Als je naar het buitenland op vakantie gaat wil je goed voorbereid zijn. Maar is het ook verstandig om je geliefde smartphone mee te nemen? Net als je identificatiebewijs kan je apparatuur ook flink worden gecontroleerd bij de grens. In de Verenigde Staten zijn er zelfs plannen in gang gezet om de wachtwoorden van reizigers op te eisen. Op vakantie gaan kan op deze manier een grote impact hebben op je privacy. Het is handig te weten welke rechten je hebt als om inzage in jouw spullen of gegevens wordt gevraagd, dan kun je zelf ook een duidelijke grens stellen. Hier lees je alles over privacy op reis.

Of je nu met de auto, boot of met het vliegtuig naar het buitenland gaat: je loopt de kans te worden doorgelicht door de Koninklijke Marechaussee of de douane. De marechaussee heeft een militaire status en controleert voornamelijk personen en hun reisbestemming. Dit in tegenstelling tot de douane die zich meer richt op de doorvoer van goederen. Wanneer je langs de douane gaat, kan het zijn dat de controle verder gaat dan een visuele inspectie van je bagage. De inhoud van je laptop en je bagage kan steekproefsgewijs worden onderzocht op illegaal gekopieerde software. Als blijkt dat je meer dan drie illegale cd’s of dvd’s bij je hebt, of illegaal gedownloade software en games op je laptop hebt staan, kan alles door de Douane in beslag worden genomen en moet je waarschijnlijk een boete betalen. Deze strikte omgang met namaak is een gevolg van de Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) waar veel landen zich bij hebben aangesloten.

Om doorzoeking van je bagage te voorkomen kun je het best binnen de Europese Unie (EU) op vakantie gaan. In de EU is namelijk op grond van het Schengen-verdrag sprake van vrij verkeer van kapitaal, goederen, diensten en personen. Recent is het Schengenverdrag onder vuur komen te liggen omdat IS-terrorist Amri na de aanslag op een kerstmarkt in Duitsland ongestoord kon doorreizen naar Nederland. Dit geeft aan dat scherpere controle van de grens door de marechaussee misschien toch noodzakelijk is. Toch is het goed om per controle af wegen welk belang eigenlijk zwaarder weegt: het privacybelang of het veiligheidsbelang. Het kan zijn dat bepaalde veiligheidsmaatregelen niet bijdragen aan de veiligheid, maar er wel voor zorgen dat persoonsgegevens van reizigers onnodig in allerlei systemen worden verwerkt. Daarom worden de systemen van de douane en marechaussee onderworpen aan onafhankelijke toezichthouders die vaststellen of wordt voldaan aan de privacywetgeving.

©PXimport

Bedrijfsgeheimen bewaken

Schade aan apparatuur en gegevensdragers

Als je op reis waardevolle gegevens wilt beschermen zul je allereerst rekening moeten houden met het feit dat je apparatuur fysieke schade kan oplopen tijdens de controle of bagageafhandeling. Er wordt zeker bij de afhandeling van ruimbagage niet bepaald zachtzinnig met je tassen en koffers omgesprongen. Ruimbagage wordt bovendien doorgelicht met veel krachtiger scanners dan die bij de handbagagecheck en het is niet per definitie zeker of digitale datadragers en chips dat altijd ongeschonden doorstaan. Dus neem laptops, tablets, smartphones en losse datadragers bij voorkeur mee als handbagage. Ook onontwikkelde ‘ouderwetse’ filmrolletjes kunnen beschadigd raken door de krachtige ruimbagagescanners, dus neem ook deze mee als handbagage. Op de site van Kodak kun je uitgebreide informatie vinden over het meenemen van onontwikkelde filmrolletjes in het vliegtuig.

©PXimport

Gebruiksvriendelijke controle bij luchthavens

Er wordt op internationale vliegvelden veel geïnvesteerd in het zo effectief en prettig mogelijk inrichten van de grenscontrole. Zo wordt op luchthaven Schiphol zelfs bij de vormgeving van de centrale beveiligingschecks rekening gehouden met de gemoedstoestand van reizigers. Door gebruik te maken van natuurlijke materialen, rustige kleuren en geluiddempende maatregelen in de controleruimten zouden reizigers minder moeite moeten hebben met doorzoeking van hun bagage. Vakantiegangers kunnen er nu al voor kiezen een intensieve screening te doorstaan zodat ze in ruil daarvoor versneld de grenscontroles kunnen passeren. Er wordt ook volop geïnvesteerd in automatisering. Voor een soepele doorloop van reizigers en bagage worden de volgende systemen ingezet:

1. Schengen Informatiesysteem II (SIS II). Dit systeem verwerkt signaleringen zoals gegevens over gezochte of vermiste personen of over gestolen goederen. Bij

SIS II wordt, ter compensatie voor het vrij verkeer binnen de grenzen van de Europese Unie een hoog beveiligingsniveau aanhouden. Dit betekent dat een gigantische hoeveelheid gevoelige gegevens wordt verwerkt om ongewenste vreemdelingen buiten de deur te houden.

1. Eurodac. In Eurodac worden de vingerafdrukken, oftewel biometrische gegevens, van iedereen die asiel aanvraagt in een EU-lidstaat opgeslagen.

2. Visum Informatiesysteem. De gegevens die nodig zijn voor een visum worden in dit systeem geregistreerd en verder verwerkt.

3. Douane Informatiesysteem. In dit weinig toegepaste systeem worden gegevens die van belang zijn voor de handhaving van douanevoorschriften verwerkt.

Doorgifte passagiersgegevens

Sinds 1 januari 2012 moeten luchtvaartmaatschappijen waaronder Schiphol verplicht passagiersgegevens verzamelen en doorsturen naar politiediensten. Hierbij gaat het om gegevens als naam, adres, creditcardnummer, plaats van bestemming en reisgezelschap. Tot nu toe vragen de Nederlandse politiediensten alleen de gegevens van vliegtuigpassagiers op en niet die van bijvoorbeeld treinreizigers. Maar er zijn al wel landen, waaronder Rusland, wiens politiediensten de wens hebben uitgesproken gegevens van passagiers die per trein of bus reizen ook standaard te gaan verzamelen. Hier staat een infographic (PDF, 800 kB) van de Rijksoverheid die het proces laat zien van reizen van buiten de EU naar Nederland.

©PXimport

Camera’s gericht op automobilisten

Naast de controlepunten op luchthavens worden ook de grenzen van de autowegen in de gaten gehouden. Zo rijden automobilisten die de grens over gaan bij België of Duitsland langs camerasysteem @migo-boras. Dit systeem is in 2012 opgesteld en werd oorspronkelijk ingevoerd om het land van herkomst van passerende auto’s te bepalen. Inmiddels worden de beelden van @migo-boras ook ingezet om voertuigcategorie, snelheid, tijd en plaats van de voertuigpassage waar te nemen. De camera’s zouden ook de gezichtsprofielen van bestuurders kunnen scannen. Dit betekent dat de mogelijkheden van dit controlesysteem in de praktijk kunnen worden uitbereid als dat noodzakelijk is voor de veiligheid.

Het fenomeen waarbij een systeem als @migo-boras niet meer alleen voor het oorspronkelijke doel wordt ingezet wordt function creep genoemd. Het optimaal benutten van technologie waarbij ook opeens nieuwe technieken als gezichtsherkenning kunnen worden ingezet kan een negatieve impact hebben op de privacy van veel reizigers. Toch is het wel een aantrekkelijke optie voor de overheid de toepassingen van dit systeem uit te breiden. Want als op deze manier terroristen uit de reizigersstroom kunnen worden gevist is dat een enorme winst voor de staatsveiligheid. Daarom moet de overheid voldoende transparant zijn over de precieze werking van de camera’s in de praktijk. Function creep gaat tenslotte ten koste van de burger die op zijn minst moet weten of hij zich onbespied kan wanen of niet. Overigens is het opmerkelijk dat de beelden van @migo-boras in Nederland niet langer dan vier weken mogen worden bewaard, maar in Duitsland en Frankrijk wel langdurig mogen worden opgeslagen.

©PXimport

Reizigerspatronen en discriminatie

Camerabeelden kunnen het werk van de marechaussee een stuk eenvoudiger maken. Wanneer op basis van de beelden vast staat dat mensenhandelaren vaak in auto’s van een bepaald merk rijden, kan de detecterende camera van de marechaussee daar op worden ingesteld. Zodra de betreffende soort auto langs komt kan een ‘hit’ worden gegeven zodat steekproeven voor controledoeleinden sneller succesvol zijn. De intuïtie waar medewerkers van de marechaussee over moeten beschikken wordt op deze manier langzaam vervangen door een geautomatiseerd systeem. De selectiecriteria waarmee de marechaussee reispatronen opstelt komt tot stand op basis van ervaring, trends in de illegale immigratie en nieuwe inlichtingen in combinatie met geanonimiseerde gegevens.

Dit betekent voor jou als reiziger dat bijvoorbeeld het in het bezit hebben van een bepaalde telefoon een reden kan zijn je extra te controleren bij de grens, als op basis van een algoritme toevallig is vastgesteld dat mensen met die telefoon vaker drugs smokkelen. Het is wel opletten, want het werken met dergelijke algoritmes brengt ook voor de douane risico’s met zich mee. Zo kunnen ze onbewust discriminerende factoren een rol laten spelen tijdens hun werk, waardoor uiteindelijk niet iedere reiziger gelijk wordt behandeld.

Vakantiecheck(in)list

Wachtwoorden gedwongen afstaan

Vanwege de ‘War on Terror’ neemt de intensiteit van grenscontroles in de Verenigde Staten toe. Zo heeft NBC News cijfers gepubliceerd waaruit blijkt dat er fors meer telefoons worden onderzocht door de douane in de Verenigde Staten zonder dat een rechter daar groen licht voor heeft gegeven. Ook de douane van het Verenigd Koninkrijk mag persoonsgegevens van mobiele telefoons uitlezen zonder concrete verdenking van de eigenaar. De bevoegdheid van de Amerikanen om wachtwoorden op te vragen strekt zich niet alleen uit tot mensen buiten de Verenigde Staten. Ook Amerikanen zelf, waaronder recent een medewerker van de NASA, moeten hun wachtwoord afgeven als daar bij de grens naar wordt gevraagd. Wanneer je eenmaal je wachtwoord hebt doorgegeven kan dat in Amerika tot wel 75 jaar worden bewaard, met alle beveiligingsrisico’s van dien.

Vanuit juridisch oogpunt zijn er heel wat bezwaren tegen het verplicht stellen van het vrijgeven van wachtwoorden. Zo geldt in Nederland het zogeheten ‘nemo tenetur-beginsel’. Die brengt met zich mee dat een verdachte niet gedwongen kan worden aan zijn eigen veroordeling mee te werken, zoals ook het geval is bij het zwijgrecht. In Nederland is het nog niet zo ver dat wachtwoorden kunnen worden afgedwongen. Zo is recent het decryptiebevel, een verplichting die een verdachte zou kunnen dwingen zijn apparatuur te ontsleutelen, geschrapt uit het Nederlandse Wetsvoorstel Computercriminaliteit III die de politie meer bevoegdheden zal geven.

Conclusie

Als je op vakantie gaat moet je er rekening mee houden dat jij, je apparatuur en je gegevens kunnen worden doorgelicht bij de grens. Buiten de Europese Unie kan die controle heel ver gaan, zoals in de Verenigde Staten waar ze je wachtwoorden kunnen opeisen. Je kunt ervoor kiezen gewoon in Nederland zelf vakantie te vieren, of op reis te gaan met zo min mogelijk apparatuur waarop privéinformatie staat en waaruit jouw manier van leven kan worden afgeleid.

©PXimport

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Vooral in de zomer is het vaak raak: code geel of code oranje wegens onweer. Weet jij wat je wél en juist níet moet doen als er een onweersbui nadert? Thuis kun je veel risico's beperken, maar juist buitenshuis – en zeker op de camping – is het opletten geblazen. In dit artikel lees je hoe je jezelf en anderen beschermt, of je nu binnen, buiten of aan het kamperen bent.

Lees ook: Regen, regen en nog eens regen … zo voorkom je wateroverlast

Thuis tijdens onweer: veilig, maar niet zonder risico's

In huis ben je relatief goed beschermd tegen blikseminslag, zeker als het gebouw voorzien is van een goede bliksemafleider. Toch zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je serieus moet nemen. Gebruik bij onweer liever geen apparaten die verbonden zijn met het stroomnet of met leidingen. Denk aan de wasmachine, een vaste telefoon of een bedrade computer. Bliksem kiest daarbij meestal de makkelijkste route naar de grond, en dat zijn vaak metalen onderdelen in huis zoals koperdraden of waterleidingen.

Trek bij voorkeur de stekkers uit het stopcontact van kwetsbare apparatuur zoals computers, tv's of de router. Een stekkerdoos met overspanningsbeveiliging biedt wel wat bescherming, maar niet bij een directe inslag. Ga liever ook niet douchen of in bad, want waterleidingen kunnen de elektrische spanning van een blikseminslag geleiden.

Ramen kun je gewoon dicht houden, en als je wilt kijken naar het natuurgeweld, doe dat dan vanaf een veilige plek binnenshuis. Zorg dat huisdieren binnen zijn en zet het alarmsysteem even uit als dat storingsgevoelig is bij blikseminslag.

Buiten bij onweer: voorkom dat je zelf bliksemafleider bent

Ben je onderweg of buiten als het begint te donderen, dan is het zaak om snel te handelen.

Onthoud: als je de bliksem ziet en binnen 10 seconden de donder hoort, zit je binnen de gevarenzone. Zoek dan zo snel mogelijk een veilige schuilplek.

De veiligste plek is een gebouw met muren en een dak – bijvoorbeeld een winkel, huis of station. Een auto met metalen carrosserie is ook een prima optie. Die werkt als een kooi van Faraday en geleidt de stroom om je heen in plaats van door je heen.

Vermijd tijdens onweer open velden zoals weilanden of sportterreinen, want daar ben je letterlijk het hoogste punt. Ook hooggelegen plekken zoals duinen of heuveltoppen vormen een risico. Zoek geen beschutting onder een boom die in z'n eentje op een veld staat – dat is juist een bliksemmagneet. Blijf verder uit de buurt van metalen objecten zoals hekken, masten of fietsen, en houd afstand van water – of dat nu een meer, sloot of zwembad is.

Kun je nergens heen? Maak jezelf dan zo klein mogelijk: hurk neer op je voetzolen, houd je voeten tegen elkaar en wikkel je armen om je knieën. Ga niet liggen; zo vergroot je je contactoppervlak met de grond, wat het risico op aardstroom vergroot.

©ID.nl

Kamperen met onweer: extra opletten in tent of caravan

Kamperen geeft een gevoel van vrijheid, maar bij onweer ben je juist extra kwetsbaar. Een tent biedt geen enkele bescherming tegen bliksem, hoe stevig het doek ook is. Het metalen frame vergroot het risico juist, vooral als je op een open veld kampeert of vlak bij een losse boom staat.

Als er onweer op komst is, zoek dan zo snel mogelijk een veilig onderkomen. Een stenen sanitairgebouw, de receptie of je auto bieden veel meer bescherming dan een tent. Zit je in een camper of caravan met een metalen buitenkant? Dan ben je redelijk veilig, mits je ramen en deuren gesloten houdt en geen contact maakt met metalen delen. Stacaravans met een houten of kunststof omhulsel bieden die bescherming niet: het klopt dat ze geen stroom geleiden, maar ze voeren die ook niet af. Daardoor kan een blikseminslag via leidingen of metalen onderdelen binnen alsnog gevaarlijk uitpakken. Tijdens onweer blijf je dus beter uit de buurt van dat soort constructies.

Laat ook je elektronische spullen niet in de tent of aan opladers zitten. Berg ze los op, zonder kabels of contact met de grond.

Staan er bomen op de camping? Zorg dat je tent daar niet direct onder staat. Bij inslag kunnen takken afbreken of kan de bliksem via de wortels naar de grond doorslaan. Ook op campings in de bergen of aan open water is het risico op blikseminslag extra hoog – check bij aankomst wat de aanbevolen schuilplaatsen zijn.

Tot slot: een goede voorbereiding helpt

Kijk altijd naar de weersvoorspelling voordat je op pad gaat. Veel weerapps geven een melding bij onweerskansen, vaak met een tijdsindicatie en locatie. Op de camping is het handig om bij aankomst al te weten waar je naartoe kunt bij slecht weer.

Zorg ook dat je zaklamp, powerbank en radio of noodaccu paraat hebt als je kampeert, voor het geval de stroom uitvalt. En vooral: blijf rustig. Onweer is gevaarlijk, maar met de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen voorkom je ongelukken.