Voor een topmodel smartphone betaal je al gauw meer dan 600 euro, of een hoog maandbedrag als de provider je een toestel laat leasen. Niet zo gek dus als je liever op zoek gaat naar een smartphone met een lager prijskaartje. In deze test hebben wij daarom enkele smartphones naast elkaar gelegd in een prijsklasse van 200 tot 400 euro.

HTC One S

De HTC One S is het kleine broertje van de One X en de One X+, de toptoestellen van HTC uit 2012. De HTC One S is op alle fronten een bescheiden smartphone. Zo heeft het scherm van 4,3 inch (10,9 cm) een praktische tussenmaat en heeft het toestel aardige specificaties, zoals een dualcore-processor, een goede camera, geluidsversterking van Beats Audio (inclusief oortelefoon) en een helder scherm, waarvan de resolutie overigens iets hoger had gemogen.

Opvallend is dat de One S erg licht en solide aanvoelt, steviger dan de One X(+). Dat komt omdat de behuizing grotendeels uit een blok aluminium bestaat. Dit heeft wel als keerzijde dat je de batterij niet kan vervangen. In de praktijk gaat het toestel iets langer dan een dag mee op een batterijlading. Een ander puntje van de behuizing is dat deze redelijk krasgevoelig is, dus wees er wel voorzichtig mee.

Een paar triviale minpuntjes dus, een groter minpunt is de ‘skin’ die HTC over Android heeft uitgerold: HTC Sense. Het komt de gebruiksvriendelijkheid niet ten goede met een verouderd uiterlijk, onhandige plaatsing van knoppen en een hele hoop ongewenste voorgeïnstalleerde apps. Zonde, want het is een molensteen voor de kracht en het uiterlijk van het toestel zelf. Binnenkort wordt een update verwacht naar de nieuwste versie van Sense (versie 5), waarbij de interface behoorlijk op de schop gaat. Dat is positief, want dan kunnen de HTC-smartphones qua uiterlijk eindelijk weer een beetje meekomen.

©PXimport

HTC One S

Prijs los toestel € 335,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 13 x 6,5 x 0,7, 120 gram

Pluspunten

Solide behuizing

Handzaam formaat

Beats Audio

Minpunten

HTC Sense

Batterij niet vervangbaar

Geen ruimte voor geheugenkaart

SCORE 7/10

Nokia Lumia 620

Zowel Nokia als HTC heeft een Windows Phone 8-toestel op de markt gebracht met een vergelijkbare prijs en formaat. Allebei met specifieke voors en tegens. De Nokia Lumia 620 heeft een bescheiden 4inch-scherm, dat een slagje helderder en scherper is dan de tegenhanger van HTC, de resolutie had echter wat hoger gemogen. Dit valt vooral op bij het bekijken van video’s en foto’s.

De plaatjes die de camera schiet zijn niet om over naar huis te schrijven. Omdat het scherpstellen vrij traag gaat zijn foto’s algauw bewogen of flets. Wanneer je een fotootje schiet en hierbij goed hebt scherpgesteld, is het resultaat aardig.

Natuurlijk zijn een paar aanmerkingen, maar voor de 240 euro die je voor de Lumia 620 neerlegt, ben je dat snel weer vergeten. Wie een simpele, prettige en betaalbare smartphone zoekt is prima uit bij de Lumia 620. Bovendien krijg je een hele rits handige Nokia-apps erbij, die je ook op de duurdere Nokia-toestellen met Windows Phone vindt, zoals Here Drive+ (navigatie), Maps, Music en City Lens, wat het magere aanbod in de applicatiewinkel van Windows Phone verzacht. Je kan de kleur van het toestel aanpassen door de cover te verwisselen.

©PXimport

Nokia Lumia 620

Prijs los toestel € 240,-

Besturingssysteem Windows Phone 8

Eigenschappen 11,5 x 6,1 x 1,1 cm, 127 gram

Pluspunten

Uitstekende prijs-kwaliteitverhouding

Nokia apps

Compact formaat

Minpunten

Lage schermresolutie

Camerascherpstelling

SCORE 8/10

HTC 8S

De 8S oogt eigenzinnig, dankzij het onderste randje dat een andere kleur heeft. Dit gedeelte klik je overigens los voor de plaatsing van de sim- en microSD-kaart.

Net als bij de Lumia 620 is de prijs-kwaliteitverhouding uitstekend en heb je een aangenaam, simpel toestel. De scherm- en fotokwaliteit zijn een stuk minder dan bij de Nokia. Echter, als je jouw smartphone ook wilt gebruiken voor het luisteren naar muziek, dan ben je beter af met de 8S, omdat geluidskwaliteit iets versterkt wordt met Beats Audio (helaas niet met oortelefoon). De accuduur van de 8S is beter dan die van Lumia.

Ook HTC voegt wat zelfgemaakte apps toe, waaronder een weeroverzicht en een app om ruimte vrij te maken. Dit laatste is geen overbodige luxe, aangezien er maar 4 GB opslagruimte is (optioneel uit te breiden met een geheugenkaartje). Kwalitatief ben je qua standaard-apps veel beter uit met de Nokia-apps.

©PXimport

HTC 8S

Prijs los toestel € 240,-

Besturingssysteem Windows Phone 8

Eigenschappen 12 x 6,3 x 1 cm, 113 gram

Pluspunten

Ligt fijn in de hand

Prijs-kwaliteitverhouding

Geschikt als mp3-speler

Minpunten

Lage schermresolutie

Doffe kleuren op foto’s

Opslaggeheugen

HTC-apps

SCORE 7/10

LG Optimus L9

Wil je voor zo min mogelijk geld het liefst een smartphone met een flink schermformaat? Kijk dan eens naar de Optimus L9. Het toestel oogt behoorlijk luxe, door het schermformaat, de schermhelderheid en de afwerking met textuur aan de achterkant en een mooie zilveren rand.

Kijk je echter wat langer naar het toestel, dan kan je de lage prijs in beter perspectief plaatsen. Zo is het scherm ondanks de helderheid wat korrelig, zijn de resultaten van de 5 megapixel-camera bepaald geen verademing en is de processorsnelheid niet genoeg voor de topgames uit de Play Store. Minpuntjes die overigens makkelijk voor lief genomen kunnen worden, gezien de prijs.

LG heeft Android onder handen genomen om een eigen uitstraling te krijgen. Boordevol felle kleuren en schreeuwende icoontjes. Het is even wennen en qua veranderde interface niet altijd een stap vooruit. Gelukkig heeft LG er weinig onzinnige apps op voorgeïnstalleerd, alleen de eigen LG-applicatiewinkel is overbodig.

©PXimport

LG Optimus L9

Prijs los toestel € 250,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 13,2 x 6,9 x 0,9 cm, 124 gram

Pluspunten

Licht

Mooie afwerking

Schermformaat

Prijs

Minpunten

Processorsnelheid

LG-interface

SCORE 8/10

Huawei Ascend P1

Qua uiterlijk doet de Huawei Ascend P1 sterk denken aan de Galaxy S II van Samsung, die inmiddels alweer een jaar of twee uit is. De Ascend P1 van het Chinese Huawei is echter nog niet zo verouderd, hoewel de opvolger, de P2, onlangs aangekondigd is en in sinds kort ook in de winkels ligt. Dit kan een positief effect hebben op de prijs van de P1.

Maar waarom zou je de P1 verkiezen over de Galaxy S II (of de herziene versie Galaxy S II Plus)? Allereerst vanwege de specs en het heldere beeld, ten tweede vanwege de skin. Je krijgt namelijk als gebruiker de keuze om de Huawei-laag over Android te houden, maar je kan ook het gewone uiterlijk van Android kiezen. Een mogelijkheid die meer smartphonefabrikanten in hun toestellen mogen bouwen!

Naast deze feature is de Huawei Ascend P1 een prima middenmoter, die vlot werkt en een helder beeldscherm heeft. Ook de camera schiet kleurrijke plaatjes en heeft een dubbele led-flitser. Een nadeel is wel dat de camera wel behoorlijk uitsteekt en daardoor extra krasgevoelig is. Het opslaggeheugen is met 4 GB behoorlijk beperkt, gelukkig kan je er wel een geheugenkaart bijplaatsen.

Klik hier voor de volledige Huawei Ascend P1 review.

(Review op persoonlijke noot redacteur)

©PXimport

Huawei Ascend P1

Prijs los toestel € 339,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 12,9 x 6,4 x 0,7 cm, 110 gram

Pluspunten

Keuze tussen twee interfaces

Vlot

Licht

Minpunten

Camera krast snel

Weinig opslaggeheugen

Ascend P2 is beter alternatief

SCORE 6/10

Samsung Galaxy S III Mini

De naam Galaxy S III Mini doet vermoeden dat het alleen om een kleine versie van de populaire Galaxy S III gaat. Dat is wat misleidend, want hoewel het qua uiterlijk inderdaad zo is, is het ook qua specs allemaal een stuk minder bij de Mini. Processor, accu, opslaggeheugen en camera zijn allemaal wel een flinke slag omlaag gebracht. Overigens zijn de softwarefuncties die we kennen van de Galaxy S III wél aanwezig. Bijvoorbeeld de Slim Sluimeren-functie die de slaapstand beheert op basis van je blik op het scherm.

Zoals de naam al doet vermoeden is het een klein en handzaam toestel. Ben je dus op zoek naar een betaalbare Android-smartphone met een klein formaat, dan is de Galaxy S III Mini een uitstekende keuze, hoewel we in de specificaties toch wat teleurgesteld zijn.

©PXimport

Samsung Galaxy S III Mini

Prijs los toestel € 290,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 12,1 x 6,3 x 1 cm, 112 gram

Pluspunten

Handzaam formaat

Samsung-toepassingen

Minpunten

(Misleidende) specificaties

SCORE 7/10

Samsung Galaxy S II Plus

De Galaxy S II is alweer twee jaar geleden verschenen. Een toptoestel, dat zelfs in 2013 nog prima mee kan komen. De Plus-versie verschilt bijzonder weinig met de originele Galaxy S II. Er is een andere processor aanwezig, met dezelfde kloksnelheid en hetzelfde aantal processorkernen, alleen energiezuiniger. Gek genoeg is het opslaggeheugen omlaag geschroefd naar 8 GB (van 16 GB op de S II). Ook komt de S II Plus standaard met Android 4.1 uit de doos, hoewel er voor de S II ook al een update beschikbaar is. Grootste verschil? De S II zal binnenkort niet meer verkrijgbaar zijn.

De specs van het toestel zijn verder zo goed, dat ze twee jaar later nog mee kunnen komen in de middensectie. Niet alleen dankzij de recente versie van Android, maar ook de dualcore-processor laat andere toestellen uit deze test achter zich. Het 4,3 inch scherm heeft alleen niet de hoogste resolutie en ook de camera blinkt bepaald niet uit.

©PXimport

Samsung Galaxy S II Plus

Prijs los toestel € 309,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 12,5 x 6,6 x 0,9 cm, 121 gram

Pluspunten

TouchWiz-functies

Lichtgewicht

Minpunten

Schermresolutie

Matige camera

Minder opslaggeheugen dan Galaxy S II.

SCORE 6/10

LG Nexus 4

Google maakt in samenwerking met smartphone-fabrikanten zogenoemde Nexus-toestellen. Deze smartphones (en tablets) draaien Android zoals Google het bedoeld heeft, zonder skin of andere aanpassingen van de fabrikant zelf. Voordeel hiervan is dat het minder belastend is voor het systeem en dat je updates van Android het eerste krijgt.

Voor zo'n 350 euro heb je een smartphone die op alle fronten mee kan komen in een test met smartphones uit het hogere prijssegment. De Nexus 4 is prachtig vormgegeven met een minimalistisch uiterlijk, gebogen afgerond scherm en een glazen achtergrond met reflecterende blokjes. Hierdoor voelt het toestel ook erg stevig aan.

De Nexus 4 beschikt over een quadcore-processor en een IPS-scherm van 4,7 inch met aardig hoge resolutie (1280x768). Een praktisch formaat voor wie geen reusachtige smartphone zoekt, maar wel goede foto’s, games en video’s wil hebben.

Klik hier voor de volledige LG Nexus 4 review.

(Review op persoonlijke noot redacteur)

©PXimport

LG Nexus 4

Prijs los toestel € 350,-

Besturingssysteem Android 4.2

Eigenschappen 13,9 x 6,9 x 0,9 cm, 139 gram

Pluspunten

Recentste versie van Android

Vormgeving

Bouwkwaliteit

Scherm

Minpunten

Verkrijgbaarheid

Batterij niet vervangbaar

Geen ruimte voor geheugenkaart

SCORE 9/10

Sony Xperia SP

De Xperia SP is een opvallende verschijning. Allereerst het transparante randje onder de smartphone. Functieloos, maar wel eigenzinnig. Bovendien licht het prachtig op op basis van de kleuren op het scherm.

De smartphone voelt stevig en degelijk aan, mede dankzij de metalen plaat die zich achter de achterklep bevindt. Deze weerhoudt je er echter wel van om de batterij te vervangen. Ander smetje is dat de achterklep (die in zijn geheel verwijderd kan worden voor plaatsing van de sim- en geheugenkaart) een beetje speling heeft, waardoor hij rond de flitser in te drukken is. Dit valt op omdat de rest van de smartphone juist zo stevig in elkaar zit.

Het scherm is van een aardig groot formaat, en helder en kleurrijk, wat een plus is voor het bekijken van foto’s en video’s. Ook de camera mag er wezen, wat we eigenlijk ook wel mogen verwachten van Sony. In aantal megapixel (zeven) valt het wat tegen, maar de kleuren worden mooi afgevangen. Alleen zijn de resultaten steeds korreliger naarmate de lichtomstandigheden voor de camera moeilijker worden.

©PXimport

Sony Xperia SP

Prijs los toestel € 399,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 13,1 x 6,8 x 1 cm, 155 gram

Pluspunten

Stevig

Goede specs

Helder en kleurrijk beeld

Oplichtende rand

Minpunten

Zwaar

Batterij niet vervangbaar

SCORE 9/10

Xperia T

De vorm van de Xperia T is erg apart, het lijkt alsof de smartphone uit twee aan elkaar geplakte onderdelen (het scherm en de plastic achterkant) bestaat, die niet helemaal goed op elkaar passen. Ook het klepje aan de zijkant voor de sim- en microSD-kaart is niet fraai afgewerkt.

Schrijf deze smartphone niet meteen af na het lezen van dit intro. De schoonheid zit bij de Xperia T van binnen. Het 4,5inch-scherm heeft een fijne resolutie en weergave. Ook als je een goede camerafunctie belangrijk vindt, is de Xperia T een prima keuze. Vooral in donkere omgevingen levert de camera goede prestaties, hoewel de camerasnelheid op de hoogste resolutie wat tegenvalt.

Dat is echter geen manco, want met 13 megapixel heeft deze camera veruit de hoogste resolutie. Als je de resolutie iets lager zet, schiet je je foto’s een stuk sneller. De Xperia T heeft een dualcore-processor. Dit is snel genoeg, maar het is geen racemonster. Gelukkig komt het de batterijduur wel iets ten goede, maar aan dagelijks opladen valt bijna niet te ontkomen. De batterij is helaas niet te vervangen.

©PXimport

Sony Xperia T

Prijs los toestel € 345,-

Besturingssysteem Android 4.1

Eigenschappen 12,9 cm x 6,7 cm x 1 cm, 139 gram

Pluspunten

Schermresolutie

Camera

Minpunten

Te veel voorgeïnstalleerde apps

Klepje voor simkaart

SCORE 6/10

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!