De industrie rondom verlichting is behoorlijk aan het evolueren. Slimme toepassingen gaan vaak verder dan alleen niet van de bank af hoeven komen om het aan te zetten. Maar wat voor slimme verlichting is er eigenlijk? En in welke richting gaat deze evolutie?

Ledverlichting is nog een slagje zuiniger en duurzamer dan de spaarlamp, die op zijn beurt natuurlijk al een grote vooruitgang was ten opzichte van de gloeilamp. Die laatste heeft een beperkte levensduur en verbruikt relatief veel energie. Hoewel sommige mensen hun neus ophalen voor ledverlichting omdat ze de lichtkleur niet 'warm' genoeg vinden, is er wel veel ontwikkeling in deze lampsoort. Door de lampen te voorzien van een draadloze verbinding zijn ze te automatiseren, te koppelen aan andere verbonden apparaten in huis of op afstand te bedienen. Een vernieuwing die, ironisch genoeg, juist meer energie kost. Lees ook: Wat is de beste slimme thermostaat?

Bluetooth of wifi

Het type verbinding van je verlichting is wel iets waar je rekening mee moet houden. Je hebt verlichting die verbindt met bluetooth of via wifi. Wanneer verlichting via wifi te bedienen is, heb je een tussenstation nodig dat de lampen aanstuurt. Dit tussenstation is vaak de melkkoe voor de fabrikanten van slimme verlichting. Maar wifi heeft wel de meeste voordelen, het bereik is vast: je tussenstation en router verplaatsen immers niet snel van plaats. Bovendien biedt het de mogelijkheid om je verlichting te koppelen met andere slimme apparatuur of webdiensten via IFTTT en je verlichting ook buitenshuis te benaderen.

Bluetooth zit in de slimme verlichting zelf, er is geen duur tussenstation nodig. Je verbindt direct met je mobiele apparaat. Maar daarvoor moet je natuurlijk wel binnen bereik zijn. Ook heb je minder mogelijkheden om één en ander te automatiseren en buitenshuis verbinden kan helemaal niet, omdat in feite alleen je mobiele apparaat verbonden is.

Apps

Alle slimme verlichting is afhankelijk van apps. Deze zijn natuurlijk gratis uit de applicatiewinkels te downloaden. Alle verlichtings-apps zijn gewoon beschikbaar in de Apple App Store en Google Play, zodat je met je smartphone of tablet je verlichting bedient en configureert. Gebruik je Windows (Phone), dan zul je er in vrijwel alle gevallen een Android- of iOS-apparaat (bij) moeten nemen, aangezien er geen Windows-app voorhanden is. Ook de automatiserings-app IFTTT is niet beschikbaar voor Windows-apparaten.

Sengled: verlichting met extra's

De ledverlichting van Sengled gaat niet om het bedienen van de lamp vanuit de luie stoel of het automatiseren van je verlichting. Sengled maakt lampen met een gewone fitting, die dus in alle lampenkappen te draaien is. Maar deze lampen zijn uitgerust met een slim extraatje en een app voor de bediening en configuratie. Nadeel zijn wel de forse prijzen die je betaalt per peertje.

Sengled Boost

De Sengled Boost (49 euro) is een ledlamp waarin een wifi-repeater zit ingebouwd. Dus een peertje in een lamp op een strategische plek indraaien en je hebt in de verste uithoek van je huis ook gewoon wifi-bereik. De Sengled Boost draai je gewoon in de fitting en vervolgens hoef je de aan- en uitknop van de lamp zelf ook niet meer te gebruiken. Dat kan nu via de app en niet alleen om 'm aan of uit te zetten: dimmen is ook mogelijk. De app gebruik je vervolgens ook om je repeater mee te configureren. Dit gaat net zo eenvoudig als bij andere repeaters en al snel merk je dat je wifi-bereik in één klap een stuk verbeterd is.

©PXimport

De Sengled Boost is een ledlamp en wifi-versterker in een.

Sengled Pulse

De Pulse (129 euro) is een ledlamp waar een bluetooth-speakertje van JBL zit ingebouwd. Wanneer je de lamp indraait is hij gewoon als bluetooth-apparaat te vinden en te koppelen voor het afspelen van muziek van bijvoorbeeld je smartphone. Met de app kun je de lamp alleen aan- en uitzetten of laten schemeren. Leuk voor bijvoorbeeld de hanglamp boven tafel. De audiokwaliteit is niet hoogdravend, maar dat komt door de beperkingen van het formaat van de lamp en het feit dat je via bluetooth afspeelt.

©PXimport

De Sengled Pulse is behoorlijk groot.

Philips Hue: sfeervol

De lampen van Philips zijn juist geschikt voor een slim en sfeervol huis. Er zijn veel verschillende soorten lampen verkrijgbaar. Van gewone peertjes en tafellampen tot ledstrips en ambilight-varianten. Er zijn lampen die alleen 'wit' licht afgeven, maar ook varianten die juist in een kleur naar wens schijnen. De lampen werken via een centrale hub (de bridge) die ze aanstuurt. Hier kun je 50 lampen en 12 accessoires aan koppelen. En die bridge is juist wat de lampen tot slim speelgoed maakt. Helaas is Hue ook fors geprijsd. De bridge is met zo'n vijftig euro goed te overzien, maar per witte lamp betaal je per stuk nog zo'n twintig euro. Losstaande kleurlampen (Bloom en Iris) kosten respectievelijk 72 en 92 euro, de gekleurde peertjes 60 euro.

Uiteraard heb je via de bridge de aan- en uitschakelaar in een app. Maar de recentste versie (die september 2015 verscheen) ondersteunt HomeKit, het domotica-ecosysteem van Apple. Hierdoor kun je je lampen samen laten werken met andere HomeKit-verbonden apparaten en apps. En bovendien je verlichting bedienen met Siri. Ook voor Android zijn er heel wat mogelijkheden, vooral omdat de lampen ook in te stellen zijn met IFTTT.

©PXimport

Met kleurlampen creëer je de gewenste sfeer in je huiskamer.

Praktijk

Wat heb je er in praktijk dan aan? Je kunt de lampen via een schema aan en uit laten gaan, zodat het licht aanspringt wanneer de zon ondergaat bijvoorbeeld of wanneer je op vakantie bent. Je kunt lampen dimmen of specifieke kleuren meegeven om de juiste sfeer in huis te creëren. Dit kun je met je smartphone of tablet weer koppelen aan gebruik, bijvoorbeeld een speciaal schema met gedimde lampen wanneer je een film opzet (beetje rode kleur toevoegen als het om een horrorfilm gaat). Of juist allerlei kleuren gebruiken bij een kinderfeestje.

Via IFTTT knoop je allerlei webdiensten aan elkaar, maar ook sommige domoticaproducten (zoals de Hue-lampen). Bijvoorbeeld door de lichten te koppelen aan je alarmklok op je smartphone, zodat je 's ochtends nooit door het donker hoeft te zoeken naar het lichtknopje.

©PXimport

Via de bridge (links) koppel je de lampen, die je vervolgens met je mobiele apparaat bedient.

Hue Bridge

Zoals geschreven ondersteunt de Hue-verlichting Apples HomeKit. Hiervoor moet je de nieuwste versie van de Bridge hebben, die sinds september 2015 verkrijgbaar is. De oudere Bridge ondersteunt geen HomeKit. Een flinke mispeer van Philips, dat op deze manier Apple-gebruikers opnieuw de portemonnee laat trekken.

KlikAanKlikUit: binaire verlichting

Het KlikAanKlikUit-systeem is juist voor degenen die een simpele oplossing zoeken om verlichting via een appje te bedienen. Bijvoorbeeld als je al verlichting hebt die je niet wilt vervangen. Het basissysteem is simpel en het concept is al zo'n twaalf jaar bij de bouwmarkt verkrijgbaar: een blok in je wandcontactdoos waar je vervolgens de stekker inplugt. Een afstandsbediening maakt het vervolgens mogelijk om de stroomtoevoer in en uit te schakelen. Natuurlijk werkt dit voor verlichting, maar alle andere elektronica valt op deze manier ook te bedienen.

Dat kan slimmer

Maar dit is natuurlijk niet dé domotica-oplossing die we zoeken. Wanneer je er een 'Internet Control Station' bij plaatst, wordt er meer mogelijk. Dit controlestation stuurt het signaal naar de stekkerdoos-ontvangers, maar is tevens een brug naar je mobiele app. Via de app kun je je verlichting aan- en uitzetten. Zo maak je je verlichting op afstand bestuurbaar, zonder dat je ook maar een lampje hoeft te vervangen. Er zijn overigens ook wanddozen en bewegingssensoren van KlikAanKlikUit verkrijgbaar.

Raspberry Pi

Heb je geen zin om zo'n 150 euro uit te geven voor een Internet Control Station voor je KlikAanKlikUit-systeem? Een Raspberry Pi kan deze taak overnemen. Enkele handige knutselaars hebben dat voor elkaar gekregen. Deze Raspberry Pi kun je daarna zo instellen dat je hem met je smartphone bedient.

©PXimport

Je bestaande verlichting maak je met KlikAanKlikUit bedienbaar via een app.

Belkin: iets betaalbaarder

Netwerkfabrikant Belkin maakt wandcontactdozen die direct met een app te besturen zijn. Dus heb je niet zo veel verlichting die je graag via je smartphone of tablet bedient, dan ben je goedkoper uit met een WeMo Switch (zo'n 50 euro per stuk), dan een KlikAanKlikUit-controlestation.

Ook levert Belkin ledlampen die je via een app op afstand aan en uit kunt zetten of kunt dimmen. Via de app kun je je lampen ook indelen in groepen of afzonderlijk bedienen. Ook kun je schema's maken om verlichting automatisch te regelen of ze koppelen met IFTTT. De prijs van zo'n Belkin ledlamp is met z'n dertig euro te overzien. Wel heb je een Wemo Link-apparaatje nodig om de lampen te besturen. Voor 80 euro heb je twee lampen en een Link.

©PXimport

Het enige dat we missen zijn lampen waarbij je kleuren instelt.

Elgato Avea: hubloze verlichting

Een nadeel van de meeste verlichtingssystemen is dat je een hub moet hebben die de brug slaat tussen je verlichting en je apparatuur en in vrijwel alle gevallen een behoorlijke duit kost. De lampen van Elgato hebben dit niet nodig, je kunt er direct mee verbinden via bluetooth. Via de app kun je ze bedienen, maar ook de kleur bepalen, net zoals de Philips Hue-verlichting. Een losse lamp kost je zo'n 50 euro. Maar je kunt even makkelijk met meerdere lampen werken, aangezien je ze in de app in groepen kunt indelen. Zo kun je met meerdere lampen de sfeer helemaal perfect maken, bijvoorbeeld voor een gezellig diner of een spannende film.

©PXimport

Om sfeer in huis te brengen zijn de lampen van Elgato geschikt en goedkoper dan Hue.

LIFX: zelfs licht voor Lumia

De wifi-ledverlichting van LIFX onderscheidt zich niet qua lamp zelf, het is een peertje dat in twee varianten verkrijgbaar is: wit licht of gekleurd licht. Via een app bedien je de verlichting en bepaal je de kleur. Een koppeling met IFTTT, Nest en wearables is ook mogelijk. Klinkt prima. Maar waar LIFX zich in onderscheidt is het feit dat je geen tussenstation nodig hebt. De app verbindt direct met de lamp en als je er meer hebt, kun je ze gewoon in groepen indelen. Zelfs Windows-gebruikers kunnen aan de slag met een app. Ondanks dat je geen tussenstation nodig hebt, ben je niet goedkoop uit. Je betaalt zo'n 80 euro per lamp.

©PXimport

Geen gedoe met een tussenstation!

Aanbod

In dit overzicht komt een handjevol verschillende merken aan bod, maar zodra je je erin verdiept, merk je al gauw dat er nog veel meer merken verkrijgbaar zijn. Bijvoorbeeld Osram, Luxxus, Stiplight, maar ook in warenhuizen kom je huismerk-verlichting tegen en in Chinese webshops zoals DealExtreme en Aliexpress zijn goedkope tegenhangers te vinden. In principe volstaan alle lampen, maar let wel goed op de omschrijving zodat je niet opeens achteraf een tussenstation nodig blijkt te hebben. Vergeet ook niet rekening te houden met ouderwetse zaken, zoals de juiste fitting en (in sommige gevallen) een Europees stopcontact.

©PXimport

Via Chinese webshops kun je veel goedkoper aan dit soort verlichting komen. Maar let hierbij wel goed op.

Mipow: meer dan een gezellig huis

Voor een divers aanbod van lampen moet je bij Mipow zijn. Er zijn gewone witte lampen, maar ook lampen die allerlei kleuren kunnen schijnen. Mipow biedt ook tuinverlichting en verlichting die een kaarslicht nabootst aan, grappig is ook dat bij de kleur van het nep-kaarslicht ingesteld kan worden. Wil je een groen vlammetje? Prima, als jij dat wilt!

Net als de Sengled-lamp is er ook een peertje met ingebouwde speaker. Het enige wat al deze lampen gemeen hebben is dat ze via bluetooth verbinding maken met je mobiele apparaat. De prijs van de Mipow-verlichting is ook nog te overzien. De duurste lamp (kleur en speaker) kost zo'n 90 euro. Dat is goedkoper dan de Sengled-variant, die bovendien alleen wit licht schijnt.

©PXimport

Slimme tuinverlichting, wel zo gezellig.

Conclusie

Omdat ledverlichting een stuk langer meegaat dan gloei- en spaarlampen is het de investering waard om naar verlichting te kijken die je via wifi of bluetooth verbindt. Niet alleen is het voor de knutselaar een leuk project om de lampen te koppelen met allerlei diensten (bijvoorbeeld een keertje te laten knipperen als er een Facebook-melding binnenkomt), het biedt meer comfort door de verlichting te automatiseren en te bedienen met een app. Maar door met kleuren te spelen, kun je ook de sfeer bepalen die je graag in je kamer wilt. Toegevoegde waarde heeft de verlichting in ieder geval wel degelijk. Een hoger energieverbruik dan een gewone ledlamp overigens ook. De verlichting moet immers constant een draadloos signaal uitzenden.

Meteen naar de winkel rennen om slimme verlichting aan te schaffen, is in zekere zin misschien wat voorbarig. Immers, nieuwe uitvindingen en merken volgen elkaar in rap tempo op. Bovendien zie je met nieuwe technologieën dat de prijs nog vrij hoog ligt. Voor een paar euro heb je een ledlamp, maar wil je een verbonden variant, dan betaal je het tien- en soms wel twintigvoudige. En dan hebben we het nog niet eens over de wifi-tussenstations. We verwachten dat deze prijs voor simpele peertjes die met een app aan en uit te zetten zijn al op korte termijn zullen dalen. We kunnen hoe dan ook met recht afsluiten met een Engelstalige cliché-uitspraak: the future is bright!

Een thuisnetwerk bevat vaak allerlei verschillende apparaten en je wilt uiteraard dat alles optimaal verbonden is. Met deze tips en tools beheer je je netwerk en netwerkverbindingen net iets handiger en veiliger.

Mobiele hotspot

Als je Windows-pc een bekabelde verbinding en wifi heeft, kun je een mobiele hotspot instellen. Ga in Windows naar Instellingen / Netwerk en internet. Open Mobiele hotspot en schakel deze in. Kies bij de optie Mijn internetverbinding delen vanaf de actieve ethernetverbinding. Stel Delen via in op Wi-Fi (of kies eventueel Bluetooth). Druk bij Eigenschappen op Bewerken, voer een Netwerknaam en Netwerkwachtwoord in. Stel Netwerkband in op Beschikbaar (of kies 5 GHz of 2,4 GHz). De optie Energiebesparing laat je het best uitgeschakeld.

Maak van je Windows-pc in enkele muisklikken een mobiele hotspot.

Wakker blijven

Om te vermijden dat je netwerkadapter zomaar uitvalt wanneer je systeem in slaapstand gaat, ga je naar het Apparaatbeheer. Bijvoorbeeld door op Windows-toets+R te drukken en devmgmt.msc uit te voeren. Open Netwerkadapters, klik met rechts op de betreffende netwerkadapter en kies Eigenschappen. Ga naar het tabblad Energiebeheer en verwijder het vinkje bij De computer mag dit apparaat uitschakelen om energie te besparen. Plaats geen vinkje bij Alleen een magic-pakket […].

Je netwerkadapter blijft actief als je systeem slaapt.

Adaptereigenschappen

We blijven even in het Apparaatbeheer. In het contextmenu Eigenschappen van je netwerkadapter vind je het tabblad Geavanceerd. Hier vind je diverse instellingen voor je netwerkadapter. Met Speed & Duplex pas je de verbindingssnelheid aan, bijvoorbeeld bij het oplossen van connectieproblemen. Bij intensieve dataoverdracht binnen je lokale netwerk, zoals naar je NAS, kun je de waarde van de optie Jumbo Packet tijdelijk verhogen, naar bijvoorbeeld 9000 bytes.

Receive Buffers en Transmit Buffers bepalen hoeveel datapakketten de netwerkadapter kan opslaan voordat ze door de cpu worden verwerkt of verzonden. Voor grote datastromen kun je deze eventueel tijdelijk verhogen. Bij Network Address kun je het MAC-adres van je adapter spoofen. Noteer telkens goed de originele waarden.

Geavanceerde eigenschappen voor gevorderde gebruikers.

Versleutelde DNS

Wil je niet dat je provider via je DNS-aanvragen ziet waar je naartoe gaat met je browser, dan kun je deze in Windows versleutelen. Ga naar Instellingen / Netwerk en internet. Kies Ethernet of Wi-Fi en Hardware-eigenschappen. Klik bij DNS-server toewijzing op Bewerken. Stel in op Handmatig (voor IPv4) en zet DNS via HTTPS (DoH) op Aan (automatische sjabloon). Vul bij Voorkeurs-DNS en Alternatieve DNS het ip-adres van een publieke DoH-server in, zoals Google (8.8.8.8 en 8.8.4.4) of Cloudflare (1.1.1.1 en 1.0.0.1). Windows vult zelf de bijbehorende url in bij DNS via HTTPS-sjabloon. Bevestig met Opslaan. De beheerder van de DNS-server ziet uiteraard wel waar je heengaat.

Het bewerken van de DNS-instellingen in Windows.

Prestaties meten

Windows biedt een functie om netwerkverkeer te monitoren. Druk op Windows-toets+R en voer perfmon uit. Open in het linkerpaneel Prestaties / Controlehulpprogramma’s / Prestatiemeter. Klik op de plusknop en kies bij Items van deze computer het onderdeel Netwerkadapter of Netwerkinterface.

Je kunt nu specifieke items selecteren, zoals Ontvangen bytes per seconde en Uitgaande pakketten met fouten. Kies in het onderste deelvenster het gewenste item, zoals je ethernet- of wifi-adapter. Voeg de geselecteerde items toe via de knop Toevoegen en bevestig met OK voor een live grafiekweergave.

Je kunt (de prestatie van) talrijke netwerkparameters in realtime monitoren. 

Netwerktype

In een thuisnetwerk biedt Windows standaard twee netwerktypes: particulier en openbaar. Bij Particulier is je apparaat zichtbaar voor andere netwerkapparaten, wat delen mogelijk maakt. Ben je verbonden met een openbaar of onbekend netwerk, dan kies je beter voor Openbaar. Dit stel je in via Instellingen / Netwerk en internet. Selecteer je verbindingstype (Wi-Fi of Ethernet) en bij de actieve netwerkverbinding onder het kopje Netwerkprofieltype het juiste type. Dit kan ook via PowerShell, uitgevoerd als administrator:

Pas Public aan naar Private voor een particulier netwerk.

Je kunt ook via PowerShell schakelen van netwerkprofiel.

Portforwarding

Bij portforwarding wordt binnenkomend verkeer op een specifieke poort doorgestuurd naar een andere. Dit gebeurt meestal op routerniveau, maar het kan ook op Windows-niveau, bijvoorbeeld om verkeer tijdelijk naar een andere server te leiden. Open de Opdrachtprompt als administrator en voer deze opdracht uit:

Het tweede ip-adres hoeft niet noodzakelijk van een andere computer te zijn als je alleen inkomend verkeer naar een alternatieve poort op dezelfde computer wilt omleiden.

Om deze port-proxy uit te schakelen, gebruik je:

Je kunt in Windows een ‘port proxy’ instellen, om (tijdelijk) netwerkverkeer om te leiden.

Statische route

Stel, je hebt een thuisnetwerk met twee routers: de hoofdrouter heeft een ip-bereik van 192.168.0.0/24 (dus met subnetmasker 255.255.255.0). De tweede router, voor een gastnetwerk of je IoT-apparaten, heeft een ip-bereik van 192.168.1.0/24 en heeft het ip-adres 192.168.0.2, binnen het netwerk van de hoofdrouter. Bevind je je in het bereik van de hoofdrouter en wil je direct toegang tot apparaten in het andere subnet, dan moet je systeem de gateway kennen. Dit regel je met een statische route, zonder wijzigingen aan de router, vanaf de Opdrachtprompt (als administrator):

Met route print vraag je de actuele routes op en met route delete 192.168.1.0 verwijder je deze route weer.

Met een eenvoudig commando voeg je een statische route toe.

Reset

Het kan voorkomen dat je plots geen (betrouwbare) netwerkverbinding meer hebt. Als eenvoudige oplossingen niets opleveren, probeer dan de volgende commando’s als administrator op de opdrachtprompt:

Als dit niet helpt, voer dan de volgende opdrachten uit:

Voor een ingrijpender troubleshooten ga je in Windows naar Instellingen / Netwerk en internet, open je Geavanceerde netwerkinstellingen en selecteer je Netwerk opnieuw instellen. Bevestig met Nu opnieuw instellen, maar gebruik dit alleen als andere opties niets opleveren!

Het opnieuw instellen van je netwerk is een laatste redmiddel.

Verbruik

Wil je weten hoeveel netwerkdata een applicatie gebruikt? Open dan Instellingen / Netwerk en internet, ga naar Geavanceerde netwerkinstellingen en kies Dataverbruik. Hier zie je per app het dataverbruik voor het uitgaande en binnenkomende verkeer. Met de optie Limiet invoeren stel je een waarschuwing in bij het overschrijden van een ingestelde limiet.

Voor meer details installeer je de gratis tool NetworkUsageView. Hiermee zie je per applicatie, netwerkadapter en gebruiker het dataverbruik, gebaseerd op door Windows opgeslagen data.

Een snel overzicht van de programma’s die het meeste internetverkeer veroorzaken. 

Connecties

Voor de actuele netwerkverbindingen en poortstatus op je computer, voer je deze opdracht uit op de Opdrachtprompt:

Dit geeft alle actieve verbindingen en luisterpoorten weer (-a), in numeriek formaat (-n), met bijbehorende processen (-o). Via Taakbeheer (Ctrl+Shift+Esc) in de kolom Processen kun je zien welk proces een specifieke verbinding gebruikt. Voor nog meer details is er de gratis tool CurrPorts.

Het Taakbeheer vertelt je welke proces achter een bepaalde netwerkverbinding schuilt.

Netwerkinstellingen

Naast de ingebouwde Windows-opdrachtregelcommando’s en de functies bij Netwerk en internet in de Instellingen van Windows, zijn er ook externe tools die helpen bij het oplossen van netwerkproblemen. Eén ervan is NetAdapter Repair All In One. Hoewel wat ouder, werkt deze nog prima onder Windows 11. De tool focust op het herstellen van foutieve of inefficiënte netwerkinstellingen, of een netwerkadapter die niet goed functioneert. Voer de tool bij voorkeur als administrator uit. Hij biedt zo’n vijftien knoppen voor specifieke herstelacties, zoals het legen van het hosts-bestand, opschonen van de DNS- of ARP-cache, vernieuwen van de DHCP-lease, wisselen van DNS, en resetten van fysieke netwerkadapters of wifi-adapters.

Een vergelijkbare tool is Complete Internet Repair. Voor beide tools is het wel zo slim om eerst een systeemherstelpunt te maken voordat je aanpassingen doorvoert.

Handige netwerkklussen, snel uitgevoerd.

Netwerkprofielen

Werk je met je laptop geregeld op verschillende locaties thuis of op je werk, dan kan NetSetMan handig zijn. Je kunt namelijk allerlei netwerkinstellingen in netwerkprofielen opslaan, zoals gateway, DNS-server, printer en wifi-profiel. De wifi-profielen kun je bekijken, aanpassen en zelf maken via de knop WIFI beheer, waar je Profielen selecteert. Klik je hier op Scan, dan krijg je bovendien een overzicht van de gedetecteerde draadloze netwerken, inclusief signaalsterkte, SSID, MAC-adres, kanaal, snelheid, protocol en gebruikte encryptie.

Stop alle belangrijke instellingen (inclusief wifi) in een netwerkprofiel voor een supersnelle omschakeling.

Snelle scan

Met MiTeC Network Scanner (gratis voor niet-commercieel gebruik) scan je snel je thuisnetwerk. Het detecteert aangesloten apparaten, geeft ip- en MAC-adressen weer, en toont onder meer aangemelde gebruikers, netwerkshares en geïnstalleerde services. De scanner biedt gedetailleerde informatie over netwerkapparaten zoals hostnamen, werkgroepen en actieve systeemtijd. Het volstaat het netwerkbereik in te vullen (bijvoorbeeld 192.168.0.1 – 192.168.0.254) en op de knop IP Range Scan te drukken.

Een netwerkscanner is handig als je snel een overzicht van de aangesloten apparaten wilt (met adressen en services).

Poortscan

De veiligheid van je thuisnetwerk hangt sterk af van het gesloten houden van onnodige netwerkpoorten. Om dit snel van buitenaf te testen, net als een hacker zou doen, is er de gratis webdienst GRC ShieldsUP!. Klik op Proceed en daarna op All Service Ports. De scan onderzoekt de eerste 1056 TCP-poorten van je netwerk. Idealiter kleuren alle poorten groen, wat betekent dat ze onbereikbaar zijn. Zie je rode of blauwe poortvakjes, controleer dan in je router of je deze kunt sluiten, bijvoorbeeld door onnodige services uit te schakelen, zodat de vakjes groen worden.

Gevorderde gebruikers doen er goed aan om hun netwerk ook intern te scannen, aangezien bedreigingen niet altijd van buitenaf komen. Een van je systemen kan bijvoorbeeld al geïnfecteerd zijn, of er kunnen kwetsbaarheden bestaan tussen apparaten in het netwerk. Een gratis en krachtige tool hiervoor is de opensource-opdrachtregeltool Nmap, eventueel in combinatie met de meegeleverde grafische frontend Zenmap.

Nmap gebruikt slimme technieken met datapakketten om te bepalen welke hosts beschikbaar zijn, welke besturingssystemen en services actief zijn, welke firewalls er gebruikt worden enzovoort. De mogelijkheden zijn uitgebreid, maar je kunt eenvoudig beginnen. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile de gewenste scanoptie, zoals Quick scan. Het bijbehorende Nmap-commando wordt automatisch ingevuld, zodat je snel leert hoe de parameters werken:

Deze scan is binnen de seconde afgerond. Voor een grondigere controle kies je Intense scan, wat dit commando oplevert:

Wil je weten welke apparaten in je subnet actief zijn, voer dan dit commando uit:

Dit controleert via ping welke apparaten online zijn en geeft ook het MAC-adres, de producent en vertraging (latency) weer.

Op internet zijn veel voorbeelden en gidsen te vinden voor meer geavanceerde mogelijkheden, dus experimenteer gerust verder.

Zenmap en Nmap: een krachtig duo voor interne poortanalyse.

Netwerkverkeer scannen met GlassWire

Wil je informatie over je netwerkverkeer, dan is GlassWire een uitstekend programma. Installeer de applicatie en start hem daarna. Vooral de sectie Traffic Monitor is interessant. Standaard is hier de weergave Usage actief (blauwe knop in het midden). In de kolom Apps zie je in realtime welke programma’s netwerkverkeer genereren. In de kolommen Hosts en Traffic Type zie je met welke internetservers er verbinding is en om welk type verkeer het gaat.

Linksboven vind je een filterknop waarmee je de data kunt filteren op bijvoorbeeld Apps, Publishers (de bedrijven achter de apps) en Traffic (specifieke netwerkprotocollen). Met de knop All kun je de data beperken tot het interne netwerkverkeer (LAN) of verkeer van en naar internet (WAN). Het pijltje ernaast laat je inzoomen op binnenkomende, uitgaande of beide verkeersstromen.

Rechtsboven kies je de periode waarover je data wilt bekijken. In de gratis versie kun je kiezen uit 5 Minutes, 3 Hours en 24 Hours. De betaalde versie (jaarlijks circa 36 euro) biedt uitgebreidere opties en meer functionaliteit.

Je krijgt in één oogopslag een goed overzicht van welke applicaties hoeveel data verstoken en via welke servers.

Grafieken in GlassWire

Bij de drie centrale knoppen vind je ook Graph. Hiermee zie je een live-grafiek van het actuele netwerkverkeer: geel voor binnenkomend, roze voor uitgaand, en oranje voor de overlap. Beweeg met de muis over de grafiek of selecteer een deel ervan om onderaan de hoeveelheid data in die periode te zien. Klik op de vermelde apps (links) of hosts (rechts) voor meer details, zoals hoeveel data programma’s met bepaalde servers hebben uitgewisseld.

Als je op een programma in zo’n pop-upvenster klikt, dan zie je rechtsboven de optie Alerts. Hiermee krijg je een historisch overzicht van meldingen die deze applicatie heeft gegenereerd. Deze notificaties heb je waarschijnlijk al eerder gezien in het Windows-berichtencentrum.

Voor een volledig overzicht klik je bovenaan het GlassWire-venster op de optie Log Analysis. Links kun je filteren op verschillende criteria, zoals Important of First Network Activity (in de gratis versie is dit helaas beperkt tot Today).

GlassWire toont het actuele netwerkverkeer live in een grafiek.

Verkeer op afstand

Met GlassWire kun je ook het netwerkverkeer van andere netwerk-pc’s monitoren. Installeer GlassWire op de doel-pc en klik linksboven op GlassWire. Kies vervolgens Settings en ga naar Remote Access. Open het tabblad Remote Access, klik op Unlock en bevestig met Ja. Vink Allow Remote Access by password aan en stel via Change Password een wachtwoord in. Als extra beveiliging kun je ook Allow Access only from IP activeren en het ip-adres van je eigen pc invullen (het commando ipconfig via de Opdrachtprompt vertelt je dit).

Op je eigen pc ga je ook naar Settings en selecteer je Server List. Klik op Add New Server, voeg het ip-adres en eventuele wachtwoord van de andere pc toe. Geef deze een naam en vink Enable connection aan. Bevestig met OK. De remote-pc verschijnt nu links in het hoofdvenster van GlassWire. Vergeet niet om de betreffende poort (standaard 7010) in je firewall of router open te zetten als dat nodig blijkt.

In de gratis versie van GlassWire kun je één systeem op afstand monitoren.

Meer inzicht met SmartSniff

GlassWire is handig om snel te zien welk verkeer je netwerkadapters verwerken, maar het biedt geen inzicht op pakketniveau. Met andere woorden, je ziet niet welke specifieke bytes er in de verzonden datapakketten zitten. Voor wie meer gedetailleerde informatie wil, is een pakketsniffer zoals het gratis SmartSniff geschikt.

Zo’n tool is vooral nuttig voor de wat gevorderde gebruiker. Download de portable tool en pak het Nederlandse taalbestand (smsnff_dutch.zip) uit in dezelfde map.

Voordat je SmartSniff opstart, installeer je ook Npcap. Dit zorgt er namelijk voor dat SmartSniff directe toegang heeft tot netwerkpakketten van zowel bekabelde als draadloze netwerken, en deze in realtime kan vastleggen en weergeven. Ook lokale verkeer, het zogeheten ‘loopback-verkeer’, kun je hiermee monitoren.

Leg de gewenste opvangmethode en netwerkadapter vast in een configuratiebestand.

SmartSniff-analyse

Wanneer je op de groene startpijl klikt, verschijnt er een dialoogvenster waarin je de gewenste methode selecteert. Kies hier bij voorkeur WinPcap Packet Capture Driver (omdat je het compatibele Npcap hebt geïnstalleerd) en selecteer de netwerkadapter waarvan je verkeer wilt opvangen en analyseren. Bevestig met OK en de eerste datapakketten verschijnen in het SmartSniff-venster. Klik op de rode knop om het proces te stoppen.

Elk pakket toont onder andere het gebruikte netwerkprotocol (vaak beperkt tot TCP en UDP) dat verantwoordelijk is voor datatransport tussen hosts, zoals bij webverkeer (HTTP of HTTPS), e-mail (SMTP en IMAP) en bestandsuitwisseling (FTP).

Bij de selectie van een TCP-pakket zie je in het onderste venster de inhoud in zowel ASCII- als HEX-weergave. Je krijgt ook inzicht in lokale en externe ip-adressen, bijbehorende poorten en de hostnaam (als in het menu Opties het item IP-adressen omzetten ingeschakeld is). Een dubbelklik toont alle pakketgegevens in een apart venster. Via het contextmenu kun je met TCP/IP-streams exporteren de data-inhoud van alle pakketten van een specifieke TCP- of UDP-verbinding tussen twee ip-adressen en poorten opslaan in één tekstbestand, wat handig kan zijn voor verdere netwerkanalyse.

Word je overdonderd door de hoeveelheid informatie, dan kun je de weergavelijst filteren (via Opties / Filter instellen) of je doet dit reeds tijdens het opvangproces zelf (via Opties / Capturefilter).

Als je de mogelijkheden van SmartSniff te beperkt vindt, kun je overstappen naar de uitgebreide pakket- en protocol-analysetool Wireshark.

De opgevangen datapakketjes worden onder elkaar getoond, inclusief het gebruikte protocol en de betrokken hosts.

Pakket- en protocol-analyse met Wireshark

Voldoet SmartSniff niet en wil je nóg dieper in je netwerkverkeer duiken, dan is het gratis Wireshark de uitgelezen tool. Installeer de tool, inclusief Npcap, en start Wireshark. Bij het opstarten dubbelklik je op de gewenste netwerkinterface waarna alle datapakketjes op die interface worden vastgelegd en chronologisch weergegeven. Je kunt dit stopzetten met Capture / Stop en ook weer hervatten.

Het analyseren van netwerkverkeer vergt gevorderde kennis, maar er zijn wel handige opvang- en weergavefilters beschikbaar om de data beheersbaar te houden. Zo kun je in het veld boven de pakketlijst filteren op protocollen als http of dns, of op ip.addr == 192.168.0.0/24 voor verkeer van dit specifieke subnet.

Wil je meer weten over Wireshark? Lees dan dit artikel: Netwerkproblemen? Analyseer ze met Wireshark

Wireshark is een erg krachtige pakketsniffer en protocol analyzer.

Snelheidstest

Je wilt waarschijnlijk ook weten hoe goed je netwerk presteert en met de juiste tools kun je dit gemakkelijk meten. Een simpele snelheidstest voor je internetverbinding kun je online uitvoeren, bijvoorbeeld via www.speedtest.net. Klik op Start of Ga, en wacht op de resultaten.

Je krijgt drie waarden: de ping-waarde (voor up- en downloads, in milliseconden) en de download- en uploadsnelheid (in Mbit/s). Een lagere ping-waarde is beter, omdat dit betekent dat er minder vertraging is tussen het versturen van een verzoek en het ontvangen van een reactie. Dit kan vooral ook belangrijk zijn bij online games.

Houd er rekening mee dat bij een snelle internetverbinding de bottleneck vaak in het draadloze netwerk kan zitten. Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met het gebruikte wifi-protocol (zoals wifi 4 versus wifi 6), de afstand tot de router of storing met andere draadloze apparaten.

Dezelfde internetverbinding (gemeten op een smartphone), links via wifi 4, rechts via wifi 6.

Snelheid lokale netwerk

Om de prestaties binnen je eigen netwerk te meten, zijn er verschillende tools beschikbaar. Je kunt bijvoorbeeld het opdrachtregelcommando ping gebruiken om de vertraging ofwel latency te meten.

Voor het meten van de doorvoersnelheid zijn er gratis tools als iPerf of de grafische tool TamoSoft Throughput Test, beide beschikbaar voor diverse platformen.

Maar in dit artikel tonen we je hoe je aan de slag gaat met Microsoft NTTTCP. Klik in de rechterkolom onder Releases op Latest en download ntttcp.exe. Kopieer de tool daarna naar beide computers. Open op de ontvangende pc (de server) de Opdrachtprompt als administrator, en voer de volgende opdracht uit (voor de Windows Firewall):

Uiteraard vul je hier het juiste pad naar je ntttcp.exe-bestand in.

Vervolgens voer je vanuit de map met het exe-bestand het volgende uit:

Vervang <x> bijvoorbeeld door het aantal logische processoren van je cpu en <interne-ip-adres-van-servermachine> door het serveradres. De test duurt 10 seconden (-t 10) op één poort (-P 1).

Ga naar de client-pc en voer hier de volgende opdracht uit:

Op de client-pc lees je na afloop de testresultaten af, waaronder Throughput (MB/s). Herhaal deze test eventueel met een langer tijdsverloop, bijvoorbeeld -t 300.

NTTTCP levert nauwkeurige testresultaten af met betrekking tot de werkelijke doorvoersnelheid.

Wifi-analyse

De meeste tools zijn eveneens geschikt voor draadloze netwerken. Maar er zijn ook programma’s die specifiek op wifi gericht zijn, zoals het opensource Vistumbler, Acrylic Wi-Fi Home en NetSpot. Vistumbler is volledig gratis, terwijl de andere twee freemium-tools zijn.

We richten ons hier op Acrylic. Installeer de Wi-Fi Analyzer, als onderdeel van de Acrylic Suite, en je kunt alle functies vijf dagen gratis uitproberen.

Op het tabblad Access Points krijg je een overzicht van de gedetecteerde draadloze netwerken, met onder meer het SSID, MAC-adres van het toegangspunt of router, het gebruikte kanaal, bandbreedte, wifi-profiel en de RSSI (Received Signal Strength Indicator). Deze RSSI-waarde wordt uitgedrukt in een negatieve dBM-waarde (decibel-milliwatts), waarbij bijvoorbeeld -40 beter is dan -60 (vanaf ongeveer -70 wordt de verbinding vaak minder betrouwbaar).

Onderaan kun je een live signaalgrafiek bekijken, apparaatgegevens opvragen en diverse aspecten van de netwerkkwaliteit analyseren. In het linkermenu vind je onder meer een Packet analyzer (activeer eerst de knop Packet Viewer), waarmee je inzicht krijgt in de datapakketten van je draadloze netwerk.

Je kunt deze tool gebruiken om eventuele storende kanaaloverlapping te detecteren of om na te gaan wat het effect is van bepaalde ingrepen, zoals het verplaatsen van een toegangspunt of het richten van antennes.

Je krijgt een goed beeld van je eigen draadloos netwerk en andere netwerken in de buurt.

Mobiele netwerkapps

Voor het detecteren en monitoren van netwerkapparaten hebben we ons tot nu toe gericht op desktopapplicaties, maar er zijn ook handige tools beschikbaar voor smartphones.

Een populaire app is FING, beschikbaar voor zowel Android als iOS. Bij een scan toont Fing alle gedetecteerde apparaten, inclusief hostnaam, ip-adres, producent en MAC-adres. Door op een apparaat te tikken, krijg je toegang tot functies zoals ping of traceroute. Je kunt het apparaat ook laten scannen op netwerkdiensten zoals HTTP, FTP of Telnet. Tegen betaling biedt Fing extra functionaliteit, zoals het monitoren van netwerken en het waarschuwen voor wijzigingen of open poorten.

Een andere nuttige app is HE.NET, ook beschikbaar voor Android en iOS. Deze app bevat tools zoals iPerf, een poortscanner, ping, traceroute en DNS-lookup.

Voor Android is ook PingTools Network Utilities nog een goede keuze. Zo kun je de app instellen om een melding te ontvangen wanneer een specifiek netwerkapparaat niet meer bereikbaar is.

HE.NET Network Tools heeft een hele reeks handige netwerkhulpjes aan boord.

De achterzijde van een doorsnee receiver telt al gauw tientallen aansluitingen. Bij duurdere modellen loopt dat aantal vaak op tot bijna honderd. Voor het aansluiten van audiovisuele apparaten bestaan er dan ook meestal meerdere opties. In dit artikel lees je welke poorten je het best kunt gebruiken.

Ook interessant: Receiver kopen? Let op deze aandachtspunten

Bekende audiomerken als Denon, Onkyo, Marantz en Yamaha brengen geregeld uitgebreide receivers op de markt. Dat resulteert in een nogal drukke achterkant met een heleboel in- en uitgangen. Gelukkig helpen de fabrikanten je alvast een handje. Zo staat bij vrijwel alle aansluitingen vermeld waarvoor je de bewuste poort kunt gebruiken. Toch is een nadere uitleg geen overbodige luxe. Kijken we bijvoorbeeld naar het koppelen van een cd-speler, dan zijn er doorgaans drie mogelijkheden. En zo stuit je wellicht op nog meer aansluitdilemma's.

©Onkyo

In de witte vlakken zie je welke apparaten en luidsprekers je allemaal op de receiver kunt aansluiten. Tip: klik op de afbeelding om hem te vergroten.

Speakers aansluiten

Afhankelijk van hoeveel audiokanalen de receiver ondersteunt, zijn er meerdere speakeruitgangen beschikbaar. Sluit op Front de twee voorste luidsprekers aan. Het is hierbij belangrijk dat je de linker en rechter speaker aan de overeenkomstige uitgangen koppelt. Fabrikanten duiden dat doorgaans aan met L en R. Let bovendien op de plus- en min-aansluiting. Die zijn respectievelijk rood en zwart.

In een klassieke 5.1-kanaals surroundopstelling bevindt zich onder de televisie een middenspeaker. Koppel die aan de rode en zwarte uitgang bij Center. Daarnaast heb je als het goed is ook nog twee speakers achter de zitpositie opgesteld. Die verbind je met de Surround-uitgangen van de receiver. Verder kun je een subwoofer op Sub, Sub out of Subwoofer out aansluiten. In tegenstelling tot reguliere luidsprekers gebruik je voor deze basspeaker slechts één stekker.

Ondersteunt jouw receiver nog meer kanalen, dan zie je vermoedelijk namen als Back, Surround Back en/of Height. Hierop kun je optioneel extra speakers aansluiten. Bij gebruik van een geschikte receiver en de juiste luidsprekers creëer je daarmee een driedimensionaal geluid (Dolby Atmos/DTS:X). Houd er rekening mee dat fabrikanten van receivers geen luidsprekerkabels meeleveren. Voor een goed geluid loont het de moeite om in kwalitatieve kabels te investeren.

©Maikel Dijkhuizen

Er lopen vanaf elke luidspreker normaliter twee (verbonden) kabels naar de receiver.

Televisie aansluiten

Uiteraard wil je het (surround)geluid van tv-zenders en video-apps via de receiver afspelen. Verbind de televisie bij voorkeur met de HDMI-ARC-uitgang van het audiosysteem. Op hedendaagse beeldbuizen vind je zo'n zelfde HDMI-ARC-aansluiting. Bijzonder aan deze poort is dat het beeld en geluid in tegengestelde richting kan transporteren. De afkorting ARC staat dan ook voor Audio Return Channel. Open je op de smart-tv bijvoorbeeld Netflix, Videoland of een andere app, dan nemen de receiver en aangesloten luidsprekers het audiospoor voor hun rekening.

Heeft jouw televisie geen HDMI-ARC-poort? Geen probleem, want je kunt het tv-geluid waarschijnlijk alsnog via je receiver afspelen. Check eerst of de beeldbuis een optische uitgang heeft. Dit staat aan de achterzijde van de televisie bijvoorbeeld aangeduid met Optical digital audio out of een soortgelijke benaming. Heeft de receiver eveneens een digitale optische poort, dan luister je naar een mooi surroundgeluid.

Als je nog een hele oude televisie hebt, kun je die wellicht analoog aansluiten. Gebruik hiervoor een witte en rode tulpingang achterop de receiver. Overigens luister je bij een analoge verbinding uitsluitend naar stereogeluid.

©Pioneer

Let op dat je een televisie aan een HDMI-poort met ARC-ondersteuning koppelt.

Videobronnen aansluiten

Voor het koppelen van videobronnen heeft vrijwel elke recente receiver meerdere HDMI-inputs. Sluit hierop bijvoorbeeld een tv-ontvanger, blu-ray-speler, spelcomputer en/of mediaspeler aan. De receiver verwerkt het audiospoor van de gekozen videobron en geeft het beeldsignaal door aan de televisie. Dat laatste gebeurt via de HDMI-ARC-uitgang (zie vorige paragraaf).

Bij iedere HDMI-poort op de receiver staat doorgaans de naam van een bepaalde videobron vermeld. Het is verstandig om je daaraan te houden. Je kunt dan met aparte knoppen op de afstandsbediening simpel naar de juiste videobron schakelen. Sommige receivers hebben ook nog analoge video-ingangen, zoals component (groen/blauw/rood), composiet (geel) en s-video. Die zijn met name nuttig voor het geval je oude videoapparatuur wilt aansluiten.

Cd-speler aansluiten

Als je een cd-speler wilt aansluiten, heb je meestal keuze uit drie mogelijkheden. Veel receivers hebben twee verschillende digitale ingangen, namelijk optisch en coaxiaal. Wanneer jouw cd-speler over een van deze uitgangen beschikt, kun je de audiobron digitaal aansluiten. In dat geval zet de receiver het digitale signaal om naar een analoog signaal, waarna het geluid wordt verwerkt door de aangesloten speakers. Dit gebeurt door de digitaal/analoog-converter (dac) van de receiver.

Vrijwel alle cd-spelers hebben zelf óók een digitaal/analoog-converter. Deze route kun je als alternatief kiezen. Het digitale geluid van de cd wordt dan meteen omgezet naar een analoog signaal. Via een witte en rode tulpuitgang bereikt dit signaal vervolgens jouw audiosysteem, waarna je geluid uit de speakers hoort.

De hamvraag is natuurlijk of je een cd-speler nou het beste digitaal of analoog kunt aansluiten. Het antwoord daarop heeft alles met de kwaliteit van de gebruikte digitaal/analoog-converter te maken. Ga je een goedkope cd-speler op een prijzige receiver aansluiten? Hoogstwaarschijnlijk doet de digitaal/analoog-converter van de receiver deze taak met meer precisie, waardoor je luistert naar een gedetailleerder geluid. In dit voorbeeld sluit je de cd-speler dus bij voorkeur digitaal aan. Overigens zijn er ook prijzige cd-spelers met een hoogwaardige digitaal/analoog-converter verkrijgbaar. Zo'n apparaat leent zich goed voor een analoge verbinding.

©Marantz

De Marantz CD6007 kun je zowel digitaal (optisch en coaxiaal) als analoog aansluiten.

Platenspeler aansluiten

Plaatjes draaien is tegenwoordig weer helemaal hip. Misschien wil je daarom wel een mooie draaitafel aansluiten. Zie je achterop de receiver een rode en witte tulpingang met een Phono-aanduiding? Goed nieuws, want in dat geval is er al een phono-voorversterker ingebouwd. Je kunt elke platenspeler hierop aansluiten. Als de receiver niet over dit onderdeel beschikt, gebruik je een andere analoge tulpingang. Je hebt dan wel een platenspeler met een geïntegreerde voorversterker of een losse voorversterker nodig. Zo'n laatstgenoemd kastje is vanaf enkele tientjes te koop.

Netwerktoegang

Tegenwoordig hebben veel recente receivers ook een netwerkfunctie. Je kunt dan muziek streamen vanaf online diensten en overige netwerkbronnen – zoals Spotify, Tidal of een NAS. Sluit een receiver bij voorkeur op een bekabeld netwerk aan. Dankzij een hogere bandbreedte is de verbinding stabieler. Bovendien voorkom je daarmee dat naburige wifi-netwerken de draadloze verbinding negatief beïnvloeden (interferentie). Is er geen bekabelde verbinding voorhanden, dan meld je de receiver alsnog aan op wifi.

©Denon

De Denon AVC-X4800H heeft twee antennes voor het oppikken van een wifi-signaal.