Het lijdt geen twijfel dat bekende pakketten als Microsoft Office, Adobe Photoshop, Lightroom, InDesign, Illustrator en Premiere Pro tot de beste in hun categorie behoren. Alleen zijn ze behoorlijk aan de prijs. In dit artikel gaan we daarom op zoek naar degelijke én gratis alternatieven voor deze en andere commerciële toepassingen.

Tip 01: Verzamelsites

Ben je zelf op zoek naar een gratis alternatief voor een of ander betaald programma, ga dan eerst even naar alternativeTo. Deze website voorziet in een zoekfunctie waar je slechts de naam van de commerciële toepassing hoeft in te tikken om meteen een aantal gratis alternatieven in beeld te krijgen. Je kunt aangeven of je wilt zoeken naar gratis (free) software en of de programma’s ook nog opensource moeten zijn. Per programma kun je de meningen van andere gebruikers zien, soms met een gemotiveerde toelichting. Een iets beperktere maar verder vergelijkbare site is www.osalt.com, wat staat voor Open Source as Alternative. Ook hier krijg je telkens een korte omschrijving van het alternatieve product.

Ben je gewoon op zoek naar gratis software, dan komen heel wat andere sites in aanmerking. Onze favoriete softwarecollectie is alvast SnapFiles, waar je het menu Freeware opent om je tot de gratis tools te beperken. Deze collectie wordt al jaren vrijwel dagelijks bijgewerkt.

©PXimport

Tip 02: Besturingssysteem

De software die je het meest gebruikt op je computer, is natuurlijk het besturingssysteem. En als we het over een gratis alternatief voor Windows hebben, dan duikt haast vanzelf Linux op. Dit alternatieve besturingssysteem is niet alleen gratis, het laat (vooral wat gevorderde) gebruikers ook toe alles naar eigen hand te zetten. Om de overstap van Windows naar Linux zo pijnloos mogelijk te maken, probeer je het best een Linux-distributie uit die enige affiniteit vertoont met de Windows interface, zoals Chalet OS, Zorin OS of Linux Mint. MacOS-gebruikers zullen zich wellicht het snelst thuis voelen bij Elementary OS.

Je kunt overwegen om je Linux-versie eerst ‘virtueel’ te installeren binnen je vertrouwde Windows-omgeving, zodat je eerst kennis kunt maken met Linux zonder meteen Windows overboord te moeten gooien. Hiervoor kun je gebruikmaken van alweer een andere gratis toepassing: VirtualBox. Hoe je dit werkend krijgt, lees je in het kader ‘Virtuele installatie’.

©PXimport

Virtuele installatie

©PXimport

Tip 03: Kantoorsuite

Microsoft Office mag dan de bekendste en wellicht ook de krachtigste kantoorsuite zijn, er zijn wel degelijk een aantal gratis alternatieven, zoals SoftMaker FreeOffice en WPS Office. Het populairste alternatief is het opensource-programma LibreOffice, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Dat bestaat uit drie grote modules (tekstverwerker Writer, spreadsheetprogramma Calc en presentatietool Impress), en bevat daarnaast nog Draw (tekenprogramma), Math (formule-editor) en Base (database programma). LibreOffice heeft altijd vastgehouden aan een wat gedateerde interface met klassieke menu’s, maar sinds versie 5.3 is het nu ook mogelijk een soort lint (‘Notebookbalk’) te activeren (via het menu Extra / Opties / LibreOffice / Geavanceerd / Zet experimentele functies aan). Wat de functionaliteit betreft zit het in elk geval goed: er zijn heel wat tools waarin zelfs een gevorderde gebruiker zich kan uitleven.

LibreOffice kan ook met diverse bestandsformaten overweg. In Writer bijvoorbeeld kun je documenten bewaren in het eigen odf-formaat, maar ook als doc of docx, zodat de bestanden ook probleemloos in Microsoft Word te openen zijn. Excel-gebruikers moeten wel weten dat het importeren van formules in Calc niet altijd goed gaat en dat Calc evenmin met Excel-macro’s overweg kan. LibreOffice schiet ook nog duidelijk tekort naar cloud-functionaliteit en mobiel gebruik toe: om online documenten te kunnen bewerken moet je eigenlijk eerst zelf een server opzetten en er zijn evenmin mobiele apps beschikbaar. Voor een detailvergelijking tussen beide suites kun je hier terecht.

©PXimport

Tip 04: E-mailprogramma

We geven het graag toe: MS Outlook is een uitstekende e-mailclient en ook als PIM (personal information manager) voldoet hij prima, maar lang niet alle thuisgebruikers hebben behoefte aan alle toeters en bellen. Als het net iets minder mag, zijn er nog genoeg degelijke en gratis alternatieven. Een tool die ons best wel weet te bekoren is Mailbird, maar jammer genoeg is de functionaliteit in de gratis versie behoorlijk beperkt. Hetzelfde geldt voor het overigens erg gebruiksvriendelijke en overzichtelijke eM Client: hier kun je bijvoorbeeld slechts twee e-mailaccounts creëren.

Een gratis opensourcetool die je niet met allerlei restricties opzadelt is Mozilla Thunderbird, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Het programma kan onder meer met pop3 en imap overweg, ondersteunt ook encryptie (pgp, s/mime) en bestaat bovendien in een portable variant. Ook rss-feeds laten zich via Thunderbird beheren. Het zijn echter vooral de talrijke add-ons die van Thunderbird een erg flexibele tool maken. Aanvankelijk ontbrak een kalenderfunctie en taakbeheerder, hiervoor moest je de add-on Lightning afzonderlijk installeren … intussen wordt die standaard meegeleverd en is die goed geïntegreerd in Thunderbird. Hier kun je in elk geval terecht voor een mooi overzicht van de beschikbare add-ons. Houd er wel rekening mee dat niet alle onderdelen van Thunderbird zich even makkelijk laten configureren.

©PXimport

Tip 05: Fotobewerking

Professionele fotografen zijn het er wellicht unaniem over eens: Adobe Photoshop is het beste bewerkingspakket op de markt. Het is echter stevig aan de prijs en daarom kijken veel amateurfotografen graag uit naar een gratis alternatief. Programma’s als Paint.NET en Photos Pos Pro dienen zich aan, maar het is vooral toch GIMP dat op het meeste enthousiasme kan rekenen. Het is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows. De interface is weliswaar ietwat eigenzinnig en dat maakt het des te jammer dat het project GIMPShop, dat in een Photoshop-achtige interface rond GIMP voorziet, al jaren niet meer wordt bijgewerkt. De vele functies maken echter veel goed, ook al doet het op sommige vlakken duidelijk onder voor Photoshop. Er is bijvoorbeeld geen cmyk-modus, er is slechts één reparatietool (healing brush), er is geen echte raw-ondersteuning en niet-destructieve bewerkingen zijn lastiger dan in Photoshop.

©PXimport

Tip 06: Fotobeheer

GIMP mag dan min of meer een waardig alternatief voor Photoshop zijn, het programma staat wel ‘op zichzelf’ en mist complementaire tools uit de stal van Adobe, zoals Illustrator en Lightroom. De laatste is een uiterst handig programma voor het beheren, afdrukken en tot op zekere hoogte ook bewerken van (grote verzamelingen) foto’s. Linux- en macOS-gebruikers kunnen hiervoor een gratis alternatief vinden in Darktable, dat met zijn diverse gereedschapsets en het gebruik van schuifbalken ongetwijfeld inspiratie uit Lightroom heeft geput. Een toegankelijker tool, die inmiddels ook voor Windows beschikbaar is, is het niet zo bekende digiKam. De interface is met zijn drie verticale panelen erg logisch opgebouwd: links een navigatiepaneel, in het midden miniatuurafbeeldingen van je fotocollectie en rechts allerlei informatie over de geselecteerde foto. De ingebouwde gereedschapskist mag dan vrij beperkt zijn, de tools voor onder meer kleurcorrectie en voor het bijsnijden van foto’s voldoen prima en het programma leent zich ook prima voor batchbewerking. DigiKam blinkt verder uit in het catalogeren van foto’s en voorziet tevens in een krachtige zoekfunctie.

©PXimport

Tip 07: Grafisch design

Grafisch ontwerpers die met vector-tekeningen (schaalbare plaatjes, die niet aan kwaliteit inboeten wanneer je die groter maakt) aan de slag willen, zweren vanouds bij Adobe Illustrator. Wil je – bijvoorbeeld als blogger of hobbywebdesigner – gratis aan de slag, dan komt Inkscape in het vizier. Ook dit programma is beschikbaar voor Linux, macOS en Windows. Er zijn erg veel tools beschikbaar voor het bewerken van vectorafbeeldingen, maar dat vertaalt zich wel in een wat overweldigend aantal knoppen(balken). Of je nou vormen met verloopkleuren wilt vullen, filters wilt toepassen, plaatjes met andere lagen wilt groeperen of naar paden wilt converteren: Inkscape doet het allemaal. Bovendien zijn er ook heel wat extensies beschikbaar en het programma ondersteunt heel wat bestandsformaten.

Het meest opvallende manco is dat Inkscape geen bestanden met cmyk-kleurprofielen kan genereren, wat nogal lastig is als je ontwerp voor de professionele drukpers is bedoeld. Is dat voor jou geen breekpunt, dan verdient Inkscape al je aandacht. Tot slot willen we ook Vectr niet onvermeld laten: de mogelijkheden zijn weliswaar niet zo uitgebreid als bij Inkscape, maar de tool is wel een stuk gebruiksvriendelijker.

©PXimport

Tip 08: Desktop publishing

Wie geregeld documenten wil bewerken en opmaken voor drukwerk, zoals brochures, flyers en tijdschriften, heeft al snel niet genoeg aan een klassieke tekstverwerker. Dan dienen echte dtp-programma’s zoals Microsoft Publisher of – voor het meer professionele werk – Adobe InDesign zich aan. Voor beide moet u echter weer de knip trekken, terwijl het opensource dtp-pakket Scribus gratis beschikbaar is voor Linux, macOS en Windows. Om een document te ontwerpen kun je vertrekken van een van de beschikbare sjablonen (opgedeeld in een aantal rubrieken zoals Brochures, Kaarten, Nieuwsbrieven en Visitekaartjes) of je begint met een leeg blad. Scribus voorziet in de gebruikelijke bewerkingstools en laat je ook allerlei objecten aan je document toevoegen, waaronder tekst- en afbeeldingskaders, tabellen, vormen en bézier-curves. De tool ondersteunt verschillende documentformaten en het is bijvoorbeeld ook mogelijk een invul-pdf te creëren. De helpfunctie is vooralsnog ondermaats, maar echt moeilijk kun je het programma niet noemen. Houd er wel rekening mee dat de eerste start lang kan duren (omwille van het aanmaken van een font-cache). En wil je eps importeren, dan dien je nog het gratis GhostScript for Windows te installeren.

©PXimport

Tip 09: Videobewerking

Microsoft Movie Maker mag dan intussen uit de virtuele rekken zijn gehaald, voor iemand die op semi-professionele manier video’s wil bewerken zal dat niet zoveel uitmaken. Die heeft namelijk krachtiger tools nodig, zoals Adobe Premiere Pro, Final Cut Pro of Pinnacle Studio (Ultimate) en die zijn – je raadt het al – natuurlijk niet gratis. Wel gratis en uiterst krachtig is DaVinci Resolve, ook weer beschikbaar voor de drie bekendste platformen. Natuurlijk, een krachtige videobewerker vergt ook potente hardware en dat geldt zeker voor dit pakket, met name op het vlak van je grafische kaart (2 GB cpu ram is geen overbodige luxe). Zoals je van een professioneel pakket mag verwachten, is de leercurve behoorlijk steil maar daar krijg je wel wat voor terug. Zo voorziet het programma in uitstekende synchronisatiemogelijkheden voor audio en video en is ook het kleurbeheer ongekend goed. Op het vlak van audio-effecten blinkt de tool niet meteen uit, maar het is wel mogelijk van vst-plug-ins gebruik te maken. Er is ook nog ruimte voor verbetering wat titelanimatie en exportformaten betreft, maar laat dat je niet weerhouden om met een stukje indrukwekkende freeware aan de slag te gaan.

©PXimport

Tip 10: Antivirus

©PXimport

Windows voorziet met Defender weliswaar in een eigen antimalware-bescherming die in de laatste antivirustests ook beter beoordeeld wordt dan ooit, maar we raden nog altijd aan een extra beveiligingspakket te gebruiken. Gelukkig zijn er verschillende gratis antivirusprogramma’s verkrijgbaar. Complete gratis beveiligingssuites zijn veel dunner bezaaid, maar het bestaat wel. Een gratis suite is Avira Free Security Suite 2017. Die bevat uiteraard een antivirusmodule – de nieuwste versie van Avira – en die zet over het algemeen prima scores neer. Volgens Avira bevat dit onderdeel bovendien een degelijke beveiliging tegen de gesel van deze tijd: ransomware. Verder omvat het pakket nog de modules Browser Safety (die je hoort te beschermen tegen malafide sites en dito downloads), System Speedup en Phantom VPN, evenals een wachtwoordbeheerder en een software-updater. Wat we jammer vinden is dat het een alles-of-niets-installatie is. Heb je weinig boodschap aan een van deze onderdelen, dan installeer je de gewenste modules beter individueel, ze zijn ook als standalone producten beschikbaar. Houd er tevens rekening mee dat je niet van alle onderdelen de volledige versies krijgt. Je bent bij de vpn-service bijvoorbeeld beperkt tot 500 MB per maand en daar zit je wellicht vrij snel doorheen.

Een andere gratis beveiligingssuite is het minder bekende Qihoo 360 Total Security die net als Avira ook allerlei extra tools voor systeemoptimalisatie en opschoonoperaties aan boord heeft. Alleen jammer dat de antivirusmodule in diverse tests niet echt overtuigt en dat hoort nu net de ‘core business’ van elke beveiligingssuite te zijn!

De reguliere Rockster Cross 2 van Teufel kwam afgelopen zomer op de markt. Onlangs bracht de Duitse audiospecialist in samenwerking met Fender een speciale uitvoering uit. Het fraaie 'gitaarversterkerdesign' komt grotendeels uit de koker van het bekende instrumentenmerk. Wat heeft deze bluetooth-speaker nog meer te bieden?

Wie weleens een gitaarversterker van Fender heeft gezien, weet meteen waar de vormgeving van de Fender x Teufel Rockster Cross 2 op is gebaseerd. Zo bevat het zilverkleurige speakergaas linksboven het sierlijke logo van de Amerikaanse producent. Dat is precies hoe Fender veel van zijn gitaarversterkers vormgeeft.

©Maikel Dijkhuizen

Zwaar, maar toch mobiel

Met een gewicht van 2,4 kilo is deze bluetooth-speaker bepaald geen lichtgewicht. Toch neem je de Rockster Cross 2 vrij eenvoudig mee. De achterzijde bevat namelijk twee handgrepen, waardoor je voldoende grip hebt. Een andere optie is om door middel van twee karabijnhaken de bijgesloten verstelbare draagriem te bevestigen. Het uiterlijk van deze riem lijkt trouwens sprekend op een gitaarband van Fender. Handig, want je draagt dit apparaat dus met je schouder.

De behuizing is zeer sterk en kan dus absoluut een stootje hebben. Het product voldoet aan de IPx5-norm, zodat het wel een spatje regen kan verdragen. Staat de Rockster Cross 2 eenmaal op zijn plek, dan zal de speaker niet zo gauw verschuiven. Het apparaat rust namelijk op vier lange antislipvoetjes. Een interessante optie is dat je de luidspreker ietwat achterover kunt laten hellen. Zet de behuizing dan schuin neer.

©Maikel Dijkhuizen

Aansluitingen

Dankzij de aanwezige bluetooth5.3-adapter verbind je vlot een smartphone of tablet. Het is bovendien mogelijk om gelijktijdig twee mobiele toestellen te koppelen. Voor oplaaddoeleinden zit er aan de achterkant een usb-c-poort met powerbankfunctie. Kortom, je laadt onderweg zo nodig jouw smartphone of smartwatch op. Achter hetzelfde klepje vind je trouwens ook een 3,5mm-geluidsingang. Hierop kun je eventueel een bekabelde audiobron aansluiten. Verder is er een behoorlijke accu ingebouwd. Teufel belooft namelijk een luistertijd van 38 uur bij een gemiddeld volumeniveau van 70 decibel. In de beschikbare ecomodus is dat zelfs naar verluidt 46(!) uur, maar dat gaat dan wel ten koste van de audiokwaliteit.

©Maikel Dijkhuizen

Stevige beats

Voor een adviesprijs van maar liefst 299,99 euro mag je natuurlijk een goede audiokwaliteit verwachten. Gelukkig is dat ook het geval, want deze bluetooth-speaker levert een natuurgetrouw geluid. Twee tweeters en een behoorlijke woofer zijn verantwoordelijk voor de audioweergave. Vanwege deze verschillende actieve drivers is er een duidelijke scheiding tussen de hoge en lage tonen te horen. De muziek klinkt hierdoor erg levendig. Gebruik de Rockster Cross 2 ook gerust om een feestje te bouwen. Hij kan namelijk zeer luid spelen, waarbij de bas zich duidelijk laat gelden.

De bovenzijde telt enkele fysieke knoppen. Daarmee koppel je een nieuwe bluetooth-bron, wijzig je het volume en pauzeer je de muziek. Daarnaast kun je tussen drie geluidsmodi switchen en een tweede Rockster Cross 2 draadloos koppelen. Met laatstgenoemde opstelling luister je naar echt stereogeluid. Je gebruikt jouw smartphone optioneel als veredelde afstandsbediening. Installeer hiervoor de Teufel Go-app, waarna je diverse geluidsinstellingen naar eigen wens aanpast.

©Maikel Dijkhuizen

Fender x Teufel Rockster Cross 2 kopen?

Zoek je een goed klinkende bluetooth-speaker met een origineel design? Wanneer het stevige prijskaartje van zo'n driehonderd euro geen bezwaar is, schaf je met de Fender x Teufel Rockster Cross 2 een prima exemplaar aan. Andere pluspunten zijn de comfortabele draagriem, powerbankfunctie en stevige constructie.

Wie overstapt naar een andere computer denkt meestal meteen aan het overzetten van programma's en bestanden zoals documenten en foto's. De vele persoonlijke instellingen en voorkeuren die zorgvuldig zijn opgebouwd, raken helaas vaak verloren. Hoe zorg je ervoor dat je je ook op het andere systeem meteen weer helemaal thuis voelt?

Synchronisatie via Windows-account

Windows biedt veel instellingen die je werkomgeving persoonlijker maken, zoals visuele thema's, spellingsvoorkeuren en meer. Sommige vereisen handmatig werk of externe tools, maar een aantal laat zich automatisch synchroniseren via je Microsoft-account. Laten we hiermee beginnen. Zorg dat je met zo'n account bent aangemeld bij Windows. Dit regel je via Instellingen / Accounts / Uw info. Klik daar op In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account en volg de instructies.

Open daarna Accounts / Windows-back-up en druk op Beheren. Bevestig met Ja, synchroniseren / Gereed. Herstart de module Instellingen en open opnieuw Windows back-up. Schakel Mijn apps onthouden in als je op een andere pc met hetzelfde account dezelfde apps uit de Microsoft Store wilt gebruiken. Open Mijnvoorkeuren onthouden om aan te geven of je ook de onderdelen Accounts, WiFi-netwerken en wachtwoorden, Taalvoorkeuren en woordenlijst en diverse instellingen wilt synchroniseren.

Handmatige sync Windows

Zo'n accountsynchronisatie is handig, maar niet alle personalisatie-instellingen worden meegenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor geluidsschema's of muisaanwijzers. Of misschien meld je je liever helemaal niet aan met een Microsoft-account, of vertrouw je deze cloudsynchronisatie niet, ook al is er sprake van dataversleuteling. Dan kun je de migratie ook handmatig doen.

We beginnen met het overzetten van een Windows-thema, aangezien dat meerdere onderdelen omvat, zoals lokaal opgeslagen achtergronden, accent- en vensterkleuren, een geluidsschema en de muiscursorstijl. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Thema's. Dubbelklik op de miniatuur van het gewenste thema, of klik op Bladeren door thema's om er een nieuw te kiezen in de Microsoft Store. Bovenaan kun je het thema aanpassen via de opties Achtergrond, Kleur, Geluiden en Muiscursor. Gebruik telkens het pijltje linksboven om terug te keren. Sla daarna je aangepaste thema op met Opslaan en geef het een naam. Klik vervolgens met rechts op de miniatuur van dit geselecteerde thema en kies Thema voor delen opslaan. Bewaar het als .deskthemepack-bestand (dat eigenlijk een zip-bestand is) op een extern of gedeeld medium. Dubbelklik je op dit bestand in Verkenner van je andere systeem, dan wordt het automatisch uitgepakt en als Windows-thema geïnstalleerd.

Lettertypes en screensavers

Misschien heb je ook zelf een of meer extra lettertypes en screensavers geïnstalleerd, en wil je deze overzetten. Dit kan handmatig als volgt. Voor lettertypes typ je %windir%\fonts in de adresbalk van Verkenner. Selecteer met ingedrukte Ctrl-toets alle gewenste lettertypebestanden, klik er met rechts op en kies Kopiëren naar. Sla deze bestanden op een extern of gedeeld medium op. Op de andere pc selecteer je de bestanden, klik je er met rechts op en kies je Installeren (voor alle gebruikers).

Het overzetten van screensavers verloopt op vergelijkbare wijze. Open de mappen %windir%\System32 en %windir%\SysWOW64, selecteer de gewenste scr-bestanden en kopieer ze naar een geschikt medium. Plak ze op de andere pc in %windir%\System32 en bevestig de kopieeractie als administrator. Je installeert een screensaver door er met rechts op te klikken en Installeren te kiezen, of via Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging.

We hebben een PowerShell-script gemaakt dat dit grotendeels automatiseert. Download het bestand exporteer-extrafonts-ss.ps1 (dit is de downloadlink) op je nieuwe pc, klik er met rechts op en kies Run with PowerShell (als administrator). Je vindt de screensavers en de meeste lettertypes nu op je bureaublad (behalve enkele standaardfonts die je in het script kunt aanpassen bij Fonts uitgezonderd), in submappen van FontScreenSaverBackup.

Profielen

De makkelijkste manier om je Windows-account naar een andere pc over te zetten is via een Microsoft-account (zie paragraaf 1, Synchronisatie via Windows-account). Toch wordt het gebruikersprofiel niet volledig meegenomen. Onder meer lokale bestanden, programmavoorkeuren buiten de Microsoft Store en appdata-mappen, zoals macro's, sjablonen en scripts, blijven achter.

In afwachting van een (vernieuwde) migratietool die Microsoft binnenkort belooft, kun je TransWiz gebruiken. Met de gratis versie kun je één account tegelijk overzetten, maar je kunt dit gewoon herhalen voor andere profielen. Dit werkt ook bij profielen die aan een Microsoft-account zijn gekoppeld. Schakel desnoods tijdelijk over naar een lokaal account. Na de migratie op de andere pc koppel je het profiel opnieuw aan hetzelfde Microsoft-account via Instellingen / Accounts.

Download TransWiz. Installeer het msi-bestand op beide pc's. Start het programma op je oude pc. Kies I want to transfer data to another computer, klik op Volgende en selecteer het gewenste, niet-actieve account (meld je eventueel tijdelijk aan met een ander account). Klik op Volgende en kies een opslaglocatie voor het zip-bestand. Beveilig dit eventueel met een wachtwoord.

Start TransWiz op het andere systeem, kies I have data I want to transfer to this computer en verwijs naar het zip-bestand. Geef eventueel een andere accountnaam op, kies of dit een standaard- of administratoraccount wordt en stel het wachtwoord in. Na afloop zijn de gegevens overgezet en kun je je aanmelden met het nieuwe profiel.

Taalinstellingen

Taal en spelling zijn vaak afgestemd op je voorkeuren, dus waarschijnlijk wil je die ook overzetten. De meeste taalinstellingen binnen Windows worden automatisch gesynchroniseerd via je Microsoft-account, maar desnoods doe je dit handmatig, door dezelfde taalpakketten te installeren. Ga hiervoor naar Instellingen / Tijd en taal / Taal en regio en kies Een taal toevoegen.

De toetsenbordindeling is gekoppeld aan de taal, maar je kunt ook handmatig extra indelingen toevoegen. Klik op de drie puntjes naast je voorkeurstaal en kies Taalopties. Scrol naar Geïnstalleerde toetsenborden en klik op Een toetsenbord toevoegen om de gewenste indeling te kiezen. Met Windows-toets+Spatiebalk schakel je vervolgens snel tussen indelingen. Je kunt trouwens ook per app-venster een andere invoermethode instellen via Instellingen / Tijd en taal / Typen / Geavanceerde toetsenbordinstellingen, met de optie Laat me een andere invoermethode instellen voor elk app-venster.

Wanneer je in apps met spellingcontrole, zoals Kladblok, met rechts klikt op een rood onderstreept woord en kiest voor Aan woordenboek toevoegen of Spelling / Aanwoordenlijst toevoegen, dan wordt het woord in Windows toegevoegd aan een gebruikerswoordenboek. Dit vind je in de map %appdata%\Microsoft\Spelling, wellicht in de submap \neutral of in een taal-submap zoals \nl-NL, in het bestand default.dic of custom.dic. Je kunt dit bestand bekijken met een teksteditor en kopiëren naar dezelfde map op je andere toestel om deze woordenlijst(en) over te zetten.

Applicaties

Geïnstalleerde applicaties zomaar overzetten lukt meestal niet, dus zit er weinig anders op dan ze opnieuw te installeren. Voor volledig portable apps volstaat het vaak om de map waarin je ze plaatste te kopiëren.

Er bestaan handige tools waarmee je veel populaire gratis apps met enkele muisklikken op je nieuwe pc installeert. Bijvoorbeeld Ninite en een pakketbeheerder zoals UniGetUI (klik op deze GitHub-pagina in de rechterkolom onder Releases op Latest).

In UniGetUI kies je Pakkettenbundels en klik je op Pakketten toevoegen aan bundel. Gebruik Pakketten ontdekken om apps op te zoeken. Vink de gewenste pakketten aan en klik op Selectie toevoegen aan bundel. Herhaal dit tot je bundel compleet is. Sla deze op via Bundel opslaan als, open de bundel daarna via Bestaande bundel openen, selecteer alle pakketten en bevestig met Selectie installeren.

App-configuraties

Zo installeer je snel veel apps op je nieuwe pc, maar daarmee neem je je persoonlijke instellingen of configuraties nog niet mee. De gratis app CloneApp was hier prima geschikt voor, maar de ontwikkeling is al enkele jaren stopgezet. Je kunt deze nog steeds downloaden en gebruiken, maar weet dat instellingen van nieuwere apps mogelijk niet volledig meer worden meegenomen. De ontwikkelaar biedt intussen een alternatief aan, Appcopier, maar deze tool is vooralsnog beperkt en minder gebruiksvriendelijk.

Je kunt het eventueel handmatig proberen met een tool als FreeFileSync door de belangrijkste configuratiebestanden naar dezelfde maplocaties op je nieuwe pc te kopiëren. Veel van die bestanden zitten in app-specifieke submappen van mappen zoals %AppData%, %LocalAppData% en %ProgramData%, typisch met extensies zoals ini, cfg, conf, config, json, xml, yaml of yml. Het is het proberen waard, maar overschrijf niet zomaar bestaande bestanden op je nieuwe pc.

Codes en licenties

Als je op je nieuwe pc programma's installeert die ook al op je oude pc stonden, wil je natuurlijk de softwarelicentie overnemen. Hoe je dat doet, hangt af van de toepassingen zelf. Bij software die aan een account is gekoppeld, hoef je meestal alleen met hetzelfde gebruikersaccount op je nieuwe pc aan te melden. Soms moet je de licentie eerst deactiveren op je oude pc via de instellingen of via een webportaal.

Voor software met een klassieke activatiecode noteer je de licentiecode van de oude installatie. Die vind je vaak in je account, op het doosje of in een mail. Bij de installatie op je nieuwe pc voer je deze opnieuw in. Tools zoals Magical Jelly Bean Keyfinder (gratis beperkte versie) en NirSoft Produkey (gratis) kunnen codes van veel geïnstalleerde programma's uitlezen. Omdat deze tools methoden gebruiken die ook door malware gebruikt wordt, is het normaal dat je virusscanner hierbij een melding geeft.

Sommige apps gebruiken een licentiebestand, met een extensie als lic, dat, key of ini, dat je moet exporteren of kopiëren naar dezelfde locatie op je nieuwe pc. Vaak is opnieuw activeren dan ook nodig.

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Browsers

Je gebruikt waarschijnlijk een of meer browsers die gepersonaliseerd zijn met bijvoorbeeld eigen thema's, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en instellingen. De eenvoudigste manier om deze over te zetten, is door de ingebouwde synchronisatie te activeren.

We beginnen met Chrome. Log in met je Google-account (dat vind je rechtsboven), open Instellingen, klik op Jij en Google, ga naar Synchronisatie en Google-services en kies Synchronisatie aanzetten. Druk op de knop Instellingen, kies Beheren wat jesynchroniseert en vink de gewenste onderdelen aan via Synchronisatie aanpassen. Op je nieuwe pc meld je je aan met hetzelfde account en activeer je opnieuw de synchronisatie.

Voor Edge werkt dit op vrijwel dezelfde manier met je Microsoft-account, via Instellingen / Profielen / Synchroniseren. Bij Firefox kan het ook, als je een Mozilla-account hebt, via Instellingen / Synchronisatie.

Heb je geen account, dan wordt het iets omslachtiger. Wachtwoorden kun je exporteren en importeren via de ingebouwde wachtwoordmanager. Voor andere onderdelen gebruik je bijvoorbeeld een gratis tool zoals Hekasoft Backup & Restore (ook portable). Sluit je browsers, start de tool en selecteer de gewenste browser. De app ondersteunt circa 45 browsers. Je ziet meteen hoeveel data er geback-upt wordt. Zorg dat Backup is geselecteerd, klik op Start en kies een naam en locatie voor het back-upbestand (dat ook echt de extensie .backup heeft). Op je nieuwe pc installeer je dezelfde browser, sluit je deze en open je opnieuw de app. Kies Restore en verwijs naar het back-upbestand. Alles werkt netjes via lokale bestanden, zonder cloudverbinding.

Synchroniseren Office 365

De kans is groot dat je ook een kantoorpakket gebruikt, en wellicht is dit Microsoft 365 (voorheen Office 365). Persoonlijke instellingen worden dan automatisch gesynchroniseerd tussen systemen, op voorwaarde dat je een geldige licentie hebt en op elk apparaat met hetzelfde Microsoft-account bent aangemeld. Het gaat bijvoorbeeld om je Office-thema, aangepaste woordenlijst, Snelle toegang-werkbalk, Lint-aanpassingen, taalvoorkeuren en (via OneDrive) recente bestanden en persoonlijke sjablonen.

Controleer wel een paar instellingen. Meld je binnen de Office-apps aan met je Microsoft-account (klik desnoods op Aanmelden, rechtsboven). Ga in Windows naar Instellingen /Accounts / Windows-back-up, klik op Beheren bij Uw Microsoft-account synchroniseren met Windows en kies Ja, synchroniseren. Zet vervolgens de optie Mijn voorkeuren onthouden aan en vink bij voorkeur alle opties aan. Gebruik je een werk- of schoolaccount, dan kan je IT-beheerder wel bepaalde synchronisaties beperken (via groepsbeleid).

Handmatig overzetten Office 365

Je kunt ook specifieke Office-onderdelen handmatig overzetten. Voor sjablonen kopieer je bestanden met extensies als dotx, potx en xltx naar dezelfde map op je nieuwe pc. Deze staan normaal gesproken in C:\Users\<gebruikersnaam>\Documenten\Aangepaste Office-sjablonen. Ook eigen woordenboeken kun je meenemen. Het bestand Custom.dic staat in %AppData%\Microsoft\Uproof, default.dic of custom.dic in %AppData%\Microsoft\Spelling, in de submap \neutral of eventueel andere submappen.

Aanpassingen aan het Lint en werkbalken exporteer je via Bestand /Opties / Lint aanpassen. Klik rechtsonder op Importeren en Exporteren en kies Alle aanpassingen exporteren.

Wil je aangepaste stijlen, marges, regelafstand, macro's of eventueel extra opmaakelementen in Word overnemen, dan kopieer je ook het bestand Normal.dotm uit %AppData%\Microsoft\Templates. Extra macro's kun je ook los exporteren in de VBA-editor (Alt+F11), via Bestand / Bestand exporteren en later Bestand importeren.

Bepaalde Office-voorkeuren, zoals standaard bestandslocaties, zitten in het Windows-register. Een back-up maken kan via de Register-editor (druk op Windows-toets+R en voer regedit uit). Bij recente Word-versies zitten deze in de sleutel Computer\HKEY\_CURRENT\_USER\Software\Microsoft\Office\16.0\Word\Options. Klik met rechts op deze sleutel, kies Exporteren en bewaar het reg-bestand. Dubbelklik op dit bestand op je nieuwe systeem en bevestig tweemaal met Ja om de instellingen te importeren. Je maakt liefst eerst een systeemherstelpunt via Een herstelpunt maken in het Windows-startmenu.