Maak je vaak schermafbeeldingen en heb je behoefte aan meer functies dan de standaard screenshotfuncties van Windows bieden, en wil je mogelijk ook af en toe een opname van bewegend beeld maken? Het gratis programma Flameshot is zeer geschikt voor de veeleisende gebruiker.

Wie ooit op zoek was naar programma’s voor het maken van schermafbeeldingen, zal het zijn opgevallen dat het aanbod groot is. Waarbij er keuze is uit zowel gratis als betaalde programma’s. 

Wij gaan in dit artikel aan de slag met Flameshot. Dit is een gratis opensource-programma, dat opvalt door het gebruiksgemak en de opties voor de gevorderde gebruiker. Bovendien is het beschikbaar voor verschillende platformen: zo is er een versie voor Windows, macOS en Linux. Ook prettig is de beschikbaarheid van een portable versie. Deze uitvoering hoef je niet te installeren in Windows, maar kun je starten en na gebruik afsluiten. Je vindt de nieuwste versie van Flameshot op www.flameshot.org. 

Aan de slag 

Kenmerkend aan Flameshot is de manier van bewerken: je maakt een screenshot en kunt de afbeelding vervolgens direct (na)bewerken. Je voert de stappen daarmee uit in één handeling. In de praktijk werkt dit vooral prettig als je vaak en snel achter elkaar screenshots maakt. Bovendien kun je de screenshots direct uploaden naar een online dienst, bijvoorbeeld als je ze wilt delen met anderen. 

Flameshot draait voornamelijk op de achtergrond: letterlijk en figuurlijk. In het systeemvak van de taakbalk (bij de klok) vind je het pictogram. Om een schermafbeelding te maken, klik je eenmaal op het pictogram. Vervolgens gebruik je de muis om het gebied voor de schermafbeelding te selecteren. Houd de linkermuisknop ingedrukt en versleep het gebied dat je wilt vastleggen. Ben je tevreden en hoef je geen verdere bewerkingen te doen, dan druk je op Ctrl+S om de afbeelding op te slaan. Via Ctrl+C kun je de afbeelding kopiëren naar het klembord, zodat je het in andere programma’s kunt plakken. 

Wil je meer dan alleen een screenshot maken? Rondom het screenshot toont Flameshot alle opties, in de vorm van compacte knoppen. In de praktijk gebruik je de knoppen om te tekenen waarschijnlijk het meest. Deze worden ‘vooraan’ de opties getoond. Zo vinden we hier onder andere een knop om de aanwijzer in een pen te veranderen, een knop om de aanwijzer in een pijl te veranderen en knoppen waarmee je vormen kunt tekenen (zoals cirkels en vierkanten). Via de knop Voeg tekst toe aan je schermfoto (herkenbaar aan de letter T) kun je aantekeningen op de schermafbeelding maken. 

Afschermen 

Mogelijk bevat de schermafbeelding persoonlijke informatie die je er niet in wilt opnemen. In dat geval kun je gebruikmaken van de functie Pixelvorming instellen als verfgereedschap. Selecteer binnen de schermafbeelding het gedeelte dat je niet wilt zien: de inhoud verandert in blokjes (pixels) en is daarmee niet meer zichtbaar.

Wil je juist de aandacht vestigen op elementen, gebruik dan de inverterfunctie. Hiermee worden de kleuren omgedraaid. Klik op de knop Inverter instellen als verfgereedschap en markeer het gebied. 

Direct uploaden 

Flameshot heeft een directe koppeling met Imgur, waardoor je de afbeeldingen kunt uploaden en met anderen kunt delen. Om een foto online te bewaren, klik je op de knop Uploaden van de selectie (herkenbaar aan de afbeelding van een wolk). 

Standaard krijgt elke installatie een gemeenschappelijk Client ID voor Imgur mee. Je vindt deze in het instellingenvenster op de tab Algemeen, in het vak Imgur Application Client ID. Prettig hieraan is dat je geen eigen account voor Imgur hoeft aan te maken en de onlinedienst direct kunt gebruiken. Er kleeft echter één nadeel aan deze opzet: omdat elke gebruiker van Flameshot hetzelfde account gebruikt, bestaat de kans dat het aantal toegestane uploads op een drukke dag wordt overschreden. Imgur accepteert dan geen uploads meer van Flameshot-gebruikers. Heb je een eigen Imgur-account en voeg je die toe aan Flameshot, dan heb je hier geen last van. En als je nog geen account hebt, kun je dus overwegen om er alsnog eentje te maken via www.imgur.com. 

Koppel hierna de eigen Client ID aan Flameshot. Ga naar imgur.com/signin en registreer Flameshot. In het eindvenster wordt een Client ID getoond. Kopieer deze waarde. Open het instellingenvenster van Flameshot en open de tab Algemeen. Kopieer de waarde naar het vak Imgur Application Client ID. 

Wachttijd gebruiken 

Via het pictogram in het systeemvak heb je toegang tot aanvullende opties. Zo ondersteunt Flameshot ook een timer, zoals je mogelijk gewend bent van de ingebouwde screenshotfunctie van Windows. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram van Flameshot en kies Starter openen. Bij Gebied geef je aan op welke manier de schermafbeelding moet worden gemaakt (bijvoorbeeld Volledig scherm). Geef hierna bij Wachttijd aan na hoeveel tijd een foto mag worden gemaakt (bijvoorbeeld 10 seconden). Bevestig met een klik op Nieuwe schermfoto maken. 

Naar je hand zetten 

Interessant is de mogelijkheid om Flameshot naar je hand te zetten. Hierbij geef je onder meer aan welke knoppen standaard zichtbaar moeten zijn en bepaal je welke sneltoetsen je wilt gebruiken. 

Klik met de rechtermuisknop op het pictogram van Flameshot en kies Configuratie. Het instellingenvenster bestaat uit een viertal tabbladen. Op de tab Uiterlijk geef je bij Knopselectie aan welke knoppen standaard moeten worden getoond. Verwijder het vinkje naast de knoppen die je niet wilt zien. Klik hierna door naar de tab Bestandsnaambewerker. Hier bepaal je de standaardopbouw van de bestandsnaam. Je geeft bijvoorbeeld aan dat er altijd een jaartal in de bestandsnaam moet worden opgenomen of dat de tijd volledig moet worden uitgeschreven. In het vak Voorbeeld controleer je of de naamopbouw correct is. 

Geavanceerde opties 

Op de tab Algemeen vind je geavanceerde opties en de mogelijkheid om je favoriete instellingen te exporteren (zie het kader ‘Slim hergebruik’). De tab geeft je onder meer de mogelijkheid om Flameshot nog meer op de achtergrond te laten draaien, door meldingen zoveel mogelijk te dempen. Verwijder het vinkje bij Bureaubladmeldingen tonen. Ook kun je hier instellen dat Flameshot automatisch moet worden geladen bij de start van Windows (plaats een vinkje bij Automatisch opstarten). 

Tot slot is er de tab Sneltoetsen. Hier kun je voor alle acties een toetscombinatie definiëren. Voor veelvoorkomende taken, zoals het toevoegen van tekst aan een foto of het kopiëren van een selectie, zijn er al sneltoetsen vastgesteld. Klik op de kolom Toets om de huidige toetscombinatie aan te passen. Voor specifiekere instellingen zijn nog geen sneltoetsen ingesteld: dit kun je alsnog doen. 

Slim hergebruik 

Het aantal instelmogelijkheden van Flameshot is uitgebreid. Heb je de omgeving naar je hand gezet, dan kun je je persoonlijke instellingen bewaren in een configuratiebestand. Dit kun je vervolgens gebruiken om dezelfde instellingen snel toe te passen op een andere computer. Ook kun je het bestand gebruiken als je Windows of Flameshot opnieuw moet installeren en snel aan de slag wilt.

Open het instellingenvenster van Flameshot en kies de tab Algemeen. In de sectie Configuratiebestand klik je op Exporteren. Om de instellingen later snel van stal te halen, klik je op Importeren en wijs je het configuratiebestand aan. 

Bewegend beeld 

Wil je geen statische schermafbeeldingen maken, maar korte video’s van wat er op het scherm gebeurt? Maak dan eens kennis met het gratis programma TechSmith Capture. De makers van dit programma zijn onder meer bekend als de ontwikkelaars van de betaalde programma’s SnagIt en Camtasia. Behalve het feit dat je deze versie kosteloos mag gebruiken, is het programma ook interessant om tegelijkertijd opnamen van zowel je beeldscherm als de webcamera te maken. Dat is bijvoorbeeld handig voor uitlegvideo’s, waarin je elementen op het scherm in beeld brengt en tegelijkertijd op camera een toelichting geeft. Je vindt het gratis programma via www.techsmith.com. De korte schermopnamen die je met TechSmith Capture maakt, worden geüpload naar www.screencast.com, waarna je ze met anderen kunt delen. 

Aan de slag 

Na installatie maak je een schermopname door te klikken op de knop Capture of de toetscombinatie Shift+F11. Markeer vervolgens het gebied dat je wilt vastleggen, vergelijkbaar met het hiervoor besproken Flameshot. Hierna klik je op de knop Capture a video (herkenbaar aan de knop met de videocamera), waarna een nieuwe knoppenbalk verschijnt. Uiterst links vind je de knop om de opname te starten. Klik hier niet meteen op, maar bepaal eerst of je de webcam voor de opname wilt gebruiken. Klik op de bijbehorende knop om de camera in of uit te schakelen. Je vindt die knop naast de opnameknop. 

Bovendien heb je de mogelijkheid om de instellingen voor de webcamera verder naar je hand te zetten. Klik op het pijltje naast de knop. In het menu kun je onder Device kiezen welke camera je wilt gebruiken, als je over meerdere camera’s beschikt. Wil je alleen een opname van je webcamera maken en niet van het scherm? Kies dan in de sectie Mode voor Fullscreen webcam. In de sectie Placement kun je aangeven waar het beeld van de webcamera in het totaalvenster mag worden getoond, bijvoorbeeld in de linkerbovenhoek. Heb je de opname afgerond, dan wordt het materiaal automatisch online geplaatst. Er verschijnt een link die je met anderen kunt delen. 

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.