IrfanView is een bijzonder prettig programma voor hobbyfotografen om foto's te bekijken en eenvoudige bewerkingen uit te voeren. Nagenoeg alle afbeeldingsformaten worden ondersteund, zodat u ook exotische bestanden zonder problemen opent. Dankzij de gebruiksvriendelijke interface is er geen geavanceerde kennis van grafische software vereist. Met behulp van de stappen uit deze workshop kunt u direct aan de slag!

01. Installatie

Allereerst brengt u een bezoekje aan de website IrfanView om de software te downloaden. Onder het menuonderdeel Download hebt u de mogelijkheid om het installatiebestand van 1,32 MB vanaf meerdere bestandslocaties binnen te halen. Kies een locatie uit en doorloop de installatiewizard. U bepaalt onder andere of u een snelkoppeling op het bureaublad wilt plaatsen en of u bepaalde bestanden met IrfanView wilt associëren. Dat is handig wanneer u bepaalde afbeeldingsformaten automatisch met deze fotoviewer wilt openen, zodra u erop dubbelklikt.

©PXimport

02. Nederlands taalpakket

Bij het opstarten van IrfanView, zult u merken dat het programma Engelstalig is. Gelukkig is er een Nederlands taalpakket beschikbaar. Surf naar IrfanView en klik aan de linkerkant van de webpagina op IrfanView languages. Download de Installer-versie en start daarna het exe-bestand. Klik op Install om het Nederlandse taalpakket te installeren. Navigeer in het programma naar Options / Change language en selecteer NEDERLANDS.DLL. Bevestig met OK, alle menu's worden nu direct vertaald. Sommige onderdelen van de software blijven overigens nog wel Engelstalig.

©PXimport

03. Foto's bekijken

In het hoofdvenster van IrfanView bekijkt u gemakkelijk foto's of andere afbeeldingen. U sleept het bestand simpelweg naar het programma, en het wordt meteen weergegeven. Via de pijltjesknoppen zijn de overige foto's in de map bereikbaar. In- en uitzoomen gaat via de knoppen met het vergrootglas. Als u meerdere foto's tegelijk wilt bekijken, dan gaat u naar Start / Alle programma's / IrfanView / IrfanView - Thumbnails. Zoek met behulp van de mappenstructuur de juiste bestanden op in het hulpprogramma. Zodra u dubbelklikt op een afbeelding, opent de fotoviewer van IrfanView.

©PXimport

04. Diavoorstelling

Wilt u een complete map met foto's bekijken, dan klikt u in het hoofdprogramma van IrfanView op de knop Diavoorstelling. Er verschijnt een nieuw venster, waarin u de weergave bepaalt. Zoek aan de rechterkant alle foto's op die u wilt bekijken. Nuttig is dat u bestanden uit verschillende mappen kunt selecteren. Beslis hoeveel seconden er tussen de dia's moeten zitten. Het is leuk om een willekeurige volgorde te selecteren en een mp3-bestand als achtergrondmuziek af te spelen. Ook voegt u indien gewenst teksten toe. Klik op de knop Speel diavoorstelling om deze te starten.

©PXimport

05. Tekenpallet

Wanneer u een pijltje, penseelstreek, of een simpele vorm wilt toevoegen aan de afbeelding, dan regelt u dat met het Tekenpallet. U opent dit onderdeel via Bewerken / Tekenpallet tonen. Er verschijnt een verplaatsbaar dialoogvenster in beeld, waarmee u simpele elementen aan de foto toevoegt. De dikte van de lijnen selecteert u in het tekstveld onder Grootte. Verder hebt u de mogelijkheid om vlakken op te vullen, waarbij u uiteraard zelf de voor- en achtergrondkleur bepaalt. Tevens kunt u een gum gebruiken om een ongewenst gedeelte van de afbeelding weg te halen.

©PXimport

06. Weergaveopties

U beslist zelf op welke wijze u de afbeeldingen in IrfanView wilt weergeven. Ga in het menu naar Weergave / Weergave opties. Handig is de mogelijkheid om de foto's aan te passen aan de grootte van het venster. Op die manier hoeft u geen schuifknoppen te gebruiken om de foto in beeld te brengen. Verder kunt u er ook voor kiezen om de werkelijke grootte van de afbeelding te tonen. In het menuonderdeel Weergave beschikt u ook over opties om bepaalde werkbalken te verbergen of een volledig scherm te activeren.

©PXimport

Skins

Vindt u de standaardinterface van IrfanView er nogal oubollig uitzien? Geen probleem, want u vervangt moeiteloos de knoppenbalk. U gaat eerst naar IrfanView en klikt op Toolbar skins. Vervolgens maakt u een keuze door op een ontwerp te dubbelklikken, waarna u het zip-bestand uitpakt naar de map C:\Program Files\IrfanView\Toolbars. U activeert de nieuwe knoppenbalk door te navigeren naar Eigenschappen / Werkbalk. Ten slotte klikt u op de juiste naam en bevestigt u met OK

©PXimport

07. Uitsnede maken

Bij foto's waarop alleen het onderwerp belangrijk is, maakt u eenvoudig een uitsnede. Op die manier wordt u bijvoorbeeld niet afgeleid door een hinderlijke achtergrond en bovendien is het een efficiënte manier om een afbeelding kleiner te maken. Eerst maakt u met de cursor een selectie door een vierkant te plaatsen rond het betreffende onderwerp. Vervolgens gaat u naar Bewerken / Selectie uitsnijden. De foto wordt direct aangepast. Navigeer naar Bestand / Opslaan als om de bewerking te bewaren. Let op dat u hierbij de juiste locatie en een geschikt bestandsformaat kiest.

©PXimport

08. Panorama afbeelding

Bij het fotograferen vanaf een uitkijktoren is het onmogelijk om het volledige uitzicht op een foto vast te leggen. Gelukkig biedt IrfanView daarvoor een nuttige oplossing, u kunt afbeeldingen aan elkaar plakken. U opent het juiste menu via Afbeelding / Maak panorama afbeelding. Klik op Afbeeldingen toevoegen en zoek de bestanden op. Middels de knoppen Omhoog en Omlaag plaatst u ze in de goede volgorde. Klik op Maak panorama om het resultaat te bekijken en sla het eventueel op. Het is ook mogelijk om de afbeeldingen verticaal onder elkaar te plaatsen.

©PXimport

09. Grootte wijzigen

Het wijzigen van de grootte van een afbeelding kan nodig zijn wanneer het bestand aan bepaalde afmetingen moet voldoen voor een website of een fotoboek. Ga naar Afbeelding / Grootte wijzigen. Bij de optie Nieuwe grootte wijzigt u handmatig de afmetingen voor de breedte en hoogte. U gebruikt hierbij de eenheden pixels, centimeters of inches. Tevens kunt het percentage van de verhoudingen wijzigen. Verder ziet u aan de rechterkant enkele standaardafmetingen staan die u kunt kiezen. Sluit het dialoogvenster met OK en sla de bewerking op.

©PXimport

10. Rode ogen corrigeren

Als u weleens portretfoto's met flitslicht maakt, dan herkent u vast de rode ogen. Deze ontstaan doordat de pupillen niet snel genoeg reageren op het omgevingslicht, waardoor er rode bloedvaten van het netvlies te zien zijn. De meeste fotobewerkingsprogramma's hebben een functie om het op een realistische manier te corrigeren. Gebruik de zoom-knop met het vergrootglas om de ogen goed in beeld te brengen en maak een zorgvuldige selectie met de cursor. Navigeer in het menu daarna naar Afbeelding / Rode ogen reductie.

©PXimport

11. Horizon recht maken

De meeste mensen fotograferen een beetje schuin, omdat het lastig is om een camera zonder statief helemaal recht te houden. Foto's met een scheve horizonlijn zijn bepaald geen streling voor het oog. Gelukkig is het met IrfanView mogelijk om de afbeelding te draaien, waardoor u de horizon rechtmaakt. Open het Tekenpallet via Bewerken / Tekenpallet tonen en klik op het Rotatiegereedschap. Trek vervolgens een lijn met de cursor langs het gedeelte waarlangs de afbeelding zich horizontaal moet uitlijnen. Zodra u de muisknop loslaat, bekijkt u direct het resultaat.

©PXimport

12. Klonen

Het is vervelend als een vlekje of een ongewenst onderwerp de foto verpest. Wanneer het hinderlijke element zich op een neutrale achtergrond bevindt, poetst u het met behulp van de functie Klonen gemakkelijk weg door een identiek gedeelte van de foto te verplaatsen. Ga naar Bewerken / Tekenpallet tonen en selecteer het Kloongereedschap. Klik eerst met de rechtermuisknop op de plek waar de pixels vandaan moeten komen en klik vervolgens met de linkermuisknop op het hinderlijke gedeelte. De grootte van het kloongebied bepaalt u in het Tekenpallet.

©PXimport

13. Teksten toevoegen

Om iets te verduidelijken plaatst u gemakkelijk een tekst binnen een afbeelding. Maak met de cursor een selectie op de plek waar u een tekst wilt invoegen. Ga daarna naar Bewerken / Tekst toevoegen aan selectie. Typ de gewenste woorden en klik op de knop Kies Lettertype. Selecteer een mooi lettertype en pas de lettergrootte naar eigen inzicht aan. Ook kunt u een andere kleur selecteren en de tekst cursief, vet of onderstreept weergeven. Verder lijnt u de woorden links, rechts of in het midden uit. Bevestig met OK om de tekst definitief te plaatsen.

©PXimport

14. Randen

Voor een leuk effect voorziet u de kiekjes van een aantrekkelijke rand of lijst. Zoek een geschikte foto op en navigeer naar Afbeelding / Rand/Lijst toevoegen. De verschillende opties worden vervolgens in een lijstje weergegeven. Bij Frame colors selecteert u één of meerdere kleuren. U bepaalt de dikte door bij de optie Frame size de waarde voor het aantal pixels te wijzigen. In het Preview-venster ziet u direct wat voor effect de rand heeft. Bevestig met de knop OK om de rand aan de foto toe te voegen. Vergeet overigens het bestand niet op te slaan als u de bewerking wilt behouden.

©PXimport

15. Kleuren corrigeren

Bent u niet tevreden met de kleuren van uw foto? Gelukkig doet u daar eenvoudig iets aan! Open het juiste menu via Bewerken / Kleuren aanpassen. U ziet twee afbeeldingen naast elkaar, zodat u gemakkelijk de nieuwe en de oorspronkelijke foto met elkaar vergelijkt. Gebruik de schuifknoppen bij Contrast, Gamma correctie en Verzadiging om de weergave aan te passen. Verder stelt u naar eigen inzicht een andere kleurbalans in door te spelen met de waarden van de primaire kleuren rood, groen en blauw. Ten slotte hebt u ook de mogelijkheid om de Helderheid te wijzigen. Sluit het dialoogvenster met OK.

©PXimport

Transparantie

Helaas kan IrfanView niet omgaan met transparante afbeeldingen. Transparante vlakken worden in het programma namelijk zwart weergegeven en ook als u het bestand opslaat, blijft deze kleur onveranderd. Bij fotobewerkers die wel overweg kunnen met 'doorzichtige' plaatjes, ziet u in de meeste gevallen een witte kleur of blokjes. Als u dergelijke afbeeldingen wilt bewerken, kunt u daarom beter het gratis programma GIMP gebruiken.

©PXimport

Opslaan voor het web

Als u alle extensies voor IrfanView uit stap 21 hebt geïnstalleerd, dan slaat u afbeeldingen gemakkelijk aangepast op zodat ze geschikt zijn voor internet. Dat is nuttig indien u wilt dat afbeeldingen op uw website snel worden geladen. U opent het juiste onderdeel via Bestand / Opslaan voor het Web. Bij plaatjes met een hoge resolutie, geeft de software eerst de gelegenheid om de afmetingen te verkleinen. Vervolgens maakt u in een nieuw dialoogvenster de keuze tussen jpg, gif of png en stelt u de kwaliteit in. U ziet direct wat voor effect de wijzigingen hebben, waarbij u meteen controleert hoe groot het bestand wordt. U slaat met Save de bewerkte afbeelding op.

16. Effecten toepassen

Afbeeldingen kunt u een bijzonder effect geven, zoals regendruppels, olieverf of sepiakleur. Zoek een foto op en maak eventueel een selectie. Navigeer in het menu naar Afbeelding / Effecten / Effectenkiezer. U ziet de oorspronkelijke en de nieuwe foto staan. Aan de linkerkant bevindt zich een lijstje met alle effecten die u desgewenst toepast. Zo stelt u met de optie Blur 2 met behulp van schuifknoppen een vervaging in, om bijvoorbeeld een persoon onherkenbaar te maken. Ook Radial Blur en Zoom Blur kunt u hiervoor gebruiken. Maak een keuze en sluit af met OK.

©PXimport

17. Foto's converteren

U kunt IrfanView gebruiken om foto's om te zetten naar een ander bestandsformaat. Ga naar Bestand / Groepsconversie/Hernoemen, zoek de afbeeldingen op en sleep ze naar het onderste deelvenster. U kunt hiervoor ook de knoppen Toevoegen of Alles toevoegen gebruiken. Bepaal in het uitrolmenu bij Uitvoerformaat het juiste grafische formaat en selecteer onder Doelmap de gewenste locatie. U klikt vervolgens op Start, waarna het proces begint. Overigens gebruikt u het dialoogvenster Groepsconversie tevens om meerdere bestanden een andere naam te geven.

©PXimport

18. Tegelijk bewerken

Zodra u dezelfde bewerkingen op meerdere foto's tegelijk wilt toepassen, kunt u veel tijd besparen. Ga naar Bestand / Groepsconversie/Hernoemen. Voeg de foto's toe en plaats een vinkje voor Gebruik geavanceerde opties. Klik op de knop Geavanceerd, zodat er een nieuw scherm verschijnt met talloze functies. U hebt bijvoorbeeld de mogelijkheid om alle afbeeldingen tegelijk te verkleinen of uitsneden te maken. Daarnaast past u het contrast aan en verandert u de kleurbalans. Maak een keuze en klik op OK. Met Start begint het omzettingsproces.

©PXimport

19. Externe bewerkers

Mocht IrfanView een geavanceerde bewerking niet uit kunnen voeren, dan doet u vanuit het programma rechtstreeks een beroep op andere fotobewerkingssoftware. Klik in het menu op de knop Eigenschappen en ga naar de optie Overige. Kies onder Externe bewerkingsprogramma's instellen voor Bladeren en zoek het exe-bestand van de betreffende software op, bijvoorbeeld Photoshop Elements of GIMP 2. U voegt maximaal drie programma's toe. Sluit het menu met OK. Via Bestand / Open met bewerker start u de foto direct met het andere pakket op.

©PXimport

20. Bureauachtergrond

Hebt u een foto naar tevredenheid bewerkt, dan wilt u deze wellicht op uw bureaublad gebruiken. Ga naar Opties / Als bureaublad achtergrond instellen, waar u de keuze hebt uit vier opties. Gecentreerd weergeeft de foto in het midden, waardoor mogelijk een gedeelte buiten het beeldscherm valt. De optie Naast elkaar gebruikt u als er meerdere monitors op de computer zijn aangesloten. Met behulp van Spreiden past het formaat van de afbeelding zich aan aan de grootte van het beeldscherm. Als u niet wilt dat de weergave wordt uitgerekt, kiest u voor Spreiden (proportioneel).

©PXimport

21. Plugins

U voegt simpel extra functies toe door middel van uitbreidingen. Surf naar IrfanView en klik aan de linkerkant op PlugIns. U maakt het voor uzelf gemakkelijk door middels één exe-bestand alle beschikbare extensies te installeren. Klik op de link Software.com - download IrfanView plugins en vervolgens onderaan de webpagina op Download Irfanview Plugins Now. Zorg ervoor dat IrfanView is afgesloten, alvorens u de installatiewizard doorloopt. Na installatie beschikt u onder meer over mogelijkheden om foto's te e-mailen en video's te openen.

©PXimport

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.