Mobiel betalen met NFC-smartphone

De meest besproken techniek om mobiel betalen mogelijk te maken is Near Field Communications (nfc). Met behulp van nfc kunnen over een korte afstand draadloze signalen verstuurd worden. Het aardige ervan is dat zo’n contactloze verbinding ook werkt met passieve chips die geen stroomvoorziening hebben. Een actieve nfc-chip kan dan de informatie uitlezen die op de passieve chip staat.

Mobiel betalen in supermarkt met NFC

Nfc brengt allerlei mogelijkheden met zich mee. In de praktijk hoeft u enkel maar een telefoon op een nfc-punt te leggen om contact te maken. Inchecken bij een evenement kan bijvoorbeeld met behulp van uw nfc-telefoon en in het openbaar vervoer zou het een vervanging kunnen zijn voor de ov-chipkaart. U hoeft dan niet in een rij te gaan staan voor een kassa. Ook kunnen kleine voorwerpen, zoals energiemeters, visitekaartjes of menukaarten met een passieve nfc-chip worden uitgerust, die dan met behulp van een mobieltje kunnen worden uitgelezen.

Toepassingen op basis van nfc zijn er momenteel ook al. Zo is het mogelijk bij Diergaarde Blijdorp (zie afbeelding) in te checken met een nfc-telefoon wanneer de klant een ticket via de website heeft besteld. Supermarktketens Albert Heijn en C1000 hebben in het verleden testen gedaan met nfc-betalingen. Kortom, die portemonnee met pasjes kan het wel vergeten. Uw mobiele telefoon moet het met behulp van nfc in de toekomst allemaal gaan vervangen.

Alternatieven

Nfc is echter niet de enige technologie die gebruikt kan worden om te betalen via de mobiele telefoon. Een oud alternatief voor nfc is bijvoorbeeld het sms betalen. De gebruiker heeft daarbij een betaalaccount bij een provider en kan vervolgens opwaarderingen en betalingen doen met behulp van sms-berichten. In Nederland wordt die manier van afrekenen onder andere gebruikt bij verschillende parkeerstations van bedrijfjes als Parkmobile en smsparking (die bedrijfjes hebben overigens ook apps waarmee je een parkeeractie kunt melden). Ook de Rabobank maakt sms betalen mogelijk via zijn Minitix-account. Echt groot is betalen via sms nooit geworden, maar bijvoorbeeld in arme landen is deze betaalmethode erg populair. Bedrijfjes als M-Pesa die in Kenia en Zuid-Afrika actief zijn hebben er miljoenen gebruikers (onder andere omdat daar niet zoveel geldautomaten zijn).

Een veel genoemd alternatief voor de nfc-chip is ook wel de qr-code. Zo'n qr-code is een soort barcode die met behulp van de camera op de mobiele telefoon  kan worden gescand. Een qr-code lezer app op uw mobiele telefoon vertaalt de code vervolgens in een link naar een website, webwinkel of app store. In zo'n webwinkel kan dan een bestelling gedaan worden. Het voordeel van de qr-code op nfc is dat iedere telefoon wel een camera heeft en zodoende in principe iedere telefoon geschikt is. Ook is de qr-code relatief goedkoop en kunnen ze overal in geplakt worden. Nadeel is wel dat communicatie maar één kant uit gaat. De qr-code kan bijvoorbeeld niet opnieuw geprogrammeerd worden. In die zin is nfc een veelzijdiger techniek.

Er zijn ondertussen al een hoop qr-code toepassingen in omloop. De meest spectaculaire toepassing van qr-codes vond misschien wel plaats in Korea. Supermarktketen Tesco gebruikte daarbij de wanden in de metro om die uit te rusten met levensgrote afbeeldingen van producten. De metrobezoekers konden eenvoudig de qr-code scannen en met de app het product kopen in de webwinkel. De producten werden vervolgens thuis bezorgd. In Nederland springt de qr-code vooral in het oog op de vele posters en advertenties, een manier om mensen naar de website te lokken.

Lees verder op pagina 2

Sixpack

Het is nog steeds een hele discussie welke techniek nu het beste geschikt is voor mobiel betalen, maar op de lange termijn lijkt nfc het wel te gaan winnen. Het belangrijkste probleem van nfc is dat lang niet alle telefoontoestellen nfc ondersteunen. Mobiele telefoonfabrikanten brengen maar mondjesmaat modellen uit met nfc. Een toestel als de Samsung Galaxy S3 heeft bijvoorbeeld wel nfc, maar de populaire iPhone-toestellen niet. Om dit op te lossen zijn er ook wel nfc-stickers bedacht die u op de telefoon kunt plakken. Zo'n sticker communiceert dan niet met de telefoon, maar identificatie is bijvoorbeeld wel mogelijk.

Geen nfc? Een sticker lost het op

In Nederland moest nfc vooral van de grond komen door Sixpack, een samenwerking tussen de ABN Amro, ING en RaboBank en de drie mobiele operators die Nederland rijk is (KPN, Vodafone en T-Mobile). De zes wilden een eigen betaalplatform ontwikkelingen waar dan bijvoorbeeld winkelbedrijven zich op konden aansluiten. Helaas verliep het allemaal niet zo voorspoedig. Hoewel in 2011 Sixpack met veel tamtam van start ging, besloten de zes er al deze zomer een punt achter het initiatief te zetten. Volgens Wim Westerhof, de vroegere programmadirecteur van Sixpack, kwam dat vooral dat de oprichting van een bedrijf een te complexe operatie bleek. Onderlinge afspraken maken was lastig en uiteindelijk gaan de bedrijven nu los van elkaar bepalen wat ze met nfc willen doen en hoe.

En nu?

In 2013 willen de zes niet stil gaan zitten en starten de meesten eigen initiatieven op basis van nfc. Rabobank heeft bijvoorbeeld in augustus het bedrijfje MyOrder gekocht, een identificatiedienst die in combinatie met een nfc-sticker bestellingen kan verwerken. De gebruiker koopt de sticker op de site cashlessbetalen.nl en koppelt deze aan een Rabo MiniTix-portemonnee, een betaalaccount van maximaal 300 euro die gekoppeld is aan uw bankrekening. Momenteel is MyOrder vooral te vinden in bedrijfsrestaurants, maar het is bijvoorbeeld ook mogelijk mobiel te bestellen bij Pathé-bioscopen en bij diensten als Thuisbezorgd.

Ook de anderen hebben plannen met nfc. ABN Amro en ING willen bijvoorbeeld betalingen via nfc mogelijk maken in 2013, maar dan via de bankpas. Vanaf 2013 krijgen klanten van ABN en ING wanneer ze een nieuwe pas aanvragen een pas met nfc-chip. Daar kunnen de gebruikers dan nog niks mee, omdat er nog geen betalingsterminals met nfc actief in Nederland. Begin 2013 zullen de  banken echter ook een aantal testen bij winkels uitvoeren (waar en wanneer is nog niet bekend). Die testervaringen zullen als input worden gebruikt om eind 2013 de eerste betalingen met de mobiele telefoon mogelijk te maken. En de providers? Ook die zeggen in 2013 in de weer te gaan met nfc, hoewel ze daar verder geen uitspraken over willen doen. Uitzondering is wel Vodafone, dat liet weten in 2013 een mobiel, contactloos betaalproduct te gaan lanceren in samenwerking met VISA en V-Pay. De dienst moet een eerste stap zijn naar een mobiele portemonnee die in de tweede helft van 2013 op de Nederlandse markt komt. Een grootschalige uitrol van nfc is dus van de baan, maar ook in 2013 kunt u weer op meer plekken mobiel betalen als u dat wilt.

Tekst: Bram Semeijn

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 5, jaargang 2013.