We hebben allemaal wel eens te maken gehad met defecte elektronica. Als de garantie verlopen is, sta je voor een keuze. Weggooien is natuurlijk de makkelijkste optie, maar misschien onnodig. Reparatie door een expert kan dan natuurlijk, maar misschien kun je het ook gewoon zelf oplossen. Zeker met het gereedschap en de verdere tips in dit artikel.

Multimeter

Met wat kennis over elementaire elektrische onderdelen, gereedschappen en veiligheid kun je sommige reparaties prima zelf uitvoeren. Laten we beginnen met gereedschap. Ik ga er vanuit dat je om te beginnen over een aantal schroevendraaiers beschikt, waaronder een zogenaamde spanningzoeker. Een van de beste aankopen die je kunt doen is een multimeter.

Dat mag best een eenvoudige versie zijn waarmee je de basisdingen kunt doen, zoals spanning meten tot ten minste 230V, weerstanden en stroomsterkte meten en stroomverbindingen testen. Een optie voor geluidssignalen bij het testen is aan te bevelen. Zoek even op het internet naar instructies als een multimeter nieuw voor je is. Wat basiskennis: spanning meet je aan beide kanten van een element en stroom meet je op één punt.

Striptang

Je ontkomt vaak niet aan solderen. Je kunt onder de 20 euro al wel iets vinden, maar het is aan te raden om te investeren in een wat duurdere bout of soldeerset waarbij je de temperatuur kunt regelen en waarop je meerdere soorten soldeerpunten kunt monteren. Bij grotere oppervlakken heb je bijvoorbeeld veel hitte en een dikke of brede soldeerpunt nodig, en bij delicate verbindingen juist weinig hitte en een fijn puntje.

Het is meestal niet te doen om tegelijkertijd de soldeerbout, het soldeer en de te solderen dingen tegelijk vast te houden. Schaf dus een zogenaamde derde hand aan; een hulpmiddel met verstelbare armpjes en klemmetjes. Om snoeren en kabels goed van hun omhulsel te kunnen ontdoen is een striptangetje erg handig. Dat werkt veel beter dan een mesje, een schaar of je tanden.

©PXimport

Planmatige aanpak

Het is goed om eerst te omschrijven wat het probleem is. Kun je vaststellen wanneer het apparaat wel en niet werkt? Door uit te sluiten wat het probleem níet is verklein je de plekken waar het probleem wél kan zitten. De mogelijke oorzaken van een defect apparaat vallen in drie categorieën. In de eerste categorie is er aan de binnen- of buitenkant iets (af)gebroken, bijvoorbeeld na een val. Dan is dat probleem waarschijnlijk makkelijk te vinden: je weet wat er gebeurd is, je ziet dat iets stuk is en misschien kun je het vervangen.

Binnen de tweede categorie gaat het om connectiegebreken door gebruik. Als je het apparaat openmaakt is dat euvel vaak visueel te achterhalen. Het betreft dan vaak een losgeraakt of daardoor beschadigd onderdeeltje of aansluiting. Na vastzetten of vervangen werkt het apparaat vaak weer.

De derde categorie betreft defecte onderdelen waaraan je dat niet kunt afzien. Je zult je onderzoekvaardigheden moeten gebruiken om het probleem te lokaliseren. Sommige defecte onderdelen gaan bijvoorbeeld stinken als er stroom doorheen gaat. Die moet je zeker vervangen als dat kan. Stinkt er niks, dan zul je het apparaat moeten doormeten met je multimeter om het defect te lokaliseren. Maar dan moet je wel meer dan basiskennis hebben.

Overzicht houden

Apparaten bevatten doorgaans allerlei soorten en maten schroefjes. Als je een apparaat open moet maken, gooi die schroefjes (en andere onderdeeltjes) dan niet op een grote hoop, maar sorteer ze op volgorde van demontage en soort bij soort.

Als je bang bent dat je niet meer weet hoe je een onderdeel in de juiste oriëntatie terug krijgt, kun je er met potlood of marker een streep overheen zetten die doorloopt op datgene waar het vast zit. Later kun je het dan gemakkelijk weer uitlijnen.

©PXimport

Maak gerust eerst een foto van hoe het onderdeel aangesloten is. Er zijn allerlei componenten die maar in één richting stroom doorlaten of kapotgaan bij verkeerde montage. Let op markeringen die al op het component zijn aangebracht. Een condensator heeft bijvoorbeeld een witte streep aan één kant en microprocessoren hebben vaak een stip of inkeping ergens aan de bovenkant.

Een led kan maar in één richting stroom doorlaten. Bij een nieuwe led is er altijd één aansluiting duidelijk langer dan de andere, maar bij een gemonteerde led is dat vaak niet meer terug te zien. De binnenkant van een led ziet er gelukkig altijd hetzelfde uit en daaraan kun je herkennen hoe de te vervangen led aangesloten moet worden.

Elektrische onderdelen

Het kunnen herkennen van weerstanden, transistoren en condensatoren is noodzakelijk als je er ooit eentje moet vervangen. Weerstanden hebben altijd meerdere gekleurde strepen die samen de waarde aangeven. Zoek online naar tooltjes die de kleuren vertalen naar de weerstandswaarde.

Condensators zijn vaak relatief groot en steken hoog boven de rest uit. Ze zijn zwart met een witte streep die de negatieve kant aangeeft. De waarde ervan staat op de buitenkant. Sommige multimeters kunnen ook meten wat de waarde is.

Een transistor heeft drie aansluitingen. Een transistor is eigenlijk een soort schakelaar waar de buitenste aansluitingen een stroomingang en -uitgang zijn en de middelste regelt hoeveel stroom er mag lopen. Er zijn verschillende typen transistoren. Aan de platte zijde staat een code geschreven die het type aangeeft, bijvoorbeeld BC547C. Bij vervanging moet je altijd een exemplaar met exact dezelfde code gebruiken.

©PXimport

Een potmeter is een weerstand waarvan je de waarde kunt veranderen. Ze worden heel vaak gebruikt in draaiknoppen. Hier is het ook belangrijk om te achterhalen welk type er gebruikt is. De maximale waarde is belangrijk, maar ook hoe snel de weerstand verandert als je draait. Zo heb je zogenoemde lineaire en exponentiële potmeters. Sluit een vervanger ook altijd op dezelfde manier aan, dus maak eerst een foto of beschrijf dit nauwkeurig.

Wees altijd voorzichtig met elektriciteit. Laten we gewoon stellen dat het altijd verstandig is de stekker uit het stopcontact te trekken of de batterijen eruit te halen, voordat je een apparaat open schroeft. Maar besef dat er tijdelijk spanning kan achterblijven in condensatoren, als een stekker uit het stopcontact is gehaald. Aan de andere kant kun je ook zelf statisch geladen zijn en daarmee componenten beschadigen.

Raak gevoelige onderdelen dan ook bij voorkeur niet met je blote handen aan. Probeer in elk geval eventuele statisch lading kwijt te raken door eerst even een (liefst geaard) metalen object aan te raken zoals een radiator. Het helpt ook als je geen schoenen met rubberen zolen draagt tijdens of vlak voor je werkzaamheden.

Natuurlijk heb je soms wel echt stroom nodig om te zien of onderdelen werken. Denk vooral bij geopende apparaten wel aan je eigen veiligheid. Raak bij ingeschakelde apparaten dan ook nooit met je blote handen metalen onderdelen aan binnenin het apparaat en gebruik altijd een spanningszoeker of een multimeter. En ga zeker geen draden verbinden of losmaken terwijl er stroom op staat.

Solderen

Metaal geleidt heel goed warmte, dus als je een kabeltje vasthoudt dat je wilt solderen, kun je je vingers branden. Gebruik voor soldeerwerkjes dus bij voorkeur een derde hand (zie hierboven). Naast je vingers kunnen ook de meeste elektronische onderdelen slecht tegen (langdurige) hitte.

Gebruik allereerst het juiste vermogen (temperatuur) en de meest geschikte soldeerpunt. Zorg dat je soldeerbout goed warm is, verwarm de plek waar je soldeer wilt aanbrengen twee seconden en houdt de soldeer er tegen. Het soldeer smelt als het goed is dan gelijk en vloeit naar de juiste plek. Haal de soldeerbout dan gelijk weer weg. Adem niet de vrijkomende dampen in, dus ventileer goed of gebruik een luchtafzuiger.

©PXimport

Koperdraad bestaat vaak uit heel veel kleine draadjes. Om zulke draden te verbinden is het handig om eerst wat soldeer aan te brengen op de draad om een stevig geheel van te maken. Zo kun je het makkelijker ergens in- of doorsteken.

Onderdelen die gesoldeerd zijn kun je eenvoudig met een soldeerbout loskrijgen. Verwijder het oude soldeer bij voorkeur met een desoldeerpomp of met desoldeerlint, om schone contacten over te houden.

Afwerking

Met zogenaamde krimpkousjes maak je gesoldeerde verbindingen veiliger en netter. Doe voordat je de draden aan elkaar soldeert een nauw zittend stukje krimpkous om een van de draden. Na het solderen schuif je het over het contactpunt en verwarm je het voorzichtig met een aansteker. De vlam hoeft het plastic niet te raken om het netjes aansluitend te laten krimpen rondom de soldeerlas. Er is dan geen kaal metaal meer te zien en dit zorgt voor een betere afwerking dan bijvoorbeeld een stukje isolatietape.

Tekst: Cor van Essen

Op zoek naar een nieuwe inbouw-oven? In dit artikel ontdek je waar je op moet letten bij het kiezen van een oven die past bij jouw keuken én kookstijl. Van formaat en functies tot energieverbruik en gebruiksgemak: wij helpen je op weg!

Een oven – of dat nu een inbouw-exemplaar is of een vrijstaand model – is een onmisbaar onderdeel van vrijwel elke moderne keuken. Of je nu een fanatieke hobbykok bent of gewoon graag een ovenschotel opwarmt op vrijdagavond: de juiste oven maakt het verschil. Maar met zo veel keuzes op het gebied van formaat, functies en technologieën kan het lastig zijn om door de bomen het bos nog te zien. In dit artikel nemen we je stap voor stap mee in de belangrijkste overwegingen, zodat jij straks met een gerust hart de juiste inbouw-oven kiest.

Bepaal je kookgewoonten

De zoektocht naar een geschikte oven begint bij jezelf. Hoe gebruik jij je oven? Bak je regelmatig taarten of brood, bereid je uitgebreide ovengerechten of gebruik je 'm vooral om restjes op te warmen? Voor intensieve bakkers zijn ovens met een nauwkeurige temperatuurregeling en speciale bakprogramma's ideaal. Wie juist veel tegelijk wil klaarmaken, is gebaat bij een model met meerdere inschuifhoogtes en een krachtige heteluchtfunctie. En als je graag stoomt of gezond kookt, zijn er ovens met geïntegreerde stoomfunctie of zelfs sous-vide-mogelijkheden.

©Bosch

Let op de functies die je écht gebruikt

Veel moderne ovens zitten vol met functies en programma's, maar lang niet iedereen gebruikt ze allemaal. Denk goed na over wat jij echt nodig hebt. De heteluchtstand is bij de meeste ovens standaard en zorgt voor gelijkmatige warmteverdeling, wat handig is bij het bakken op meerdere niveaus. Grillfuncties zijn fijn voor het krokant afwerken van gerechten, en sommige ovens hebben een speciale pizzastand of programma's voor automatische bereiding van bijvoorbeeld kip, brood of lasagne. Laat je niet te snel verleiden door indrukwekkende snufjes, maar kies vooral een oven die aansluit bij jouw dagelijkse gebruik.

Een oven moet niet alleen goed werken, maar ook prettig in het gebruik zijn. Duidelijke bediening, bijvoorbeeld via draaiknoppen of een overzichtelijk touchscreen, maakt het verschil in de dagelijkse praktijk. Telescopische rails kunnen handig zijn om ovenschalen veilig in en uit te schuiven. Denk ook aan het schoonmaken: sommige ovens hebben een pyrolysefunctie, waarbij de oven zichzelf verhit tot wel 500 graden om vet en etensresten in as te veranderen. Anderen maken gebruik van katalytische wanden of een stoomreinigingsprogramma. Dat scheelt flink wat poetswerk.

Energieverbruik, veiligheid en 'looks'

Bij een inbouwapparaat is energieverbruik een belangrijke overweging. Let op het energielabel: een zuinige oven bespaart op de lange termijn kosten én is beter voor het milieu. Zeker als je de oven vaak gebruikt, telt dat door. Heb je jonge kinderen in huis, kijk dan ook naar veiligheidsvoorzieningen zoals een kinderslot, automatische uitschakeling en een ovendeur die aan de buitenkant koel blijft. Zo voorkom je ongelukken in de keuken.

Verder is een oven ook een visueel element in je keuken. Veel mensen kiezen ervoor om inbouwapparaten uit één lijn of merk te combineren, zodat het geheel er strak en harmonieus uitziet. Denk aan een oven in dezelfde stijl als je combimagnetron of koffiemachine. Je kunt kiezen uit roestvrij staal, zwart glas of zelfs matte afwerkingen, afhankelijk van de stijl van je keuken. Een stijlvolle oven die mooi opgaat in het ontwerp geeft je keuken meteen een luxere uitstraling.

©ETNA

Bepaal je budget

Tot slot: bepaal vooraf hoeveel je wilt uitgeven. Inbouwovens zijn er in uiteenlopende prijsklassen, van een paar honderd euro tot meer dan duizend euro voor de luxere modellen. Binnen elk segment zijn er prima keuzes te maken, maar houd altijd oog voor de balans tussen prijs, kwaliteit en functionaliteit. Een goedkope oven met alle denkbare functies is niet altijd de beste koop, en soms is eenvoud juist duurzamer. Houd dat dus goed in de gaten als je gaat shoppen.

De juiste inbouw-oven kiezen draait vooral om goed nadenken over je eigen wensen en gewoonten. Door vooraf te bepalen wat je belangrijk vindt, voorkom je een miskoop en haal je straks veel meer plezier uit je keuken. Of je nu bakt, braadt, stoomt of grilt: met de juiste oven wordt koken leuker én makkelijker.

In de zomer is slapen soms nauwelijks te doen. Vooral tijdens nachten wanneer de warmte blijft hangen, lig je soms urenlang te woelen en te draaien. Een ventilator is dan onmisbaar, maar niet elke ventilator is geschikt voor in de slaapkamer. Of beter gezegd: voor hoe jij het liefst slaapt.

Lees ook: ❄️ Plaknacht op komst? Zo houd je het hoofd (en de slaapkamer) koel

Of je nu op zoek bent naar een extra stille ventilator, een model dat mooi opgaat in het interieur van de slaapkamer of een model dat de lucht niet alleen koelt, maar ook filtert: wij vertellen je hoe je de beste ventilator voor jouw slaapkamer vindt.

Geluidsniveau

Als jij iemand bent die pure stilte nodig heeft om in slaap te kunnen vallen, dan is het geluidsniveau van een ventilator het eerste waarop je moet letten. Stille ventilatoren hebben op de hoogste ventilatiestand een geluidsniveau van 50 dB (decibel) of minder. Om daar een idee bij te krijgen: 50 dB is vergelijkbaar met een vaatwasser die op de achtergrond draait, 40 dB met een rustig kantoor en 30 dB met gefluister of zacht geritsel.

Toch zegt het aantal decibel niet alles; het geluidsniveau wordt ook bepaald door luchtverplaatsing. Hoe groter de diameter van de ventilator, hoe meer lucht het apparaat kan verplaatsen. En hoe meer lucht een ventilator verplaatst, hoe zachter je 'm kunt laten draaien en hoe stiller-ie wordt. Een plafondventilator is dankzij de grote wieken in dit opzicht vaak de beste keuze. Veel moderne plafondventilators hebben een geluidsniveau van slechts 30 tot 35 dB!

Type ventilator

Er zijn drie soorten ventilators: staande ventilators, plafondventilators en tafelventilators. Die eerste categorie valt weer uiteen in klassieke staande ventilators, bladloze ventilators en torenventilators. Staande ventilators worden in de slaapkamer het meest gebruikt, omdat je die eenvoudig installeert en verplaatst. Ook plafondventilators zijn populair, maar iets lastiger te installeren en vaak duurder dan staande ventilators. Welk type ventilator het beste past op de slaapkamer, hangt helemaal af van je wensen. Wil je een mobiel apparaat dat je ook af en toe mee kunt nemen naar een andere ruimte? Kies dan voor een klassiek staand model. Vind je design belangrijk? Kijk dan eens naar een bladloze ventilator (perfect voor een modern interieur) of een torenventilator (slank en minimalistisch). Een plafondventilator is ideaal als je weinig ruimte hebt of een staande ventilator in de slaapkamer gewoon niet zo mooi vindt.

©siraphol s.

Meerdere ventilatiestanden

Een koel briesje tijdens het slapen is fijn, maar je wilt in de loop van de nacht niet bibberend en uitgedroogd wakker worden. Sommige ventilatoren blazen op hun laagste stand nog steeds vrij krachtig, waardoor je last kunt krijgen van droge ogen, een droge huid en zelfs een zere keel. Let daarom op het aantal ventilatiestanden als je een ventilator voor de slaapkamer koopt. Met minstens vijf standen heb je alle controle over de luchtstroom die het apparaat produceert. Er zijn ook apparaten met een speciale nachtmodus: daarbij blaast het apparaat zachter en minder luid, zodat jij ongestoord kunt doorslapen.

Luchtzuiveringsfilter

De luchtkwaliteit in je slaapkamer heeft grote impact op je nachtrust. Frisse én schone lucht helpt niet alleen om sneller in slaap te vallen, maar ook om dieper te slapen en dus energieker wakker te worden. Een aparte ventilator en luchtreiniger in je slaapkamer is misschien wat veel van het goede, maar gelukkig hoef je tegenwoordig niet te kiezen. Met een ventilator met luchtzuiveringsfilter (of een luchtreiniger met ventilatorfunctie) heb je beide in één apparaat! De aangezogen lucht wordt in zo'n apparaat eerst langs verschillende filters gehaald, zoals een koolstoffilter (voor rook- en kookgeuren) of een HEPA-filter (voor pollen en fijnstof), voordat het terug de ruimte in wordt geblazen. Er zijn ook luchtbevochtigers met ventilatiefunctie, en zelfs apparaten die luchtreiniging, luchtbevochtiging en ventilatie combineren. Net wat je wilt!

Op afstand bedienen

Ook niet onbelangrijk: een ventilator die je op afstand kunt bedienen, zodat je midden in de nacht niet je bed uit hoeft als het te warm of juist te koud is. Sommige modellen bedien je simpelweg met een afstandsbediening, andere kun je koppelen aan een app die naast harder of zachter zetten nog veel meer mogelijkheden biedt. Zo kun je een slimme ventilator laten draaien volgens een schema – je stelt bijvoorbeeld in dat hij om één uur 's nachts automatisch uitschakelt of zachter gaat blazen – of hem laten reageren op temperatuur en luchtvochtigheid, om zo de ideale luchtkwaliteit in de slaapkamer te creëren. Er zijn zelfs modellen met slimme sensoren die op aanwezigheid reageren. Loop je de slaapkamer in, dan begint het apparaat dus automatisch te draaien!