De ene na de andere techleverancier besluit om producten uit te geven die minder chips bevatten dan ze eigenlijk zouden moeten hebben. De tekorten van chips zijn groot, maar niet onoverkomelijk. Er zijn veel initiatieven gestart om het tekort tegen te gaan, al is het de vraag of ze dit jaar nog gaan redden.

De vraag naar chips is zo groot, dat chipfabrikanten het niet meer aankunnen. Dat heeft niet alleen te maken met de durende pandemie die zorgt dat fabrikanten in eerste instantie stil kwamen te liggen en vervolgens te maken hadden met personeelstekorten. Het heeft ook te maken met de rijzende vraag naar gadgets. 

Kleine apparaten zoals smartphones, maar ook grote zaken zoals auto’s: allemaal maken ze gebruik van chips. Door de introductie van steeds meer smarthomeproducten stijgt de vraag naar chips daar ook. Om nog maar te zwijgen over zakelijke gadgets en datacenters.

©PXimport

Chiptekort

Uiteraard vraagt het ene product een heel ander type chip dan het andere, maar helaas zit het probleem in ongeveer alle grootten en typen chips. Het is door het chiptekort dat bijvoorbeeld de iPhone later kwam dan we gewend zijn, maar tegelijkertijd heeft autofabrikant Ford hele productielijnen moeten stilleggen omdat er gewoon geen chips waren. Er rolden dus geen auto’s van de band, omdat er bij de chipmakers onvoldoende chips werden gebakken.

Eén van de problemen met chips is dat ze veelal in China worden geproduceerd. Een land waar de Verenigde Staten al jaren mee overhoop ligt. Hierdoor investeert de Verenigde Staten enorm veel geld om zelf chips te maken: zo’n 46 miljard euro wordt er gestoken in het maken van chips en het onderzoek hiernaar.

Intel doet ook mee: het investeert 17 miljard euro om de grootste chipfabriek in Ohio neer te zetten. Samsung plaatst ondertussen in Texas een chipfabriek van 15 miljard euro. Goede, grote plannen, die echter pas in 2024 fysiek vorm krijgen. Dan pas zou de fabriek klaar zijn. 

©PXimport

Nieuwe fabrieken

Nieuwe chipfabrieken zijn nodig, vooral van nieuwe leveranciers. Op dit moment heeft het Chinese TSMC de fabrikage van meer dan de helft van de wereldwijde chips in handen. Op zich zijn er steeds meer merken die hun eigen chips ontwikkelen, zoals Apple en Google, maar die schakelen alsnog TSMC in voor het daadwerkelijke produceren. 

TSMC heeft dus enorm veel macht en dat is moeilijk. Het zijn dan ook wat logge organisatiestructuren, want als een telefoon- of automaker nu bedenkt dat het chips nodig heeft, dan moet het toch echt achterin de rij gaan staan.

Die rij is lang, dat is duidelijk. De enige oplossing is om meer fabrieken bij te bouwen en dat wordt volop gedaan. Niet alleen in de Verenigde Staten, want de EU probeert ook de samenwerking tussen Europese fabrikanten te verstevigen. Ook worden er producten uitgebracht met minder chips dan normaal: zo is Tesla hier al vrij vroeg mee gestart en schijnt er ook een PlayStation 5 te zijn die minder chips gebruikt, want tegelijkertijd zoeken fabrikanten van gadgets hun heil in creativiteit. 

Welke chips kunnen we achterwege laten, zonder dat de klant hier in functionaliteit al te veel last van heeft? Dat kan niet altijd soelaas bieden, waardoor we vooralsnog toch zien dat gadgets schaars worden en aanzienlijk duurder. 

©PXimport

Nieuwe ontwikkelingen

We moeten ook in ogenschouw nemen dat er ook juist veel initiatieven worden opgestart die meer chips benodigen. Het metaverse is daarvan het grootste voorbeeld, want chips zijn nodig in virtual realitybrillen, maar ook om bijvoorbeeld data te minen, iets dat veelvuldig gebeurt in bijvoorbeeld de wereld van cryptovaluta, wat ook weer alles te maken heeft met het metaverse. De blockchain kost veel energie, maar ook veel chips. Als dit soort projecten eerder groeien dan het aantal chips, dan zal het tekort alleen maar groter worden.

Kortom, mensen die dit jaar een smartphone, auto of gameconsole willen aanschaffen, zijn waarschijnlijk of duurder uit, of moeten langer op hun aankoop wachten. In sommige gevallen zelfs allebei. En in 2024? Dan is er door de bouw van de vele fabrieken zelfs kans op een chip-overschot. Nog even geduld hebben dus.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.