IrfanView is een bijzonder prettig programma voor hobbyfotografen om foto's te bekijken en eenvoudige bewerkingen uit te voeren. Nagenoeg alle afbeeldingsformaten worden ondersteund, zodat u ook exotische bestanden zonder problemen opent. Dankzij de gebruiksvriendelijke interface is er geen geavanceerde kennis van grafische software vereist. Met behulp van de stappen uit deze workshop kunt u direct aan de slag!

01. Installatie

Allereerst brengt u een bezoekje aan de website IrfanView om de software te downloaden. Onder het menuonderdeel Download hebt u de mogelijkheid om het installatiebestand van 1,32 MB vanaf meerdere bestandslocaties binnen te halen. Kies een locatie uit en doorloop de installatiewizard. U bepaalt onder andere of u een snelkoppeling op het bureaublad wilt plaatsen en of u bepaalde bestanden met IrfanView wilt associëren. Dat is handig wanneer u bepaalde afbeeldingsformaten automatisch met deze fotoviewer wilt openen, zodra u erop dubbelklikt.

©PXimport

02. Nederlands taalpakket

Bij het opstarten van IrfanView, zult u merken dat het programma Engelstalig is. Gelukkig is er een Nederlands taalpakket beschikbaar. Surf naar IrfanView en klik aan de linkerkant van de webpagina op IrfanView languages. Download de Installer-versie en start daarna het exe-bestand. Klik op Install om het Nederlandse taalpakket te installeren. Navigeer in het programma naar Options / Change language en selecteer NEDERLANDS.DLL. Bevestig met OK, alle menu's worden nu direct vertaald. Sommige onderdelen van de software blijven overigens nog wel Engelstalig.

©PXimport

03. Foto's bekijken

In het hoofdvenster van IrfanView bekijkt u gemakkelijk foto's of andere afbeeldingen. U sleept het bestand simpelweg naar het programma, en het wordt meteen weergegeven. Via de pijltjesknoppen zijn de overige foto's in de map bereikbaar. In- en uitzoomen gaat via de knoppen met het vergrootglas. Als u meerdere foto's tegelijk wilt bekijken, dan gaat u naar Start / Alle programma's / IrfanView / IrfanView - Thumbnails. Zoek met behulp van de mappenstructuur de juiste bestanden op in het hulpprogramma. Zodra u dubbelklikt op een afbeelding, opent de fotoviewer van IrfanView.

©PXimport

04. Diavoorstelling

Wilt u een complete map met foto's bekijken, dan klikt u in het hoofdprogramma van IrfanView op de knop Diavoorstelling. Er verschijnt een nieuw venster, waarin u de weergave bepaalt. Zoek aan de rechterkant alle foto's op die u wilt bekijken. Nuttig is dat u bestanden uit verschillende mappen kunt selecteren. Beslis hoeveel seconden er tussen de dia's moeten zitten. Het is leuk om een willekeurige volgorde te selecteren en een mp3-bestand als achtergrondmuziek af te spelen. Ook voegt u indien gewenst teksten toe. Klik op de knop Speel diavoorstelling om deze te starten.

©PXimport

05. Tekenpallet

Wanneer u een pijltje, penseelstreek, of een simpele vorm wilt toevoegen aan de afbeelding, dan regelt u dat met het Tekenpallet. U opent dit onderdeel via Bewerken / Tekenpallet tonen. Er verschijnt een verplaatsbaar dialoogvenster in beeld, waarmee u simpele elementen aan de foto toevoegt. De dikte van de lijnen selecteert u in het tekstveld onder Grootte. Verder hebt u de mogelijkheid om vlakken op te vullen, waarbij u uiteraard zelf de voor- en achtergrondkleur bepaalt. Tevens kunt u een gum gebruiken om een ongewenst gedeelte van de afbeelding weg te halen.

©PXimport

06. Weergaveopties

U beslist zelf op welke wijze u de afbeeldingen in IrfanView wilt weergeven. Ga in het menu naar Weergave / Weergave opties. Handig is de mogelijkheid om de foto's aan te passen aan de grootte van het venster. Op die manier hoeft u geen schuifknoppen te gebruiken om de foto in beeld te brengen. Verder kunt u er ook voor kiezen om de werkelijke grootte van de afbeelding te tonen. In het menuonderdeel Weergave beschikt u ook over opties om bepaalde werkbalken te verbergen of een volledig scherm te activeren.

©PXimport

Skins

Vindt u de standaardinterface van IrfanView er nogal oubollig uitzien? Geen probleem, want u vervangt moeiteloos de knoppenbalk. U gaat eerst naar IrfanView en klikt op Toolbar skins. Vervolgens maakt u een keuze door op een ontwerp te dubbelklikken, waarna u het zip-bestand uitpakt naar de map C:\Program Files\IrfanView\Toolbars. U activeert de nieuwe knoppenbalk door te navigeren naar Eigenschappen / Werkbalk. Ten slotte klikt u op de juiste naam en bevestigt u met OK

©PXimport

07. Uitsnede maken

Bij foto's waarop alleen het onderwerp belangrijk is, maakt u eenvoudig een uitsnede. Op die manier wordt u bijvoorbeeld niet afgeleid door een hinderlijke achtergrond en bovendien is het een efficiënte manier om een afbeelding kleiner te maken. Eerst maakt u met de cursor een selectie door een vierkant te plaatsen rond het betreffende onderwerp. Vervolgens gaat u naar Bewerken / Selectie uitsnijden. De foto wordt direct aangepast. Navigeer naar Bestand / Opslaan als om de bewerking te bewaren. Let op dat u hierbij de juiste locatie en een geschikt bestandsformaat kiest.

©PXimport

08. Panorama afbeelding

Bij het fotograferen vanaf een uitkijktoren is het onmogelijk om het volledige uitzicht op een foto vast te leggen. Gelukkig biedt IrfanView daarvoor een nuttige oplossing, u kunt afbeeldingen aan elkaar plakken. U opent het juiste menu via Afbeelding / Maak panorama afbeelding. Klik op Afbeeldingen toevoegen en zoek de bestanden op. Middels de knoppen Omhoog en Omlaag plaatst u ze in de goede volgorde. Klik op Maak panorama om het resultaat te bekijken en sla het eventueel op. Het is ook mogelijk om de afbeeldingen verticaal onder elkaar te plaatsen.

©PXimport

09. Grootte wijzigen

Het wijzigen van de grootte van een afbeelding kan nodig zijn wanneer het bestand aan bepaalde afmetingen moet voldoen voor een website of een fotoboek. Ga naar Afbeelding / Grootte wijzigen. Bij de optie Nieuwe grootte wijzigt u handmatig de afmetingen voor de breedte en hoogte. U gebruikt hierbij de eenheden pixels, centimeters of inches. Tevens kunt het percentage van de verhoudingen wijzigen. Verder ziet u aan de rechterkant enkele standaardafmetingen staan die u kunt kiezen. Sluit het dialoogvenster met OK en sla de bewerking op.

©PXimport

10. Rode ogen corrigeren

Als u weleens portretfoto's met flitslicht maakt, dan herkent u vast de rode ogen. Deze ontstaan doordat de pupillen niet snel genoeg reageren op het omgevingslicht, waardoor er rode bloedvaten van het netvlies te zien zijn. De meeste fotobewerkingsprogramma's hebben een functie om het op een realistische manier te corrigeren. Gebruik de zoom-knop met het vergrootglas om de ogen goed in beeld te brengen en maak een zorgvuldige selectie met de cursor. Navigeer in het menu daarna naar Afbeelding / Rode ogen reductie.

©PXimport

11. Horizon recht maken

De meeste mensen fotograferen een beetje schuin, omdat het lastig is om een camera zonder statief helemaal recht te houden. Foto's met een scheve horizonlijn zijn bepaald geen streling voor het oog. Gelukkig is het met IrfanView mogelijk om de afbeelding te draaien, waardoor u de horizon rechtmaakt. Open het Tekenpallet via Bewerken / Tekenpallet tonen en klik op het Rotatiegereedschap. Trek vervolgens een lijn met de cursor langs het gedeelte waarlangs de afbeelding zich horizontaal moet uitlijnen. Zodra u de muisknop loslaat, bekijkt u direct het resultaat.

©PXimport

12. Klonen

Het is vervelend als een vlekje of een ongewenst onderwerp de foto verpest. Wanneer het hinderlijke element zich op een neutrale achtergrond bevindt, poetst u het met behulp van de functie Klonen gemakkelijk weg door een identiek gedeelte van de foto te verplaatsen. Ga naar Bewerken / Tekenpallet tonen en selecteer het Kloongereedschap. Klik eerst met de rechtermuisknop op de plek waar de pixels vandaan moeten komen en klik vervolgens met de linkermuisknop op het hinderlijke gedeelte. De grootte van het kloongebied bepaalt u in het Tekenpallet.

©PXimport

13. Teksten toevoegen

Om iets te verduidelijken plaatst u gemakkelijk een tekst binnen een afbeelding. Maak met de cursor een selectie op de plek waar u een tekst wilt invoegen. Ga daarna naar Bewerken / Tekst toevoegen aan selectie. Typ de gewenste woorden en klik op de knop Kies Lettertype. Selecteer een mooi lettertype en pas de lettergrootte naar eigen inzicht aan. Ook kunt u een andere kleur selecteren en de tekst cursief, vet of onderstreept weergeven. Verder lijnt u de woorden links, rechts of in het midden uit. Bevestig met OK om de tekst definitief te plaatsen.

©PXimport

14. Randen

Voor een leuk effect voorziet u de kiekjes van een aantrekkelijke rand of lijst. Zoek een geschikte foto op en navigeer naar Afbeelding / Rand/Lijst toevoegen. De verschillende opties worden vervolgens in een lijstje weergegeven. Bij Frame colors selecteert u één of meerdere kleuren. U bepaalt de dikte door bij de optie Frame size de waarde voor het aantal pixels te wijzigen. In het Preview-venster ziet u direct wat voor effect de rand heeft. Bevestig met de knop OK om de rand aan de foto toe te voegen. Vergeet overigens het bestand niet op te slaan als u de bewerking wilt behouden.

©PXimport

15. Kleuren corrigeren

Bent u niet tevreden met de kleuren van uw foto? Gelukkig doet u daar eenvoudig iets aan! Open het juiste menu via Bewerken / Kleuren aanpassen. U ziet twee afbeeldingen naast elkaar, zodat u gemakkelijk de nieuwe en de oorspronkelijke foto met elkaar vergelijkt. Gebruik de schuifknoppen bij Contrast, Gamma correctie en Verzadiging om de weergave aan te passen. Verder stelt u naar eigen inzicht een andere kleurbalans in door te spelen met de waarden van de primaire kleuren rood, groen en blauw. Ten slotte hebt u ook de mogelijkheid om de Helderheid te wijzigen. Sluit het dialoogvenster met OK.

©PXimport

Transparantie

Helaas kan IrfanView niet omgaan met transparante afbeeldingen. Transparante vlakken worden in het programma namelijk zwart weergegeven en ook als u het bestand opslaat, blijft deze kleur onveranderd. Bij fotobewerkers die wel overweg kunnen met 'doorzichtige' plaatjes, ziet u in de meeste gevallen een witte kleur of blokjes. Als u dergelijke afbeeldingen wilt bewerken, kunt u daarom beter het gratis programma GIMP gebruiken.

©PXimport

Opslaan voor het web

Als u alle extensies voor IrfanView uit stap 21 hebt geïnstalleerd, dan slaat u afbeeldingen gemakkelijk aangepast op zodat ze geschikt zijn voor internet. Dat is nuttig indien u wilt dat afbeeldingen op uw website snel worden geladen. U opent het juiste onderdeel via Bestand / Opslaan voor het Web. Bij plaatjes met een hoge resolutie, geeft de software eerst de gelegenheid om de afmetingen te verkleinen. Vervolgens maakt u in een nieuw dialoogvenster de keuze tussen jpg, gif of png en stelt u de kwaliteit in. U ziet direct wat voor effect de wijzigingen hebben, waarbij u meteen controleert hoe groot het bestand wordt. U slaat met Save de bewerkte afbeelding op.

16. Effecten toepassen

Afbeeldingen kunt u een bijzonder effect geven, zoals regendruppels, olieverf of sepiakleur. Zoek een foto op en maak eventueel een selectie. Navigeer in het menu naar Afbeelding / Effecten / Effectenkiezer. U ziet de oorspronkelijke en de nieuwe foto staan. Aan de linkerkant bevindt zich een lijstje met alle effecten die u desgewenst toepast. Zo stelt u met de optie Blur 2 met behulp van schuifknoppen een vervaging in, om bijvoorbeeld een persoon onherkenbaar te maken. Ook Radial Blur en Zoom Blur kunt u hiervoor gebruiken. Maak een keuze en sluit af met OK.

©PXimport

17. Foto's converteren

U kunt IrfanView gebruiken om foto's om te zetten naar een ander bestandsformaat. Ga naar Bestand / Groepsconversie/Hernoemen, zoek de afbeeldingen op en sleep ze naar het onderste deelvenster. U kunt hiervoor ook de knoppen Toevoegen of Alles toevoegen gebruiken. Bepaal in het uitrolmenu bij Uitvoerformaat het juiste grafische formaat en selecteer onder Doelmap de gewenste locatie. U klikt vervolgens op Start, waarna het proces begint. Overigens gebruikt u het dialoogvenster Groepsconversie tevens om meerdere bestanden een andere naam te geven.

©PXimport

18. Tegelijk bewerken

Zodra u dezelfde bewerkingen op meerdere foto's tegelijk wilt toepassen, kunt u veel tijd besparen. Ga naar Bestand / Groepsconversie/Hernoemen. Voeg de foto's toe en plaats een vinkje voor Gebruik geavanceerde opties. Klik op de knop Geavanceerd, zodat er een nieuw scherm verschijnt met talloze functies. U hebt bijvoorbeeld de mogelijkheid om alle afbeeldingen tegelijk te verkleinen of uitsneden te maken. Daarnaast past u het contrast aan en verandert u de kleurbalans. Maak een keuze en klik op OK. Met Start begint het omzettingsproces.

©PXimport

19. Externe bewerkers

Mocht IrfanView een geavanceerde bewerking niet uit kunnen voeren, dan doet u vanuit het programma rechtstreeks een beroep op andere fotobewerkingssoftware. Klik in het menu op de knop Eigenschappen en ga naar de optie Overige. Kies onder Externe bewerkingsprogramma's instellen voor Bladeren en zoek het exe-bestand van de betreffende software op, bijvoorbeeld Photoshop Elements of GIMP 2. U voegt maximaal drie programma's toe. Sluit het menu met OK. Via Bestand / Open met bewerker start u de foto direct met het andere pakket op.

©PXimport

20. Bureauachtergrond

Hebt u een foto naar tevredenheid bewerkt, dan wilt u deze wellicht op uw bureaublad gebruiken. Ga naar Opties / Als bureaublad achtergrond instellen, waar u de keuze hebt uit vier opties. Gecentreerd weergeeft de foto in het midden, waardoor mogelijk een gedeelte buiten het beeldscherm valt. De optie Naast elkaar gebruikt u als er meerdere monitors op de computer zijn aangesloten. Met behulp van Spreiden past het formaat van de afbeelding zich aan aan de grootte van het beeldscherm. Als u niet wilt dat de weergave wordt uitgerekt, kiest u voor Spreiden (proportioneel).

©PXimport

21. Plugins

U voegt simpel extra functies toe door middel van uitbreidingen. Surf naar IrfanView en klik aan de linkerkant op PlugIns. U maakt het voor uzelf gemakkelijk door middels één exe-bestand alle beschikbare extensies te installeren. Klik op de link Software.com - download IrfanView plugins en vervolgens onderaan de webpagina op Download Irfanview Plugins Now. Zorg ervoor dat IrfanView is afgesloten, alvorens u de installatiewizard doorloopt. Na installatie beschikt u onder meer over mogelijkheden om foto's te e-mailen en video's te openen.

©PXimport

Arlo is geen onbekende naam op de markt voor beveiligingscamera's. Met de Essential 3-lijn wil het bedrijf beveiligingscamera's uitbrengen die voldoen aan allerlei (kwaliteits)eisen, voor een zo laag mogelijk bedrag. Lukt dat met de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom?

De Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom-beveiligingscamera voor buiten en binnen heeft een prijskaartje van 199,99 euro voor een set van twee camera's. Een enkele camera kost 149,99 euro. Dat is 150 euro minder dan de uitstekende buitencamera die we onlangs van Eufy getest hebben. Op het eerste gezicht biedt het systeem twee slimme onderdelen aan, namelijk een Early Warning System (dat dreiging kan spotten voordat het uit de hand loopt) en een handig ontwerp dat privacy hoog in het vaandel heeft.

Handig ontwerp, onhandige kabel

Om met dat laatste te beginnen: de binnenlens draait automatisch omlaag als de camera uit staat. Een kleiner sluiter had ook gekund, maar dit past perfect bij het karakter. In de actieve modus volgt de camera beweging stil en accuraat. Maar als je wil, kun je alles ook handmatig volgen via een optie binnen de app. Verder is deze camera uitgerust met een handige led-lamp en een sirene.

©Wesley Akkerman

Het grootste nadeel aan het ontwerp is dat de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom altijd een stroomkabel nodig heeft. Er zit géén accu in de beveiligingscamera. Aangezien het de bedoeling is dat je dit model aan een plafond of muur bevestigt, moet je dus rekening houden met kabelmanagement. Bovendien is er geen lokale opslagmogelijkheden aanwezig. Als je beelden voor later wilt bewaren, dan moet je een abonnement bij Arlo afnemen.

Duidelijke app, soms feed met ruis

De Arlo-app hebben we al we vaker geprezen om zijn heldere interface en handige functies, zoals inloggen met je vingerafdruk – en daar is niets aan veranderd. De 2k-videofeed is scherp en kleurrijk, maar heeft soms ook last van wat ruis wanneer je de camera buiten ophangt. De app biedt verder veel instellingen: van objectdetectie en privacyzones tot routines en vaste pan/tilt-posities. Mocht dit je eerste pan/tilt-camera zijn, houd dan wel rekening met een (korte) leercurve.

©Wesley Akkerman

Heel fijn aan de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom is dat je nachtzicht in kleur hebt. Daardoor zie je duidelijker wat er in je directe omgeving gebeurt dan wanneer je alleen naar grijstinten kijkt. De twee-weg audio is duidelijk en goed verstaanbaar. Je voorkomt een audio-feedbackloop (een pieptoon) door je telefoon niet vlak naast de camera te houden terwijl je spreekt. In de praktijk merk je daar weinig van, omdat je deze functie meestal gebruikt wanneer je niet thuis bent.

Arlo Intelligence

Arlo verbetert zijn software met Arlo Intelligence (kortweg: AI), dat unieke features toevoegt die vaak nog in bèta zijn. Een voorbeeld is de ingebouwde herkenning van vlammen, die sneller kan reageren dan een traditionele rookmelder. Een andere AI-functie maakt gedetailleerde samenvattingen van gebeurtenissen. Deze (nog in bèta) beschrijven veel preciezer wat er gebeurt: bijvoorbeeld dat een pakket wordt verplaatst, in plaats van alleen een algemene bewegingsmelding.

De meest essentiële functies zitten echter achter een betaalmuur. Zonder Arlo-abonnement mis je veel. Voor belangrijke features zoals video-opnames (zelfs van incidenten), automatische noodhulp en het instellen van specifieke activiteitenzones moet je namelijk maandelijks betalen.
Ja, de camera is functioneel zonder abonnement - maar voelt zonder abonnement wel erg kaal aan. Zo mis je zelfs basale opnamemogelijkheden, vanwege het gebrek aan SD-kaartondersteuning.

©Wesley Akkerman

We willen best begrijpen dat je voor een aantal functies moet betalen, omdat Arlo ook zijn eigen systemen moet trainen en onderhouden. Maar beelden zelf kunnen opslaan, zonder maandelijkse of jaarlijkse kosten, zien we toch echt als een basisfunctie. Nu is 5,99 euro per maand of 59,90 euro per jaar nog te overzien voor een enkele camera. Maar als je meer Arlo-producten gebruikt, dan kunnen de kosten al snel hoog oplopen (respectievelijk 12,99 of 129,90 euro).

Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom kopen?

Ondanks dat we onder de indruk zijn van de hardware-kwaliteiten van de Arlo Essential 3 2K-Pan-Tilt-Zoom zijn we toch minder geneigd het systeem direct aan te bevelen. Zeker wanneer je meer uit het systeem wilt halen, moet je bereid zijn dieper in de buidel te tasten. Met een Eufycam S4 ben je aanvankelijk meer kwijt bij de aanschaf, maar daar kun je op de langere termijn veel geld besparen – daar zitten essentiële functies namelijk niet achter een betaalmuur.

Na de telefoon en het horloge is nu het gehoorapparaat aan de beurt om te veranderen in een altijd-online slim apparaat. En daarbij gaat deze kleinste aller wearables, dankzij AI, neurale netwerken en de allernieuwste bluetoothvariant er meteen vol in. Van verguisd medisch hulpmiddel tot een soms noodzakelijke, maar ook steeds handiger gadget. Dat ook Apple zich nu in deze markt begeeft, zegt immers wel iets.

Een miljoen Nederlanders leven met slechthorendheid. Het hindert ze bij het luisteren naar muziek, het kijken naar de televisie en vooral bij de communicatie met anderen. Omdat slechthorendheid niet tot nauwelijks te herstellen is, blijft er weinig anders over dan het ondersteunen van het gehoor via een gehoorapparaat. Goed afgesteld dempt dit het omgevingsgeluid en versterkt belangrijke signalen zoals stemmen van andere mensen in een gesprek. Gehoorapparaten en draadloze oordopjes lijken op het eerste gezicht twee totaal verschillende producten: het een medisch hulpmiddel, het ander een gadget voor muziek, bellen en entertainment. Toch is deze scheidslijn de afgelopen jaren snel vervaagd. 

Een neuraal netwerk in het oor

Gehoorapparaten en draadloze oordopjes maken gebruik van vergelijkbare en vaak zelfs dezelfde technologieën: krachtige microfoons, digitale signaalverwerking, draadloze verbindingen en zelfs neurale netwerken en kunstmatige intelligentie. Moderne gehoorapparaten kunnen telefoongesprekken en muziek streamen, omgevingsgeluid filteren en zich automatisch aanpassen aan verschillende luisteromstandigheden: allemaal functies die ooit waren voorbehouden aan high-end audioapparatuur en premium headsets.

Tegelijkertijd hebben oordopjes functies gekregen als transparantiemodus, spraakversterking en gepersonaliseerd luisteren: technieken die rechtstreeks uit de gehoortechnologie komen. Volgens Apple zijn de AirPods Pro 2 daarom ook geschikt om als gehoorapparaat te worden gebruikt voor iedereen boven de 18 jaar met licht tot matig gehoorverlies. En ook Jabra, Sennheiser en Sony bieden soortgelijke oplossingen.

Wat is slechthorendheid?

Slechthorendheid wil zeggen dat iemand minder hoort dan gemiddeld. Het menselijk gehoor bestrijkt het geluidsspectrum van grofweg 20 Hz tot 20 kHz (20.000 Hz). De hoge tonen (richting de 20 kHz) verliest ieder mens al op jonge leeftijd, zoals ook bij eigenlijk iedereen het gehoor over de rest van het spectrum bij stijgende leeftijd achteruitgaat. Slechthorenden hebben boven-standaard verlies van het hoorvermogen op het hele spectrum of, en dat komt vaker voor, delen van het spectrum. Dit verlies kan aan één of aan beide oren zijn, en is zelden aan beide oren gelijk. De mate waarin gehoorverlies moet worden gecompenseerd verschilt dus per oor en verandert ook nog eens met de tijd. 

OTC of conventioneel

Wie via de conventionele route een gehoorapparaat koopt, doet dat veelal via een audicien of audioloog. De gehoorspecialist meet het gehoorverlies en stelt een oplossing op maat voor. Vaak zal dit een gehoorapparaat zijn, specifiek afgestemd op de persoonlijke situatie. Voor iedereen met licht tot matig gehoorverlies is er een alternatief: het OTC-gehoorapparaat. OTC staat voor over-the-counter, oftewel: vrij verkrijgbaar, zonder tussenkomst van een specialist. Vergelijk het met een leesbril die je bij de drogist koopt. Deze apparaten zijn doorgaans goedkoper en direct aan te schaffen: snel, simpel en zonder afspraak. Maar er zijn ook nadelen. OTC-apparaten bieden geen maatwerk, hebben minder instelmogelijkheden en de geluidskwaliteit is doorgaans minder dan bij een professioneel afgesteld apparaat. Ook zijn ze meestal niet medisch gecertificeerd en worden ze niet vergoed door de zorgverzekering.

Cross-over van headsets en oordoppen

Is voor consumenten een gehoorapparaat iets totaal anders dan een set draadloze oordopjes, fabrikanten zien al heel lang hoe nauw deze productgroepen met elkaar verbonden zijn. Merken als Sony, Apple, Sennheiser en Jabra gebruiken hun kennis van headsets en oordoppen om een positie op de markt voor gehoorapparaten te krijgen. Andere merken, zoals Sonova, WS Audiologie, Dermant, GN, Starkey en Amplifon zijn daarin al decennia actief. Ze zijn door hun specialistische producten minder bekend, maar soms toch dichterbij dan menigeen denkt. Jabra en de SteelSeries-gamingproducten, waaronder headsets, zijn eigendom van GN. Sennheiser is eigendom van Sonova, de wereldmarktleider bij gehoorapparaten. En ondanks dat het zelf veel geluidskennis in huis heeft, werkt Sony nauw samen met WS Audiologie.

Apple AirPods Pro 2 als gehoorapparaat

Wie op de Apple-site de AirPods Pro 2 bekijkt, leest als snel van alles over gebruik van de oordopjes als gehoorapparaat. De basis hiervoor is de ruisonderdrukking van de AirPods Pro 2 en de mogelijkheid om met die oortjes zelf een gehoortest uit te voeren. Zo’n test bepaalt de mate van gehoorverlies en is de basis voor de afstelling van een gehoorapparaat. Doorgaans gebeurt dit door een audicien of in een audiologisch centrum, maar de AirPods Pro 2 kunnen het dus ook.

De manier van testen is ook niet heel anders. In combinatie met iPhone of iPad laat de AirPods Pro 2 een reeks tonen horen op verschillende frequenties en volumes. Door telkens wanneer je een geluid hoort op het scherm van de telefoon of tablet te klikken, leert de app welke geluiden wel en niet worden waargenomen en op welk volume.

De test wordt voor het linker- en rechteroor apart doorlopen om de gehoorschade per oor te meten. Vervolgens wordt een persoonlijk profiel gemaakt, waarbij toonhoogtes die niet of minder goed gehoord worden, voortaan versterkt worden afgespeeld. Volgens Apple is de meting goed genoeg, maar komt een audiogram van een hoorzorgprofessional mogelijk beter overeen met het actuele gehoorvermogen. Heb je zo’n audiogram, dan is het ook mogelijk die in te laden en te gebruiken voor het persoonlijk profiel.

Een audiogram lezen

Een audiogram is de grafische weergave van iemands gehoor. Het wordt gebruikt om de mate van gehoorverlies weer te geven. Een audiogram heeft twee assen, op de verticale staat de toonsterkte in decibel (dB), op de horizontale de toonfreguentie/toonhoogte in hertz (Hz). De punten in de audiogram laten zien wat iemand nog hoort (de gehoordrempel). Een audiogram bestaat altijd uit een curve voor het rechter- en een voor het linkeroor. In het algemeen geldt dat hoe hoger de lijnen in het audiogram zijn, hoe beter het is.

Luister je wel?

Met de ruisbeheersing (zoals Apple het noemt) ingesteld op Transparantie, functioneren de AirPods Pro 2-oordopjes als gehoorapparaat. Ze filteren wat zij denken dat ongewenst geluid is en versterken wat op basis van de meting versterkt moet worden. Gesprekken een-op-een en in kleine groepen zijn duidelijk beter verstaanbaar, in grote groepen en lawaaiige omgevingen zoals een restaurant schieten de AirPods Pro 2 nog tekort.

Volume, balans en toon van het geluid kunnen via de app worden aangepast en ook zijn er instellingen om het volume van media aan te passen aan het omgevingsgeluid of wanneer een gesprek wordt gestart. Een echte fijnmazige equalizer ontbreekt en het lukt ook niet het geluid van de Microsoft Natural Keyboard Pro (het favoriete toetsenbord van de auteur van dit artikel) dat door de AirPods Pro 2 onwerkbaar hard versterkt wordt, te temmen zonder de werking als gehoorapparaat teniet te doen.

Zichtbaarheid

Een beperking om de AirPods Pro 2 als gehoorapparaat te gebruiken is de accuduur. Met zes uur bij onafgebroken gebruik kom je een werkdag niet door. De grootste drempel is de vormgeving. De AirPods Pro 2 zijn relatief groot, opvallend wit en zeer zichtbaar. Iedereen weet bovendien dat ze gemaakt zijn om naar muziek of andere media te luisteren en mensen vermoeden dan ook dat je dat doet. Iedereen met wie je praat, zal vermoeden of denken dat je juist geen contact wilt. Men wil je niet storen bij wat men denkt dat je doet. Uitleggen dat je de oortjes gebruikt om deel te nemen aan het gesprek helpt, maar is niet altijd voldoende.

Een audiogram maken zonder Apple

Benieuwd naar de kwaliteit van het eigen gehoor, maar niet in het bezit van een stel AirPods Pro 2? Met een iPhone en de Mimi-app is het mogelijk ook met andere oortjes de gehoorkwaliteit te meten. De app werkt het best met oortjes van Beats, Bose, JBL, Nothing, Samsung, Skullcandy en Sony. Met een andere headset of oordoppen werkt de test ook, maar is de meting minder betrouwbaar.

Ook voor Android zijn er apps om een gehoormeting te doen, zoals Gehoortest en Hearing Test. Samsung heeft geen eigen gehoortest-app en ook geen roadmap voor draadloze oortjes die als gehoorapparaat te gebruiken zijn, zo laat het bedrijf ons weten.

Conventionele gehoorapparaten

Gehoorapparaten zijn er in verschillende modellen, maar bijna allemaal klein en niet of nauwelijks zichtbaar. Ze hinderen hierdoor ook niet in de communicatie zoals de AirPods Pro 2 dat wel doen. Gehoorapparaten worden bijna uitsluitend via een audicien of audiologisch centrum gekocht waarbij de professional de hoortest doet en adviseert bij de productkeuze. Gehoorapparaten zijn echt fors duurder dan bijvoorbeeld een set AirPods Pro 2.

In 2013 introduceerde GN met de ReSound LiNX een gehoorapparaat dat met een iPhone verbonden kon worden en waarmee bijvoorbeeld het volume kon worden aangepast en ook streaming mogelijk werd. De basis hiervoor was de Apple-implementatie van Bluetooth Low Energie (BLE) bekend als Made for iPhone (MFi). Het door Google ontwikkelde MFi-alternatief ASHA (Audi Streaming or Hearing Aids) werd nooit een succes. Het maakte vooral duidelijk dat er behoefte was aan een platformonafhankelijk communicatieprotocol met ondersteuning voor zowel iOS als Android zoals Sonova dat met zijn universele bluetooth-ondersteuning altijd al bood.

BLE Audio en Auracast

De toekomst van connectiviteit voor gehoorapparaten én oordopjes heten Bluetooth LE Audio en Auracast. Twee open standaarden die de efficiënte LC3-codec gebruiken voor betere geluidskwaliteit bij lager energieverbruik. Bovenop BLE Audio komt Auracast. Dit is een vorm van multi-stream audio die goed te vergelijken is met wifi. Met Auracast kunnen meerdere mensen tegelijk naar dezelfde audio luisteren, bijvoorbeeld in theaters, op vliegvelden maar ook tijdens vergaderingen. Had MFi de mogelijkheid een smartphone als remote-microfoon te gebruiken voor één persoon met gehoorverlies, met Auracast kan het dan voor meerdere gebruikers. Auracast kent nog wel enkele uitdagingen zoals een vertraging van enkele milliseconden waardoor het nu nog minder geschikt is voor scenario’s waarin beeld en geluid synchroon moeten lopen. Een aparte ontvanger die de gehoorapparaten verbindt met de tv heeft dan nog altijd voordelen.

Op dit moment is het aantal gehoorapparaten dat Bluetooth LE Audio en Auracast ondersteunt nog beperkt. GN biedt het op enkele modellen en heeft een Auracast Assistant in de smartphone-app geïntegreerd. Bij de nieuwste gehoorapparaten van Sonova is de hardware geschikt, maar is een firmware-update nodig die te activeren. Apple ondersteunt momenteel noch BLE Audio noch Auracast. Volgens PR-manager Martijn Kroonstuiver van Apple is Auracast wel een geweldige volgende stap. Onbekend is of en wanneer Apple het gaat ondersteunen.

Maximale marktwerking, minimale inspraak

“Nergens heeft marktwerking in de zorg zulke negatieve effecten als bij hoortoestellen,” aldus de landelijke KNO-artsenvereniging. Stichting Hoormij, de belangenvereniging van mensen met gehoorproblemen, de Consumentenbond en het Zorginstituut Nederland delen deze kritiek: de koper heeft nauwelijks keuzevrijheid, ziet niet wat er beschikbaar is en krijgt zelden het hoortoestel dat hij nodig heeft. De keuze wordt vergaand bepaald door de audicien en de verzekeraar. De eerste is lang niet altijd onafhankelijk, de tweede bepaalt welke toestellen worden vergoed: maximaal 75 procent voor categorie 1 t/m 5. De beste (categorie 6) worden helemaal niet vergoed, ook niet als een specialist ze nodig vindt bijvoorbeeld vanwege werk of andere omstandigheden. De kosten die kunnen oplopen tot 6000 euro zijn dan geheel voor eigen rekening. 

AI en neurale netwerken

In de nieuwste premium modellen van bijna alle fabrikanten zit eigen hard- en software voor kunstmatige intelligentie. Neurale netwerken zijn uitermate geschikt om patronen te herkennen en worden ingezet om nog beter te begrijpen welk geluid relevant is en ook welke stemmen. Dus niet de harde prater van twee tafels verderop, maar de personen aan de eigen tafel. Het resultaat in een restaurant was met de Phonak Audéo Sphere Infinio gehoorapparaten duidelijk beter dan met de AirPods Pro 2. Ook werd het geluid van het Microsoft-toetsenbord niet versterkt.

Het gebruik van AI kost veel rekenkracht en betekent dat de maximale gebruiksduur van dit specifieke model bijvoorbeeld teruggaat van zeventien uur zonder AI naar zes uur bij maximaal gebruik van AI. De AI afhankelijk van het omgevingsgeluid automatisch te laten in- en uitschakelen levert genoeg tijdswinst op om een werkdag door te komen. Dat kan ook met tussentijds even kort opladen. Fabrikanten wachten met smart op innovaties in batterijtechniek om behalve voor het geluid, AI ook te kunnen gebruiken voor andere innovaties zoals spraakassistenten of live-vertaling.

App en data

Belangrijk bij al deze functionaliteit is de app. Apple gebruikt voor de AirPods Pro 2 vooral de Gezondheidsapp in iOS, maar voegt slimmigheidjes toe. Zo krijgen de AirPods Pro 2 een prominente plek in het instellingenmenu van iOS zodra de iPhone met de oortjes is verbonden. Apps van de traditionele gehoorapparatenfabrikanten hebben snel bijgeleerd. Phonak, dat nooit MFi heeft omarmd maar altijd de volledige klassieke bluetooth heeft ondersteund, heeft een uitgebreide app met identieke functionaliteit binnen iOS en Android.

Een gehoortest ontbreekt, maar wel kunnen eigen profielen worden gemaakt voor verschillende situaties, zoals in een restaurant of theater, en is eenvoudig hiertussen te wisselen. Ook zijn eerste Health-functies aanwezig. De gehoorapparaten tellen nu al stappen en calorieën, maar dit gaat ongetwijfeld in de toekomst nog verder uitgebreid worden.

Zoals we in een eerder artikel over de waarde van gezondheidsdata van smartwatches zagen, is in het oor een zeer betrouwbare plek om bijvoorbeeld veranderingen in de temperatuur te meten. Ook ligt vanwege de toch vaak iets hogere leeftijd van de gebruikers zoiets als valdetectie en automatische alarmering erg voor de hand.

Conclusie

De technologische kruisbestuiving tussen gehoorapparaten en draadloze oordoppen zorgt ervoor dat beide apparaten slimmer, compacter en beter afgestemd zijn op persoonlijke audiobehoeften. Mediagebruik en gebruiksgemak verbeteren razendsnel en beloven met de komst van Bluetooth LE Audio en Auracast nog veel beter te worden. Vooral gehoorapparaten hebben een enorme sprong gemaakt en combineren de kwaliteit van oordoppen met de geluidskwaliteit van gehoorapparaten. Het is spijtig dat de Nederlandse zorgverzekeraars deze innovaties niet belonen maar juist ontmoedigen.