Met de meeste Linux- en Unix besturingssystemen wordt XScreenSaver meegeleverd, bestaande uit een grote verzameling grafische demo’s. Inmiddels is de hele verzameling ook alweer een tijd beschikbaar voor iOS en iPadOS, leuk om eens uit te proberen!

Eerst even het ‘slechte’ nieuws: zowel iPad als iPhone kennen geen screensaver-functie. Zou immers zonde van de batterijcapaciteit zijn! In plaats van een mooie animatie springen deze apparaten dus over naar slaapstand en bijbehorend zwart scherm. Geen nood: de grafische hoogstandjes uit de app XScreenSaver doen het er wel op, dus je kunt er zonder meer uren naar kijken. 

Wil je de ‘echte’ screensaverfunctionaliteit, dan moet je uitwijken naar een Linux- of Unix-systeem. Of installeer het ook beschikbare XScreenSaver voor macOS. In dit artikel focussen we ons echter op de iPad/iOs-app XScreenSaver (er is trouwens ook een versie voor Android!). Want ondanks het feit dat dit feitelijk meer een grafische demo is, valt er aan de meeste individueel beschikbare ‘screensavers’ nog aardig wat te tweaken. 

Ook toepassingen zijn er in deze meer gelimiteerde vorm te bedenken. Sluit je iPad of iPhone aan op een tv en zorg voor psychedelisch party-achtergrondbehang. Als straks iOS/iPadOS 16 verschijnt, word daarbij ook nog eens het volledige potentieel van het externe scherm gebruikt.

Alweer 30 jaar oud

XScreenSaver stamt uit 1992 – 30 jaar oud dus alweer - en is ontwikkeld door Jamie Zawinski. Sinds die tijd wordt het nog altijd door dezelfde maker actief onderhouden. Het is altijd open source en dus gratis gebleven, ook in app-vorm. 

Zawinski is trouwens min of meer een legende in het IT-wereldje. Hij werkte onder meer aan de Netscape browser en aanpalend mailprogramma. Ook heeft hij sinds 1999 een nachtclub in San Francisco. Al met al een van de meer kleurrijke figuren dus. Iets wat zich zonder meer weerspiegelt in XScreenSaver. 

Na installatie van de app krijg je een lange lijst met beschikbare screensavers te zien. Overal wordt het jaartal van uitgifte bij vermeld, waardoor je ook mooi kunt zien wanneer de eerste 3D-videokaarten op de markt verschenen. Creatief programmeren zorgde er echter van het allereerste begin voor dat ook 2D-screensavers heerlijk zijn om naar te kijken.

Technisch-wetenschappelijk kijkgenot

Moderne hardware – inclusief tablets en smartphones – draaien meestal hun hand niet om voor het achterliggende rekenwerk, wat boterzachte animaties tot gevolg heeft. Je start een screensaver door simpelweg op de naam te tikken. Wil je eerst de instellingsmogelijkheden bekijken, dan tik je op de omcirkelde i. Per screensaver valt er van alles in te stellen. 

Veel van de screensavers hebben bovendien een wetenschappelijk achtergrond. Denk aan fractals, tandwielstelsels, zwaartekrachtvelden en meer. Verder geldt dat voor de meeste beschikbare screensavers een link naar meer uitleg en de achtergrond ervan beschikbaar. Kortom: als je wilt kun je er ook nog iets van leren.

©PXimport

Voor de computernerd is bijvoorbeeld de screensaver m6502 alleraardigst. Deze emuleert een 6502 cpu, een roemruchte 8-bitter die z’n hoogtijdagen in het homecomputertijdperk beleefde. Aardig detail: hij wordt nog steeds geproduceerd en gebruikt in bijvoorbeeld speelgoed. Hoe dan ook, de screensaver-versie is dus een emulator die continu programma’s uitvoert. 

Via de instellingen kun je het gewenste aantal instructies per seconde opgeven; in principe zijn die prima zoals ze staan. Tenzij je een ultrasnelle CPU wilt emuleren natuurlijk. Het beeld wordt getoond op een eveneens geëmuleerde beeldbuis-tv, inclusief wat ruis.

©PXimport

Terminal met nieuwswaarde

Phosphor is minstens zo retro als de hiervoor genoemde screensaver. Het betreft een terminal-emulator die random-teksten uit Wikipedia laat zien. Bijzonder aardig detail is, dat als je XScreenSaver op macOS of Unix hebt draaien, deze ook als programma gestart kan worden. In dat geval gedraagt het zich als een volwaardige VT-100 terminal! 

In plaats van de standaard ingestelde Wikipedia-artikelen kun je in de settings ook je eigen URL invoeren. Waarbij je al snel zult merken dat je dan in de meeste gevallen HTML-code te zien krijgt. Wat prima blijkt te werken is een RSS-feed als URL in het daarvoor bestemde veld in de settings in te voeren, probeer bijvoorbeeld maar eens https://www.nu.nl/rss/Algemeen voor een continue stroom aan algemeen nieuws van nu.nl.

©PXimport

Overigens is er ook de Apple ][ emulator, als screensaver gestart gewapend met een slideshow en ook random ingetikte programma’s die vervolgens uitgevoerd worden. Start je deze deze screensaver op bijvoorbeeld je Mac als losse app, dan gedraagt ook dit stukje software als een volwaardige terminal. Altijd handig om achter de hand te hebben, zo af en toe.

Fractals

Zoals al gemeld ontbreekt het aan fractals verre van in XScreenSaver. Kijk bijvoorbeeld eens naar IMS Map, voor wolkachtige patronen. Je kunt trouwens van alle getoonde beelden op de bekende manier screenshots maken; daarmee zijn (onderdelen van) gegenereerde graphics wellicht ook weer te gebruiken in eigen creaties. 

Hopalong is een ‘klassieke’ fractalgenerator, goed voor lang tijdverdrijf. C Curve genereert lijngebaseerde fractals, die heel simpel beginnen maar al snel uitgroeien tot complexe figuren.

©PXimport

Van nul tot nu

In XScreenSaver trekt een ruim stuk computergeschiedenis aan je ogen voorbij. Voor de ‘oude rotten’ zal het tenminste deels een feest van herkenning zijn, en voor ieder ander is het gewoon leuk om naar te kijken in een verloren uurtje. Waarbij je je moet bedenken dat álle screensavers in een app zijn gevat van slechts 20 MB groot. Daar is op ieder apparaat dus wel een permanent plekje voor te vinden, gokken we!

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.