik te doseren, is door vaste momenten te kiezen waarop je je toestel níét gebruikt. Bijvoorbeeld als je in de badkamer bent, gaat (avond)eten of een wandeling met de hond maakt. Veel mensen grijpen op dit soort momenten zonder dat ze het doorhebben naar hun smartphone. Ze hebben de drang om continu en haast dwangmatig te checken of er nog nieuwe appjes, mails of Facebook-berichten zijn binnengekomen. Wees je daarvan eens bewust door regelmatig je smartphone weg te leggen. Op die manier doorbreek je gewoontes en gebruik je je telefoon alleen als het echt nodig is.

©PXimport

Werp drempels op

Heb je het idee dat je bepaalde apps te vaak gebruikt, zet ze dan in mapjes of verplaats ze naar de tweede of derde pagina. Het kost dan net wat meer tijd en moeite om de app te openen. Bovendien maakt het je bewuster van het gebruik ervan, omdat je vaker moet swipen en tikken. Probeer je ondertussen af te vragen of het een noodzakelijke actie is of dat je het alleen maar doet voor afleiding of tegen verveling. Je kunt je gebruik ook beperken door je toestel niet in je zak, maar in je tas te stoppen. Zo voorkom je dat alsmaar hersenloze pakken van je telefoon.

Niet storen-modus

Beperk de afleiding door op de momenten dat je je telefoon binnen handbereik of in zicht hebt liggen. Praktisch elk toestel namelijk heeft een zogenaamde niet storen-modus die inkomende berichten, oproepen en andere notificaties dempt. Je vindt een dergelijke optie in de telefooninstellingen onder het kopje Geluid of Berichtgeving. Meestal kun je oproepen van bepaalde (favoriete) contacten wel door laten komen en ook kun je een automatisch antwoord inschakelen voor als je écht niet kunt opnemen. Schakel de niet storen-modus automatisch in op de momenten dat je slaapt, op werk bent of met vrienden bent. Je zult merken dat je uiteindelijk rustiger wordt en je beter kunt concentreren.

©PXimport

Notificaties beperken

Vind je de niet storen-modus te ingrijpend, maar wil je wel het aantal inkomende notificaties beperken? Kijk dan eens welke apps voor veel afleiding zorgen. Ga op Android naar Instellingen / Apps en klik op de apps waarvan je geen meldingen meer wilt ontvangen. Druk vervolgens op Meldingen uitschakelen of Meldingen en geef aan dat de app je niet meer mag storen. Heb je een iPhone, dan bepaal je op dezelfde manier via Instellingen / Berichtgeving of apps notificaties mogen sturen. Zet het schuifje achter Sta berichtgeving toe uit en de desbetreffende app laat je voortaan met rust.

Gebruiksduur

©PXimport

In Google Play en de App Store staan diverse apps die je helpen erachter te komen of je al dan niet verslaafd bent aan je smartphone. Een goede optie is SPACE - Break phone addiction, deze app houdt precies in de gaten hoe vaak en hoelang je met je telefoon bezig bent. Ga je te ver, dan krijg je een waarschuwing. Ook kun je instellen dat op gezette tijden oproepen en notificaties worden geblokkeerd. De app laat je doelen stellen en je progressie monitoren over een periode van 60 dagen. Hoe beter je het doet, hoe meer sterren je verzamelt in de digitale melkweg.

Blokkeer apps

Inzicht in je gebruik kan een eyeopener zijn om minder vaak je smartphone te pakken. Maar het vergt alsnog flink wat discipline om niet op elk vrij moment de sociale media te checken of YouTube-filmpjes te bekijken. Apps als ( OFFTIME ) en Flipd laten je niet alleen zien welke apps ten koste gaan van je productiviteit, maar geven ook de optie om ze voor een bepaalde tijd te blokkeren. Vanuit de app zet je een timer aan en vervolgens kun je zonder afleiding werken of studeren. Flipd voegt daar zelfs een competitie-element aan toe door ook te laten zien hoe je vrienden het op dat gebied doen.

©PXimport

Digitale bomen planten

Zwart-wit modus

Uit onderzoek blijkt dat de kleur rood ons brein stimuleert. Het is dus niet toevallig dat nieuwe notificaties vaak worden aangeduid met een rood bolletje. De prikkel om continu je telefoon te pakken en meldingen te bekijken kun je wegnemen door je telefoonscherm op zwart-wit te zetten. Op de iPhone ga je hiervoor naar Instellingen / Algemeen / Toegankelijkheid / Aangepaste weergave. Schakel vervolgens Kleurfilters in. Op Android-toestellen moet je doorgaans eerst de Ontwikkelaarsopties inschakelen door zeven keer op het Build number te tikken in het scherm Instellingen / Over de telefoon. Ga vervolgens vanuit de Instellingen naar Ontwikkelaarsopties en schakel Simulate color space / Monochromacy in.

Extra afkicktips

Er zijn nog talloze andere manieren om bewuster met je telefoon om te gaan. Gebruik je smartphone bijvoorbeeld niet als wekker, maar koop een ouderwetse alarmklok. Door je telefoon uit de slaapkamer te bannen, kun je beter ontspannen en verbetert je nachtrust. Verwijder socialmedia-apps van je telefoon, zoals Facebook en Twitter. Wil je toch even je feed checken, gebruik dan je browser. Probeer te vermijden dat je niet elk moment dat je je verveelt naar je smartphone grijpt. Kijk om je heen, knoop een gesprek aan met een onbekende of lees een boek. Grote kans dat je daar veel meer voldoening uit haalt!

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.