Al jaren wordt er door banken en providers gepraat over betalen via onze mobiele telefoon. Er zijn ondertussen al heel wat verschillende initiatieven, maar van massale adoptie is nog geen sprake. Wordt 2013 dan toch het jaar dat we met ons mobieltje gaan betalen?

©CIDimport

De meest besproken techniek om mobiel betalen mogelijk te maken is Near Field Communications (nfc). Met behulp van nfc kunnen over een korte afstand draadloze signalen verstuurd worden. Het aardige ervan is dat zo’n contactloze verbinding ook werkt met passieve chips die geen stroomvoorziening hebben. Een actieve nfc-chip kan dan de informatie uitlezen die op de passieve chip staat.

©CIDimport

Mobiel betalen in supermarkt met NFC

©CIDimport

Nfc brengt allerlei mogelijkheden met zich mee. In de praktijk hoeft u enkel maar een telefoon op een nfc-punt te leggen om contact te maken. Inchecken bij een evenement kan bijvoorbeeld met behulp van uw nfc-telefoon en in het openbaar vervoer zou het een vervanging kunnen zijn voor de ov-chipkaart. U hoeft dan niet in een rij te gaan staan voor een kassa. Ook kunnen kleine voorwerpen, zoals energiemeters, visitekaartjes of menukaarten met een passieve nfc-chip worden uitgerust, die dan met behulp van een mobieltje kunnen worden uitgelezen.

Toepassingen op basis van nfc zijn er momenteel ook al. Zo is het mogelijk bij Diergaarde Blijdorp (zie afbeelding) in te checken met een nfc-telefoon wanneer de klant een ticket via de website heeft besteld. Supermarktketens Albert Heijn en C1000 hebben in het verleden testen gedaan met nfc-betalingen. Kortom, die portemonnee met pasjes kan het wel vergeten. Uw mobiele telefoon moet het met behulp van nfc in de toekomst allemaal gaan vervangen.

Alternatieven

Nfc is echter niet de enige technologie die gebruikt kan worden om te betalen via de mobiele telefoon. Een oud alternatief voor nfc is bijvoorbeeld het sms betalen. De gebruiker heeft daarbij een betaalaccount bij een provider en kan vervolgens opwaarderingen en betalingen doen met behulp van sms-berichten. In Nederland wordt die manier van afrekenen onder andere gebruikt bij verschillende parkeerstations van bedrijfjes als Parkmobile en smsparking (die bedrijfjes hebben overigens ook apps waarmee je een parkeeractie kunt melden). Ook de Rabobank maakt sms betalen mogelijk via zijn Minitix-account. Echt groot is betalen via sms nooit geworden, maar bijvoorbeeld in arme landen is deze betaalmethode erg populair. Bedrijfjes als M-Pesa die in Kenia en Zuid-Afrika actief zijn hebben er miljoenen gebruikers (onder andere omdat daar niet zoveel geldautomaten zijn).

©CIDimport

Een veel genoemd alternatief voor de nfc-chip is ook wel de qr-code. Zo'n qr-code is een soort barcode die met behulp van de camera op de mobiele telefoon  kan worden gescand. Een qr-code lezer app op uw mobiele telefoon vertaalt de code vervolgens in een link naar een website, webwinkel of app store. In zo'n webwinkel kan dan een bestelling gedaan worden. Het voordeel van de qr-code op nfc is dat iedere telefoon wel een camera heeft en zodoende in principe iedere telefoon geschikt is. Ook is de qr-code relatief goedkoop en kunnen ze overal in geplakt worden. Nadeel is wel dat communicatie maar één kant uit gaat. De qr-code kan bijvoorbeeld niet opnieuw geprogrammeerd worden. In die zin is nfc een veelzijdiger techniek.

Er zijn ondertussen al een hoop qr-code toepassingen in omloop. De meest spectaculaire toepassing van qr-codes vond misschien wel plaats in Korea. Supermarktketen Tesco gebruikte daarbij de wanden in de metro om die uit te rusten met levensgrote afbeeldingen van producten. De metrobezoekers konden eenvoudig de qr-code scannen en met de app het product kopen in de webwinkel. De producten werden vervolgens thuis bezorgd. In Nederland springt de qr-code vooral in het oog op de vele posters en advertenties, een manier om mensen naar de website te lokken.

Lees verder op pagina 2

Sixpack

Het is nog steeds een hele discussie welke techniek nu het beste geschikt is voor mobiel betalen, maar op de lange termijn lijkt nfc het wel te gaan winnen. Het belangrijkste probleem van nfc is dat lang niet alle telefoontoestellen nfc ondersteunen. Mobiele telefoonfabrikanten brengen maar mondjesmaat modellen uit met nfc. Een toestel als de Samsung Galaxy S3 heeft bijvoorbeeld wel nfc, maar de populaire iPhone-toestellen niet. Om dit op te lossen zijn er ook wel nfc-stickers bedacht die u op de telefoon kunt plakken. Zo'n sticker communiceert dan niet met de telefoon, maar identificatie is bijvoorbeeld wel mogelijk.

©CIDimport

Geen nfc? Een sticker lost het op

In Nederland moest nfc vooral van de grond komen door Sixpack, een samenwerking tussen de ABN Amro, ING en RaboBank en de drie mobiele operators die Nederland rijk is (KPN, Vodafone en T-Mobile). De zes wilden een eigen betaalplatform ontwikkelingen waar dan bijvoorbeeld winkelbedrijven zich op konden aansluiten. Helaas verliep het allemaal niet zo voorspoedig. Hoewel in 2011 Sixpack met veel tamtam van start ging, besloten de zes er al deze zomer een punt achter het initiatief te zetten. Volgens Wim Westerhof, de vroegere programmadirecteur van Sixpack, kwam dat vooral dat de oprichting van een bedrijf een te complexe operatie bleek. Onderlinge afspraken maken was lastig en uiteindelijk gaan de bedrijven nu los van elkaar bepalen wat ze met nfc willen doen en hoe.

En nu?

In 2013 willen de zes niet stil gaan zitten en starten de meesten eigen initiatieven op basis van nfc. Rabobank heeft bijvoorbeeld in augustus het bedrijfje MyOrder gekocht, een identificatiedienst die in combinatie met een nfc-sticker bestellingen kan verwerken. De gebruiker koopt de sticker op de site cashlessbetalen.nl en koppelt deze aan een Rabo MiniTix-portemonnee, een betaalaccount van maximaal 300 euro die gekoppeld is aan uw bankrekening. Momenteel is MyOrder vooral te vinden in bedrijfsrestaurants, maar het is bijvoorbeeld ook mogelijk mobiel te bestellen bij Pathé-bioscopen en bij diensten als Thuisbezorgd.

Ook de anderen hebben plannen met nfc. ABN Amro en ING willen bijvoorbeeld betalingen via nfc mogelijk maken in 2013, maar dan via de bankpas. Vanaf 2013 krijgen klanten van ABN en ING wanneer ze een nieuwe pas aanvragen een pas met nfc-chip. Daar kunnen de gebruikers dan nog niks mee, omdat er nog geen betalingsterminals met nfc actief in Nederland. Begin 2013 zullen de  banken echter ook een aantal testen bij winkels uitvoeren (waar en wanneer is nog niet bekend). Die testervaringen zullen als input worden gebruikt om eind 2013 de eerste betalingen met de mobiele telefoon mogelijk te maken. En de providers? Ook die zeggen in 2013 in de weer te gaan met nfc, hoewel ze daar verder geen uitspraken over willen doen. Uitzondering is wel Vodafone, dat liet weten in 2013 een mobiel, contactloos betaalproduct te gaan lanceren in samenwerking met VISA en V-Pay. De dienst moet een eerste stap zijn naar een mobiele portemonnee die in de tweede helft van 2013 op de Nederlandse markt komt. Een grootschalige uitrol van nfc is dus van de baan, maar ook in 2013 kunt u weer op meer plekken mobiel betalen als u dat wilt.

Tekst: Bram Semeijn

Dit artikel komt uit Computer Idee nummer 5, jaargang 2013.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.