Museums zijn natuurlijk prachtige instituten. Maar ze hebben ook een nadeel: je mag vaak nergens aankomen. Die regel wordt strenger naarmate het tentoongestelde object ouder is. Even lekker bladeren door een antiek boek bijvoorbeeld, is er dus niet bij. Tenzij je digitale versies kunt vinden, en daar bestaan mooie apps voor!

Laten we beginnen met die antieke boeken. Waarbij we vooropstellen dat boeken er zijn om te lezen, bekijken, voelen, doorheen te bladeren. Alleen dat doe je niet met een handgeschreven exemplaar van een paar honderd jaar oud. Als dat voor iedere museumbezoeker toegestaan zou zijn, dan zouden we inmiddels geen antiek boek meer over hebben. 

Gelukkig leven we in de 21e eeuw, waarin grote delen van dit soort boeken gedigitaliseerd zijn. En daarmee kun je wél door iets bijzonders heen bladeren. Helaas stellen nog lang niet alle musea ter wereld hun collecties op die manier online beschikbaar. Maar steeds meer wel. Dat levert dan weer mooie mobiele apps op, waarmee je door meesterwerken kunt bladeren op bijvoorbeeld je iPad - het toch wat krappe telefoonscherm levert een minder mooie ervaring op. 

FamousBooks

De app Famous Books van de Duitse Bayerische Staatsbibliothek (iOS, Android) springt er al jaren uit. Eenmaal geïnstalleerd biedt de app toegang tot een scala aan heel speciale boeken, waarvan een groot deel letterlijk monnikenwerk is. Met de hand geschreven en (vaak) rijkelijk geïllustreerd. De waarde van dit soort epistels is onschatbaar.

De app biedt voordelen ten opzichte van het origineel. Zo kun je inzoomen zonder vergrootglas, is de belichting van de pagina’s perfect en hoef je nooit bang te zijn om een scheur te maken of een kop koffie over het origineel te gooien. In archieven is het toch altijd weer een hoop gedoe met handschoentjes (al schijnt dat juist helemaal niet goed te zijn), geen kop thee toegestaan en zenuwachtige mensen om je heen die je in de gaten houden en potentiële rampen proberen af te wenden. 

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Het is wel handig om voor je begint met lezen even een duik in de instellingen te nemen. Tik daarvoor op de knop met de streepjes linksboven, gevolgd door een tik op Settings. Standaard staat Enable caching ingeschakeld. Heb jij thuis een snelle breedbandverbinding én niet heel veel opslagruimte op je iPhone/iPad vrij, dan is het handig om deze schakelaar uit te zetten. 

Ook de optie Empty cache komt in dit kader goed van pas: je kunt er snel een hoop opslagruimte mee vrijmaken indien nodig. De opties onder Image Quality gelden alleen voor gebruik in combinatie met een mobiele dataverbinding: wil je onderweg niet heel veel data verstoken dan kies je hier voor Auto of desnoods Low. Verder tref je in het streepjesmenu onder Video nog een promotiefilmpje aan van de genoemde Bayerische Staatsbibliothek.

Bladeren maar!

Tijd om aan het lezen te slaan. In het hoofdscherm van de app vind je boeken verdeeld over diverse categorieën. Helemaal rechts onderaan (even scrollen) is er de tegel All books, voor als je gewoon onbevangen door de collectie wilt bladeren. 

Tijdens het lezen is het ’t handigst om je iPad verticaal (staand) georiënteerd te houden. Vegen brengt je naar de volgende of vorige pagina, al naar gelang de veegrichting.

Inzoomen op details is een kwestie van een spreidbeweging met twee vingers te maken, knijpen om weer uit te zoomen. Meer weten over het geopende boek? Tik dan rechtsboven op Info.

©CIDimport

Van dezelfde app-maker zijn nog een aantal bijzonder apps in de app store te vinden (allemaal gratis trouwens!), zoals bijvoorbeeld bavarikon 3D. Hierin tref je een scala aan 3D-objecten aan, allemaal met de hand te draaien en zoomen naar wens. Archeologische vondsten, technische apparaten, moderne(re) uitvindingen die beeldbepalend worden geacht enzovoort. 

Voor de liefhebbers van Duitse literatuur is er Deutsche Klassiker, genoeg voor uren lees- en kijkplezier. Deze beide genoemde apps zijn op moment van schrijven alleen voor iOS / iPadOS beschikbaar.

©CIDimport

Art Authority

Op zoek naar een meer kunstzinnige museale ervaring? Check dan zeker de app Art Authority eens. Deze is alleen voor iOS en iPadOS beschikbaar (helaas nog altijd in twee aparte versies, waarbij vanzelfsprekend weer geldt dat het grotere scherm van de iPad grote voordelen biedt).

In het hoofdvenster van de app kies je uit diverse belangrijke tijdsperioden in de kunst. Vervolgens krijg je per tijd (stroming) de daarin passende schilderijen te zien. In hoge resolutie, dus vooral inzoomen als je zin hebt! Tik op een schilderij en het opent groter. 

Via het kiene schuifpaneeltje kun je switchen tussen gridweergave en ‘preview’-modus. Dubbeltik op een schilderij om het groter weer te geven en gebruik spreid- en knijpbewegingen om in- en uit te zoomen.

©CIDimport

Ben je in de schilderijweergave aanbeland, dan kun je via Settings onder meer overgangseffecten instellen. Tik op de wereldbol in de knoppenbalk onder in beeld en schakel dan de optie Ken Burns On in, dat levert een bijzondere en dynamische diashow op na een druk op de eveneens in de onderste knoppenbalk aanwezige afspeelknop. 

Deze toont automatisch alle in een gekozen categorie vallende meesterwerken en is daardoor ook prima geschikt als aandachtstrekker tijdens een kunstzinnig event. Of gewoon, om je tv – mits gekoppeld aan de iPad of Apple TV – wat meer interessants te tonen dan een zwart vlak.

Virtueel Louvre

Een wel heel bekend museum is het Franse Louvre. Ook bekend vanwege de lange, ellenlange rijen schuifelende en fotograferende toeristen helaas. In Covid-tijden not done, maar als dat straks ooit weer voorbij is: berg je dan maar. 

Wil je liever rustig thuis de daar tentoongestelde kunst in optimale weergave zonder duwende en trekkende medebezoekers ervaren, dan is er de app Louvre HD voor de iPad. Verdeeld over tijdsperioden krijg je toegang tot alle schilderijen. 

©CIDimport

Mooi voordeel: bij de eerste start krijg je de optie aangeboden om alle afbeeldingen in één keer te downloaden. Doe je dat, dan werkt het geheel ook offline. Wel moet je dan bijna 600MB aan opslagruimte op je apparaat afstaan. Héb je die, dan werkt het na downloaden allemaal soepel en snel. 

Aardig detail van deze app is dat je – nadat je een schilderij geopend hebt – dit via de knop linksonder in beeld in een heel hoge resolutie kunt ontvangen zonder extra kosten. Kies voor de optie Get HD, wacht even en de binnengehaalde foto wordt toegevoegd aan je Filmrol. Afdrukken (of dat laten doen) is vervolgens een optie, altijd leuk!

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).