TomTom zal de vlag niet uithangen bij het lezen van deze pagina’s, maar het is nu eenmaal niet anders. Met Navfree is er een app voor de iPhone/iPad en Android-gebaseerde smartphones/tablets die geheel gratis is en (bijna) net zo goed werkt als de peperdure apparatuur van de gevestigde merken.

©CIDimport

Ergens tussen de vijftig en tachtig euro moeten we achterlaten op de bankrekening van TomTom voor navigatiesoftware voor op de smartphone, en bij aartsvijand Garmin (dat nog geen Nederlands kaartenpakket biedt) is het niet veel beter. Maar het is altijd nog goedkoper dan een volledige TomTom of Garmin, waarvan de prijs kan oplopen tot maar liefst 599 euro (de met voorgeprogrammeerde routes oplaadbare Garmin Zūmo 660, waterdicht voor op de motor). Er zijn nog dik twintig andere fabrikanten, maar het Nederlandse TomTom en het Amerikaanse Garmin hebben samen ruwweg de helft van de wereldmarkt in handen en zetten de toon.

Wat bieden ze tegenwoordig? Een prima functionerend navigatiesysteem, maar er is meer. Zo biedt de TomTom Go Live 1005 World (349,95 euro) bijvoorbeeld voortdurend verse verkeersinfo die wordt meegenomen in de reisberekening, maar een dergelijke live-service kost geld (49,95 euro per jaar). Natuurlijk weet de TomTom de kortste route naar het dichtstbijzijnde pompstation, restaurant, hotel et cetera, en dat is zinvol. Maar camera’s langs de kant van de weg en de weersverwachtingen..? En uw bestemming delen via Twitter? Daar hebben we allemaal geen TomTom voor nodig. Een moderne smartphone – uiteraard met gps-ontvanger – is ook uitstekend in staat om de informatie te bieden waar we bij geïntegreerde systemen honderden euro’s voor moeten neerleggen. En wie heeft er geen smartphone?

Het kan ook gratis

Op www.navmii.com vinden we de gratis app Navfree. Deze staat op de website alleen nog aangekondigd voor iDingen, maar Navfree is ook op de Android Market/Play Store te vinden. Wat is er zo slim aan Navfree en zo onhandig aan andere navigatiehulpen? Denk aan Google Maps, we zullen toch echt elke keer de kaart moeten downloaden voor de applicatie ons verder wel precies vertelt waar we zijn. Geen probleem in stedelijk gebied waar de zendmasten dik gezaaid zijn en altijd wel ergens wifi op te pikken is, maar al een heel stuk minder functioneel buiten de stad of op snelheid op de snelweg.

En daar zit dus de grote kracht van Navfree, want dat laadt de kaartendatabase in het toestel, net als een TomTom. En dat betekent simpelweg dat de telefoon geen dataverbinding hoeft te maken om de juiste weg te weten, maar voldoende heeft aan gps. En dat werkt aanmerkelijk sneller! Direct na het downloaden op de telefoon – even in de buurt van een wifi-verbinding blijven – vraagt Navfree van welke kaart(en) van OpenStreetMap u gebruik zou willen maken, om vervolgens heel West-Europa is, heel Noord-Europa en een goed deel van Oost-Europa gratis aan te bieden. Daarbij kan de echt fanatieke reiziger ook nog kiezen voor de aparte app Navfree USA, dat de Verenigde Staten ontraadselt. Alle kaarten laden kan, vooropgesteld dat u over een stevige sd-kaart beschikt, want alleen Nederland vreet al 900 MB. Maar een beetje moderne Android heeft dik tien gigabyte geheugen, dus ach. Die geheugenkaart zit er toch al in en de telefoon verandert er wel spontaan mee in een volwaardige TomTom. Toch?

Gegeven paard

Nou nee, een TomTom is het niet. Het exotische adres van de ouders van de schrijver (op Texel) wordt weliswaar probleemloos herkend en fluks op de kaart getoond, maar een route daar naartoe kent Navfree niet. Overigens wel naar de veerboothaven te Den Helder, die netjes onder de poi’s (points of interest) staat vermeld, en dat is toch echt een station dat u althans met de auto moet passeren onderweg naar het grootste Waddeneiland.

Wie wel eens een willekeurig autonavigatiesysteem heeft gebruikt, vindt blind zijn weg in de software van Navfree, het is gewoon identiek aan wat we gewend zijn. Er kunnen routes worden uigezet op de gebruikelijke wijze – land, plaatsnaam, straat, huisnummer (niet op postcode) – en er kunnen dus poi’s worden geselecteerd, van A(mbassade) tot Z(iekenhuis), waarbij automatisch wordt gezocht naar de dichtstbijzijnde. Zo weet de poi Geldautomaat zelfs een flappentap te vinden op 850 meter afstand van de woning van de schrijver, en hij woont daar al tien jaar en wist niets van het bestaan! Dat hebben we overigens gecheckt, en inderdaad! Aan de andere kant weet hij een 45-holes (!) golfbaan in de nabijheid weer niet te spotten en jaagt hij ons achttien kilometer verderop om een balletje te slaan.

Navfree houdt recente bestemmingen bij, kent favorieten en kent ook de optie Google zoeken. Vind een bedrijf of winkel in Google, en Navfree vertelt hoe u rijden of lopen moet. Want ja, ook met wandelaars/fietsers is rekening gehouden – ervan uitgaande dat een fietser ook kan wandelen! Wordt er tussentijds overigens gebeld, dan verdwijnt Navfree naar de achtergrond, om na het gesprek weer op te duiken.

Nog veilig ook

Een aardigheid van Navfree is dat het ook buiten de gebaande nog diensten kan bewijzen. Herkent de app op de gps-positie geen straatnaam meer, dan geeft-ie direct de coördinaten in noorderbreedte en oosterlengte – op het Europese vasteland althans. Komt u buiten de paden ergens in de problemen, dan is het activeren van Navfree voldoende om Alarmdienst 112 tot op de meter nauwkeurig te vertellen waar u uithangt.

Voorts heeft Navfree een dag/nachtmodus, die automatisch omgeschakelt, en gaat de telefoon niet in slaapmodus als de applicatie aanstaat… het is allemaal netjes en doordacht. De kaarten worden elke twee maanden ververst en zijn dan weer gratis te downloaden. En vinden we eens een kaartfout, dan kunnen we die melden, waarna de volgende kaart weer bij de tijd is. Het enige echte minpuntje is dat de batterij van de telefoon het allemaal niet trekt. In de navigatiestand blijft het scherm aan en blijft ook de gps-ontvanger actief. Dat is in de auto op te vangen met een lader, maar lopend is het slimmer om af en toe even te kijken en weer uit te schakelen en pas permanent in te schakelen als u echt in de buurt van de bestemming bent. Op die manier hebt u ook geen last van de jongedame die haar instructies voortdurend en dwingend herhaalt als u niet snel genoeg loopt. Gelukkig kan ze zachter en zelfs uit.

Tekst: Michiel Heemskerk

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 9, 2012.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Wanneer je met een smartwatch je gezondheid in de gaten wilt houden en bijvoorbeeld tijdens activiteiten je hartslag wilt meten, is het handig als zo'n slim horloge ook waterdicht is. En met een GPS-functie kun je ook goed bijhouden welke afstand je hebt afgelegd.

Een smartwatch is meer dan alleen een horloge: het is een slimme assistent om je pols. Met een smartwatch kun je eenvoudig meldingen van je smartphone ontvangen, zoals berichten, oproepen en agenda-afspraken. Veel modellen bieden daarnaast functies zoals stappentellen, hartslagmeting, slaapregistratie en GPS-tracking. Dat maakt ze ideaal voor wie zijn gezondheid en activiteiten wil bijhouden. Sommige horloges ondersteunen zelfs contactloos betalen of muziekbediening, zodat je minder vaak je telefoon uit je zak hoeft te halen.

Een ander belangrijk voordeel is de waterbestendigheid, wat bij smartwatches wordt aangeduid met een zogeheten ATM-classificatie. ATM staat voor 'atmosfeer' en geeft aan hoe hoog de druk op het horloge mag zijn. Een smartwatch met 5 ATM is bijvoorbeeld bestand tegen waterdruk die overeenkomt met 50 meter diepte. Dat betekent dat je ermee kunt douchen, zwemmen of in de regen lopen, maar dat de watch niet per se geschikt is voor diepzeeduiken.

Amazfit Cheetah Square

De Amazfit Cheetah Square is een smartwatch met een rechthoekig AMOLED-scherm van 1,75 inch. Het model biedt uitgebreide sportondersteuning met meer dan 150 modi en beschikt over dual-band GPS voor nauwkeurige plaatsbepaling. Daarnaast zijn er sensoren voor hartslag, SpO₂ (het percentage zuurstof in je bloed dat via een saturatiemeter wordt gemeten, en aangeeft hoeveel van je rode bloedcellen verzadigd zijn met zuurstof), slaap en stress. De behuizing is lichtgewicht en de horlogeband is van siliconen. De waterdichtheid van 5 ATM maakt hem geschikt voor gebruik in het water. De batterijduur varieert afhankelijk van het gebruik, met tot 8 dagen bij gemiddeld gebruik en tot 28 uur met GPS ingeschakeld.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 8 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,75 inch

Huawei Watch Fit 2

De Huawei Watch Fit 2 is een relatief compacte smartwatch met een AMOLED-display van 1,74 inch. Het model ondersteunt verschillende trainingsmodi en beschikt over sensoren voor onder andere hartslag, SpO₂ en slaapmonitoring. Hoewel deze watch geen ingebouwde GPS heeft, maakt hij gebruik van verbonden GPS via een smartphone. De batterijduur is met maximaal 10 dagen redelijk lang. De smartwatch is waterbestendig tot 5 ATM en is beschikbaar in verschillende edities en kleuren.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 10 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,74 inch

Fitbit Sense 2

De Fitbit Sense 2 biedt een combinatie van gezondheidsmetingen, zoals een ECG-app, cEDA-sensor voor stressdetectie en SpO₂-metingen. Het horloge is uitgerust met een 1,58 inch AMOLED-scherm en een ingebouwde GPS. De batterij gaat bij normaal gebruik ongeveer 6 dagen mee. Daarnaast is de Sense 2 waterbestendig tot 50 meter (5 ATM). Het model ondersteunt contactloze betalingen via Fitbit Pay, maar mist functies zoals muziekopslag of volledige ondersteuning voor apps van derden.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 6 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,58 inch

Garmin Venu 2

De Garmin Venu 2 heeft een 1,3 inch AMOLED-display en legt de nadruk op gezondheid en sport. De smartwatch beschikt over onder meer hartslagmeting, ademhalingsregistratie, Body Battery, stressmeting en Pulse Ox. GPS is ingebouwd, en de batterij gaat tot 11 dagen mee in smartwatch-modus. Bij gebruik van GPS en muziek is dit korter. Het horloge is waterdicht tot 5 ATM, wat standaard is voor dit soort toepassingen.

🚿 Waterdichtheid: 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 11 dagen
📱 Schermdiagonaal: 1,3 inch

OnePlus Watch 2

De OnePlus Watch 2 draait op Wear OS 4 en gebruikt een dubbele chipsetstructuur om prestaties en batterijduur te balanceren. Met een 1,43 inch AMOLED-scherm, ondersteuning voor dual-band GPS, en sensoren voor hartslag en slaap is hij geschikt voor dagelijks gebruik. De batterijduur is echter niet heel lang, maar het horloge is wel IP68-gecertificeerd en bestand tegen waterdruk tot 5 ATM.

🚿 Waterdichtheid: IP68 / 5 ATM
🔋 Typische gebruiksduur: Tot 100 uur
📱 Schermdiagonaal: 1,43 inch

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.