Museums zijn natuurlijk prachtige instituten. Maar ze hebben ook een nadeel: je mag vaak nergens aankomen. Die regel wordt strenger naarmate het tentoongestelde object ouder is. Even lekker bladeren door een antiek boek bijvoorbeeld, is er dus niet bij. Tenzij je digitale versies kunt vinden, en daar bestaan mooie apps voor!

Laten we beginnen met die antieke boeken. Waarbij we vooropstellen dat boeken er zijn om te lezen, bekijken, voelen, doorheen te bladeren. Alleen dat doe je niet met een handgeschreven exemplaar van een paar honderd jaar oud. Als dat voor iedere museumbezoeker toegestaan zou zijn, dan zouden we inmiddels geen antiek boek meer over hebben. 

Gelukkig leven we in de 21e eeuw, waarin grote delen van dit soort boeken gedigitaliseerd zijn. En daarmee kun je wél door iets bijzonders heen bladeren. Helaas stellen nog lang niet alle musea ter wereld hun collecties op die manier online beschikbaar. Maar steeds meer wel. Dat levert dan weer mooie mobiele apps op, waarmee je door meesterwerken kunt bladeren op bijvoorbeeld je iPad - het toch wat krappe telefoonscherm levert een minder mooie ervaring op. 

FamousBooks

De app Famous Books van de Duitse Bayerische Staatsbibliothek (iOS, Android) springt er al jaren uit. Eenmaal geïnstalleerd biedt de app toegang tot een scala aan heel speciale boeken, waarvan een groot deel letterlijk monnikenwerk is. Met de hand geschreven en (vaak) rijkelijk geïllustreerd. De waarde van dit soort epistels is onschatbaar.

De app biedt voordelen ten opzichte van het origineel. Zo kun je inzoomen zonder vergrootglas, is de belichting van de pagina’s perfect en hoef je nooit bang te zijn om een scheur te maken of een kop koffie over het origineel te gooien. In archieven is het toch altijd weer een hoop gedoe met handschoentjes (al schijnt dat juist helemaal niet goed te zijn), geen kop thee toegestaan en zenuwachtige mensen om je heen die je in de gaten houden en potentiële rampen proberen af te wenden. 

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Het is wel handig om voor je begint met lezen even een duik in de instellingen te nemen. Tik daarvoor op de knop met de streepjes linksboven, gevolgd door een tik op Settings. Standaard staat Enable caching ingeschakeld. Heb jij thuis een snelle breedbandverbinding én niet heel veel opslagruimte op je iPhone/iPad vrij, dan is het handig om deze schakelaar uit te zetten. 

Ook de optie Empty cache komt in dit kader goed van pas: je kunt er snel een hoop opslagruimte mee vrijmaken indien nodig. De opties onder Image Quality gelden alleen voor gebruik in combinatie met een mobiele dataverbinding: wil je onderweg niet heel veel data verstoken dan kies je hier voor Auto of desnoods Low. Verder tref je in het streepjesmenu onder Video nog een promotiefilmpje aan van de genoemde Bayerische Staatsbibliothek.

Bladeren maar!

Tijd om aan het lezen te slaan. In het hoofdscherm van de app vind je boeken verdeeld over diverse categorieën. Helemaal rechts onderaan (even scrollen) is er de tegel All books, voor als je gewoon onbevangen door de collectie wilt bladeren. 

Tijdens het lezen is het ’t handigst om je iPad verticaal (staand) georiënteerd te houden. Vegen brengt je naar de volgende of vorige pagina, al naar gelang de veegrichting.

Inzoomen op details is een kwestie van een spreidbeweging met twee vingers te maken, knijpen om weer uit te zoomen. Meer weten over het geopende boek? Tik dan rechtsboven op Info.

©CIDimport

Van dezelfde app-maker zijn nog een aantal bijzonder apps in de app store te vinden (allemaal gratis trouwens!), zoals bijvoorbeeld bavarikon 3D. Hierin tref je een scala aan 3D-objecten aan, allemaal met de hand te draaien en zoomen naar wens. Archeologische vondsten, technische apparaten, moderne(re) uitvindingen die beeldbepalend worden geacht enzovoort. 

Voor de liefhebbers van Duitse literatuur is er Deutsche Klassiker, genoeg voor uren lees- en kijkplezier. Deze beide genoemde apps zijn op moment van schrijven alleen voor iOS / iPadOS beschikbaar.

©CIDimport

Art Authority

Op zoek naar een meer kunstzinnige museale ervaring? Check dan zeker de app Art Authority eens. Deze is alleen voor iOS en iPadOS beschikbaar (helaas nog altijd in twee aparte versies, waarbij vanzelfsprekend weer geldt dat het grotere scherm van de iPad grote voordelen biedt).

In het hoofdvenster van de app kies je uit diverse belangrijke tijdsperioden in de kunst. Vervolgens krijg je per tijd (stroming) de daarin passende schilderijen te zien. In hoge resolutie, dus vooral inzoomen als je zin hebt! Tik op een schilderij en het opent groter. 

Via het kiene schuifpaneeltje kun je switchen tussen gridweergave en ‘preview’-modus. Dubbeltik op een schilderij om het groter weer te geven en gebruik spreid- en knijpbewegingen om in- en uit te zoomen.

©CIDimport

Ben je in de schilderijweergave aanbeland, dan kun je via Settings onder meer overgangseffecten instellen. Tik op de wereldbol in de knoppenbalk onder in beeld en schakel dan de optie Ken Burns On in, dat levert een bijzondere en dynamische diashow op na een druk op de eveneens in de onderste knoppenbalk aanwezige afspeelknop. 

Deze toont automatisch alle in een gekozen categorie vallende meesterwerken en is daardoor ook prima geschikt als aandachtstrekker tijdens een kunstzinnig event. Of gewoon, om je tv – mits gekoppeld aan de iPad of Apple TV – wat meer interessants te tonen dan een zwart vlak.

Virtueel Louvre

Een wel heel bekend museum is het Franse Louvre. Ook bekend vanwege de lange, ellenlange rijen schuifelende en fotograferende toeristen helaas. In Covid-tijden not done, maar als dat straks ooit weer voorbij is: berg je dan maar. 

Wil je liever rustig thuis de daar tentoongestelde kunst in optimale weergave zonder duwende en trekkende medebezoekers ervaren, dan is er de app Louvre HD voor de iPad. Verdeeld over tijdsperioden krijg je toegang tot alle schilderijen. 

©CIDimport

Mooi voordeel: bij de eerste start krijg je de optie aangeboden om alle afbeeldingen in één keer te downloaden. Doe je dat, dan werkt het geheel ook offline. Wel moet je dan bijna 600MB aan opslagruimte op je apparaat afstaan. Héb je die, dan werkt het na downloaden allemaal soepel en snel. 

Aardig detail van deze app is dat je – nadat je een schilderij geopend hebt – dit via de knop linksonder in beeld in een heel hoge resolutie kunt ontvangen zonder extra kosten. Kies voor de optie Get HD, wacht even en de binnengehaalde foto wordt toegevoegd aan je Filmrol. Afdrukken (of dat laten doen) is vervolgens een optie, altijd leuk!

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.