Als je een beetje gemiddeld leeft, sta je waarschijnlijk in enkele honderden databases. Jij wordt namelijk op veel manieren gevolgd, zowel door de overheid als door bedrijven. Via je betaalgedrag, bonuskaarten, internetgedrag, sociale netwerken, gps-tracking via je mobieltje tot zelfs het afluisteren in je eigen huis via je slimme tv of andere apparatuur. Is er eigenlijk nog wel zoiets als privacy, en hoe houd je daar zelf nog controle over?

Het is inmiddels vier jaar nadat er miljoenen documenten van de NSA werden ontvreemd. Sinds de onthullingen van klokkenluider Edward Snowden weten we hoe de Amerikaanse inlichtingendiensten iedere beweging die we online maken, kunnen volgen. Ook in Nederland is er weinig wat je online nog kunt doen dat niet kan worden opgemerkt. Enkele maanden geleden kwamen er nóg meer geheime documenten bovendrijven, dit keer over een andere inlichtingendienst (de CIA), waaruit bleek dat maar weinig ‘slimme’ apparaten zijn die níet te hacken zijn. Zulke onthullingen doen vermoeden dat het slecht gesteld is met onze privacy. Dat lijkt niet echt te verbeteren onder het bewind van de nieuwe Amerikaanse president Trump.

Ook nu we in ons eigen land verregaande bevoegdheden geven aan de AIVD en de politie, (zoals de twee recente beveiligingswetten die in het afgelopen jaar door de Tweede Kamer zijn goedgekeurd, zie paragraaf ‘Hacken door de politie’), lijkt het soms wel alsof we weinig hebben geleerd van de grootste onthullingen ooit. Maar dat is niet helemaal waar. Uit de CIA-lekken blijkt weliswaar dat de inlichtingendiensten veel mogelijkheden tot afluisteren hebben, maar ook dat encryptie werkt. Bovendien groeit het bewustzijn over veiligheid en privacy onder gebruikers. Steeds meer Nederlanders zijn zich bewust van waar ze kunnen worden afgeluisterd, maar ook van wat ze delen op diensten als Facebook en Google. En uiteindelijk is dat wat privacy is: kunnen kiezen wat je deelt en met wie je dat doet.

©PXimport

Honderden databases

Encryptie

Een van de belangrijkste tools om zelf te bepalen met wie je jouw data deelt, is encryptie. Hiermee houd je berichten geheim voor iedereen behalve de ontvanger en jijzelf. Encryptie is de laatste jaren steeds meer gemeengoed geworden. Een paar jaar geleden was het nog bijzonder als een chat-app zich specifiek richtte op privacy en veiligheid. Dat is ook waarom Telegram begin 2014 zoveel aandacht kreeg: het was één van de weinige apps die encryptie en veiligheid van gebruikers zo serieus leek te nemen. Al bleek later dat het zelfontworpen encryptieprotocol zo lek als een mandje was.

Geen luxe, maar een vereiste

Anno 2017 is goede versleuteling geen luxe meer, maar bijna een vereiste voor nieuwe apps. Zeker op smartphones is goed te zien dat het belang van encryptie wordt ingezien. Apple voegde al in 2010 versleuteling toe aan iOS 4, maar het werd pas standaard in iOS 8. In navolging daarvan is ook de opslag van Android-toestellen vanaf versie 6.0 standaard versleuteld, zodat je er alleen in kunt komen met een pincode of swipe-beweging. Ook binnen apps wordt encryptie steeds meer de standaard, een norm die door het veelgebruikte WhatsApp werd gezet. De chat-app kondigde in 2015 aan standaard end-to-end-versleuteling in te schakelen voor alle gesprekken. De uitrol ging langzaam, en gold eerst alleen voor Android- of juist iOS-gebruikers onderling en werd pas veel later voor groepsgesprekken uitgerold. Inmiddels is iedere versie van WhatsApp voorzien van aes256-encryptie, dezelfde standaard die ook wordt gebruikt bij opensource-alternatief Signal. Ook bedrijven waarvoor het bestuderen van je gesprekken een verdienmodel is, zoals Facebook en Google, moesten met respectievelijk Messenger en Allo toegeven dat gebruikers behoefte hadden aan versleuteling.

De in maart dit jaar uitgelekte CIA-documenten bevestigen dat encryptie werkt. Opsporingsdiensten worstelen er namelijk mee. Ondanks de duizenden zero-days die het agentschap tot haar beschikking had, was het ¬– als één van de machtigste instellingen ter wereld – toch niet opgewassen tegen de versleuteling die het gratis WhatsApp en Signal aanbieden. Als de CIA of NSA een bericht van WhatsApp of Signal wil onderscheppen, moet het gebruikmaken van een lek in het onderliggende besturingssysteem.

©PXimport

(On)veilig Telegram

De beste privacy met pgp

Encryptie is één van de belangrijkste onderdelen in de strijd voor privacy. Pgp (‘Pretty Good Privacy’) is een encryptiestandaard die zelden in opspraak komt. Het protocol wordt gebruikt om veilige e-mails te versturen en bestaat al sinds 1991. Waar de versleuteling van WhatsApp in 2014 voor veel discussie onder veiligheidsspecialisten zorgde, ligt pgp amper onder vuur. Het was de manier waarop Edward Snowden contact zocht met Guardian-journalist Glenn Greenwald... en als het voor zo’n zaak wordt gebruikt, weet je dat het met de beveiliging wel snor zit.

Dat pgp nooit zo’n probleem is geweest voor de opsporingsdiensten, heeft mogelijk te maken met het gebruiksgemak – of liever het gebrek daaraan. Wie een mail wil versturen via pgp moet daarvoor gebruikmaken van een privésleutel én een openbare sleutel. Dat is meer dan alleen een wachtwoord: iemands openbare sleutel is vaak een flinke lap tekst dat in de vorm van een asc-bestand moet worden gedownload en daarna nog in een emailcliënt moet worden geïmporteerd. Mailen met pgp lukt bovendien ook niet vanuit ieder mailprogramma, je hebt er meestal add-ons of andere extra software voor nodig. Toch zou het goed zijn als iedereen pgp zou gebruiken. Privacy begint bij jezelf. In dit artikel leggen we uit hoe je e-mail versleutelt met pgp.

©PXimport

De strijd om de iPhone

Hacken door de politie

Ondanks alle veranderingen en de bekendheid die er door NSA- en CIA-lekken zijn gekomen, lijken we in Nederland niet veel te hebben geleerd van hoe zinloos grootschalig aftappen is. Bij verschillende terroristische aanslagen kwam bijvoorbeeld opnieuw naar voren dat de daders al in beeld waren bij de politie, en dat het grootschalig aftappen van meer berichten de aanslag nooit had voorkomen. Er zijn twee belangrijke wetten in Nederland grotendeels doorgevoerd die zowel de politie als de opsporingsdiensten veel bevoegdheden geven. Namelijk de Wet op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten en de Wet Computercriminaliteit III. Eerst meer over de laatste. In november 2016 stemde de Tweede Kamer in met de Wet Computercriminaliteit III, een opvolger van een oudere wet met dezelfde naam. De Wet Computercriminaliteit III moet moderner worden en meer op de toekomst zijn gericht, want op het moment dat de oude wet in het leven werd geroepen, had nog niet iedereen een smartphone bij zich en ging vrijwel alle internetcommunicatie nog over de kabel.

De wet is controversieel. Er staat een aantal zaken in het voorstel waar je flinke vraagtekens bij kunt zetten. De wet wordt ook wel de terughackwet genoemd, naar één van de opvallendste onderdelen: de politie mag met de nieuwe bevoegdheden op de computers van verdachten inbreken om daar bewijs te verzamelen of bijvoorbeeld keyloggers te plaatsen. Dat vinden veel critici al te ver gaan, maar de manier waarop de politie dat straks kan doen, is misschien wel het grootste probleem van de wet. Opsporingsdiensten mogen namelijk zogeheten zero-days gebruiken om terug te hacken: gaten in software die nog niet bekend zijn bij een fabrikant.

Het gebruik van zero-days door overheidsinstellingen is controversieel, want als de politie weet van een gat in bijvoorbeeld Windows dat Microsoft zelf nog niet heeft ontdekt, betekent het dat iedereen zo’n gat kan misbruiken. Waarom zouden bijvoorbeeld de Russen niet van datzelfde gat weten? Daar komt nog bij dat dit ervoor gaat zorgen dat zero-day-lekken nog meer geld waard worden. Behalve aan criminelen kun je, als je zo’n lek ontdekt, hem ook aan de overheid verkopen. Dit gaat ervoor zorgen dat onze software en hardware langer onveilig blijft dan nodig.

©PXimport

Decryptiebevel

Het is niet alleen de politie die steeds meer bevoegdheden krijgt. Ook de Nederlandse veiligheidsdiensten hebben onder de Wet op Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (de ‘WIV’, ook wel de sleepnetwet genoemd) meer mogelijkheden gekregen. Namelijk de mogelijkheid om in bulk informatie af te tappen van mobiele telefoons in een bepaald gebied. Die ‘sleepnetmethode’ werd ook genoemd in de documenten van Edward Snowden, en – erger nog – in de afgelopen jaren is keer op keer duidelijk geworden dat zulke sleepnetten helemaal niet werken om bijvoorbeeld terrorisme tegen te gaan. Daarvoor is gerichte onderschepping van data veel nuttiger.

Privacy Shield

In de strijd om privacy gaat het niet alleen om privégegevens die we zelf opslaan, maar ook om dingen die we delen op sociale media. De grote hoeveelheid informatie die we al dan niet vrijwillig aan ‘gratis’ diensten zoals Facebook en Google geven, wordt ergens opgeslagen. De vraag waar dat gebeurt is een punt van debat. Facebook is opgericht in Amerika, en hoewel het merendeel van de servers in dat land staat, heeft het bedrijf ook hoofdkantoren in Ierland en andere Europese landen. Het feit dat ieder land ter wereld eigen wetten en regels heeft voor de bescherming van persoonsgegevens, maakt het adequaat beheren van de gegevens van 1,8 miljard gebruikers van Facebook een lastig probleem. Welke regels zijn waarop van toepassing? En hoelang?

Veilige haven

Om dat te regelen hadden Europese landen tot oktober 2015 een overeenkomst met de Verenigde Staten genaamd ‘Safe Harbor’, wat een ‘veilige haven’ moest garanderen voor persoonsgegevens van Europese gebruikers. Door Safe Harbor waren de Europese privacyregels van toepassing op de gegevens van Europese burgers die in Amerika waren opgeslagen. In theorie was Safe Harbor een goed akkoord, maar in de praktijk bleken er toch een hoop haken en ogen aan te zitten. Ook dat kwam naar voren uit de gelekte documenten van Edward Snowden. Die toonden namelijk aan dat de Amerikaanse inlichtingendiensten de Europese gegevens op grote schaal aftapten, en dat dat niet rechtmatig was.

Safe Harbor werd tweeënhalf jaar geleden dan ook ongeldig verklaard door het Europees Hof. Het verdrag moest van tafel, maar dat zorgde voor problemen, omdat er dan helemaal geen goede manier was om gebruikersgegevens uit te wisselen tussen de landen. Het gevolg was een nieuw verdrag, genaamd ‘Privacy Shield’. Ook daar is veel kritiek op. Zo moet het nieuwe akkoord gebruikers wederom beschermen tegen ‘massasurveillance’, maar wordt er nergens in het verdrag gespecificeerd wat daar precies onder verstaan wordt.

©PXimport

Privacyvoorvechter

Hoop

Ligt onze privacy echt zo onder vuur? En is die nog wel te redden? Wie het nieuws leest krijgt al snel het idee dat de overheid en commerciële bedrijven er alleen maar op uit te zijn om ons af te luisteren, om onze data te verzamelen. En ook dat die data bij die overheden en bedrijven helemaal niet per se veilig zijn. Toch zijn er ook positieve trends gaande. Door de Snowden-lekken zijn gebruikers veel beter op de hoogte van hoe hun privacy wordt ingeperkt. En dat betekent dat ze bewuster maatregelen kunnen nemen. Bedrijven zijn steeds meer bezig met het beschermen van gebruikersgegevens en het gebruik van beveiligingsapps en speciale privacy-vriendelijke diensten groeit hard. Google mag dan wel veel van ons weten, maar het bedrijf werkt er wel hard aan om die gegevens goed te beschermen tegen inbrekers of overheidsdiensten. Zo wordt het voor gebruikers een bewuste keuze om iets te delen en krijgen ze meer controle over de manier waarop dat gebeurt.

Privacy is een kwestie van kiezen met wie je welke gegevens wilt delen, of dat nou een overheid is, een bedrijf, of je vrienden. Het is verstandig om het heft zoveel mogelijk in eigen handen te nemen. Maak bijvoorbeeld geen gebruik van de cloud van Google of Evernote, maar bouw je eigen applicatie! Zet ook zoveel mogelijk encryptie aan, maak gebruik van veilige diensten, en bedenk vooral goed welke informatie je waar plaatst. Zo word je al snel weer de baas over je eigen gegevens!

Mijn privacy is van mij!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Dit keer: steelstofzuigers met een lange accuduur en met een mooie prijs.

Draadloze steelstofzuigers bieden vrijheid omdat je zonder snoer kunt werken. Je bent echter vaak gebonden aan de accuduur. Wij vonden steelstofzuiger die minstens 25 minuten op een volle lading meekunnen. Let wel: dit zijn de fabrieksopgaven, de werkelijke duur kan in de praktijk lager zijn. Wij vonden vijf modellen met een prijs onder de 120 euro.

Princess Silent Storm

Deze Princes Silent Storm gebruikt een lithium-ion-accu en werkt ongeveer 30 minuten in één keer. Dat is voldoende om een appartement of enkele kamers te reinigen voordat je moet opladen. Bij deze steelstofzuiger kun je kiezen uit drie snelheidsstanden; op de hoogste stand levert hij de meeste zuigkracht, maar gaat de accu sneller leeg. Met het uitneembare stofreservoir van 0,6 liter is het legen simpel en er zijn geen stofzakken nodig. De motor en filters zijn cyclonisch, waardoor het stof efficiënt naar de opvangbak geleid wordt.

Handig is de parkeerstand: je kunt de stofzuiger rechtop parkeren zonder dat hij omvalt. Deze set wordt geleverd met een combinatieborstel voor vloer en tapijt, een kierenmondstuk en een apart filter. De steel is afneembaar zodat je ook als kruimelzuiger kunt werken. Volgens de productinformatie ligt het geluidsniveau rond 75 dB en weegt het apparaat iets meer dan drie kilo, dus je kunt het gemakkelijk dragen terwijl je de trap op en af loopt.

Tristar SZ-1980

De Tristar SZ-1980 is een 2-in-1 steelstofzuiger die tevens als kruimelzuiger te gebruiken is. Het product beschrijft een handzame stofzuiger met twee snelheidsstanden en een draadloze gebruikstijd van ongeveer 30 minuten. De lithium-ion-accu is binnen vijf uur opgeladen en levert daarna voldoende energie voor een flinke schoonmaakronde. Je kunt met de knop op het handvat tussen de lage en hoge zuigkracht schakelen, afhankelijk van het type vloer. Het apparaat heeft een groot stofreservoir van 1,5 liter, dat je met één hand leegklikt en schoonmaakt. Een wasbaar HEPA-filter voorkomt dat fijnstof en allergenen weer in de lucht terechtkomen.

De stofzuiger wordt geleverd met een kierenmondstuk en een opzetstuk voor harde vloeren. Tristar plaatst de motor en accu in de steel zodat de handgreep licht blijft, wat prettig is als je boven op kastjes wilt stofzuigen. Volgens externe specificaties werkt het apparaat op 22,2 volt en maakt het ongeveer 75 dB geluid. Er worden geen geheugenstanden of displayfuncties aangeboden; je bedient hem met één schakelaar.

Dreame H12 Pro

De Dreame H12 Pro is een veelzijdige steelstofzuiger die zowel nat als droog vuil aanpakt. De motor levert een hoge zuigkracht van 300 watt en de ingebouwde batterij houdt het tot 35 minuten vol, wat ruim voldoende is voor een grondige schoonmaakronde door huis of appartement. Je bedient het toestel eenvoudig met de handgreep en hebt zicht op alle belangrijke informatie dankzij een LED‑display. De stofzuiger heeft een slimme vuilsensor die de hoeveelheid vuil detecteert en de zuigkracht hierop aanpast. Handig is ook de dubbele watertank: je beschikt over een reservoir met schoon water en een tweede voor het vuile water, waardoor je tijdens het dweilen niet hoeft te stoppen om bij te vullen.

De borstelrol loopt tot aan de rand van de zuigmond, zodat je ook langs plinten en randen goed kunt reinigen. Na gebruik reinigt de borstel zichzelf; je hoeft enkel de zelfreinigingsfunctie te activeren. Met de 0,7 liter opvangbak voor droog vuil is er ruimte genoeg om tussenstops te vermijden. Het apparaat is geschikt voor verschillende vloertypes, zoals tapijt en tegels, en dankzij het rechtopstaande ontwerp kun je de H12 Pro eenvoudig parkeren of opbergen.

Makita CL183D

Makita staat bekend om zijn gereedschap, maar levert ook compacte stofzuigers. De CL183D is een 18-volt snoerloze steelstofzuiger met een eenvoudig ontwerp. Het apparaat heeft geen geïntegreerde accu; je gebruikt Makita-accu’s uit de LXT-serie (niet meegeleverd), waardoor je de werktijd zelf kunt bepalen. Met een 3,0 Ah-accu kun je ongeveer een halfuur stofzuigen bij lichte belasting; zwaardere taken verkorten de tijd. De stofzuiger heeft een zakloos opvangbakje met eenvoudig kliksysteem en een doorzichtige behuizing zodat je kunt zien wanneer deze vol is.

De ergonomische handgreep zorgt voor comfort en de aan/uit-schakelaar is zodanig gepositioneerd dat je niet per ongeluk de power verliest. Omdat het apparaat slechts 53,30 euro kost, kun je met een extra accu altijd doorwerken. Het apparaat weegt weinig en is bedoeld voor snelle klussen zoals kruimels, auto-interieur of trappen. Er worden standaard mondstukken geleverd voor vloer en kieren.

Rowenta  RH6543

Deze lichtgewicht steelstofzuiger van Rowenta heeft een 14,4‑volt lithium‑ion‑accu, die in vijf uur volledig is opgeladen. Met zijn cycloontechnologie scheidt de zuiger lucht en stof efficiënt, waardoor de zuigkracht behouden blijft en het onderhoud eenvoudig blijft doordat je geen zakken hoeft te vervangen. De stofopvangbak heeft een inhoud van 0,65 liter en is met één klik te legen. Het compacte ontwerp van 2,7 kilo maakt de RH6543 geschikt voor snelle schoonmaakrondes, zoals kruimels in de keuken of stof onder meubels. Het LED‑licht op de zuigmond geeft beter zicht op donkere plekken, en dankzij de parkeerstand kun je het apparaat verticaal wegzetten tijdens het stofzuigen.

Er zit een afstofborstel bij om meubels of smalle kieren te reinigen en het filter is uitwasbaar. Er zijn twee vermogensstanden, zodat je de zuigkracht kunt aanpassen aan het type vloer. Het geluidsniveau van 80 dB behoort tot het gemiddelde in deze categorie. Hoewel de maximale looptijd bij lagere zuigkracht wordt gehaald, is deze Rowenta‑stofzuiger een praktisch alternatief voor wie zonder snoer snel wil schoonmaken.

Wie op zoek gaat naar een nieuw mobiel abonnement, komt al snel bekende namen tegen als KPN, Vodafone en Odido. Maar daarnaast kun je ook kiezen voor andere aanbieders op, zoals Simyo, Ben of Youfone. Die lijken misschien op gewone providers, maar dat zijn zogeheten virtuele providers. Wat is precies het verschil, en waar kies je als consument het best voor?

Waar voor je geld: 5 smartphones met eSim voor minder dan 400 euro

De drie netwerken in Nederland

In Nederland zijn er drie bedrijven met een eigen mobiel netwerk: KPN, Vodafone en Odido. Zij bezitten de zendmasten, frequenties en infrastructuur waarmee mobiele communicatie mogelijk is. Deze partijen worden de netwerkproviders genoemd. Hun netwerken dekken vrijwel het hele land en worden continu uitgebreid met nieuwe technologie, zoals 5G.

Wat virtuele providers doen

Virtuele providers, ook wel MVNO's genoemd (Mobile Virtual Network Operators), maken gebruik van het netwerk van een van deze drie aanbieders. Ze hebben dus geen eigen zendmasten, maar kopen netwerkcapaciteit in en bieden die onder hun eigen naam aan. Bekende voorbeelden zijn Simyo (op het netwerk van KPN), Ben (Odido) en hollandsnieuwe (Vodafone).

Ze regelen zelf de klantenservice, abonnementen, facturering en vaak ook extra diensten, maar het dataverkeer en bellen lopen volledig via het netwerk van de hoofdprovider.

Voordelen van virtuele providers

Virtuele providers staan bekend om hun lagere prijzen. Doordat ze geen eigen netwerk hoeven te onderhouden, kunnen ze de kosten laag houden. Ook zijn ze vaak flexibel: je kunt maandelijks opzeggen, zelf je databundel aanpassen of extra opties in- en uitschakelen. Dat spreekt vooral consumenten aan die niet vast willen zitten aan een duur abonnement.

Een ander voordeel is eenvoud. Virtuele providers richten zich vaak op één duidelijk aanbod zonder allerlei combinatiedeals of ingewikkelde voorwaarden. Bovendien profiteer je als klant indirect van de netwerkverbeteringen van de hoofdprovider: als KPN zijn 5G-dekking uitbreidt, geldt dat ook voor Simyo-gebruikers.

Nadelen ten opzichte van netwerkproviders

Er zitten ook verschillen in wat je krijgt. Virtuele providers hebben meestal minder aanvullende diensten, zoals tv-pakketten, internationale bundels of toegang tot exclusieve hotspots. Ze bieden zelden nieuwe smartphones aan in combinatie met een abonnement; vaak gaat het om sim-only.

Daarnaast kan de snelheid of prioriteit op het netwerk iets lager liggen. Hoewel je technisch op hetzelfde netwerk zit, krijgen klanten van de hoofdprovider soms voorrang bij piekdrukte. Dat merk je vooral op drukke plekken of tijdens evenementen.

Tot slot zijn er verschillen in klantenservice. Virtuele aanbieders werken vaak met goedkopere, grotendeels online dienstverlening. Dat houdt de prijs laag, maar betekent ook dat persoonlijke hulp via telefoon of winkel beperkt kan zijn.

Wat past bij jou?

Wie veel reist, de nieuwste telefoon wil combineren met een abonnement of extra diensten zoals tv en internet belangrijk vindt, zit goed bij een van de drie netwerkproviders. Wie vooral een betrouwbare en betaalbare mobiele verbinding zoekt en weinig behoefte heeft aan toeters en bellen, vindt bij een virtuele provider vaak een gunstiger aanbod.

Kort samengevat: de netwerkprovider bouwt en beheert het mobiele netwerk, de virtuele provider gebruikt dat netwerk om voordeligere en flexibelere abonnementen aan te bieden. Beide werken dus samen, maar richten zich op een ander type gebruiker.

©Denys Prykhodov