iPadOS 15 en iOS 15 zijn gelanceerd en inmiddels is de eerste kleine (maar broodnodige) update naar versie 15.0.1 achter de rug. Tijd om eens te kijken wat het nieuwe OS écht te bieden heeft. We focussen ons hier op iPadOS, maar veel is ook toepasbaar op iOS.

De lancering van iPadOS 15 (in de rest van dit artikel noemen we iOS 15 niet apart meer, maar bedoelen het wel ook te noemen…) verliep niet bepaald vlekkeloos. De nieuwste versie werd geplaagd door diverse serieuze bugs, waarvan de meest ergerlijke verholpen zijn na de update naar 15.0.1. iPadOS 15 is trouwens veel meer een evolutie dan een revolutie, wat voor serieuze gebruikers erg prettig is. Een van de minder direct in het oog springende maar erg handige nieuwtjes is, dat je veel meer controle hebt over afdrukken. Eindelijk zijn kwaliteit en papierinstellingen beschikbaar, waarmee de iPad (en iPhone) voor serieuze afdruktaken ingezet kunnen worden.

©PXimport

Wel zien we dat dit onderdeel ook nog niet helemaal 100% werkt, bij ons springt de standaard papierinstelling A4 nog wel eens terug naar Enveloppe. Dat vereist enig opletwerk om niet geconfronteerd te worden met een hele berg voor een fractie gevulde pagina’s. Mooier zou geweest zijn als je als gebruiker simpelweg verschillende printprofielen aan kan maken en deze ook bewaard worden. Een ander gekkigheidje is dat de afdrukkwaliteit altijd op Normaal staat, terwijl Hoog ook beschikbaar is. Maar steeds opnieuw geselecteerd dient te worden wat met name bij laserprinters onzin is. Daar ga je gewoon altijd voor Hoog omdat het qua afdruksnelheid meestal niks uitmaakt. Hoe dan ook: de afdrukmogelijkheden zijn beslist een verbetering, maar verdienen nog wel wat polijstwerk.

Safari: even wennen

Safari is volledig op de schop gegaan. Ondanks waarschuwingen van vele beta-testers heeft Apple toch voor een scala aan soms tamelijk drastische vernieuwingen gekozen. Werken met tabbladen zal zonder meer wennen worden. Een andere feature die door Apple de hemel in geprezen werd is ‘pull to refresh’. Ofwel: trek een geopende pagina naar beneden en deze wordt ververst. Helaas blijkt dit tot een ramp te leiden in combinatie met een muis en een toetsenbord. Ben jij bijvoorbeeld in een online app (Google Docs of een CMS) een tekst aan het tikken en scroll je per ongeluk te ver naar boven, dan wordt de pagina ververst. Wat veelal leidt tot verlies van al het getikte materiaal (zeker als er nog niks was opgeslagen). Meest irritante is dat pull to refresh op geen enkele manier uitschakelbaar is en wat ons betreft dus als een bug beschouwd kan worden. Afwachten maar of dat ooit opgelost gaat worden. Voor serieus productiewerk bevelen we je voor nu een alternatieve browser als Brave aan. Daarin kan die optie wél uitgezet worden. Voor de uiteindelijke rendersnelheid van webpagina’s maakt het trouwens niks uit of je een alternatief gebruikt: alle surrogaatbrowsers voor iPadOS maken onder de motorkap namelijk gebruik van de systeembrowser-engine Webkit. Kortom: een overstap is een eitje zonder zorgen.

©PXimport

Snelle notitie

Alleraardigst werkt het nieuwe snelle mini-notitieblaadje. Schuif diagonaal vanuit de rechter onderhoek van je scherm naar linksboven en het kleinood opent. Ideaal om tijdens een telefoongesprek snel wat zaken te noteren. Tik je op Gereed, dan wordt de notitie bewaard en vind je Je snelle notitie terug in de ‘gewone’ app Notities. Het is een van die kleinigheden die ’t gebruik van je iPad of iPhone vereenvoudigen. Al werkt de schuifmethode op die iPad niet om de optie te activeren, daarvoor moet je de ‘snelle notitie’ toevoegen aan het Bedieningspaneel. Dat doe je door de app Instellingen te starten, gevolgd door een tik op Bedieningspaneel links. Tik dan rechts op de groene + voor de optie Snelle notitie. Het bedieningspaneel op je door van rechtsboven in beeld naar beneden te schuiven, alwaar je de net toegevoegde optie dan terugvindt.

©PXimport

Muis en toetsenbord

Zoals te verwachten werkt de iPad ook onder iOS 15 prima met muis en toetsenbord. Minpuntje is echter, dat zodra je gaat tikken er een forse zwevende knoppenbalk onderin beeld verschijnt die niet verwijderbaar is. Wel kun je ‘m kleiner maken door naar links of rechts onder in beeld te slepen; het wordt dan een ding ter grootte van een fors uitgevallen knop. Heel veel apps houden geen rekening met die balk, en websites natuurlijk al helemaal niet. Dat zorgt er soms voor dat de balk over essentiële bedieningselementen ligt wat tot regelmatig heen en weer schuiven leidt. Hopelijk komt ook daar in een komende update een oplossing voor. De balk zou ten minste – net als in voorgaande versies van iPadOS – weg te vegen moeten zijn. An sich tref je er wat aardige maar zeker niet onmisbare opmaakknoppen en een dicteerknopje in aan. Maar die tref je elders in apps en onderdelen ook aan. Mag wat ons betreft allemaal weg, want zit nu vooral in de weg. Wat ook best eens aangepast mag worden is het qua nauwkeurigheid best wat ‘fuzzy’ grijze balletje als muiscursor, dat mag gewoon een bruikbaar pijltje worden.

©PXimport

Widgets

Ook nieuw in iPadOS 15 is dat je voortaan overal widgets kunt plaatsen. Kwestie van een willekeurige app wat langer ingedrukt houden en in het geopende contextmenu voor Wijzig beginscherm kiezen. Tik dan op de + linksboven en voeg widgets toe. Ook nieuw in iPadOS 15 is de appbibliotheek. Die kenden we al van de iPhone en het betreft hier automatisch door iPadOS thematisch geordende apps. Ideaal voor de chaoten die nooit de moeite hebben genomen om zelf apps in thematische mappen te organiseren! Minder noodzakelijk voor een ieder die dat wel gedaan heeft. Je bereikt het paneel met de appbibliotheek door naar het allerlaatste startscherm te vegen (het zit helemaal rechts). Of tik op de nieuwe knop in het dock. Gebruik je de appbibliotheek niet, dan is het alleen maar zonde van de ruimte dat die knop daar zit. Om ‘m te verwijderen start je de app Instellingen. Tik in de kolom links op Beginscherm en dock, om vervolgens rechts de schakelaar Toon appbibliotheek in dock uit te zetten. Nu heb je weer wat extra ruimte in dat dock!

Tekst in afbeeldingen selecteren

Een van de meest genoemde handigheidjes is de mogelijkheid om tekst te selecteren en kopiëren vanuit foto’s en andere afbeeldingen als bijvoorbeeld screenshots. Alleen: die optie staat standaard niet aan! Om dat alsnog voor elkaar te krijgen is het allereerst zaak om als extra taal Engels toe te voegen. Officieel werkt de functie alleen voor bepaalde talen en Nederlands zit daar nog niet bij. Geen nood, want het betekent alleen dat je niet van bijvoorbeeld Japans naar Nederlands kunt vertalen. Maar wel naar Engels of Duits wat in onze contreien veelal geen probleem is. De kopieerfunctie werkt ook gewoon in het Nederlands, mits geactiveerd. Heb je in de app Instellingen de tweede (of derde, vierde etc) taal Engels toegevoegd via Algemeen, Taal en Regio en Voeg taal toe (waarbij je de eerste taal vanzelfsprekend op Nederlands laat staan), dan is het tijd om de verschenen schakelaar Livetekst aan te zetten. Vanaf nu kun je tekst in foto’s selecteren, waarbij de herkenningsgraad verbazingwekkend hoog is. Vaak 100% bij zelfs beroerde resoluties merken we. Ontbreekt de schakelaar, dan ondersteunt jouw (oudere) toestel het trucje helaas niet.

©PXimport

Geheugengebruik

Waar vooral iPad (Pro)-gebruikers gelukkig van gaan worden is het efficiëntere geheugenbeheer in iPadOS 15. Waarbij geldt dat apps veel meer RAM mogen gebruiken dan voorheen. Wat zware foto- en videobewerkingsapps alsmede multitasking een duidelijk merkbare boost geeft en zorgt voor meer stabiliteit.

Gebruikers die deze week Facebook of Instagram openen, krijgen ineens een keuze voorgeschoteld: wil je betalen om geen advertenties meer te zien, of blijf je het gratis gebruiken mét advertenties? Die keuze is vanaf nu verplicht. Sinds november 2023 bood Meta al de mogelijkheid om een betaald abonnement zonder advertenties te nemen, maar tot nu toe was dat geheel vrijblijvend. Wat betekent die verplichte keuze precies? En kun je, als je niet wilt betalen, nog steeds zelf bepalen wat je te zien krijgt?

Waarom moet je nu ineens kiezen?

Meta voert deze verplichte keuze door vanwege aangescherpte Europese privacyregels. De wetgever stelt strengere eisen aan hoe bedrijven data mogen gebruiken voor advertentiedoeleinden. Een gratis dienst met gepersonaliseerde advertenties mag alleen als de gebruiker daar bewust toestemming voor geeft. Meta zet de gebruiker daarom voor het blok: betalen voor een advertentievrije ervaring, of toestemming geven voor het gebruik van je gegevens.

De betaalde abonnementsvorm: wat houdt het in?

Wie zich abonneert op de advertentievrije versie van Facebook en Instagram betaalt 7,99 euro per maand via de app, of 5,99 euro via een browser. Dit bedrag geldt voor één account in het zogeheten Accountcentrum. Wil je meerdere accounts advertentievrij gebruiken, dan betaal je daar extra voor. Meta belooft dat je gegevens in dat geval niet verwerkt worden voor advertentiedoeleinden. Je gebruikt de platformen dan volledig zonder gepersonaliseerde advertenties.

©Meta

Niet betalen? Dit doet Meta dan met je gegevens

Kies je ervoor om Facebook en Instagram gratis te blijven gebruiken, dan geef je Meta toestemming om je gegevens te gebruiken voor advertenties. Het gaat dan om gepersonaliseerde advertenties, gebaseerd op je profiel, gedrag op het platform en je interacties met andere websites en apps. Je huidige ervaring blijft grotendeels hetzelfde, maar de verwerking van je gegevens valt voortaan onder strengere Europese regels.

Je kunt later ook kiezen voor advertenties met minder personalisatie. Deze optie gebruikt minder van je gegevens en is iets privacyvriendelijker, maar laat nog steeds advertenties zien. Meta gebruikt dan geen informatie meer over je gedrag op andere sites of eerdere interacties binnen hun platformen. In plaats daarvan worden alleen basisgegevens gebruikt, zoals je leeftijd, geslacht, locatie en activiteit op dat moment. Deze instelling kun je op elk moment inschakelen via het menu Advertentie-instellingen, onder het kopje dat gaat over personalisatie en gegevensgebruik.

©Videoland

Hoe houd je invloed op wat je te zien krijgt?

Ook als je kiest voor de gratis versie van Facebook of Instagram, kun je nog wel degelijk invloed uitoefenen op de advertenties die je te zien krijgt.

Advertentie-instellingen beheren

Ga naar de instellingen van je Facebook- of Instagram-account en zoek naar Advertentievoorkeuren of Advertentie-instellingen. Hier krijg je een overzicht van de interesses die Meta aan jouw profiel heeft gekoppeld. Je kunt deze interesses bewerken, verwijderen of toevoegen. Door dit te doen, geef je Meta een duidelijker beeld van wat je wel en niet relevant vindt. Je kunt ook instellen dat je geen advertenties meer wilt op basis van je activiteit op andere websites en apps.

Advertenties verbergen, rapporteren of de herkomst begrijpen

Bij elke advertentie verschijnt een menu met de optie Waarom zie ik deze advertentie?. Als je daarop klikt, zie je welke informatie Meta heeft gebruikt om jou die advertentie te tonen. Denk aan je interesses, je leeftijd, locatie of het feit dat je eerder een bepaalde pagina hebt bezocht. Vanuit dat scherm kun je direct instellingen aanpassen of interesses verwijderen die niet (meer) bij je passen. Als je een advertentie ziet die je niet interesseert of ongepast vindt, kun je deze ook verbergen of rapporteren. Klik op de drie puntjes bij de advertentie en kies voor Advertentie verbergen of Deze advertentie rapporteren.

Merken of onderwerpen blokkeren

Daarnaast kun je in je advertentie-instellingen specifieke merken of onderwerpen blokkeren die je liever niet voorbij ziet komen. Dit zorgt er niet voor dat advertenties verdwijnen, maar wel dat ze iets minder willekeurig aanvoelen en beter aansluiten op wat je zelf belangrijk of prettig vindt.

Alternatieven: gratis en advertentievrij?

Als de ontwikkelingen bij Facebook en Instagram je zorgen baren en je liever geen advertenties ziet én niet wilt betalen, zijn er maar weinig alternatieven. Volledig gratis, advertentievrije sociale media zijn zeldzaam. De meeste platformen draaien op advertentie-inkomsten of het gebruik van data. Er zijn wel opties die het anders aanpakken. Mastodon, onderdeel van het Fediverse, werkt bijvoorbeeld met open-sourceprincipes en wordt beheerd door community's. Hier zie je weinig tot geen advertenties, maar het bereik is kleiner en de ervaring anders. Ook kun je specifieke niche-platforms of forums opzoeken die zonder advertenties draaien dankzij donaties of vrijwilligers.

De keuze is aan jou

Betalen, de advertenties voor lief nemen of je account opzeggen: de keuze is aan jou. En dat is geen makkelijke keuze. Blijf je bij de gratis versies van Facebook en Instagram? Met de tips in dit artikel kun je in ieder geval nog een beetje grip op je eigen tijdlijn houden.

Lees ook: Je Facebook-account deactiveren of verwijderen

Als je een inbouwoven of magnetron wilt plaatsen, begint alles met het opmeten van de nis, oftewel de uitsparing in je keukenkast waar het apparaat in moet komen. Die afmetingen moeten tot op de millimeter kloppen, anders past je nieuwe oven of magnetron niet. Hoe je dat aanpakt en waar je op moet letten, lees je hier. Geen stress: het is makkelijker dan het lijkt!

Wat zijn nismaten eigenlijk?

De nismaten van je keuken zijn de binnenafmetingen van de ruimte waarin je de oven of magnetron wilt inbouwen. Je meet dus niet het apparaat zelf, maar de kast waar hij in moet komen. De nismaten bestaan uit drie onderdelen: hoogte, breedte en diepte. De meeste inbouwapparaten zijn afgestemd op standaardmaten, maar er zijn ook uitzonderingen – vooral als je keuken iets ouder is of als je kiest voor een compact model.

Een oven past meestal in een nis van 60 centimeter breed. De hoogte varieert, afhankelijk van het soort apparaat. Zo zijn inbouwovens meestal 60 centimeter hoog, maar compacte modellen van 45 centimeter komen ook vaak voor. Magnetrons hebben doorgaans een hoogte van 38 of 45 centimeter. Combimagnetrons – de handige alleskunners – vallen meestal in de categorie van 45 centimeter hoog.

Zo meet je de nismaten op

De hoogte van de nis meet je van de bovenkant tot de onderkant van de uitsparing. Gebruik een rolmaat en trek die strak – zo krijg je een nauwkeurige meting. Dit is vooral belangrijk bij het kiezen tussen een compacte oven of een standaardmodel.

De breedte van de nis meet je van de linker- naar de rechterkant. Ook hierbij geldt: strak meten voor een betrouwbaar resultaat. De meeste apparaten hebben een standaardbreedte van 60 centimeter, maar het is altijd slim om te controleren wat jouw keuken precies toelaat.

De diepte van de nis is de afstand van de voorkant van de kast tot de achterwand. Zet je rolmaat dus helemaal achterin de nis en trek hem naar voren toe. De meeste ovens en magnetrons passen met een diepte van zo’n 55 tot 60 centimeter, maar ook hier geldt: meten is weten.

Het opmeten gaat het makkelijkst als de nis leeg is – dus als er geen apparaat meer in zit. Zo weet je zeker dat je met de juiste afmetingen werkt.

©Surachetsh

Wat past het beste bij jou?

Heb je je nismaten eenmaal duidelijk in beeld, dan kun je gericht gaan zoeken. Kook en bak je graag en wil je graag taarten, ovenschotels of braadstukken maken? Dan is een volwaardige inbouwoven precies wat je nodig hebt. Gebruik je de oven vooral voor opwarmen, ontdooien of simpele gerechten, dan is een magnetron waarschijnlijk voldoende.

Wil je het beste van beide werelden in één apparaat? Dan is een combimagnetron een slimme keuze. Die heeft de functies van zowel een oven als een magnetron en bespaart je daarmee ruimte – handig, zeker in kleinere keukens.

Klaar om te kiezen?

Als je de afmetingen van je nis goed hebt gemeten én weet welk type apparaat het best bij jouw kookstijl past, kan het eigenlijk niet meer misgaan. Je bent klaar om een oven of magnetron uit te zoeken die niet alleen perfect in je keuken past, maar ook perfect bij jou.