Hoe langer u uw pc gebruikt, hoe meer tijdelijke bestanden zich de status van ‘permanent’ toe-eigenen. Voor u het beseft, is uw systeem vergeven van overtolligheden – die vaak ook nog eens sporen van uw computer- of internetgebruik verraden. Tijd voor stoffer en blik: het gratis PrivaZer!

1

Installatie

U vindt PrivaZer op privazer.com. De tool hoort zijn ding te doen op Windows XP, Vista, 7 en 8, zowel 32- als 64 bit. De installatie stelt in elk geval weinig voor. Kies eerst de gewenste taal. Nederlands lijkt logisch, maar u loopt dan wel tegen flink wat taal- en spelfouten aan. Hoewel er een optie is waarmee u een ‘draagbare’ versie van PrivaZer kunt creëren, kiezen we toch voor een echte installatie. Die heeft het voordeel dat u de opruimacties ook kunt inplannen. U zult wel nog even moeten aangeven in hoeverre u PrivaZer ook in het contextmenu wilt zien opduiken.

©CIDimport

Nederlands, maar niet voor taalgevoelige zielen.

2

Met of zonder hulp

Zodra u PrivaZer hebt opgestart, duikt er een welkomstvenster op. Dat zadelt u al meteen op met een dilemma: of u wel of geen hulp wilt bij het kiezen van de geschikte ‘opgeschoningen’ (de maker beloofde alvast om deze fout in de volgende release … eh … op te schonen). Wilt u dat, dan krijgt u elf opeenvolgende schermen te zien, waarbij elk scherm een ander onderdeel van het opruimen behandelt. In de meeste gevallen hoeft u maar Ja of Nee te kiezen en wanneer u aan het einde van de rit op OK klikt (2x), zal PrivaZer automatisch met uw voorkeuren rekening houden. Eigenzinnig als we zijn, klikken we echter op Help me niet.

©CIDimport

Dank u, maar nee!

3

Internetsporen

U belandt nu op een wat rommelig scherm – hetzelfde als het scherm na die elf stappen trouwens. Opvallend is in elk geval de knop Schoon op, waarmee u in één klik uw internetsporen opruimt. Dat mag u vrij letterlijk nemen, want PrivaZer begint meteen te scannen. Verwijder snel het vinkje bij Start met opschonen als u nog de kans wilt krijgen om eerst zelf de scanresultaten te beoordelen. U hoeft daarvoor maar op Toon te klikken bij Sporen van websites. Nog meer details krijgt u als u met de rechtermuisknop op een item als Internetbrowsen, Cookies of Index.dat klikt en vervolgens op een van de rubrieken in de resultaten. Met de knop Schoon op ruimt u de sporen op.

©CIDimport

Surfen zonder sporen? Had u gedacht!

4

Scanrubrieken

Keer nu terug naar het hoofdvenster van PrivaZer, laat de standaardkeuze Diepgaande Scan ongemoeid en kies Computer bij Welk Apparaat. Merk wel op dat PrivaZer ook andere apparaten kan scannen, van een extra (interne of externe) schijf over een usb-stick tot een mp3-speler. Als u nu op OK klikt, wordt u overvallen door een indrukwekkende reeks rubrieken. Hoe dan ook, eerst kiest u (helemaal bovenaan) welke schijf of schijven u wilt laten analyseren. Nu is het zaak om uit te vlooien wat en hoe u al dan niet wilt laten opruimen. Gelukkig is er hulp aan boord: rechtsklik op zo’n optie en klik op Leer meer.

©CIDimport

Ja, een mens laat wel wat sporen na …

5

Surfen

Bij een aantal scanrubrieken treft u nog extra opties aan. Zo kunt u bijvoorbeeld bij Internetbrowsen voor de bekendste browsers in detail aangeven wat u wilt opschonen. Dat gaat van de lijst met bezochte sites over uw downloadgeschiedenis tot de opgeslagen wachtwoorden. Bij de rubriek Cookies, Flash En Html5 kunt u allerlei cookies verwijderen. Of behouden, want u krijgt een alfabetisch overzicht van al uw cookies en u beslist zelf welke u weggooit. Liever dan die lijst handmatig te moeten uitwieden – een optie die PrivaZer in een manke vertaling van manual ‘handleiding’ noemt – kunt u PrivaZer de knoop laten doorhakken. In dit geval kiest u de optie Intelligente.

©CIDimport

Grondig werk: alle cookies, opgesplitst per soort als u wilt.

6

Diversen

Naast uw browsers zijn er natuurlijk nog heel wat andere diensten en programma’s die sporen of ballast achterlaten.

Chatprogramma’s bijvoorbeeld, en die vindt u terug in de rubriek Messengers. Een vinkje bij de tool waarvan u de cache of geschiedenis wilt leeghalen volstaat: PrivaZer ondersteunt maar liefst tien verschillende messengers. Windows zelf voelt zich overigens ook niet te beroerd om allerlei informatie bij te houden die u misschien liever niet bewaard zag. Open maar even de rubriek Windows Geschiedenis en zet een vinkje bij alles waarbij u zich niet lekker voelt. Wij raden u echter aan om de rubriek Prefetch Windows ongemoeid te laten. Let ook even op bij de rubriek Geheugen: spreekt u af en toe de slaapstand van Windows aan, verwijder dan het vinkje bij Hiberfil.sys!

©CIDimport

Ook Windows blijkt een ijverig verzamelaar.

7

Scannen

Hebt u eenmaal uw keuze gemaakt, dan start u de analyse met de Scan-knop. Als u wilt, kunt u PrivaZer meteen na die analyse al aan de schoonmaak laten beginnen. In dat geval plaatst u een vinkje bij Start met opschonen. Wij verkiezen toch eerst de resultaten af te wachten. Houd er rekening mee dat zo’n scan, afhankelijk van uw keuzes, (de eerste keer) wel een flinke poos kan duren. Na afloop kunt u van elke rubriek in detail de gedetecteerde sporen bekijken. Chapeau voor de grondigheid! De neiging is groot om meteen op de knop Schoon op te drukken, maar wacht daar nog even mee tot u ook onze volgende tip hebt doorgenomen …

©CIDimport

Een gebrek aan grondigheid kunt u PrivaZer in elk geval niet verwijten!

8

Voorzorgsmaatregelen

Wij raden u in elk geval aan om eerst een vinkje te plaatsen bij Creëer Een Herstelpunt en ook – een mens kan niet voorzichtig genoeg zijn – bij Register Opslagen (sic). Via Toon opschoonopties kunt u dan weer de te verwijderen data extra laten overschrijven, maar dat levert eigenlijk alleen een langere wachttijd op. Eén overschrijving – hier 1 Doorgang genoemd – volstaat echt wel. Trouwens, een (eerste) opruiming zal sowieso al heel wat tijd in beslag nemen! Leuk is wel dat u het proces in detail kan volgen. Wilt u de knop na afloop (deels) terugdraaien, klik dan op het zwarte pijltje in het hoofdvenster van PrivaZer en kies Herstel, waarna u de keuze krijgt tussen Register(herstel) en een wat completer Systeem(herstel).

©CIDimport

Een bescheiden opschoonoperatie: tien procent na elf minuten …    

9

Inplannen

In hetzelfde uitklapmenu, in het hoofdvenster van PrivaZer dus, vindt u naast Diepgaande scan en Herstel nog wel een paar andere opties. Eén ervan laat u toe om automatisch en op gezette tijden een opruimoperatie uit te voeren: Opschoningen plannen. U kunt kiezen tussen Dagelijks, Wekelijks en Maandelijks, waarna u de gewenste dag en het tijdstip invoert. Ten slotte geeft u via Setup per (gedetecteerde) schijf aan wat u precies wilt laten opschonen. En mocht het opruimen te lang duren, plaats dan een vinkje bij Sluit de pc af na het opschonen.

©CIDimport

Op tijd de borstel er door.

Tekst

: Toon Van Daele

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 22, jaargang 2013.

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).