Reageert Windows op jouw (oude) pc of laptop stroperig? Via allerlei kunstgrepen kun je de boel mogelijk nog wat vlottrekken, maar verwacht geen wonderen. Iets wat écht helpt, is de installatie van een lichtgewicht besturingssysteem. De relatief nieuwe en gratis Linux-distributie CachyOS is hiervoor heel geschikt. Je komt in de overzichtelijke gebruikersomgeving heel wat vertrouwde namen tegen.

CachyOS is tot dusver onderbelicht gebleven. Ten onrechte, want volgens de bekende informatieve website Distrowatch wint dit besturingssysteem in rap tempo terrein. Niet voor niets staat CachyOS inmiddels in de top tien van populairste Linux-systemen.

Opstartbare usb-stick maken

Je hebt van CachyOS een zogeheten image nodig. Hiermee ga je op een later moment de installatie in orde maken. Er bestaan verschillende versies van het besturingssysteem. In dit artikel gaan we aan de slag met de desktopeditie. Surf naar www.cachyos.org/download en klik op Download Desktop Edition / Direct om het iso-bestand op te slaan.

Je kunt CachyOS het beste vanaf een opstartbare usb-stick installeren. Je moet het opslagmedium hiervoor klaarmaken. Er bestaan diverse hulpprogramma’s waarmee dat kan. De ontwikkelaar adviseert balenaEtcher. Dit tooltje is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Verbind eerst een usb-stick met minimaal 8 GB opslagruimte met een willekeurige computer en start het programma daarna op. Via Flash from file selecteer je in de verkenner het iso-bestand. Klik nu op Select target en vink de usb-stick aan. Bevestig met Select. Je klikt als laatste op Flash om de opstartbare usb-stick te creëren.

Live-omgeving

Het is nu de bedoeling om de beoogde CachyOS-computer met de zojuist gemaakte usb-stick op te starten. Sluit de opslagdrager aan en schakel het systeem in. Druk tijdens de opstartfase op een specifieke toets om het computermenu (BIOS of UEFI) te openen. Vaak is dat F2, maar het kan bijvoorbeeld ook F10, F12 of Delete zijn. Dat verschilt per computer. Het is nu zaak om de usb-stick als eerste opstartschijf te selecteren. Kijk of je een onderdeel als Boot, Boot Priority of iets soortgelijks kunt vinden. Met behulp van de muis of pijltjestoetsen kun je vaak de opstartvolgorde wijzigen. Als dat eenmaal is gelukt, herstart je de computer.

Zodra het menu van CachyOS verschijnt, kies je voor een standaardinstallatie. Dat is doorgaans de bovenste optie. Bevestig vervolgens met Enter. Na even wachten komt de live-omgeving tevoorschijn. Dat is in feite een voorproefje van het besturingssysteem waarin je alvast wat zaken kunt uitproberen. Klik in het welkomstvenster op Launch installer om de definitieve installatie te starten.

Voorafgaand aan de installatie kom je eerst in de live-omgeving van CachyOS terecht.

Installatie uitvoeren

Je controleert in het installatiescherm of de Nederlandse taal is geselecteerd en kiest in het volgende venster de juiste regio. Via Volgende selecteer je de gewenste toetsenbordindeling. Klik verder en bepaal op welke partitie je CachyOS wilt installeren. Wil je met een schone lei beginnen, dan ligt de optie Wis schijf voor de hand. Wijs daarna in het uitrolmenu ext4 aan als bestandssysteem. Daarmee creëer je namelijk een stabiele werkomgeving.

Overigens kun je CachyOS eventueel ook naast Windows installeren. Voor het inrichten van zo’n dualboot-systeem moet je de juiste partitie aan de Linux-distributie toewijzen. Maak een keuze en bevestig met Volgende.

Het besturingssysteem is in allerlei sausjes beschikbaar. Voor deze workshop selecteren we Plasma Desktop, maar het staat je vrij om een ander uiterlijk te kiezen. In het volgende scherm voeg je eventueel extra onderdelen toe, al kan dat ook op een later moment. Laat de standaardinstellingen ongewijzigd en klik wederom op Volgende. Vul nu een naam, gebruikersnaam en computernaam in. Je bedenkt ook een wachtwoord. Via Volgende / Installeer / Install Now wordt de installatie uitgevoerd. Je zet na afloop een vinkje voor Nu herstarten en klikt op Voltooid.

Je kunt tussen maar liefst zeventien lay-outs kiezen!

Eerste kennismaking

Als de installatie is gelukt, start het zojuist geïnstalleerde Linux-systeem voor het eerst op. Typ het wachtwoord om door te gaan naar het bureaublad. Elke keer dat CachyOS opent, verschijnt er een welkomstvenster. Klik dat nog niet weg, want je hebt hiermee snel toegang tot enkele handige onderdelen. Daar gaan we zo dadelijk mee aan de slag.

Vanaf het prille begin hebben andere personen niet zomaar toegang tot jouw computer.

Wie Windows gewend is, hoeft vermoedelijk niet lang te wennen aan de navigatiestructuur. Klik linksonder op het logo van CachyOS om het startmenu te openen. Hier zijn flink wat applicaties over verschillende categorieën verdeeld. Kies bijvoorbeeld Systeem / Dolphin om een bestandsbrowser te openen. Hier vind je alle lokaal opgeslagen foto’s, video’s, documenten en overige bestanden. Daarnaast bevindt zich in Dolphin ook een prullenbak met verwijderde items.

Verder staan helemaal rechts van de taakbalk diverse systeempictogrammen. Daarmee regel je onder andere het geluid en de netwerktoegang. Via het kleine pijltje komen er nog meer pictogrammen tevoorschijn. Vraag bijvoorbeeld een overzicht van recente meldingen op of pas de energie-opties aan. Tot slot kun je hier ook scherminstellingen wijzigen.

Dolphin is een soort verkenner waarin je alle bestanden kunt terugvinden.

CachyOS bijwerken

Net zoals bij elk besturingssysteem is het belangrijk om de boel regelmatig bij te werken. Hiervoor komt het eerder genoemde welkomstvenster goed van pas. Heb je dat weggeklikt, dan haal je het weer tevoorschijn. Klik in het menu op Systeem en CachyOS Hello. Ga nu naar Programma’s / Aanpassingen en Systeem bijwerken. Na opgave van het juiste wachtwoord checkt een hulpprogramma of er updates zijn. Tik op de J-toets en Enter om het besturingssysteem bij te werken. Je sluit na afloop het venster met Enter.

Vertrouwde tooltjes

Elk besturingssysteem valt of staat met de beschikbare programma’s. Dat zit bij CachyOS wel goed. Er zijn zelfs een aantal nuttige tooltjes voorgeïnstalleerd. Zo gebruik je Cachy Browser om op internet te surfen en VLC Media Player om naar video’s te kijken. Verder vind je in het menu een fotoviewer (Gwenview), tekstverwerker (KWrite) en analyseprogramma (Systeemmonitor).

In Systeemmonitor zie je in hoeverre de processor en het werkgeheugen worden belast.

Je kunt in CachyOS nog veel meer toepassingen installeren. Klik in het welkomstscherm rechtsonder op Programma’s installeren. Er opent een venster met vijftien categorieën. Je klikt voor een categorie op het pijltje om de onderliggende tooltjes te tonen. Op die manier kom je allerlei vertrouwde namen op het spoor. Firefox is bijvoorbeeld een bekende browser, terwijl je met Thunderbird e-mailaccounts kunt beheren. Voor kantoortoepassingen is het LibreOffice-pakket een aanrader. Je komt daarnaast onder andere toepassingen voor e-bookbeheer (Calibre), fotobewerking (GIMP) en videomontages (Kdenlive) tegen. De keuze is reuze!

Wil je iets installeren? Zet dan achter een of meerdere programma’s een vinkje. Je kiest daarna Systeem bijwerken. Typ in het verschenen commandovenster het juiste wachtwoord en bevestig met Enter. Nadat alle programmagegevens zijn opgehaald, druk je achtereenvolgens op de J-toets en Enter. Is de installatie afgerond? Sluit dan met Enter het commandovenster. De freeware nestelt zich automatisch in het startmenu.

Je kunt vanuit CachyOS in één klap diverse bekende programma’s installeren.

Tot slot

In dit artikel komen alleen de basisbeginselen van CachyOS aan bod. Je kunt je ontdekkingstocht natuurlijk op eigen houtje vervolgen, want het besturingssysteem kent verrassend veel mogelijkheden. Bekijk alle onderdelen in het startmenu, zodat je CachyOS goed leert kennen.

Vooral het hulpprogramma Systeeminstellingen is de moeite waard. Hier kun je diverse zaken van de computer naar eigen wens aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het gedrag van de muis, het touchpad, het toetsenbord en de monitor. Je kunt ook de achtergrond, het thema en het lettertype wijzigen. Gebruik bovenaan zo nodig de zoekfunctie om een bepaalde instelling te vinden. Veel computerplezier!

In de Systeeminstellingen pas je talloze zaken naar eigen smaak aan, zoals het kleurenschema.

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een hogedrukreiniger maak je je oprit, terras en tuinbestrating grondig schoon. Wij vonden vijf krachtige modellen voor je.

Een hogedrukreiniger is ideaal voor het schoonmaken van terrassen, opritten, tuinmeubels, auto’s en schuttingen. Je hebt minder schoonmaakmiddelen nodig en bespaart tijd en moeite. Dankzij verstelbare spuitkoppen pas je de waterstraal aan per klus. Zo maak je efficiënt en veilig schoon, zelfs op lastig bereikbare plekken. Met behulp van handige accessoires zoals een autowasborstel kun je een hogedrukreiniger ook gebruiken voor auto's, aanhangers, caravans en campers. Wij hebben een vijftal betaalbare hogedrukreinigers voor je gevonden.

Bosch UniversalAquatak 135

Deze compacte machine van Bosch zet moeiteloos 410 l/uur water af dankzij zijn krachtige 1900 W motor. De slang van 7 meter geeft je een groot bereik. Met een werkdruk tot 135 bar verwijdert hij eenvoudig hardnekkig vuil van fiets, oprit of terras. De geïntegreerde slanghaspel en opbergruimte voor accessoires maken hem erg gebruiksvriendelijk. Ondanks zijn lichte gewicht (7,9 kg), staat de Aquatak 135 stevig dankzij wielen en een telescopisch handvat. Hij is geschikt tot een watertemperatuur van 40 °C en geleverd inclusief nozzle‑set. Zijn compacte profiel en degelijke prestaties maken ‘m ideaal voor dagelijks gebruik in en om het huis.

Maximale druk: 135bar
Vermogen: 1900 Watt
Slanglengte: 7m
Opslagtank: 0,45 liter
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

Nilfisk Excellent 170

De Nilfisk Excellent 170 is een stevige krachtpatser met een inductiemotor en metalen pomp, ontworpen voor intensief gebruik. Hij levert maar liefst 170 bar en rond de 498 l/uur aan waterflow en dat is ideaal voor grote oppervlakken zoals terrassen of gevels . De SteelFlex-slang van 10 meter in combinatie met de interne haspel zorgt voor moeiteloze bereikbaarheid en opberging. Uniek is de Power Foam Blaster (700 ml) die zorgt voor rijke schuimlaag voor grondige reiniging, bijvoorbeeld van auto’s of tuinmeubilair. De machine schakelt bij spuitstop automatisch uit, en gaat weer aan bij gebruik, waarmee je dus energie kunt besparen. Met een gewicht van zo'n 21,5 kg is hij wat zwaarder dan gemiddeld, maar staat stevig op wielen en een telescoopgreep voor verplaatsing.

Maximale druk: 170 bar
Vermogen: 2100 Watt
Slanglengte: 10m
Opslagtank: 0,7 liter (voor foam)
Meegeleverde accessoires: Vuilfrees, oppervlakreiniger

Kärcher K 2 Basic

De K 2 Basic van Kärcher is een degelijk instapmodel voor eenvoudigere reiningsklusjes, zoals voor fietsen, tuinmeubels of lichte vervuiling. Deze machine levert tot 110 bar werkdruk en 360 l/uur waterflow vanuit een 1400 W motor. Hij is compact, weegt slechts 4 kg (zonder accessoires) en voorzien van twee wieltjes voor eenvoudige verplaatsing. De slang is 3 m lang, wat minder bereik biedt, maar praktisch is voor het dichtbij reinigen. Inclusief waterfilter en Quick Connect-systeem, plus diverse spuitstukken zoals een lans en vuilfrees. Dit toestel is ideaal voor gebruikers die een effectief, budgetvriendelijk toestel zoeken voor eenvoudig onderhoud rondom huis.

Maximale druk: 110 bar
Vermogen: 1400 Watt
Slanglengte: 3m
Opslagtank: geen
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

Powerplus POWXG90410

De Powerplus POWXG90410 combineert kracht en flexibiliteit in één: zijn 1800 W motor levert tot 140 bar en 420 l/uur waterflow, perfect voor het grondig reinigen van oprit, tuin of voertuigen. De slang van 8 m en een soepel oprolmechanisme maken werken zonder gedoe makkelijk. De tank van 0,75 liter voor reinigingsmiddel is ideaal voor gecombineerde schoonmaakbeurten. Hij beschikt over turbospuit, patio-cleaner en verstelbare lans en is uitgerust met wieltjes en auto start/stop voor bedieningsgemak en veiligheid. Weegt ongeveer 7,7 kg — handzaam en goed te manoeuvreren.

Maximale druk: 140 bar
Vermogen: 1800 Watt
Slanglengte: 8m
Opslagtank: 0,75 liter
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

EZIclean Hydroforce 165

Deze Eziclean Hydroforce 165 is uitgerust met een krachtige 2200 W motor waarmee hij tot 165 bar haalt — ideaal voor intensieve klussen zoals terras en auto’s schoonmaken . De slang van 5 meter biedt voldoende reikwijdte dichtbij de kraan. Inclusief 0,75 l reinigingstank en een ruime selectie aan spuitmonden, waaronder een turbomondstuk met 180° draaibare straal en 360°-draaifunctie – handig voor diverse oppervlakken. Het lage gewicht van zo'n 9,2 kg en wieltjes plus haspel maken het verplaatsen eenvoudig. Robuust, veelzijdig en ideaal voor huishoudelijk en zwaar buitengebruik.

Maximale druk: 165 bar
Vermogen: 2200 Watt
Slanglengte: 5m
Opslagtank: 0,75 liter
Meegeleverde accessoires: autowasborstel, lans, oppervlakreiniger