Waarom betalen voor een duurbetaalde licentie op Microsoft Office, terwijl het ook gratis kan? Google, LibreOffice en zelfs Microsoft bieden kosteloos kantoorprogramma’s aan. Voor veruit de meeste consumenten voldoen deze pakketten prima. In dit artikel gaan we dieper in op de (online) mogelijkheden van gratis alternatieven voor Office.

Een gezinsabonnement op Office 365 kost een tientje per maand of jaarlijks 99 euro. Aangezien er nogal wat gratis kantoorprogramma’s in omloop zijn, is deze terugkerende uitgave wellicht overbodig. De meeste mensen gebruiken voor het creëren van teksten, spreadsheets en presentaties tenslotte alleen de basisfuncties van de Office-programma’s. Gratis toepassingen als Office Online en Google Documenten vereisen geen specifieke software omdat je die rechtstreeks in de browser gebruikt. Handig, want zo heb je op verschillende systemen toegang tot je documenten. Wie weleens op plekken zonder internetverbinding werkt, doet desgewenst een beroep op LibreOffice. Deze software is eveneens gratis.

01 Office Online

Onder de noemer Office Online biedt Microsoft een gratis kantoorpakket aan. Het gaat om de applicaties Word, Excel en PowerPoint. Hoewel het uitgeklede versies zijn, voer je hiermee veelgebruikte taken probleemloos uit. Surf met een computer of laptop naar www.office.com en klik op Aanmelden. Zodra je inlogt met een Microsoft-account, staan de online apps al voor je klaar. Handig is dat Office Online je documenten automatisch in de cloud bewaart, zodat je op iedere computer, laptop, tablet en smartphone toegang tot de bestanden hebt. Wie bekend is met de reguliere MS Office-programma’s, heeft weinig tijd nodig om aan de online apps te wennen. De gebruikersomgeving vertoont grote overeenkomsten, met vanzelfsprekend het herkenbare Lint boven het werkveld. Overigens bevat de online versie helaas minder ontwerpopties, maar doorsnee gebruikers zullen deze functies niet zo snel missen.

©PXimport

02 Documenten opmaken

Tekstverwerken in Word Online gaat uitstekend, want alle veelgebruikte opmaakfuncties zijn binnen handbereik. Zo maak je woorden cursief (ook gewoon via de toetscombinatie Ctrl+I) en geef je de letters een kleurtje. Verder voeg je opsommingstekens en nummers toe en laat je tekst inspringen. Bedenk wel dat de online versie minder lettertypes kent, al zijn het er nog altijd ruim veertig. Je hebt toegang tot stijlen om de tekst een logische structuur te geven en er is een uitgebreide zoekfunctie. Via het tabblad Invoegen upload je desgewenst afbeeldingen vanaf de harde schijf, al kun je ook plaatjes via de cloudomgeving OneDrive en zoekmachine Bing toevoegen. Ga voor laatstgenoemde optie naar Onlineafbeeldingen / Foto’s van Bing en voer een trefwoord in. Gevonden afbeeldingen hevel je rechtstreeks naar het document over. Wie bang is om taalfouten te maken, onderwerpt de tekst aan een spelingscontrole. Functies om webvideo’s en artistieke WordArt-letters toe te voegen, vind je in Office Online helaas niet terug.

Naast de online versie van Word zijn ook de webedities van Excel en PowerPoint behoorlijk uitgebreid. Het creëren van geavanceerde formules en aantrekkelijke presentaties zijn geen enkel probleem. Zo beschikt het spreadsheetprogramma over de welbekende AutoSom-functie. Jammer genoeg ontbreekt wel het tabblad Formules om vlot allerlei eenheden toe te voegen.

©PXimport

Bestand uploaden

03 Samenwerken

Je deelt vanuit Office Online eventueel documenten, waarna meerdere deelnemers zelfs gelijktijdig de inhoud kunnen aanpassen, zonder dat je daarbij het risico hebt op meerdere versies van één document. Klik in een tekstdocument, spreadsheet of presentatie rechtsboven op Delen. Vervolgens typ je één of meerdere e-mailadressen van de gewenste deelnemer(s). Voeg naar eigen inzicht een korte notitie toe. Wil je liever niet dat de persoon in kwestie het document gaat bewerken? Klik dan onderaan op Ontvangers kunnen bewerken en kies voor de optie Ontvangers kunnen alleen weergeven. Je past de rechten naderhand eventueel nog aan. Bevestig met Delen.

Wanneer een contactpersoon besluit om het tekstdocument, de spreadsheet of de presentatie in de bewerkingsmodus te openen, kunnen jullie gelijktijdig bewerken. Handig is dat je meteen ziet welke wijzigingen andere personen uitvoeren. Rechtsboven zie je de naam of namen van online personen in beeld verschijnen. Dankzij de geïntegreerde Skype-functie is tussentijds overleggen ook geen enkel probleem. Gebruik hiervoor in de menubalk de knop Chatten om direct te beginnen met kletsen. Naast het uitwisselen van tekstberichten start je net zo gemakkelijk een videogesprek. Klaar met bewerken? Standaard bewaart Office Online een versie in zijn cloudomgeving OneDrive, maar je kunt het bestand ook lokaal opslaan. Kies in dat geval voor Bestand / Opslaan als / Een kopie downloaden / Downloaden. Als alternatief kun je ook een pdf’je bewaren van het document.

©PXimport

04 Versiegeschiedenis

Je werkt in Office Online heel gemakkelijk met meerdere personen aan documenten, maar dat is tegelijkertijd ook een valkuil. Stel dat iemand een tekst of presentatie tijdens jouw afwezigheid volledig verprutst? Geen zorgen, want handmatig corrigeren is gelukkig niet nodig. Log met je Microsoft-account in en open de map Documenten. Klik vervolgens met de rechtermuisknop op het bewuste document, waarna je in het contextmenu het onderdeel Versiegeschiedenis opent. In de rechterkolom zie je eerdere versies staan. Kijk goed naar het tijdstip en datum om de boel te herstellen. Gebruik de opties Herstellen en/of Opslaan om de juiste versie te bewaren. Op die manier ga je zo nodig jaren terug in de tijd!

©PXimport

Gratis mobiele Office?

05 Google Drive

Naast Microsoft bestaat er nog een grote aanbieder van online kantoorapplicaties, namelijk Google. Je hebt hiervoor een Google-account (Gmail-adres) nodig. Surf met een desktopbrowser naar www.google.com/drive en log via Naar Google Drive in met je accountgegevens. Heb je al eens eerder documenten in Google Drive opgeslagen, dan vind je ze hier terug. Je maakt net zo gemakkelijk een nieuw document aan. Klik linksboven op Nieuw en maak een keuze tussen Google Documenten, Google Spreadsheets en Google Presentaties. Via Leeg document verschijnt er een blanco werkveld. Als alternatief kies je voor Op basis van template, zodat je het document niet helemaal zelf hoeft op te bouwen. Nuttig voor het geval je bijvoorbeeld een cv, sollicitatiebrief, reisplanner of begroting wilt opmaken. Op het gebied van functionaliteit kan het online kantoorpakket van Google prima wedijveren met Office Online. Zo heb je keuze uit honderden lettertypes en rekenformules. In tegenstelling tot enkele jaren geleden ondersteunt Google alle gangbare bestandsindelingen van Microsoft. Bestanden met een MS Office-indeling bewaar je zowel online als lokaal. Je gebruikt beide online pakketten dus zo nodig naast elkaar, al is er nog altijd een kans op fouten, vooral in documenten met veel opmaak.

©PXimport

06 Overleggen

Waar Microsoft sinds twee jaar een beroep doet op het Skype-platform om onderling te overleggen, bevat Google Drive ook een geïntegreerde chatfunctie. Wel is er een belangrijk verschil, want videogesprekken zijn vanuit online Google-documenten niet mogelijk. Deze chatfunctie is vergeleken met die van Office Online simpeler uitgewerkt en daardoor ook eenvoudiger in gebruik. Open een document waaraan je met één of meerdere personen samen wilt werken en klik rechtsboven op de blauwe knop Delen. Er verschijnt een venster waarin je de e-mailadressen van de beoogde deelnemers typt. Standaard krijgt iedereen rechten om het document te bewerken. Wil je dat liever niet? Via het pictogram met het potloodje selecteer je de optie Mag reageren of Mag weergeven. Bevestig nu met Verzenden. Rechtsboven zie je welke personen er gelijktijdig in het document aan het werk zijn. Wijzigingen verschijnen realtime op het scherm. Klik bovenaan op het pictogram Chatvenster weergeven om met andere deelnemers te discussiëren.

Goed om te weten is dat je ook bij de Google-applicaties in het geval van fouten oude documentversies kunt herstellen. Ga hiervoor binnen een document naar Bestand / Versiegeschiedenis / Versiegeschiedenis bekijken.

©PXimport

07 Mobiel gebruik

Wie graag onderweg documenten bewerkt via de gratis kantoorapplicaties van Google, gebruikt hiervoor de apps Google Documenten, Spreadsheets en/of Presentaties. Net zoals we eerder bij de Office Online-apps van Microsoft zagen (zie kader ‘Gratis mobiele Office?’), eisen deze apps relatief veel schijfruimte op. Open een toepassing en vul via Inloggen je Google-accountgegevens in. Er verschijnt een overzicht met bestanden die je onlangs hebt geopend. Via het plusteken rechtsonder maak je eventueel een nieuw document aan. Vanuit de mobiele app nodig je eventueel andere deelnemers uit om samen te werken. Net zoals bij de Online Office-apps ontbreekt de chatfunctie, al kun je wel opmerkingen toevoegen. Alle apps slaan gewijzigde documenten automatisch op binnen Google Drive.

08 LibreOffice

Hoewel de kantoorapplicaties van Office Online en Google Drive ook over een offline modus beschikken, zijn deze apps voornamelijk bedoeld voor online gebruik. Installeer je liever traditionele desktopsoftware, maar wil je er niet voor betalen? LibreOffice is het pakket dat je moet hebben! De makers stellen ieder halfjaar een nieuwe versie van de software beschikbaar. Belangrijk om te weten is dat er twee versies bestaan: Fresh en Still. Gebruik Fresh wanneer je de laatste editie van het kantoorpakket wilt gebruiken. Wil je liever een stabiele versie die uitgebreid is getest? Kies dan voor de zogeheten Still-editie. In de praktijk presteert LibreOffice Fresh prima, dus in deze basiscursus gaan we hiermee aan de slag.

Klik hier op groene knop om de laatste versie te downloaden. De software is beschikbaar voor Windows 7/8/10, macOS 10.6+ en Linux. Overigens hebben veel Linux-distributies standaard al LibreOffice ingebouwd, zoals Linux Mint en Ubuntu. Geef tijdens de installatieprocedure in Windows aan of je de software voortaan gelijktijdig met het besturingssysteem wilt opstarten. Na de installatie vind je zes losse programma’s op de computer terug, waaronder Writer (tekstdocumenten), Calc (spreadsheets) en Impress (presentaties). Er is daarnaast een beginscherm dat gebruikers toegang geeft tot alle applicaties. Hier vind je ook recent geopende bestanden, maar logischerwijs is dit deel momenteel nog leeg. Via Bestand / Openen selecteer je een bestaand bestand, bijvoorbeeld een document die je eerder met MS Office hebt gemaakt.

©PXimport

OpenOffice

09 LibreOffice gebruiken

Als je al bekend bent met Microsoft Office, kost het vermoedelijk weinig tijd om aan LibreOffice te wennen. Net als bij zijn commerciële concurrent heeft ieder programma aan de bovenzijde een uitgebreide knoppenbalk. Voor het lokaal opslaan van documenten ga je naar Bestand / Opslaan als. Weliswaar ondersteunt LibreOffice hierbij recente Microsoft Office-indelingen (docx, xlsx, pptx), maar bestanden tussen beide pakketten onderling uitwisselen gaat lang niet altijd goed. Niet voor niets verschijnt er dan ook een melding dat LibreOffice mogelijk niet alle opmaak en inhoud correct opslaat. Neem je liever geen risico, dan is het OpenDocument-formaat (odf) een veiliger bestandstype.

Op het gebied van functionaliteit laat LibreOffice weinig liggen, want de software bevat zeer veel opmaakfuncties. Wel ontbreekt er in de meeste programma’s een functie om met andere gebruikers gelijktijdig aan documenten te werken. Alleen het spreadsheetprogramma Calc bevat een deelfunctie, maar die is vrij beperkt en lastig in gebruik. Evengoed nieuwsgierig? Ga naar Opties / Werkblad delen en zet een vinkje voor Deel dit werkblad met andere gebruikers. Bevestig met Ok en Ja, waarna andere gebruikers met toegang tot de (gedeelde) bestandslocatie het document kunnen openen. Controleer of de term ‘Gedeeld’ in de titelbalk staat vermeld.

©PXimport

Portable versie

10 Tabbladen

In tegenstelling tot de kantoorapplicaties van Microsoft zijn de functies van LibreOffice niet over verschillende tabbladen verdeeld. Hierdoor oogt de gebruikersomgeving behoorlijk druk en doet het erg denken aan de tijd voordat Microsoft het Lint introduceerde. Wie de interface te vol vindt, gebruikt via een experimentele functie alsnog tabbladen. Navigeer achtereenvolgens naar Extra / opties / LibreOffice / Geavanceerd. Zet een vinkje voor de optie Zet experimentele functies aan (kunnen instabiel zijn) en bevestig met OK / Herstarten. Na de herstart ga je naar Beeld / Werkbalk Lay-out / Notebookbalk. Wil je weer terug naar de standaardinterface? Klik rechtsboven op het pictogram met de drie streepjes en kies voor Menubalk. Via Beeld en Werkbalk Lay-out herstel je de vorige weergave.

©PXimport

11 Android

LibreOffice is met name gericht op laptop- en desktop-gebruikers. Toch waagt het ontwikkelteam langzaam maar zeker de sprong naar mobiele platformen. Bezitters van een Android-toestel kunnen de app LibreOffice Viewer (Beta) eens uitproberen. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze toepassing bedoeld om documenten te bekijken. Daarnaast zijn er ook al enkele bewerkingsfuncties voorhanden, maar die zitten vooralsnog in een experimentele fase. Tik rechtsboven op de drie puntjes en ga naar Settings. Vink daarna de optie Experimental Mode aan. Je wijzigt bijvoorbeeld teksten en voegt eenvoudige opmaak toe, zoals vette of cursieve letters. Documenten bewerken met de mobiele app is nog tamelijk instabiel, dus wees voorzichtig met belangrijke bestanden. De bedoeling is dat de Android-app uiteindelijk volledige functionaliteit krijgt.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.

De ingebouwde zoekfunctie van Windows - Windows Zoeken - kennen we inmiddels wel. En eerlijk is eerlijk: dat onderdeel is inmiddels wel wat gedateerd. Welke andere mogelijkheden zijn er om te zoeken? Welke AI en andere slimme tools kunnen we inzetten om de antwoorden op onze vragen te vinden? Je ontdekt ze hier.

Copilot: bestanden doorzoeken

Microsofts Copilot kan je helpen met het doorzoeken van de inhoud van de bestanden op je computer. Hiervoor moet je momenteel nog eerst het bestand uploaden naar OneDrive. Vanuit daar kun je er allerlei acties mee uitvoeren. Copilot kan straks ook voor je op zoek gaan naar lokale bestanden. Die functie is nu nog niet geactiveerd in Nederland, maar is al wel actief in de VS en Engelstalige regio's. De Copilot-app lijkt er voor Nederland al wel op voorbereid.

Je kunt je alvast voorbereiden op de komst van deze functie. Dat doe je door ervoor te zorgen dat je de nieuwste versie van Copilot hebt geïnstalleerd. Daarmee wordt de functie direct actief als deze in Nederland beschikbaar komt. Je vindt de nieuwe versie van Copilot in de Microsoft Store (via het startmenu). Eenmaal geopend, klik je op de gebruikersafbeelding linksonder in het scherm. Kies Instellingen. Geef Copilot vervolgens toegang tot de bestanden. Blader naar Machtigingsinstellingen en zet de schuif op Aan bij Bestand zoeken. Zet hierna ook de schuif op Aan bij Lezen van het bestand.

Copilot maakt onderliggend nog steeds gebruik van gedeelten van het bestaande Windows Zoeken. Die kennis biedt meer controle: je kunt bepalen welke locaties mogen worden doorzocht. Klik in hetzelfde instellingenvenster op Windows-instellingen. Geef bij Mijn bestanden zoeken aan welke locaties mogen worden bekeken.

Copilot: zoeken in bestanden

Soms ben je niet op zoek naar bestanden, maar juist naar informatie ín de bestanden. Als je de nieuwste update van Windows 11 gebruikt, kun je hiervoor op een slimme manier Copilot inzetten. Klik met de rechtermuisknop op het bestand waarin je wilt zoeken of waarover je specifieke vragen hebt. Doet dat bijvoorbeeld via het bureaublad of via de verkenner.

Kies voor de nieuwe optie Vraag het aan Copilot. Het bestand verschijnt in het venster van Copilot. Vervolgens kun je bijvoorbeeld vragen om het te doorzoeken of het opnieuw te structureren. Je kunt ook vragen om het bestand samen te vatten of de inhoud ervan in compacte bewoordingen te beschrijven. Verschijnt de nieuwe optie nog niet in het menu van de rechtermuisknop? Controleer dan of je de instellingen uit de alinea hiervoor hebt geactiveerd.

Copilot: gezichten herkennen

Maak je gebruik van OneDrive? Ook OneDrive zet steeds vaker AI in om je bestanden eenvoudiger vindbaar te maken. Op het moment van schrijven wordt de laatste hand gelegd aan de gezichtsfuncties. We hebben deze dus zelf nog niet in de praktijk kunnen testen.

Microsoft gebruikt AI om gezichten te herkennen in foto's en afbeeldingen die je in een OneDrive-account hebt bewaard. Je moet hiervoor wel toestemming geven. Hierna wordt informatie uit afbeeldingen en gezichten verzameld om vergelijkbare gezichten te vinden.

Open de OneDrive-app en wacht totdat automatisch de melding met toestemming verschijnt. Ga je akkoord met de verwerking, dan kies je Toestaan. Het duurt tot 72 uur om de foto's te indexeren. Download de nieuwste versie van de OneDrive-app (via Google Play of de Apple App Store) en tik op de nieuwe tab Personen. In het zoekvak eronder kun je zoeken op specifieke personen op foto's.

Perplexity: vinden wat je zoekt

Perplexity is een geavanceerde en populaire AI-zoekmachine. Je kunt deze AI-dienst ook goed inzetten voor het doorzoeken van de inhoud in je eigen bestanden. Er bestaan wel een paar voorwaarden voor het zoeken met de AI-agent van Perplexity: allereerst heb je een betaald abonnement nodig. De gratis versie ondersteunt de functie (nog) niet. Hiervoor betaal je circa 20 euro per maand, vergelijkbaar met de betaalde abonnementen van veel andere AI-aanbieders.

Perplexity kan daarnaast alleen zoeken in bestanden die je in de cloud hebt opgeslagen. Op dit moment worden alleen nog Google Workspace, Dropbox en WhatsApp ondersteund. Op het gebied van bestandsformaten kun je onder meer Google Docs, pdf-bestanden, Microsoft Office-documenten en csv-bestanden gebruiken. Ook Markdown (MD)- en JSON-bestanden worden ondersteund.

Perplexity: aan de slag

Het zoeken in je eigen bestanden staat in Perplexity standaard uitgeschakeld. Het zoeken van bestanden wordt mogelijk met plug-ins, die in Perplexity 'verbinders' worden genoemd. Laten we deze eens inschakelen.

Klik in het hoofdvenster van Perplexity linksonder op de gebruikersfoto en kies Instellingen. Kies Verbinders. Een overzicht van ondersteunde locaties verschijnt. Klik op Enable bij de locatie die je wilt koppelen, bijvoorbeeld Google Drive. Hierna geef je toestemming voor het weergeven en downloaden van je bestanden. Je kunt de koppeling op elk moment weer ongedaan maken. In het eerdergenoemde overzicht van onlinediensten klik je op de drie puntjes naast de opslagdienst en kies je Ontkoppelen.

Perplexity: bestanden doorzoeken

Zijn de gewenste diensten gekoppeld? Dan is het mogelijk om Perplexity AI in te zetten om je bestanden te vinden. De zoekfunctie met eigen bestanden is op twee manieren te gebruiken. Zo kun je de bestanden gebruiken als bron tijdens de conversaties. Klik hiervoor op de knop Sources en wijs je online cloudopslag aan. Op dit moment beperkt de dienst zich helaas alleen tot zakelijke varianten van de cloudopslag, zoals het eerdergenoemde Google Workspace. De consumentenversie van Google Drive wordt niet ondersteund als directe bron.

Gelukkig doet Perplexity dit wél voor het inhoudelijk doorzoeken van je bestanden. Klik op de paperclip. Afhankelijk van welke verbinders je hebt geactiveerd, kun je hier kiezen tussen Lokale bestanden, Google Drive en Dropbox. Wijs het bestand aan, zodat je er vragen over kunt stellen.

Uiteraard is het belangrijk om te weten hoe Perplexity met je bestanden omgaat. Je eigen bestanden worden niet gebruikt om de AI-modellen te trainen. Bovendien worden de bestanden - als deze al worden opgeslagen - door Perplexity binnen AWS S3-servers opgeslagen.

PowerToys Run

Ook de PowerToys Run voor Windows 11 zijn onmisbaar als je de beperkte zoekprestaties van Windows 11 wilt verbeteren. Hiermee kun je snel bestanden zoeken op verschillende locaties, zoals de lokale computer, specifieke programma's en online. PowerToys Run in combinatie met hulp van een AI-agent zoals hiervoor besproken, geeft een krachtige combinatie. Je gebruikt PowerToys Run om de bestanden te zoeken en met een andere AI-tool ga je eventueel inhoudelijk de diepte in.

Haal eerst de nieuwste versie van PowerToys binnen en activeer PowerToys Run via het algemene venster van PowerToys. Zet de schuif op Aan bij dit programma. Druk vervolgens op de toetscombinatie Alt+Spatiebalk. De app verschijnt als pop-up. Typ het bestand in dat je zoekt: de resultaten verschijnen direct in het venster eronder. Onder elk bestand lees je op welke locatie het is opgeslagen. Ook kun je meer informatie over het bestand online opzoeken.

PowerToys Run: aanpassen

Om het onderste uit de zoekfuncties van PowerToys Run te halen, is het nodig om het programma naar je hand te zetten. Open de instellingen van het programma en ga naar Zoeken en resultaten. Standaard hanteert de app een vertraging voordat de eerste zoekresultaten worden getoond. Wil je liever de eerste resultaten direct zien? Schakel Afvlakking van invoer uit. Deze 'doortastendere' zoekaanpak vergt wel iets meer van het systeem.

Hierna zoeken we de optie Aantal resultaten dat wordt weergegeven voordat u schuift. Standaard toont Run slechts vier resultaten: dat kan beter voor een completer overzicht. Verander de waarde naar bijvoorbeeld 10 en controleer het resultaat via een zoekopdracht in de app. Run onthoudt overigens welke zoekopdracht je het meest recent hebt uitgevoerd en toont deze in het venster. Begin je liever telkens met een schone lei? Activeer de optie De vorige query wissen bij het starten.

PowerToys RunResultaten verfijnen

Standaard laat PowerToys Run telkens alle resultaten zien zonder verdere weging, maar je kunt ervoor kiezen om de volgorde van de zoekresultaten te laten verfijnen. Hierbij houdt PowerToys Run bij welke resultaten worden geselecteerd en deze stijgen in de resultaten. Activeer de optie Volgorde van resultaten verfijnen. Hierna geef je een gewicht aan de geselecteerde items, van 0 tot 5. Standaard wordt 5 gehanteerd, maar je kunt het gewicht naar beneden bijstellen. Kies 0 om het volledig uit te schakelen. 

PowerToys Run: gericht vinden

Met behulp van voorvoegsels kun je PowerToy Run gerichter laten zoeken naar informatie in specifieke gebieden. Wil je alleen naar bestanden en mappen zoeken? Typ ? voor de zoekterm. Bijvoorbeeld ?vakantie. Ben je op zoek naar een specifieke Windows-instelling, dan typ je $, bijvoorbeeld $beeldscherm. Om online te zoeken, waarbij Run gebruikmaakt van de standaardzoekmachine, gebruik je ?? (zoals ??feestdagen). Om het voorgaande zoekresultaat te zien, typ je !!.

PowerToys Run: invoegtoepassingen

Je kunt zelf bepalen welke gebieden PowerToy Run kan doorzoeken. Dat gebeurt met behulp van invoegtoepassingen. De lijst vind je onder Invoegtoepassingen in het instellingenvenster. Loop door de lijst en schakel de invoegtoepassingen in voor de gebieden die je wilt doorzoeken. Andersom doe je dit ook: alles wat je niet gebruikt, schakel je uit. Elke ingeschakelde invoegtoepassing wordt namelijk geraadpleegd tijdens een zoekopdracht.

Regelmatig worden nieuwe invoegtoepassingen voor zoeken toegevoegd. Klik op Meer invoegtoepassingen zoeken voor een actuele lijst. Hier vinden we bijvoorbeeld plug-ins om de browsergeschiedenis te doorzoeken en per query een zoekmachine aan te wijzen die de zoekopdracht moet uitvoeren.

Terug naar het instellingenvenster. Als je een invoegtoepassing uitklapt, krijg je toegang tot aanvullende opties. Bij Opdracht voor directe activering kun je de 'letter' aanpassen waarmee je specifiek zoekt in dat onderdeel (waarover je in de paragraaf 'Gericht vinden' hebt gelezen). Interessanter is de optie Opnemen in globaal resultaat: hiermee zorg je ervoor dat de zoekresultaten van die invoegtoepassing standaard in de lijst worden getoond. In andere gevallen moet je de invoegtoepassing expliciet aanroepen via de eerdergenoemde letter. 

Toekomst: semantic search

Het valt op dat softwaremakers dit jaar intensief bouwen aan opties waarmee je je bestanden nog eenvoudiger kunt vinden. Zo wordt de ingebouwde zoekfunctie van Windows 11 uitgebreid met de mogelijkheid om in je eigen bewoordingen naar bestanden te zoeken. Bijvoorbeeld: 'foto's die ik vorige maand heb gemaakt' of 'de presentatie die vorige week door mijn collega is gestuurd'. Dit wordt semantic search genoemd, waarbij niet alleen naar de exacte woorden wordt gekeken, maar ook naar de betekenis (semantiek) erachter.

Deze functie is straks helaas niet voor iedereen beschikbaar. Je computer heeft namelijk een geschikte npu-chip nodig, die je onder meer vindt in de Copilot+-computers. Ook worden er in eerste instantie maar zes talen ondersteund, waaronder Engels en Duits. Nederlands komt momenteel nog niet in de lijst voor, maar dat is waarschijnlijk een kwestie van tijd.

 Op zoek naar een nieuwe laptop? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers voor de beste deal!