Apparatuur kapot en wil je die zelf repareren? Een wijdverbreid misverstand is dat je kennis van elektronica moeten hebben om dat te kunnen. Maar met een goede voorbereiding kom je een heel eind. Op deze pagina hebben we wat algemene tips voor je verzameld.

Er zullen een heleboel apparaten zijn die je, op het eerste gezicht, niet zelf kunt repareren. Voordat je besluit om het door een ander te laten doen, loont het de moeite om eens wat onderzoek te verrichten (bijvoorbeeld op de site ifixit.com). Er is tegenwoordig namelijk zoveel informatie beschikbaar dat het bijna is alsof iemand over je schouder meekijkt om je te helpen. Bovendien, en dat kunnen we je uit ervaring vertellen, is het fijn om te leren hoe apparaten in elkaar steken, zodat je meer inzicht in (en controle over) de apparaten in je leven hebt.

Daarbij zetten we een hele grote kanttekening: er zijn apparaten die je beter niet zelf kunt repareren. Een computer repareren kan niet veel kwaad. Een gasfornuis repareren zouden we toch echt overlaten aan een professional, omdat fouten maken daarin ernstige gevolgen zou kunnen hebben. Dus repareer, maar analyseer goed wat wel en niet verstandig is om zelf te doen.

Onderdelen bestellen

We hebben het in dit artikel over het repareren van apparaten, maar in feite hebben we het vooral over het vervangen van onderdelen. Immers, we achten de kans klein dat je een apparaat openschroeft om de soldering op de printplaat even aan te passen, en zo wel, dan heb je ons en dit artikel waarschijnlijk totaal niet nodig. Repareren komt in dit geval dan ook vaak neer op onderzoeken wat er kapot is, en vervolgens het kapotte onderdelen / de kapotte onderdelen te vervangen.

Het mooie van deze tijd is dat wat je zoekt vrijwel altijd online te vinden is. Gaat het puur om elektronica, dan raden we een site als conrad.nl aan. Zekeringen, schakelaars, maar ook grotere componenten vind je daar allemaal. Daarnaast is er voor elk apparaat dat je wilt repareren wel een specifieke site te vinden en Google is daarin je beste vriend.

Gereedschap selecteren

Iedereen heeft wel een paar standaard schroevendraaiers en tangetjes in huis. Een apparaat repareren is echter iets anders dan de batterijen vervangen. Fabrikanten hebben apparaten doorgaans niet ontworpen met de bedoeling dat gebruikers ze open gaan schroeven, en daarom vind je soms de vreemdste (of juist piepkleine) schroeven in apparaten. Het is natuurlijk een anticlimax als je alle onderdelen in huis hebt, aan de slag wilt, en dan pas ontdekt dat je een Torx-schroevendraaier nodig hebt, of een schroevendraaier met een driehoekige kop.

Maak daarom eerst een grondige inventarisatie: welke gereedschappen heb je nodig (en denk dan tegelijkertijd ook aan bakjes om eventuele schroefjes in te leggen zodat je ze niet kwijtraakt tijdens de reparatie). En, een onderdeel dat wat ons betreft nog veel te vaak over het hoofd wordt gezien: licht. Zorg ervoor dat je werkt onder een goede lamp, of buiten met goed daglicht.

©PXimport

Afscheid nemen

Even geen technische tip tussendoor, maar wel een hele praktische: neem mentaal afscheid van het apparaat voor je aan de klus begint. We doelen hier niet op een emotionele sessie met een grafrede, maar simpelweg op de mindset waarmee je aan de klus begint. Is het voor jou van levensbelang dat je reparatie lukt, dan hangt er veel te veel van af en begin je met veel te veel stress aan dit avontuur. Ga er liever vanuit dat het apparaat verloren is, en doe vervolgens je best om er alsnog iets van te maken. Want ook al is repareren nuttig, het moet geen stressvolle bezigheid zijn. Sterker nog, zorg dat je er ook wat plezier aan beleeft, dan geniet je na afloop nog veel meer van je levensreddende operatie.

Veiligheid eerst

Wij zijn niet je moeder, en je hoeft niet naar ons te luisteren wanneer we het over veiligheid hebben. Toch zien we nog te vaak mensen die een reparatie uitvoeren op een product dat doodleuk nog met de stekker in het stopcontact zit, waar de batterijen nog in zitten of een product dat gewoon is ingeschakeld. In het stopcontact is natuurlijk levensgevaarlijk, en repareren wanneer een product nog aan staat kan bovendien schade aan het product veroorzaken en dat is nu juist wat we niet willen. Koppel apparaten los, schakel ze uit, laat ze afkoelen.

Controleer daarnaast ook of het apparaat waarschuwingen toont met betrekking tot gevaar. Een magnetron repareren kan bijvoorbeeld levensgevaarlijk zijn, zélfs als de stekker niet meer in het stopcontact zit. We raden je sterk af om zelf met dit soort apparaten te rommelen, en ze desnoods te laten repareren. Op Facebook vind je groepen vol mensen die dit soort reparaties aanbieden. Recycling is geweldig, maar niet ten koste van je eigen veiligheid.

Foto’s en labelen

Wij mensen hebben nogal de neiging om onszelf te overschatten, zeker wanneer het gaat om het uit elkaar halen en weer in elkaar zetten van apparaten. Laten we je vast één ding verklappen: tenzij je één of ander meesterbrein hebt, weet je na vijftien seconden al niet meer hoe het apparaat dat je zojuist uit elkaar hebt gehaald, weer in elkaar moet zetten. En het zou natuurlijk zonde zijn als je heel veel werk hebt gestoken in het vervangen van een bepaald onderdeel, maar vervolgens niet meer weet hoe je het apparaat in elkaar moet zetten.

©PXimport

Om die reden raden we je ten sterkte aan om detailfoto’s te maken van een apparaat terwijl je het aan het demonteren bent, en om álle onderdelen die je verwijdert te labelen (zelfs de onderdelen waarvan je denkt: dat weet ik wel). Dat voelt misschien als amateuristisch, maar het tegendeel is waar: professionals gaan er juist prat op om te labelen wat ze demonteren. Bovendien, waarom zou je het jezelf moeilijk maken als je op deze manier een prima kruimelspoor voor jezelf kunt achterlaten?

Alles op volgorde

Dit is een tip die we in alle eerlijkheid niet helemaal zelf hebben bedacht, maar die afkomstig is van Adam Savage, de brildragende nerd uit het tv-programma Mythbusters. We geven direct toe dat Savage een beetje doorgeslagen is op dit gebied, maar wanneer hij vertelt over ‘knolling’, kun je niet anders dan beseffen dat je dit al veel eerder had moeten doen.

Knolling houdt in dat je alle onderdelen die je hebt keurig naast elkaar legt op een stabiele ondergrond, compact gesorteerd langs horizontale en verticale lijnen. Of iets losser geformuleerd: het overzichtelijk naast elkaar neerleggen van de voorwerpen waarmee je gaat werken. Dat klinkt misschien een beetje overdreven, maar het geeft je zoveel overzicht en rust, dat de klus die je moet klaren er een stuk eenvoudiger van wordt.

Mislukt? Recycle!

Wanneer je kiest voor het avontuur en je apparatuur gaat repareren, hopen we natuurlijk op een goede afloop. Maar zoals we al eerder aangeven, is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijkheid dat het niet gaat lukken. Mocht dit nou zo zijn, gooi het apparaat dan niet in de prullenbak. Per jaar gooien we per persoon in Nederland 11 kilo aan elektronica in de prullenbak, zonder te recyclen dus. Met 17 miljoen inwoners is dat dus 187 miljoen kilo elektronica per jaar op de storthoop. Een bijzonder slecht idee wat ons betreft. Dus heb je écht besloten dat je trouwe apparaat z’n laatste adem heeft uitgeblazen, breng het dan weg naar een inzamelpunt voor e-waste.

Op de website wecycle.nl kun je precies aangeven wat voor apparaat je precies wilt recyclen en waar je woont, waarna je een overzicht te zien krijgt van alle inleverpunten. Per stad zijn het er inmiddels zoveel dat er altijd eentje bij je in de buurt is, en er dus eigenlijk geen excuus meer is om het apparaat zomaar bij het vuil te gooien.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.