Microsoft Office is ook in onze contreien de populairste kantoorsuite. Vooral via een abonnementsformule op Microsoft 365. Er is ook een koopversie beschikbaar is: Microsoft Office 2019. Microsoft Office is een van de krachtigste kantoorsuites, maar af toe kunnen er onverwachte problemen opduiken. Hoe pak je die aan? We gaan het troubleshooten eens bekijken.

We gaan ervan uit dat je Microsoft Office op een goede manier op je pc hebt geïnstalleerd en geactiveerd. We focussen ons dus vooral op problemen die zich naderhand kunnen voordoen. Een applicatie uit de kantoorsuite weigert bijvoorbeeld om door te starten of crasht om de haverklap. Of een toepassing wil bepaalde documenten of databestanden, zoals een mailbox, niet meer openen. We gaan ook uitgebreid in op wat je moet doen als een Office-document corrupt blijkt te zijn. Ondervind je op dit moment geen problemen met MS Office? Dan is het handig om deze informatie te bewaren, voor het geval Murphy toch plotseling voor je deur staat.

Geen doorstart

Wij maken het zelf geregeld mee: een applicatie uit de MS Office-suite (vaak is dat Outlook) start niet correct door en blijft hangen bij het opstartscherm. Het venster sluiten lukt nog wel maar alle volgende pogingen geven niet thuis; er gebeurt gewoon niets meer.

Windows herstarten en opnieuw proberen lost het probleem doorgaans wel op, maar dat is vervelend, zeker als je enkele andere toepassingen of documenten hebt geopend. De volgende methode is handiger. Druk op Ctrl+Shift+Esc voor het Windows Taakbeheer en klik eventueel eerst nog op Meer details. Rechtsklik op de app (bijvoorbeeld Microsoft Outlook of Microsoft Word) en kies Beëindigen. Eventueel klik je eerst op Meer details en herhaal je de actie een paar keer tot het proces uit de lijst verdwenen is. Grote kans dat de applicatie nu wel weer mooi doorstart.

©PXimport

Opstartcrash

Je start een MS Office-applicatie op en alles lijkt goed te gaan. Tot die meteen na de doorstart er toch weer de brui aan geeft, ook zonder dat je bewust een bepaald document of bestand probeert te openen. De kans bestaat dat een add-in de toepassing parten speelt. Daar kom je snel achter door deze in de zogenoemde veilige modus op te starten.

Dat kan op verschillende manieren. Je houdt Ctrl een tijdje ingedrukt, terwijl je dubbelklikt op de snelkoppeling van het programma. Op de vraag of je dit in de veilige modus wilt opstarten, antwoord je dan met Ja. Lukt het zo niet? Rechtsklik dan op de snelkoppeling en kies Eigenschappen. Desnoods klik je eerst op Bestandslocatie openen en klik je nogmaals met rechts op de eigenlijke snelkoppeling, waar je dan Eigenschappen kiest.

Op het tabblad Snelkoppeling voeg je in helemaal achteraan het Doel-veld de parameter /safe toe, voorafgegaan door een spatie. Vergeet deze parameter naderhand niet weer te verwijderen. De toepassing start nu zonder add-ins of andere extra’s op. Lukt dat op deze manier wel, dan weet je in welke richting je moet zoeken.

Terwijl de Office-applicatie misschien nog in veilige modus is opgestart, open je het menu Start en kies je linksonder Opties. Open de rubriek Invoegtoepassingen en kies bij Beheren de optie COM-invoegtoepassingen. Druk op de knop Starten en verwijder de vinkjes bij alle invoegtoepassingen, waarna je Outlook (in standaardmodus) herstart.

Herhaal deze procedure en plaats telkens een vinkje bij een volgende invoegtoepassingen tot de applicatie weer crasht. Je weet nu welke invoegtoepassing voor de problemen zorgt, zodat je die – misschien een laatste keer vanuit veilige modus - definitief kunt uitschakelen.

©PXimport

Corrupte applicatie

Het gebeurt niet zo vaak maar het is zeker niet onmogelijk: een of meerdere Office-applicaties zijn corrupt geraakt en werken niet langer betrouwbaar. Dan kun je een semiautomatische hersteloperatie uitvoeren. Tik in de Windows-zoekbalk Config in en start het Windows Configuratiescherm op. Stel Weergeven op: in op Categorie en klik op Een programma verwijderen. In de kolom Naam vind je vast een ingang als Microsoft Office of Microsoft 365-apps (voor ondernemingen). Rechtsklik hierop en kies Wijzigen (dus niet verwijderen). Bevestig met Ja.

Er verschijnt nu een dialoogvenster met twee opties: Snel herstellen en Online herstellen. Je kunt het eerst proberen met Snel herstellen. Deze optie detecteert en vervangt beschadigde bestanden. Blijkt dat niet afdoende kies dan voor Online herstellen. Deze vorm van herstel werkt grondiger, maar duurt ook langer. Dat komt doordat alle Office-programmabestanden door de originele versies worden vervangen.

Lukt het ook hier niet mee, dan zit er wellicht weinig anders op dan een doortastende ingreep: Microsoft Office eerst grondig verwijderen en vervolgens opnieuw installeren.

Om zeker te zijn dat je de (corruptie) installatie geheel weghaalt, kun je het Office-verwijderhulpprogramma downloaden. Je vindt dat via www.tiny.cc/msupport en je installeert het met een dubbelklik op SetupProd_OffScrub.exe.

©PXimport

Uiteenlopende problemen

Microsoft heeft nog wel een paar handige troubleshootingtools, waaronder de Microsoft Ondersteuning en Herstelassistent. Je vindt deze na installatie onder Microsoft Support And Recovery Assistant in de programmalijst van Windows. Deze doet op basis van het geïdentificeerde probleem een aantal tests om het probleem te duiden. Daarna wordt een oplossing of mogelijke vervolgstap voorgesteld.

Je kunt deze tool downloaden via www.tiny.cc/sarafirst en met een dubbelklik op SaraSetup.exe installeren. De opstart kan even duren. Er verschijnt dan een dialoogvenster met elf probleemrubrieken, zoals Teams, Office, OneDrive voor Bedrijven, Windows en Outlook.

Bij Office gaat het vooral om problemen rond het installeren, verwijderen activeren of aanmelden. De Outlook-rubriek is het uitgebreidst. Wanneer je deze selecteert en op Volgende klikt, duiken er vele probleembeschrijvingen op. Om er maar een paar op te noemen: Outlook start niet, Ik ondervind problemen met gedeeld postvakken en Ik heb problemen bij verzenden, ontvangen of zoeken van e-mailberichten. In principe hoef je maar de instructies van de assistent te volgen om tot een oplossing te komen.

©PXimport

Connectiviteitsanalyse

©PXimport

Geblokkeerd document

Je wilt een bestand openen of in een bepaald formaat bewaren, maar dat is tegen de zin van je Office-applicatie. Wellicht verschijnt er ook een melding over een ‘bestandsblokkering’ of over een ‘registerbeleidsinstelling’. De kans is groot dat je dan het ingebouwde vertrouwenscentrum wat coulanter moet instellen in de applicatie.

Ga hiervoor naar Bestand en kies Opties (linksonder). Open de rubriek Vertrouwenscentrum en klik op Instellingen voor het Vertrouwenscentrum. Kies Instellingen voor bestandsblokkering. Verwijder het vinkje bij Openen en bij Opslaan bij de bestandstypes die je voortaan wel wilt toelaten. Doet het probleem zich alleen voor bij het openen van een bestand, dan kun je het vinkje in de kolom Openen laten staan en onderaan Geselecteerde bestandstypen openen in de beveiligde weergave (en bewerken toestaan) selecteren. Bevestig met OK. Wil je naderhand terugkeren naar de originele instellingen, dan kan dat met de knop Standaardinstellingen herstellen.

Ook handig om weten: wil je dat alle bestanden uit je netwerk(shares) worden vertrouwd? Kies dan bij Instellingen voor het Vertrouwenscentrum de optie Vertrouwde locatie en plaats een vinkje bij Vertrouwde locaties in mijn netwerk toestaan. Je kunt hier trouwens ook zelf locaties toevoegen met de knop Nieuwe locatie toevoegen.

©PXimport

Corrupt Office-document

Je probeert een document te openen in een Office-applicatie, maar dat blijkt niet helemaal goed te lukken. Er verschijnen vreemde tekens, de lay-out blijkt verhaspeld, er duikt een foutmelding op of de applicatie bevriest even later. De kans is groot dat het documentbestand corrupt is geworden.

Probeer het dan eerst als volgt. Start de applicatie, ga naar Bestand / Openen, kies Bladeren en selecteer het bestand. Klik op het pijlknopje rechts van de knop Openen (rechtsonder) en selecteer Openen en herstellen. Wat je ook nog kunt proberen: je opent het nukkige document en zet het meteen om naar een ander formaat, via Opslaan als. Lukt het op die manier wel, dan kun je het naderhand eventueel weer in het originele formaat bewaren.

Ook ‘selectief kopiëren’ kan helpen. Open het document, selecteer (een deel van) de inhoud en plak die met Ctrl+C en Ctrl+V in een nieuw document. Bij MS Word bijvoorbeeld kun je alle tekst selecteren met Ctrl+End, gevolgd door Ctrl+Shift+Home.

Bevat je document meerdere secties? Kopieer dan alleen de tekst tussen de verschillende sectiemarkeringen. Deze krijg je te zien door op Ctrl+Shift+8 te drukken of via het menu Start met het knopje Alles weergeven.

Weigert een Office-applicatie ook maar iets van je document te tonen, dan kun je het nog proberen met een andere, compatibele applicatie, zoals die uit de gratis LibreOffice-suite. Mogelijk heb je daar meer geluk mee.

©PXimport

Corrupt Word-document

We zijn inmiddels aangekomen bij meer afgelijnde problemen voor een specifieke Office-applicatie. Weigert MS Word bijvoorbeeld om een bepaald Word-document te openen, start Word dan op met een leeg document, ga naar Invoegen en klik in de rubriek Tekst het pijlknopje aan bij Object, waar je vervolgens Tekst uit bestand invoegen selecteert.

Voor docx-bestanden kan het nog anders. Wijzig de extensie docx in zip en open het archiefbestand, bijvoorbeeld met 7-Zip. Vervolgens open je de uitgepakte map met de naam Word en laad je het bestand document.xml in een browser of editor. Tussen de tags <w:t en </w:t> tref je alle tekstdelen aan en in de uitgepakte submap Media vind je de ingevoegde plaatjes terug, met generieke namen als image1.png en image2.png.

©PXimport

Corrupt sjabloon

Crasht Word of weigert die documenten (correct) te openen, dan kan het ook liggen aan een corruptie van het basissjabloon dat Word onderliggend voor je documenten gebruikt. In sommige gevallen verschijnt dan een foutmelding die in de richting van normal.dotm wijst. Dat is namelijk de bestandsnaam van dit sjabloon.

Je kunt het eerst als volgt proberen. Start Word op en ga naar Bestand / Account. Klik op Bijwerkopties en kies Nu bijwerken, zodat de nieuwste Office-updates worden opgehaald. De kans is helaas niet zo groot dat het hiermee lukt. Niet getreurd, er is nog een doortastender manier. Allereerst zorg je dat Word is afgesloten waarna je met de verkenner navigeert naar de map C:\Users\<accountnaam>\AppData\Roaming\Microsoft\Templates en de bestandsnaam normal.dotm wijzigt in bijvoorbeeld normalOUD.dotm. Vervolgens herstart je Word die nu automatisch een nieuw en intact standaardsjabloon creëert.

©PXimport

Corrupt e-mailaccount

Ondervindt Outlook problemen met je e-mailaccount (POP en IMAP), start Outlook dan op en ga naar Bestand / Accountinstellingen / Accountinstellingen. Open het tabblad E-mail en selecteer je e-mailaccount. Kies Herstellen en druk op de knop Repareren. Controleer of alle instellingen correct zijn, zoals je Gebruikersnaam en Wachtwoord (dat je hier trouwens ook zichtbaar kunt maken), Server, Poort en eventuele SSL/TLS-versleuteling en wachtwoordverificatie. Controleer dit zowel voor je Inkomende als je Uitgaande e-mail). Druk op Volgende en op Gereed en herstart Outlook. Hopelijk lukt het nu wel.

©PXimport

Corrupt postvak

Er zijn twee types Outlook-gegevensbestanden. Bepaalde accounttypes, zoals POP-accounts, slaan hun gegevens alleen op in lokale bestanden met de extensie pst. De meeste andere types, zoals Outlook 365, Outlook.com, Exchange en tegenwoordig ook IMAP, houden gegevens bij in een ost-bestand. Dit kun je zien als een gesynchroniseerde, lokale kopie van je (online) postvakgegevens. Overigens kun je de gegevens bij wijze van back-up altijd naar een lokaal pst-bestand exporteren, ook vanuit een ost-bestand.

Een corrupt pst-bestand kun je met een meegeleverde tool trachten te herstellen: Scanpst.exe. Meer uitleg hierover vind je via www.tiny.cc/repairfiles. Dit bestand bevindt zich standaard in C:\Program Files (x86)\Microsoft Office\root\Office16 (voor Outlook 2016).

Sluit Outlook af en start de tool op. Verwijs naar het (corrupte) pst-bestand, druk op Starten, volg de verdere instructies en druk op Herstellen als dat nodig is. De locatie van dit pst-bestand kun je vanuit Outlook vinden via Bestand / Accountinstellingen / Accountinstellingen, op het tabblad Gegevensbestanden.

Outlook kan ook lastig doen als je gegevensbestand (pst of ost) te groot is geworden. Stevig opschonen is dan de boodschap. Een snelle manier om een ost-bestand te verkleinen zonder mails weg te gooien, is de volgende. Ga alweer naar Accountinstellingen en dubbelklik op het account. Kies Meer instellingen, ga naar het tabblad Geavanceerd en klik op Instellingen van Outlook-gegevensbestand / Nu comprimeren. Bevestig met OK.

©CIDimport

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.