Het is verleidelijk de iPad ook voor zakelijke toepassingen te gebruiken. Maar is het apparaat daar wel geschikt voor? We gingen op zoek naar de beste zakelijke apps.

Ook managers vinden de tablet van Apple een prima alternatief voor de laptop. Steeds meer bedrijven laten hun werknemers dan ook op hun eigen iPad of een bedrijfs-iPad werken. Maar hoe zit het dan met de productiviteit? Is de kwaliteit van de iPad-apps wel vergelijkbaar met die van de desktopprogramma’s? En vooral: welke apps kunnen goed overweg met Microsoft Office-programma’s?

Lees ook:

12 Zakelijke iPad apps

15 Excellente apps voor de iPad

iPhone apps die het beter doen op de iPad

Microsoft zelf heeft geen iPad-compatible officepakket. En Microsofts Office Web Apps cloud-based suite werkt ook (nog) niet lekker op de tablet. Hetzelfde geldt voor Google Docs.

Onze collega’s van Infoworld.com testten de beschikbare office-programma’s en stelden een suite samen die als standaardpakket een goede optie zou zijn voor bedrijfs-iPads. Tot onze verbazing bleek namelijk geen van de bestaande iPad-suites echt ideaal.

De bedrijfspakketten die we bekeken hebben zijn Apple’s iWork suite (bestaande uit Pages, Numbers en Keynote, € 7,99 per stuk), de Quickoffice Connect Mobile Suite (€ 11,99) en Documents to Go Premium van DavaViz (€ 11,99).

De Quickoffice Connect Mobile Suite heeft een tekstverwerker, een spreadsheetprogramma en presentatiesoftware. Documents To Go Premium heeft een tekstverwerker, een spreadsheetprogramma en een PowerPoint editor waarmee je tekst en aantekeningen kunt toevoegen aan een presentatie. Beide programma’s zijn geschikt voor Microsoft Office documentformaten.

Tekstverwerkers

We beginnen met de lastigste categorie. Om maar met de deur in huis te vallen: geen van de versies heeft de functie ‘wijzigingen bijhouden’. In mijn vakgebied is dat al een serieus nadeel.

Pages

Je kunt prachtige documenten op de iPad fabriceren met Pages. Niet met alle toeters en bellen die Microsoft Word aanbiedt op de Mac of de pc, maar wel met veel meer mogelijkheden dan andere mobiele tekstverwerkers. En Pages is daarnaast simpel in gebruik.

Helaas heeft het twee gebreken die de app voor veel bedrijven ongetwijfeld onbruikbaar maken. De eerste en belangrijkste is dat de stylesheet die je kiest en toepast in je iPad-document alleen lokaal opgeslagen wordt. Dus een document op je iPad ziet er heel anders uit als je het doorstuurt naar iemand anders of het overzet op je Mac.

Een tweede tekortkoming is dat Pages-documenten niet opgeslagen kunnen worden bij cloud-services als Google Docs, Dropbox of Box.net. Dat betekent dat je ze alleen kunt delen via de mail, of door ze te synchroniseren met iTunes en ze van daaruit te delen, of via Apples MobileMe – als je daarop geabonneerd bent.

Een derde minpunt is dat je je doc niet kunt ‘opslaan als’ als je erin zit. De enig manier om een oudere versie te bewaren is een kopie te maken voordat je het document opent.

Quickoffice

De Quickoffice tekstverwerker is simpel, met opties als lettertype, uitlijnen en lijstjes maken. Je kunt er zelf geen stijl aan hangen, maar wat Quickoffice wel kan is de stylesheet onthouden in geïmporteerde documenten, die ook weer intact blijven als je ze weer exporteert. Daarnaast legt Quickbox desgewenst verbinding met Box.net, Dropbox, Google Docs én Mobile Me voor opslag in de cloud, en ook direct met een computer via een Wifi-verbinding. Tenslotte heeft Quickoffice wel het gemak van de ‘opslaan als’-optie, plus een handig intern mappensysteem waarin je de documenten kunt beheren. Minpunten: geen ‘zoek en vervang’-optie (zelfs geen ‘zoeken’ alleen) en geen woordenteller.

Documents To Go

De DataViz-app lijkt in veel opzichten op Quickoffice: een simpele tekstverwerker met basisopties. Voordeel van DocsToGo is dat het wel kan zoeken en vervangen en dat er ook een woordenteller in zit. Dit zou een prima app zijn, als er niet een domme fout was gemaakt: de opmaakknoppen zijn onderaan het scherm geplaatst en verdwijnen dus achter het toetsenbord... Een echte productiviteitskiller. Bij Quickoffice en Pages staan die knoppen bovenaan het scherm.

Conclusie: Pages is in feite de beste tekstverwerker, maar z’n minpunten maken de toepassing onbruikbaar voor sommige bedrijven. Als je veel met stylesheets en met cloud-services werkt, is Quickoffice de beste optie.

Spreadsheetprogramma’s

De kenmerken van de verschillende spreadsheetprogramma’s die we bekeken hebben liggen veel dichter bij elkaar.

Numbers

Net als Pages valt ook Numbers op door de grote hoeveelheid functies. Ingewikkelde formules, grafieken, meerdere werkbladen: alles kan zoals op de desktop. Beetje lastig is het aanpassen van de celeigenschappen, van tekst naar formule of datum bijvoorbeeld, maar Numbers past dan wel het onscreen-toetsenbord handig aan je activiteit aan. Voor Excel-gebruikers is het nog handig te weten dat als je een nieuw werkblad opent, je er een tabel aan moet toevoegen om de vertrouwde ruitjes te krijgen - een werkblad in Numbers kan namelijk veel verschillende tabellen bevatten. Ook hier weer het nadeel dat er geen ‘opslaan als’-functie opzit. Dus eerst een kopie maken als je de vorige versie wilt bewaren.

Quickoffice

Excel-gebruikers zullen snel met Quickoffice overweg kunnen. Het programma beschikt over veel functies en het werken met de cellen, rijen en kolommen is simpel. Het onscreen-toetsenbord past zich niet aan zoals bij Numbers het geval is, maar de interface is desondanks prettig in gebruik. Quickoffice heeft wel de ‘opslaan als’-functie, maar kan geen grafieken maken en ontbeert de mogelijkheid om rijen en kolommen te sorteren, wat Numbers allebei wel heeft. Wat beide niet kunnen is kolommen en rijen verbergen.

Documents To Go

Net als bij de tekstverwerker lijkt het spreadsheetprogramma van DocsToGo op de Quickoffice-versie, alleen is ook hier de user-interface niet handig. Van werkblad wisselen is bijvoorbeeld te ingewikkeld. Maar DocsToGo kan wel rijen en kolommen verbergen en blokkeren. Ook hier is het een probleem dat de functieknoppen wegvallen achter het toetsenbord.

Conclusie: Ondanks de paar kleine minpunten is Numbers veruit de beste van de spreadsheetprogramma’s.

Presentatiesofware

Keynote

De presentatie-app van Apple is indrukwekkend. Je kunt prachtige presentaties creëren met ingewikkelde animatie-effecten en handige formattingtools. Je voegt illustraties in vanuit het Photos-programma en kunt ook grafieken, tabellen en vormen maken. De kans is groot dat je PowerPoint niet eens mist als je Keynote gebruikt op de iPad. Het enige minpunt is dat je bij deze applicatie het draaien van de scherm van liggend naar staand - toch zo eigen aan Apple - kunt vergeten. Presentaties met Keynote kunnen alleen in landscape. Oh - en wederom is er de afwezigheid van de ‘opslaan als’-functie.

Quickoffice

De presentatiesoftware is pas eind vorig jaar aan het Quickoffice-pakket toegevoegd, maar het is wel gelijk aan tamelijk volledig product. Je kunt er niet alleen presentaties mee tonen, maar ze ook bewerken en aanmaken. Je kunt vormen en foto’s en tekstkaders toevoegen, en de tekst kun je bewerken op een vergelijkbare manier als in de bijbehorende tekstverwerker. Je kunt de ‘stapelvolgorde’ van verschillende elementen in een slide zelfs aanpassen, al was het even zoeken naar die functionaliteit. De volgorde van de slides zelf kun je ook simpel aanpassen. Alles bij elkaar genomen is het een vrij basale, maar bruikbare tool.

Documents To Go

In DocsToGo kun je Powerpoint-presentaties openen en notities toevoegen. Ook kun je wat simpele aanpassingen verrichten, zoals tekst bewerken, lege dia’s toevoegen en slides kopiëren en verwijderen. DocsToGo is prima geschikt om nog even snel een bestaande presentatie wat bij te werken, of om een simpele tekstpresentatie te maken als opzetje waaraan je later op je laptop illustraties toevoegt, maar meer is het niet.

Conclusie: Eigenlijk is er geen keuze. Keynote is duidelijk de meest volwaardige presentatie-app voor de iPad, met slechts een paar kleine minpunten.

PDF’s markeren op de iPad

Er zijn genoeg toepassingen die een PDF op de iPad kunnen openen, maar de ingebouwde Preview-app doet dat al voor de mailbijlages. En de meeste Wifi-apps waarmee je documenten kunt delen hebben ook een Preview-toepassing. Wat nog ontbreekt is een programma waarmee je PDF’s kunt markeren en er kleine aantekeningen ana kunt toevoegen. Zo’n toepassing is GoodReader (€ 2,39). Je kunt daarmee zo’n beetje alles doen wat je op je desktop met Adobe Reader doet: notities maken, markeren en zelfs iets omcirkelen als dat nodig is. Zodra je door hebt hoe je je vinger als muis moet gebruiken, is het een heel simpele app. Behalve dat je er PDF’s mee kunt markeren, leest GoodReader ook Office-documenten, tekstdocumenten en illustraties. De app speelt zelfs audiodocumenten af. Daarnaast kun je alles via Wifi overzetten naar je desktop.

Overige handige iPad-apps

De iPad kan geen Zip-bestanden openen – een rare nalatigheid, die ook geldt voor de iPhone en de iPod touch. Helaas zijn er geen uitpakprogramma’s voor de iPad die zich kunnen meten met superieure unzippers als het gratis IZArc voor Windows of YemuZip voor de Mac. Met bijna alle unzippers voor de iPad lijkt wat mis. De beste unzipper (voor € 0,79) is ZipThat. Het programma is duidelijk en makkelijk in gebruik, maar lijkt soms moeite te hebben met wachtwoorden, en staat gebruikers alleen toe de inhoud in de app zelf te bekijken. Niet geweldig dus, maar beter dan niets.

Verder mist de iPad een rekenmachine. De Calculator HD – PrettyCalc van Dasom is een prima bruikbare gratis rekenmachine waar niet alleen skins bij worden geleverd, maar die ook twee standaard Tax-knopen heeft om bijvoorbeeld snel en simpel BTW af te trekken of op te tellen. Voor € 0,79 is er eventueel nog de Calculator HD van CrowdCafe met uitgebreide (wetenschappelijke) functionaliteit, een geheugen en een ‘bonuitdraai’ die je eventueel door kunt mailen.

Nog meer interessante apps? De AirfilesHD-app kan Photoshopdocumenten aan ($ 0,99 NB: kies de Engelse versie uit de Amerikaanse iTunes store – de versie in de Nederlandse store is in het Chinees).

Met de NotesPlus (€ 4,99) kun je met een stylus aantekeningen en tekeningen maken op een leeg vel en die vervolgens overzetten naar een PDF-file. Je kunt er ook tekst bij typen en zelfs audio-opnames invoegen.

Notability (€ 2,39) is voor degenen die notities willen maken tijdens lezingen en dergelijke. Als je achteraf zo’n notitie aantikt, val je in de audio-opname op het moment dat je die aantekening maakte. Ideaal ook voor het uitwerken van interviews!

Is een los toetsenbord nodig? En een VGA-adapter?

Het onscreen toetsenbord van de iPad is heel simpel in gebruik, vooral in landscapeformaat waarin het de afmetingen benadert van een normaal toetsenbord. Toch tikt het voor veel mensen lekkerder op een toetsenbord met echte toetsen, en natuurlijk heeft Apple daar twee prachtige oplossingen voor (ad € 69,- per stuk): een iPad Keyboard Dock waarin je je iPad mooi rechtop zet en hem meteen oplaadt, of een draadloos toetsenbord (Bluetooth). Helaas blijkt het voordeel van zo’n toetsenbord in de praktijk wat tegen te vallen; er zijn maar weinig shortcuts voor de iPad , waardoor je steeds naar het touchscreen terug moet. Zo verlies je snelheid.

Als snel invoeren je ding is, kun je overigens ook altijd nog Steno overwegen - want ook daar is een (gratis!) app voor.

Er zijn verschillende manieren om een iPad aan te sluiten op een beamer of een extern scherm, wat bijvoorbeeld voor presentaties heel handig kan zijn. Daar hebben we kortgeleden nog een prima overzichtsartikel over geplaatst. Bedenk wel dat, zelfs met de daarvoor bestemde hardware, de mogelijkheden vrij beperkt zijn: apps moeten video-out ondersteunen, anders werkt het niet. Keynote doet dat, maar Documents To Go bijvoorbeeld niet. Denk vooral niet dat je, net als bij een laptop, je hele ‘iPad desktop’ op een extern scherm kunt tonen, want dan kom je bedrogen uit.

Concluderend: het ideale office apps-pakket

Geen van de kant-en-klare suites is helemaal perfect op zichzelf, dus het ideale pakket is een combinatie. Als we puur op productiviteit focussen, is dit wat ons betreft de beste: Pages, Numbers, Keynote, Goodreader en Zipthat.

Als opmaakkenmerken belangrijk zijn, ziet het ideale pakket er als volgt uit: Quickoffice, Keynote, Goodreader, Calculator HD en Zipthat. Voor degenen die grafieken en ingewikkelder spreadsheetwerk moet uitvoeren, is Numbers dan nog steeds een goede optie om erbij te hebben. De spreadsheeteditor van DocsToGo is beter dan die van Quickoffice, maar door de functietoetsen die achter het toetsenbord verdwijnen, heeft Quickoffice toch de voorkeur.

Doe tenslotte AirFilesHD erbij voor Photoshoppers en Notes Plus of Notability als er aantekeningen gemaakt moeten worden.

Je game-ervaring hangt sterk af van hoe goed je hardware aansluit bij de vaak hoge eisen van moderne games. Maar zelfs met minder krachtige hardware kun je met de juiste instellingen vaak soepel gamen zonder storende elementen.

In het kader ‘Game-pc’ vind je specifieke tips voor het aanschaffen van hardwarecomponenten die ideaal zijn voor een krachtige game-pc. Dit lijkt ons nuttig, maar het is natuurlijk minder relevant als je niet bereid bent (flink) te investeren in nieuwe onderdelen. Met dit artikel richten we ons daarom hoofdzakelijk op de lezer die met een beperkt budget zijn bestaande systeem wil behouden en optimaliseren.

Je kunt namelijk op veel vlakken verbeteringen aanbrengen, vooral bij hardware (zoals cpu, gpu, monitor en opslagmedium), netwerk, besturingssysteem, drivers, processen en applicaties.

Voor je begint met optimaliseren, is het belangrijk inzicht te krijgen in de belangrijkste factoren voor ‘glitchvrij’ gamen, zodat je weet waar je aandacht aan moet besteden.

1 Factoren

Een van de belangrijkste factoren is een hoge framerate, doorgaans uitgedrukt in fps (frames per seconde). Dit is de snelheid waarmee de beelden worden getoond en hangt sterk af van je gpu en cpu. Bij eenvoudige games volstaat 30 fps vaak, maar grafisch intensieve games spelen merkbaar beter bij 60 fps. Voor intens competitief gamen is zelfs 144 of meer fps raadzaam. Het is belangrijk dat de fps daarbij stabiel blijft, aangezien schommelingen haperingen in het beeld kunnen veroorzaken.

Ook invoervertraging (input latency) is van belang, zeker bij competitieve games. Een lage vertraging tussen je acties, zoals muisklikken of toetsindrukken, en wat je ziet op het scherm is essentieel. Deze vertraging wordt beïnvloed door de gpu, cpu, monitor en bij online gamen ook door je internetverbinding. Ook netwerkvertraging (lag) wil je in dit geval zeker vermijden.

Daarnaast wil je het zogeheten ‘tearing’ voorkomen, waarbij het beeld lijkt te breken of te verschuiven. Dit probleem ontstaat door een gebrekkige synchronisatie tussen je gpu en monitor, doordat de gpu te weinig of net te veel frames levert.

In dit artikel geven we concrete tips en technieken om precies zulke storende factoren als te lage of inconsistente fps, te hoge invoer- of netwerkvertraging en tearing te vermijden.

Bij tearing lijkt het beeld op te breken in meerdere delen, dat wil je natuurlijk voorkomen.

2 Benchmarking

Voor je met optimalisatietechnieken start, is het verstandig eerst te meten hoe goed je huidige configuratie presteert. Na upgrades of optimalisaties kun je dezelfde meting herhalen voor een duidelijke vergelijking.

Zo’n meting voer je uit met een benchmark. Een van de bekendste is 3DMark. Deze tool bevat verschillende tests om prestaties van je gpu, cpu en je systeem als geheel in een game-context te meten. Je kunt bijvoorbeeld Time Spy gebruiken om DirectX 12-prestaties van games te analyseren. Fire Strike focust op DirectX 11 (voor mid-range-systemen), terwijl Port Royal geschikt is voor raytracing-prestaties. Voor meer technische uitleg van deze benchmarks kun je de online gebruikersgids raadplegen.

Andere benchmarks zijn ook beschikbaar. Cinebench bijvoorbeeld meet via hoge kwaliteit 3D-afbeeldingen de prestaties van je cpu, inclusief afzonderlijke kernen. Voor grafische benchmarking en stresstests van je gpu kun je bijvoorbeeld Unigines Heaven of Superposition gebruiken.

Time Spy van 3DMark meet de prestaties van de Microsoft API DX12.

3 Monitoring

Tijdens het gamen is het nuttig om de prestaties van verschillende onderdelen te meten. Een handig hulpmiddel hiervoor is RivaTuner Statistics Server (RTSS), dat bijvoorbeeld geïntegreerd is in MSI Afterburner. Deze tool is ideaal voor veilig en eenvoudig gpu-overklokken zonder veel technische kennis (zie paragraaf 5).

Installeer MSI Afterburner samen met de RivaTuner-software en start het programma. Klik op het tandwielpictogram en controleer of de juiste gpu is geselecteerd. Ga naar het tabblad Toezicht en vink de onderdelen aan die je wilt monitoren, zoals GPU temperatuur, GPU gebruik, GPU core klok, GPU ventilator snelheid, GPU temp/power/voltage limit, CPU temperatuur/gebruik/klok (genummerde cpu-kernen hoef je niet te selecteren), CPU power, Beeldverversings snelheid en Frame tijd. Zet bij elk item ook een vinkje bij Toon informatie op het scherm (OSD) en bevestig je keuzes.

Open vervolgens het instellingenvenster van RTSS via het pictogram in het Windows-systeemvak. Controleer of Show On-Screen Display is ingeschakeld en kies bij voorkeur Raster 3D als weergave. Optimaliseer en positioneer deze naar wens. Deze OSD werkt doorgaans goed in DirectX- en OpenGL-games. Overigens bevat Steam een fps-teller die je met behulp van Alt+Tab op je scherm kunt zetten.

RivaTuner Server Statistics is hier gekoppeld aan de monitoringtool MSI Afterburner.

4 Hardware

Meten is weten, en die fase hebben we afgerond. Nu richten we ons volledig op diverse optimalisaties, opgesplitst in verschillende (en deels overlappende) categorieën. We beginnen met de hardware, met de gpu in de hoofdrol.

Houd je gpu-drivers regelmatig, bijvoorbeeld maandelijks, up-to-date. Gebruik hiervoor bij voorkeur de software van de fabrikant, zoals GeForce Experience of de Nvidia-app, of AMD Adrenalin Edition. Via het configuratiescherm van deze tools krijg je vaak extra opties voor betere gameprestaties, met invloed op zowel fps als beeldkwaliteit.

We nemen Nvidia als voorbeeld. Open NVIDIA Control Panel en ga naar 3D-instellingen beheren. Overweeg bij Algemene instellingen de volgende instellingen voor het basisprofiel: Energiebeheermodus op Optimaal vermogen; Textuurfilteren – Kwaliteit op Prestatie; Thread Optimalisering op Aan; Grootte shadercache op Onbeperkt; en Weinig vertraging-modus op Aan of Ultra. Bevestig met Toepassen. Klik op Beginwaarden om terug te keren naar de standaardinstellingen.

Je kunt hier ook Verticale synchronisatie op Uit zetten, maar in principe horen de gpu-frames afgestemd te zijn op de verversingsfrequentie (refresh rate) van je monitor. Heb je last van tearing, zet deze instelling dan op Aan of kies een van de andere opties.

Controleer ook even de instellingen van je muis of controller via Instellingen / Bluetooth en apparaten. Kies hier Muis / Aanvullende muisinstellingen. Voor preciezere en consistentere muisaansturing kun je op het tabblad Opties voor de aanwijzer de optie Precisie van de aanwijzer verbeteren uitschakelen, waarmee je aanwijzerversnelling uitzet, wat de cursorbeweging voorspelbaarder maakt.

Vanuit het configuratiescherm kun je allerlei instellingen van je gpu aanpassen.

5 Hardware overklokken

Gevorderde gebruikers kunnen ook overwegen hun gpu te overklokken. Ga eerst na of er in het UEFI/BIOS van je systeem hiervoor geen zogeheten XMP’s (eXtreme Memory Profile) beschikbaar zijn gesteld door de geheugenfabrikant. Je herkent deze aan opties zoals XMP, Memory Profile of DOCP. Kies het gewenste profiel waarbij je geheugen op een hogere snelheid kan werken.

Bij de meeste games kun je voordeel halen uit een overgeklokte gpu. Hiervoor is MSI Afterburner zeer geschikt, omdat je hiermee veilig kunt werken. Je combineert dit bij voorkeur met MSI Kombustor (klik na installatie op het K-pictogram in MSI Afterburner), een stresstest-tool die de stabiliteit van jouw gpu na overklokken controleert via zware grafische workloads.

Begin met het verhogen van de Core Clock (MHz) - niet de Core-voltage - in stappen van ongeveer 20. Boven de 50 verhoog je bij voorkeur in stappen van 10. Bevestig telkens met Toepassen (ronde knop met vinkje). Lukt dit niet, zet dan (indien mogelijk) de schuifknoppen bij Power Limit (%) en Temp Limit (°C) tijdelijk op het maximum, en stel via de A-knop de Fan Speed (%) in op 75%. Bevestig je instellingen met Toepassen.

Laat tijdens de aanpassingen de stresstest in Kombustor draaien en houd de resultaten in de gaten, zoals de gpu-temperatuur (je kunt hier ook de OSD van RTSS oproepen). Als deze te hoog wordt of de stresstest crasht, verlaag de waarde dan met ongeveer tien procent.

Verhoog daarna de Memory Clock in stappen van maximaal 10. Blijf ook hier tien procent onder de waarde waarbij de stresstest onstabiel wordt. Klik vervolgens op Opslaan (diskette-pictogram) en selecteer profielknop 1. Tot slot klik je rechtsboven op de Windows-knop, zodat je systeem voortaan met deze profielwaarden opstart.

Overklokken met MSI Afterburner, met Kombustor als ‘waakhond’ (je ziet hier ook de RTSS-overlay).

6 Systeeminstellingen

Op het niveau van je besturingssysteem kun je enkele instellingen optimaliseren. We nemen Windows 11 als uitgangspunt. Ga naar Instellingen / Gaming. Open Gamemodus en schakel deze in. Hiermee verbeter je de prestaties tijdens het gamen door cpu- en gpu-bronnen prioriteit te geven (onder meer om framedrops te voorkomen), achtergrondprocessen te beperken en storende meldingen uit te schakelen.

Zorg er ook voor dat Windows-updates niet tijdens een gamesessie starten. Ga naar Instellingen / Windows Update, klik op Geavanceerde Updates en stel bij Gebruikstijden instellen de gewenste uren in via Handmatig.

Met de ingebouwde module Energiebeheer kun je het voorkeurschema instellen op Hoge prestaties. Voor snellere pc’s kun je zelfs de optie Topprestaties activeren door op de Opdrachtprompt dit commando uit te voeren:

Met powercfg /list controleer je of het schema is toegevoegd. Verwijder een schema met powercfg /delete <ID>. Of maak in Energiebeheer je eigen schema met Een energiebeheerschema maken.

Je kunt ook grafische instellingen per app aanpassen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Graphics. Zoek de gewenste app, selecteer deze, klik op Opties en kies bijvoorbeeld Hoge prestaties. Bevestig met Opslaan.

Je kunt ook een extra energiebeheerschema voor topprestaties zichtbaar maken.

7 Extra instellingen

Je kunt een paar extra systeeminstellingen aanpassen om de gameprestaties verder te verbeteren. Controleer bijvoorbeeld de locatie van het bestand pagefile.sys, vooral bij beperkt intern geheugen. Windows verplaatst data van het RAM naar dit virtuele geheugenbestand om ruimte vrij te maken. Zorg dat dit bestand op een snelle ssd staat.

Controleer dit via Instellingen / Systeem, klik op Geavanceerde systeeminstellingen en druk op Instellingen op het tabblad Geavanceerd. Klik op Wijzigen. Staat je Windows-schijf niet op een snelle ssd, dan beperk je via Aangepaste grootte de ruimte op deze schijf en wijs je het grootste deel toe aan de snelste schijf. Of kies Grootte wordt door het systeem beheerd. Bevestig met Instellen en OK.

Daarnaast kun je HAGS (Hardware GPU Scheduling) activeren, waarmee de gpu grafische taken rechtstreeks afhandelt. Dit versnelt processen en verbetert grafische prestaties, met minder stutter en invoervertraging. Ga hiervoor naar Instellingen / Systeem, kies Beeldscherm / Graphics en klik op Standaardinstellingen voor afbeeldingen wijzigen. Als je gpu dit ondersteunt, kun je hier GPU met hardwareversnelling plannen inschakelen. Eventueel schakel je hier ook Optimalisaties voor games met vensters in, wat de prestaties van DirectX 10/11-games in venstermodus ten goede kan komen.

HAGS kan de grafische prestaties wat opkrikken als je gpu dit ondersteunt.

Op zoek naar de optimale game-ervaring? Met deze accessoires creëer je jouw ideale gameroom

8 Software

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding of een draadloze router met 5GHz-wifi voor een lagere ping. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net.

Voordat je andere software aanpast, is het verstandig eerst de tuningsmogelijkheden van je game-applicaties zelf te bekijken. Veel games, zoals Age of Empires III, bieden via schuifbalken, numerieke waarden of andere instellingen opties om framerate en andere prestaties te beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan instellingen voor grafische detaillering, zoals texturen en schaduwen, anti-aliasing-technieken en tekenafstand (de mate waarin verder afgelegen objecten worden gerenderd).

Verder, om onnodig geheugenverbruik te beperken, kun je controleren welke apps automatisch opstarten met Windows. Schakel overtollige apps uit via Windows Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de rubriek Opstart-apps.

In Taakbeheer kun je bij Processen en Services onnodige achtergrondprocessen en services tijdelijk uitschakelen via het contextmenu, vooropgesteld dat je goed weet wat je doet. Gevorderde gebruikers kunnen in de rubriek Details per applicatie via het contextmenu de opties Prioriteit (hoeveelheid toegewezen processortijd; kies bij voorkeur niet voor realtime) en eventueel Affiniteit (hoeveel en welke processorkernen worden gebruikt) aanpassen.

Overweeg ook het gebruik van gameboosters, die gameprestaties semiautomatisch optimaliseren. Een bekende gratis tool is Razer Cortex (extra tools niet installeren). Na aanmelding kun je via Game booster met Boost now meerdere optimalisaties uitvoeren, zoals Disable CPU Sleep Mode, Clear Clipboard, Clean RAM en Disable Telemetry. Ook kunnen geselecteerde processen en services worden uitgeschakeld om geheugen vrij te maken. Met de optie Restore now herstel je de oorspronkelijke instellingen.

Een andere populaire tool is MSI Dragon Center, die zich vooral richt op MSI-hardwarecomponenten en vergelijkbare functionaliteit biedt.

Gamebooster Razer Cortex automatiseert het optimaliseren van systeeminstellingen en achtergrondprocessen.

9 Netwerk

Bij online gamen is natuurlijk ook een optimale netwerkconnectie van groot belang. Idealiter gebruik je hiervoor een bekabelde verbinding. Controleer in Apparaatbeheer (klik met rechts op de Windows-startknop) of de drivers van je netwerkadapter up-to-date zijn. Klik met rechts op een adapter en kies Stuurprogramma bijwerken.

Je kunt ook kiezen voor een draadloze 5GHz-wifi-router. Controleer je wifi-snelheid met een gratis tool zoals www.speedtest.net. Daarnaast kun je voor draadloze netwerken een speciale tool gebruiken om de signaalkwaliteit te analyseren, zoals Acrylic Wi-Fi Analyzer. Dit onderdeel van de Acrylic Suite biedt een live signaalgrafiek en laat je kanaaloverlappingen en andere netwerkproblemen analyseren. De volledige functionaliteit is vijf dagen gratis beschikbaar.

Veel routers bieden QoS-instellingen (Quality of Service) waarmee je dataverkeer voor specifieke applicaties, poorten of apparaten kunt prioriteren. Dit kan latency en jitter verminderen. Sommige routers hebben een gamemodus in de QoS-configuratie voor automatische optimalisatie van populaire games en consoles, geavanceerdere routers bieden SQM (Smart Queue Management).

Controleer met de module Broncontrole (druk op Windows-toets+R en voer resmon uit) welke applicaties veel bandbreedte gebruiken. Sorteer bijvoorbeeld op de kolom Totaal (bytes/seconde) en sluit overtollige software af. Om de puntjes op de i te zetten, kun je de prestaties van de gebruikte DNS-server testen met DNS Benchmark. Open het tabblad Nameservers, klik op Run Benchmark en zet een vinkje bij Sort Fastest Nameservers: de snelste DNS-servers vind je nu in principe bovenaan. Deze kun je gebruiken in de netwerkconfiguratie van Windows of in je router voor je hele netwerk.

Controleer de kwaliteit van je draadloze verbinding met Acrylic Wi-Fi Analyzer.

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL