Het lijdt geen twijfel dat bekende pakketten als Microsoft Office, Adobe Photoshop, Lightroom, InDesign, Illustrator en Premiere Pro tot de beste in hun categorie behoren. Alleen zijn ze behoorlijk aan de prijs. In dit artikel gaan we daarom op zoek naar degelijke én gratis alternatieven voor deze en andere commerciële toepassingen.

Tip 01: Verzamelsites

Ben je zelf op zoek naar een gratis alternatief voor een of ander betaald programma, ga dan eerst even naar alternativeTo. Deze website voorziet in een zoekfunctie waar je slechts de naam van de commerciële toepassing hoeft in te tikken om meteen een aantal gratis alternatieven in beeld te krijgen. Je kunt aangeven of je wilt zoeken naar gratis (free) software en of de programma’s ook nog opensource moeten zijn. Per programma kun je de meningen van andere gebruikers zien, soms met een gemotiveerde toelichting. Een iets beperktere maar verder vergelijkbare site is www.osalt.com, wat staat voor Open Source as Alternative. Ook hier krijg je telkens een korte omschrijving van het alternatieve product.

Ben je gewoon op zoek naar gratis software, dan komen heel wat andere sites in aanmerking. Onze favoriete softwarecollectie is alvast SnapFiles, waar je het menu Freeware opent om je tot de gratis tools te beperken. Deze collectie wordt al jaren vrijwel dagelijks bijgewerkt.

©PXimport

Tip 02: Besturingssysteem

De software die je het meest gebruikt op je computer, is natuurlijk het besturingssysteem. En als we het over een gratis alternatief voor Windows hebben, dan duikt haast vanzelf Linux op. Dit alternatieve besturingssysteem is niet alleen gratis, het laat (vooral wat gevorderde) gebruikers ook toe alles naar eigen hand te zetten. Om de overstap van Windows naar Linux zo pijnloos mogelijk te maken, probeer je het best een Linux-distributie uit die enige affiniteit vertoont met de Windows interface, zoals Chalet OS, Zorin OS of Linux Mint. MacOS-gebruikers zullen zich wellicht het snelst thuis voelen bij Elementary OS.

Je kunt overwegen om je Linux-versie eerst ‘virtueel’ te installeren binnen je vertrouwde Windows-omgeving, zodat je eerst kennis kunt maken met Linux zonder meteen Windows overboord te moeten gooien. Hiervoor kun je gebruikmaken van alweer een andere gratis toepassing: VirtualBox. Hoe je dit werkend krijgt, lees je in het kader ‘Virtuele installatie’.

©PXimport

Virtuele installatie

©PXimport

Tip 03: Kantoorsuite

Microsoft Office mag dan de bekendste en wellicht ook de krachtigste kantoorsuite zijn, er zijn wel degelijk een aantal gratis alternatieven, zoals SoftMaker FreeOffice en WPS Office. Het populairste alternatief is het opensource-programma LibreOffice, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Dat bestaat uit drie grote modules (tekstverwerker Writer, spreadsheetprogramma Calc en presentatietool Impress), en bevat daarnaast nog Draw (tekenprogramma), Math (formule-editor) en Base (database programma). LibreOffice heeft altijd vastgehouden aan een wat gedateerde interface met klassieke menu’s, maar sinds versie 5.3 is het nu ook mogelijk een soort lint (‘Notebookbalk’) te activeren (via het menu Extra / Opties / LibreOffice / Geavanceerd / Zet experimentele functies aan). Wat de functionaliteit betreft zit het in elk geval goed: er zijn heel wat tools waarin zelfs een gevorderde gebruiker zich kan uitleven.

LibreOffice kan ook met diverse bestandsformaten overweg. In Writer bijvoorbeeld kun je documenten bewaren in het eigen odf-formaat, maar ook als doc of docx, zodat de bestanden ook probleemloos in Microsoft Word te openen zijn. Excel-gebruikers moeten wel weten dat het importeren van formules in Calc niet altijd goed gaat en dat Calc evenmin met Excel-macro’s overweg kan. LibreOffice schiet ook nog duidelijk tekort naar cloud-functionaliteit en mobiel gebruik toe: om online documenten te kunnen bewerken moet je eigenlijk eerst zelf een server opzetten en er zijn evenmin mobiele apps beschikbaar. Voor een detailvergelijking tussen beide suites kun je hier terecht.

©PXimport

Tip 04: E-mailprogramma

We geven het graag toe: MS Outlook is een uitstekende e-mailclient en ook als PIM (personal information manager) voldoet hij prima, maar lang niet alle thuisgebruikers hebben behoefte aan alle toeters en bellen. Als het net iets minder mag, zijn er nog genoeg degelijke en gratis alternatieven. Een tool die ons best wel weet te bekoren is Mailbird, maar jammer genoeg is de functionaliteit in de gratis versie behoorlijk beperkt. Hetzelfde geldt voor het overigens erg gebruiksvriendelijke en overzichtelijke eM Client: hier kun je bijvoorbeeld slechts twee e-mailaccounts creëren.

Een gratis opensourcetool die je niet met allerlei restricties opzadelt is Mozilla Thunderbird, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Het programma kan onder meer met pop3 en imap overweg, ondersteunt ook encryptie (pgp, s/mime) en bestaat bovendien in een portable variant. Ook rss-feeds laten zich via Thunderbird beheren. Het zijn echter vooral de talrijke add-ons die van Thunderbird een erg flexibele tool maken. Aanvankelijk ontbrak een kalenderfunctie en taakbeheerder, hiervoor moest je de add-on Lightning afzonderlijk installeren … intussen wordt die standaard meegeleverd en is die goed geïntegreerd in Thunderbird. Hier kun je in elk geval terecht voor een mooi overzicht van de beschikbare add-ons. Houd er wel rekening mee dat niet alle onderdelen van Thunderbird zich even makkelijk laten configureren.

©PXimport

Tip 05: Fotobewerking

Professionele fotografen zijn het er wellicht unaniem over eens: Adobe Photoshop is het beste bewerkingspakket op de markt. Het is echter stevig aan de prijs en daarom kijken veel amateurfotografen graag uit naar een gratis alternatief. Programma’s als Paint.NET en Photos Pos Pro dienen zich aan, maar het is vooral toch GIMP dat op het meeste enthousiasme kan rekenen. Het is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows. De interface is weliswaar ietwat eigenzinnig en dat maakt het des te jammer dat het project GIMPShop, dat in een Photoshop-achtige interface rond GIMP voorziet, al jaren niet meer wordt bijgewerkt. De vele functies maken echter veel goed, ook al doet het op sommige vlakken duidelijk onder voor Photoshop. Er is bijvoorbeeld geen cmyk-modus, er is slechts één reparatietool (healing brush), er is geen echte raw-ondersteuning en niet-destructieve bewerkingen zijn lastiger dan in Photoshop.

©PXimport

Tip 06: Fotobeheer

GIMP mag dan min of meer een waardig alternatief voor Photoshop zijn, het programma staat wel ‘op zichzelf’ en mist complementaire tools uit de stal van Adobe, zoals Illustrator en Lightroom. De laatste is een uiterst handig programma voor het beheren, afdrukken en tot op zekere hoogte ook bewerken van (grote verzamelingen) foto’s. Linux- en macOS-gebruikers kunnen hiervoor een gratis alternatief vinden in Darktable, dat met zijn diverse gereedschapsets en het gebruik van schuifbalken ongetwijfeld inspiratie uit Lightroom heeft geput. Een toegankelijker tool, die inmiddels ook voor Windows beschikbaar is, is het niet zo bekende digiKam. De interface is met zijn drie verticale panelen erg logisch opgebouwd: links een navigatiepaneel, in het midden miniatuurafbeeldingen van je fotocollectie en rechts allerlei informatie over de geselecteerde foto. De ingebouwde gereedschapskist mag dan vrij beperkt zijn, de tools voor onder meer kleurcorrectie en voor het bijsnijden van foto’s voldoen prima en het programma leent zich ook prima voor batchbewerking. DigiKam blinkt verder uit in het catalogeren van foto’s en voorziet tevens in een krachtige zoekfunctie.

©PXimport

Tip 07: Grafisch design

Grafisch ontwerpers die met vector-tekeningen (schaalbare plaatjes, die niet aan kwaliteit inboeten wanneer je die groter maakt) aan de slag willen, zweren vanouds bij Adobe Illustrator. Wil je – bijvoorbeeld als blogger of hobbywebdesigner – gratis aan de slag, dan komt Inkscape in het vizier. Ook dit programma is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows. Er zijn erg veel tools beschikbaar voor het bewerken van vectorafbeeldingen, maar dat vertaalt zich wel in een wat overweldigend aantal knoppen(balken). Of je nou vormen met verloopkleuren wilt vullen, filters wilt toepassen, plaatjes met andere lagen wilt groeperen of naar paden wilt converteren: Inkscape doet het allemaal. Bovendien zijn er ook heel wat extensies beschikbaar en het programma ondersteunt heel wat bestandsformaten.

Het meest opvallende manco is dat Inkscape geen bestanden met cmyk-kleurprofielen kan genereren, wat nogal lastig is als je ontwerp voor de professionele drukpers is bedoeld. Is dat voor jou geen breekpunt, dan verdient Inkscape al je aandacht. Tot slot willen we ook Vectr niet onvermeld laten: de mogelijkheden zijn weliswaar niet zo uitgebreid als bij Inkscape, maar de tool is wel een stuk gebruiksvriendelijker.

©PXimport

Tip 08: Desktop publishing

Wie geregeld documenten wil bewerken en opmaken voor drukwerk, zoals brochures, flyers en tijdschriften, heeft al snel niet genoeg aan een klassieke tekstverwerker. Dan dienen echte dtp-programma’s zoals Microsoft Publisher of – voor het meer professionele werk – Adobe InDesign zich aan. Voor beide moet u echter weer de knip trekken, terwijl het opensource dtp-pakket Scribus gratis beschikbaar is voor Linux, macOS en Windows. Om een document te ontwerpen kun je vertrekken van een van de beschikbare sjablonen (opgedeeld in een aantal rubrieken zoals Brochures, Kaarten, Nieuwsbrieven en Visitekaartjes) of je begint met een leeg blad. Scribus voorziet in de gebruikelijke bewerkingstools en laat je ook allerlei objecten aan je document toevoegen, waaronder tekst- en afbeeldingskaders, tabellen, vormen en bézier-curves. De tool ondersteunt verschillende documentformaten en het is bijvoorbeeld ook mogelijk een invul-pdf te creëren. De helpfunctie is vooralsnog ondermaats, maar echt moeilijk kun je het programma niet noemen. Houd er wel rekening mee dat de eerste start lang kan duren (omwille van het aanmaken van een font-cache). En wil je eps importeren, dan dien je nog het gratis GhostScript for Windows te installeren.

©PXimport

Tip 09: Videobewerking

Microsoft Movie Maker mag dan intussen uit de virtuele rekken zijn gehaald, voor iemand die op semi-professionele manier video’s wil bewerken zal dat niet zoveel uitmaken. Die heeft namelijk krachtiger tools nodig, zoals Adobe Premiere Pro, Final Cut Pro of Pinnacle Studio (Ultimate) en die zijn – je raadt het al – natuurlijk niet gratis. Wel gratis en uiterst krachtig is DaVinci Resolve, ook weer beschikbaar voor de drie bekendste platformen. Natuurlijk, een krachtige videobewerker vergt ook potente hardware en dat geldt zeker voor dit pakket, met name op het vlak van je grafische kaart (2 GB cpu ram is geen overbodige luxe). Zoals je van een professioneel pakket mag verwachten, is de leercurve behoorlijk steil maar daar krijg je wel wat voor terug. Zo voorziet het programma in uitstekende synchronisatiemogelijkheden voor audio en video en is ook het kleurbeheer ongekend goed. Op het vlak van audio-effecten blinkt de tool niet meteen uit, maar het is wel mogelijk van vst-plug-ins gebruik te maken. Er is ook nog ruimte voor verbetering wat titelanimatie en exportformaten betreft, maar laat dat je niet weerhouden om met een stukje indrukwekkende freeware aan de slag te gaan.

©PXimport

Tip 10: Antivirus

©PXimport

Windows voorziet met Defender weliswaar in een eigen antimalware-bescherming die in de laatste antivirustests ook beter beoordeeld wordt dan ooit, maar we raden nog altijd aan een extra beveiligingspakket te gebruiken. Gelukkig zijn er verschillende gratis antivirusprogramma’s verkrijgbaar. Complete gratis beveiligingssuites zijn veel dunner bezaaid, maar het bestaat wel. Een gratis suite is Avira Free Security Suite 2017. Die bevat uiteraard een antivirusmodule – de nieuwste versie van Avira – en die zet over het algemeen prima scores neer. Volgens Avira bevat dit onderdeel bovendien een degelijke beveiliging tegen de gesel van deze tijd: ransomware. Verder omvat het pakket nog de modules Browser Safety (die je hoort te beschermen tegen malafide sites en dito downloads), System Speedup en Phantom VPN, evenals een wachtwoordbeheerder en een software-updater. Wat we jammer vinden is dat het een alles-of-niets-installatie is. Heb je weinig boodschap aan een van deze onderdelen, dan installeer je de gewenste modules beter individueel, ze zijn ook als standalone producten beschikbaar. Houd er tevens rekening mee dat je niet van alle onderdelen de volledige versies krijgt. Je bent bij de vpn-service bijvoorbeeld beperkt tot 500 MB per maand en daar zit je wellicht vrij snel doorheen.

Een andere gratis beveiligingssuite is het minder bekende Qihoo 360 Total Security die net als Avira ook allerlei extra tools voor systeemoptimalisatie en opschoonoperaties aan boord heeft. Alleen jammer dat de antivirusmodule in diverse tests niet echt overtuigt en dat hoort nu net de ‘core business’ van elke beveiligingssuite te zijn!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer: automatische citruspersen voor een mooi prijsje.

Zin in écht lekker sap? Met een citruspers maak je dat zo zelf. Het is veel smaakvoller dan sap uit een pak en zit bomvol vitamines, zonder toegevoegde suikers of andere onzin. Met een elektrische citruspers heb je binnen een minuut een heerlijk vers sapje. Ideaal voor je sinaasappel bij het ontbijt, maar ook superhandig voor een scheutje citroen door je salade of limoen in je drankje. Makkelijk, snel, en puur natuur. Wij vinden vijf luxe automatische exemplaren voor je.

Solis Citrus Press Station 8454

De Solis Citrus Press Station is ontworpen voor het persen van diverse soorten en maten citrusvruchten. Het apparaat is uitgerust met een massief metalen persarm waarmee je met minimale inspanning druk uitoefent op de vrucht. Zodra je de hendel naar beneden drukt, start de motor van 160 Watt automatisch. De speciaal gevormde perskegel is gemaakt van zwaar gegoten aluminium. De behuizing van de citruspers is vervaardigd uit roestvrij staal. Voor het schoonmaken kunnen de onderdelen die met sap in aanraking komen, van het apparaat worden losgemaakt en in de vaatwasser worden gestopt. De sapuitloop heeft een druppelstop, die je omhoog kunt klappen om te voorkomen dat er sap op het aanrecht lekt na het persen. Het apparaat staat op antislipvoetjes voor stabiliteit tijdens het gebruik.

Princess 201853 Black Steel

Bij de Princess 201853 staat de constructie van gegoten aluminium centraal en dat maakt het apparaat robuust. De pers wordt aangedreven door een stille motor met een vermogen van 160 Watt. De perskegel is universeel ontworpen en heeft opstaande randen, waardoor deze geschikt is voor zowel kleine als grote citrusvruchten zonder dat je van opzetstuk hoeft te wisselen. Het persen activeer je door de sterke aluminium persarm naar beneden te bewegen. Het sap stroomt vervolgens door een roestvrijstalen pulpfilter direct in het glas. Dankzij dit filter worden vruchtvlees en pitten van het sap gescheiden. De uitloop is voorzien van een druppelstopsysteem. Na gebruik zijn de vaatwasserbestendige onderdelen, zoals de perskegel en het filter, eenvoudig te verwijderen en te reinigen.

CASO CP 330 Pro

Dit model, de Caso CP 330 Pro, is voorzien van een roestvrijstalen behuizing en een eveneens roestvrijstalen perskegel. Het gebruik is gericht op eenvoud: je plaatst een gehalveerde citrusvrucht op de kegel en de motor met een vermogen van 160 Watt start vanzelf zodra je de hendel naar beneden beweegt. Het sap vloeit door een roestvrijstalen zeef direct in een glas dat je onder de tuit plaatst. Om nadruppelen op het werkblad te voorkomen, kan deze saptuit omhoog worden geklapt. De stabiliteit van de machine wordt verzekerd door de zuignappen aan de onderzijde, die ervoor zorgen dat het apparaat stevig op zijn plek blijft staan tijdens het persen. De losse onderdelen zijn afneembaar en kunnen in de vaatwasser worden gereinigd. De motor van het apparaat is extra stil in gebruik.

Hendi Citruspers

De Hendi Citruspers heeft een behuizing van roestwerend materiaal. De perskom, zeef en de drie meegeleverde perskegels zijn gemaakt van roestvrij staal en ABS-kunststof. Die onderdelen zijn afneembaar en kunnen in de vaatwasser. De motor, met een vermogen van 180 Watt, zorgt voor een rotatiesnelheid van 1500 toeren per minuut en wordt bediend met een aan-/uitschakelaar. Voor de veiligheid is er een polycarbonaat anti-spatkap aanwezig die het sap opvangt. Je perst de vruchten door middel van de hefboomarm. Dit model wordt geleverd met drie verschillende, verwisselbare perskegels die zijn ontworpen voor kleine en grote citrusvruchten.

Gastroback Advanced Pro S

Een specifiek kenmerk van de Gastroback 41150 Design Juicer Advanced Pro S is de aanwezigheid van twee verschillende roestvrijstalen zeven. Hiermee heb je de mogelijkheid om zelf de hoeveelheid vruchtvlees in je sap te bepalen, afhankelijk van welke zeef je gebruikt. De behuizing van het apparaat is volledig vervaardigd uit geborsteld roestvrij staal. Het persen gebeurt door middel van een massieve aluminium pershendel, die je met lichte druk naar beneden beweegt om de motor te activeren. Deze motor heeft een vermogen van 100 Watt en is ontworpen om stil te functioneren. De perskegel is universeel, wat betekent dat je er diverse formaten citrusvruchten op kunt gebruiken, van limoenen tot grapefruits. De sapuitloop is voorzien van een druppelstop. Voor de reiniging kun je alle afneembare onderdelen loskoppelen en in de vaatwasser plaatsen.

Geel, dieprood, bruin: dit is dé tijd waarin de natuur zich van haar mooiste kant laat zien. Wil jij ook prachtige herfstfoto's maken? Trek er dan de komende weken op uit, gewapend met je camera en met deze handige tips!

Lees ook: 20 tips om de mooiste foto's te maken met je compactcamera

De astronomische herfst begint al op 21 september, maar de echte kleurenpracht laat vaak even op zich wachten. Pas na de eerste koude nachten krijgen bomen hun karakteristieke tinten. Vooral in de laatste weken van oktober en de eerste dagen van november staat het bos er vaak op zijn mooist bij. De bladeren van berken, beuken en eiken veranderen dan in een bont palet van geel, oranje, rood en bruin. Wil je dit vastleggen, wacht dan niet te lang, want een flinke storm of regenbui kan het kleurrijke bladerdek flink uitdunnen.

Gebruik een polarisatiefilter

Wil je de herfstkleuren op hun mooist vastleggen, dan heb je veel aan een polarisatiefilter. Daarmee verdwijnen hinderlijke weerspiegelingen op natte bladeren en worden tinten dieper en levendiger worden. Zonder filter oogt het bladerdek na een regenbui vaak wat vlak. Houd er wel rekening mee dat het filter ongeveer anderhalve stop licht tegenhoudt, waardoor je sluitertijd langer wordt. Om bewegingsonscherpte te voorkomen, is een statief daarom een verstandige aanvulling in je uitrusting.

Contrasten maken je foto

Herfstfotografie is meer dan een spel met kleuren: het gaat ook om het vinden van tegenstellingen die een beeld laten spreken. Een dicht bos dat baadt in dezelfde goudgele gloed kan rust en eenheid uitstralen, terwijl een enkele boom met vurige bladeren in een kaal veld juist dramatisch afsteekt tegen de leegte. Dat soort contrasten geven je foto een verhaal.

Loop je door het bos, ga dan ook eens op zoek naar details. Het tapijt van bladeren op een smal pad, een rood blad dat eigenwijs boven de rest uitsteekt of drijvende bladeren die als schilderijtjes over donker water glijden. Zelfs het zachte groen van mos en de subtiele tinten van herfstgras kunnen veranderen in een klein, intiem landschap dat de seizoenssfeer perfect vangt.

©Leka - stock.adobe.com

Regen? Juist leuk!

Na een regenbui zijn de herfstkleuren vaak nog intenser. Bovendien zorgen de regenplassen voor extra weerspiegelingen. Je kunt ze ook gebruiken als interessante voorgrond in je foto's.

Herfst in de stad

Voor sfeervolle herfstfoto's hoef je niet altijd het bos in. Ook de stad biedt volop mogelijkheden. Bomen langs grachten en kanalen kleuren net zo uitbundig en vormen samen met de gevels en straten een levendig decor. Let daarbij ook op kleine scènes: een spiegeling van herfstbladeren in het water, of een felgekleurd blad dat blijft liggen op de rand van een bootje.

©Ekaterina Belova

Kleurencombinaties

Wie oog heeft voor kleur en hun onderlinge samenhang, kan foto's meer kracht en balans meegeven. In het kleurenspectrum staan bepaalde tinten recht tegenover elkaar, zoals blauw en oranje of rood en groen. Zet je die samen in beeld, dan versterken ze elkaar en springen de kleuren er echt uit. Denk aan een boom vol oranje bladeren die afsteekt tegen een strakblauwe lucht. Kleuren die juist naast elkaar liggen, zoals geel en oranje of blauw en groen, werken heel anders. Ze vloeien in elkaar over en geven je foto een rustige, harmonieuze uitstraling.

©Peter Hermes Furian

Camera-instellingen voor herfstfotografie

Om de herfstkleuren en -details zo goed mogelijk vast te leggen, is het belangrijk om de juiste camera-instellingen te gebruiken. Hieronder staan een paar basisinstellingen die je kunnen helpen:

Diafragma

Voor landschapsfoto's wil je vaak zoveel mogelijk scherpte van voor- tot achtergrond. Gebruik hiervoor een klein diafragma (hoge F-waarde, bijvoorbeeld F 8 tot F 16). Close-ups van bladeren of reflecties maken? Kies dan voor een grotere diafragmaopening (lage F-waarde zoals F 2.8 of F 4) om een mooie onscherpe achtergrond te creëren.

Sluitertijd

Afhankelijk van het licht en of je wel of niet een statief gebruikt, kun je de sluitertijd variëren. Voor scherpe foto's in weinig licht kun je voor een langere sluitertijd kiezen, maar je hebt dan wel een statief nodig om beweging te voorkomen. Als er wind is, kan een korte sluitertijd (bijv. 1/250 of sneller) handig zijn om bewegende bladeren scherp vast te leggen.

ISO

Probeer de iso-waarde zo laag mogelijk te houden (bijvoorbeeld ISO 100 of 200) om ruis in je foto's te vermijden. Bij weinig licht kun je de iso-waarde een beetje verhogen, maar vermijd te hoge waardes om beeldkwaliteit te behouden.

Herfst & licht

Herfstlicht heeft iets bijzonders. De zon staat laag en geeft het landschap vaak een zachte, warme gloed. Wil je dit licht optimaal benutten, dan zijn de eerste en laatste uren van de dag het meest geschikt. Tijdens het gouden uur – kort na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang – worden de kleuren dieper en warmer, terwijl lange schaduwen en subtiele gelaagdheid je foto extra sfeer geven.

Midden op de dag ligt dat anders. Het felle, directe licht kan kleuren vlak maken en harde schaduwen veroorzaken. Fotografeer je toch op dit moment, zoek dan beschutte plekken of plaats jezelf zo dat de zon achter je valt, om hinderlijke reflecties te voorkomen.

Ook een grijze dag kan verrassend mooi uitpakken. Wolken werken als een natuurlijke diffuser die het licht gelijkmatig verspreidt. Hierdoor verdwijnen harde schaduwen en komen herfstkleuren juist zacht en vol verzadiging naar voren.

Lees ook: Zo fotografeer je de zonsondergang met je smartphone