Er zijn heel wat vooroordelen over Linux: de installatie zou lastig zijn, je zou goed met de opdrachtprompt overweg moeten kunnen en diverse hardware wordt niet ondersteund. Linux mag dan iets minder vanzelfsprekend zijn dan Windows of macOS, er zijn talrijke distributies waar je zonder veel moeite leuke of interessante dingen mee kunt doen.

Tip 01: Argumenten

Om je helemaal enthousiast te maken voor ons Linux-avontuur geven we je graag wat argumenten om Linux toch een kans te geven. Om te beginnen is er het kostenplaatje. Linux is namelijk opensource en gratis, terwijl Windows een prijzige licentie vereist. Ook op het vlak van veiligheid scoort Linux doorgaans veel beter dan Windows: het zogenoemde aanvalsoppervlak is kleiner, wat het systeem minder vatbaar maakt voor virussen en andere malware.

Verder biedt Linux meestal uitgebreidere maatwerkopties, zodat je het systeem beter op je eigen wensen kunt afstemmen. En niet onbelangrijk, vooral wanneer je met wat oudere en minder krachtige systemen werkt: Linux springt zuiniger om met systeembronnen, wat het sneller en efficiënter dan Windows maakt.

Tot slot, meer geavanceerde gebruikers kunnen vanuit een krachtige opdrachtprompt (ook wel terminal genoemd) complexe taken met slechts enkele commando’s uitvoeren.

Er is naarstig naar tal van Linux-distributies gezocht. (Klik op de afbeeldingen voor een betere resolutie.)

Tip 02: Installatieopties

Je wilt Linux wellicht best een keertje uitproberen, maar we kunnen ons voorstellen dat je niet zomaar enkele systemen ter beschikking hebt voor deze distributies. Dat hoeft ook niet. De focus van dit artikel ligt op (multi)bootsticks met Linux, maar er zijn nog andere mogelijkheden om met Linux kennis te maken zonder Windows overboord te gooien of extra hardware te gebruiken, zoals een tweede pc of een Raspberry Pi. We geven hier kort wat alternatieven.

Zo kun je een volwaardige multiboot-installatie overwegen, waarbij je een of meerdere Linux-distributies naast Windows zet, elk op een andere schijfpartitie. Zo’n installatie luistert wel nauw en het naderhand verwijderen van overtollige distributies is secuur werk. Daar komt ook nog bij dat je telkens je systeem moet herstarten om van besturingssysteem te wisselen.

Een handig en veilig alternatief is je Linux-distributies in een virtuele machine onder te brengen, bijvoorbeeld met de gratis tool VirtualBox. Je systeem moet wel aan de nodige voorwaarden voor virtualisatie voldoen en over voldoende systeemgeheugen beschikken.

Ook willen we WSL (Windows Subsysteem voor Linux) niet onvermeld laten, deze functie zit inmiddels stevig in Windows verankerd en laat zich simpelweg met het opdrachtregelcommando wsl --install installeren. WSL maakt het mogelijk een heuse Linux-kernel in Windows op te nemen, waarna je meerdere Linux-distributies kunt installeren. Dankzij de WSLg-functie (met de ‘g’ van GUI) is het bovendien mogelijk om ook grafische Linux-apps binnen je Windows-omgeving op te starten.

Een virtuele installatie van Ubuntu met behulp van VirtualBox.

Tip 03: Singleboot-usb-stick

Zoals gezegd willen we je hier vooral tonen hoe je een Linux-distributie makkelijk en snel aan de praat krijgt door die als een live besturingssysteem vanaf een opstartbare usb-stick te starten. Zowat het enige wat je nodig hebt, is het schijfkopiebestand van de beoogde distributie (doorgaans met de extensie .iso) en een tool die van dit bestand een live-bootstick maakt.

Wil je slechts één distributie tegelijk op een usb-stick zetten, dan kunnen we je deze gratis tools aanbevelen: Balena Etcher (Windows, macOS en Linux) of Rufus (Windows) aanbevelen. De eerste is de meest gebruiksvriendelijke, maar biedt weinig instelopties. Je hoeft doorgaans niet meer te doen dan naar het iso-bestand verwijzen en het juiste usb-station te selecteren.

Rufus richt zich op de iets gevorderde gebruiker. Hier kun je bijvoorbeeld instellen voor welk doelsysteem je de usb-stick gaat prepareren. Kies je bij Partitie-indeling voor GPT en bij Doelsysteem voor UEFI (geen CSM), dan start je usb-stick alleen op een UEFI-systeem. Stel je deze waarden respectievelijk in op MBR en op BIOS of UEFI, dan is de usb-stick in principe alleen inzetbaar op BIOS-systemen of op UEFI-systemen met ingeschakelde CSM-modus (Compatibility Support Module). Desnoods probeer je beide opties even uit. Bij Rufus kun je tevens de Grootte van de persistente partitie instellen – althans voor Debian- en Ubuntu-distributies. Hiermee creëer je opslagruimte op de usb-stick die na het afsluiten van je live-Linux-sessie behouden blijft.

Rufus is vooral bedoeld voor de iets gevorderde gebruiker.

Tip 04: Multiboot met Ventoy

Omdat we verderop in dit artikel verschillende Linux-distributies laten zien, die elk uitblinken in specifieke domeinen of toepassingen, kunnen we ons voorstellen dat je graag over een multiboot-stick beschikt, met meerdere distributies dus.

Onze favoriete tool hiervoor is de opensource-tool Ventoy, maar in het kader ‘Multiboot-alternatieven’ noemen we een paar alternatieven. Ventoy is in ieder geval lekker flexibel: er werden al meer dan duizend schijfkopiebestanden succesvol getest. We beperken ons hier tot de belangrijkste mogelijkheden.

Download het zip-bestand, pak het uit en start Ventoy2Disk.exe op. Stel de taal eventueel in op Dutch (Nederlands). Stop een usb-stick in je pc waarvan je de data niet langer nodig hebt en druk op de ronde pijlknop. Klik op Installeren en bevestig twee keer met Ja om Ventoy op de usb-stick te plaatsen. Met Bijwerken kun je er naderhand altijd nog een andere Linux-versie bijzetten.

Om een Linux-partitie op de usb-stick te zetten, hoef je enkel het schijfkopiebestand naar de partitie met de naam Ventoy op de stick te kopiëren. Doorgaan zijn dit iso-bestanden, maar Ventoy kan ook wel met andere formaten overweg. Overigens mag je in die Ventoy-partitie submappen aanmaken voor ieder bestand.

Voor alle zekerheid check je op deze website vooraf of Ventoy probleemloos overweg kan met de door jou gekozen distributie: .

Ventoy installeren op je usb-stick is een kwestie van enkele muisklikken.

YUMI exFAT: eerst het systeem installeren, dan iso-bestanden kopiëren.

Tip 05: Menu Ventoy

Wanneer je een pc met je multiboot-stick opstart, krijg je als het goed is het opstartmenu van Ventoy te zien. Wellicht moet je eerst het bootselectie-menu van je systeem aanpassen en desnoods raadpleeg je de handleiding om na te gaan hoe je de pc vanaf een live-usb-stick start.

Ventoy presenteert netjes alle schijfkopiebestanden uit de Ventoy-partitie als selecteerbare items in het menu. Om de distributies in de onderliggende mappenstructuur te zien, druk je op F3 (TreeView) (met Esc keer je terug) en met F4 (Localboot) start je alsnog gewoon de Windows-partitie op je harde schijf. F5 (Tools) geeft je toegang tot een instellingenmenu, onder meer om de juiste toetsenbordlay-out en de optimale schermresolutie voor het menu in te stellen. We hebben helaas niet de ruimte om dieper in te gaan op de andere opties, zoals de mogelijkheid om het menu-thema geheel naar eigen hand te zetten. Meer uitleg hierover vind je via de website van Ventoy.

Je schijfkopiebestanden verschijnen netjes in het Ventoy-menu.

Tip 06: Problemen oplossen

In de meeste gevallen loopt het opstarten van Ventoy goed en kun je de gewenste distributie starten. Maar toch zijn er enkele zaken die voor problemen kunnen zorgen. Zo kan het gebeuren dat een UEFI-systeem een GPT-partitie verwacht op je bootstick, terwijl Ventoy hiervoor standaard een MBR-partitie gebruikt. Bij het installeren van Ventoy op je usb-stick selecteer je hiervoor eerst Opties / Partitietabel / GPT.

Ook kun je tegen een ander, hardnekkiger probleem aanlopen: secureboot. Is deze UEFI-functie op je systeem ingeschakeld, dan is de kans groot dat je Ventoy-stick niet zal opstarten. Om na te gaan of dit inderdaad zo is, druk je op dit systeem op Windows-toets+R en voer je msinfo32 uit. Check bij Systeemoverzicht / Status beveiligd opstarten: staat hier Ingeschakeld, dan is secureboot inderdaad actief.

Om dit op te lossen, zijn er in principe twee mogelijkheden: of je schakelt tijdelijk secureboot uit in je UEFI-BIOS (raadpleeg je systeemhandleiding) of je past de Ventoy-configuratie aan. In het eerste geval is het risico groot dat je reguliere Windows-systeem niet langer doorstart zolang de functie is uitgeschakeld. In het tweede geval open je het menu Opties en plaats je een vinkje bij Ondersteuning voor Secure Boot.

De allereerste keer dat je je systeem met deze usb-stick opstart – of probeert op te starten als een foutcode een normale doorstart verhindert – moet je eenmalig enkele instructies uitvoeren. Er zijn twee methodes die hier via geanimeerde gifjes worden toegelicht. We probeerden dit succesvol uit op een testsysteem, maar je voert deze instructies wel op eigen risico uit.

Op dit systeem, met ingeschakelde secureboot-functie, zou Ventoy weleens lastig kunnen doen.

Tip 07: Distributiekeuze

De vraag is natuurlijk ook: met welke distributies wil je precies aan de slag? Er zijn er namelijk honderden. Wil je zo lang mogelijk met dezelfde distributie werken met zo weinig mogelijk conceptuele wijzigingen, ga dan voor een LTS-versie (Long Term Support). In dit geval krijg je minimaal vijf jaar updates, voor je naar een nieuwe versie dient over te stappen. Vooral Debian, Linux Mint en Ubuntu bieden dergelijke langetermijnversies (hoewel die ook tussentijdse upgrades kunnen uitbrengen). Anders is het bij onder meer Arch en Manjaro, waarvan de kernel eigenlijk continu wordt aangepast (zogeheten rolling releases).

Een ander aspect dat je wellicht helpt beslissen, is de desktopomgeving. Immers, sommige hebben qua uiterlijk en werking meer weg van Windows, terwijl andere macOS imiteren. Je kunt deze omgeving weliswaar verregaand aanpassen (zoals bij Ubuntu-MATE) en in principe kun je ook een andere desktopomgeving op je distributie installeren, maar het is wel zo dat niet alle combinaties van desktop en distributie optimaal samengaan. Goed om weten: de desktops van Cinnamon, een vertakking van desktop Gnome 3, en KDE Plasma hebben nog het meeste weg van Windows. Elementary OS lijkt meer op macOS (en laat zich niet zo makkelijk aanpassen).

Verder worden bij de diverse distributies standaard vaak ook verschillende toepassingen meegeïnstalleerd, maar dankzij de ingebouwde pakketbeheerders kost het meestal weinig moeite zelf ook andere applicaties te installeren.

We tonen aan de hand van de distributie Zorin OS Core hoe je een andere desktopomgeving en extra toepassingen installeert.

Met een LTS-release zit je voor minstens vijf jaar gebeiteld.

DistroWatch: je kunt hier ook heel gericht naar Linux-distributies zoeken.

Tip 08: Desktop en apps

Heb je nog wat koudwatervrees voor Linux, dan is Zorin OS Core een goede keuze – de eveneens gratis Lite-versie met desktop XFCE doet het zelfs behoorlijk vlot op zeer oude pc’s. Deze distributie is gebaseerd op het populaire Ubuntu LTS, wat maakt dat online hulp makkelijk te vinden is. De desktop heeft veel weg van Windows 7, zodat instappers zich snel thuis voelen. Je kunt desgewenst ook makkelijk overstappen naar een andere desktoplay-out. Open hiervoor het Zorin-menu en kies Zorin Appearance / Layout, waarna je eenvoudigweg uit vier lay-outs kunt kiezen, waaronder Windows List en Gnome Shell.

Met enige moeite kun je zelfs een geheel andere desktopomgeving installeren, zoals KDE Plasma. Dit kan vanuit de terminal met dit commando:

Of, indien je ook typische KDE-apps als Konqueror, KMail en Dolphin mee wilt installeren:

Bevestig met Y (Yes), selecteer wat later SSDM (Simple Desktop Display Manager) en herstart Zorin na afloop.

Andere applicaties installeren gaat het makkelijkst met de ingebouwde pakketbeheerder. Open het menu en kies Software. Na je bevestiging worden de nodige pakketgegevens opgehaald uit diverse repository’s, waaronder die van Zorin OS en Ubuntu APT. Open de rubriek Installed om de reeds geïnstalleerde applicaties te zien. Om extra toepassingen te installeren, ga je naar Explore en blader je door de diverse categorieën of maak je gebruik van de zoekbalk. Meer informatie hierover vind je via de help-pagina van Zorin OS.

Via de ingebouwde pakketbeheerder installeer en update je applicaties zonder moeite.

Tip 09: Privacybewuster

Er zijn ook Linux-distributies die zich hebben toegelegd op een bepaald gebruiksaspect. Is het bijvoorbeeld je bedoeling om internet privacybewuster en anoniemer te gebruiken, dan kun je distributies als Tails of Whonix overwegen. Het moet wel gezegd worden: Tails laat zich een stuk makkelijker op een usb-stick installeren dan Whonix, onder meer omdat Whonix twee machines nodig heeft: een gateway en een werkstation.

We stellen daarom Tails kort aan je voor. Nadat je Tails hebt opgestart, kun je direct met het anonimiserende Tor-netwerk verbinden. Kies Hide my local network that I’m connected to Tor wanneer je vermoedt dat je netwerkverbinding wordt gemonitord, zoals in een bedrijfsomgeving.

Standaard houdt Tails geen data bij, maar wil je toch persistente opslag, dan moet je dit inschakelen via Toepassingen / Tails / Configure Persistent Volume. Vul een wachtwoord in en bevestig met Create, waarna je de configuratiewizard aangeeft wat je hierin wilt bewaren. Je kunt hierin eventueel ook extra applicaties bewaren. Deze installeer je via Toepassingen / Tails / Extra software, bij Synaptic Package Manager, na het invullen van je administrator-wachtwoord.

Stel Tails eventueel zo in dat persistente opslag mogelijk is.

Tip 10: Antivirus

Er bestaan ook distributies die zich speciaal richten op het verwijderen van hardnekkige malware, zoals bootvirussen op je systeem, wanneer dit bijvoorbeeld niet lukt met je standaard antivirustool in Windows. Voorbeelden zijn: Kaspersky Rescue Disk (gebaseerd op Gentoo Linux met KDE ‘light’) en ESET SysRescue Live (GNU/Linux OS met LXDE). We nemen deze laatste als voorbeeld. Download bij voorkeur het img-bestand omdat deze versie persistente opslag toelaat, wat handig is om antivirusupdates te kunnen bewaren.

Start je pc op van de usb-stick, run ESET SysRescue in het opstartmenu en geef je voorkeuren aan bij de licentievoorwaarden. Bekrachtig deze met I accept the terms in the License Agreement. Als het goed is, duikt nu het ESET-venster op en kun je in de rubriek Update het initiële updateproces volgen. Na afloop selecteer je dan On-demand scan / New scan / Custom Scan. Wil je alles grondig scannen, dan kies je In-depth scan en plaats je bij alle locaties een vinkje. Druk op Scan om de viruscontrole te starten. In de rubriek Tools vind je onder meer statistieken en eventuele bestanden in quarantaine.

Een live-antivirus-distributie weet vaak ook hardnekkige malware te elimineren.

Tip 11: Systeemherstel

Het lijkt wat vreemd, maar wanneer Windows zo op apegapen ligt dat je het systeem niet meer opgestart krijgt, kan een Linux-distributie als SystemRescue je mogelijk uit de brand helpen. Deze distributie bevat namelijk heel wat uiteenlopende systeemtools, zoals deze lijst je duidelijk maakt. Hiertoe behoren onder meer partitiebeheerder GNU Parted met de grafische interface GParted en tools als:

Je start de grafische desktopomgeving op met het commando startx.

SystemRescue is gebaseerd op ArchLinux en dankzij het terminal-commando pacman kun je zelf extra pakketten installeren. In eerste instantie download je een kopie van de repository met pacman -Sy, waarna je nieuwe apps kunt installeren met pacman -S <pakketnaam>. Je kunt ook zoeken naar specifieke apps via pacman -Ss <zoekstring>.

SystemRescue: redder in nood.

Hisense richt zijn pijlen op het middensegment, en deze 65U7Q Pro is daar een goed voorbeeld van. Het toestel verbetert een aantal zwakke punten van zijn voorganger en stoot daarmee duidelijk door naar de betere toestellen. Maar Hisense heeft niet alle minpunten weggewerkt. Bovendien toont de nieuwe versie van het VIDAA U-systeem dat niet alle aanpassingen een verbetering zijn.

Wie in het middensegment voor een televisie shopt, levert onvermijdelijk wat in op het gebied van design. De U7Q Pro is daarop geen uitzondering. Het toestel oogt degelijk, maar springt niet in het oog als een staaltje van topdesign. In tegenstelling tot zijn voorganger heeft hij nu wel een relatief vlakke rug. Daardoor springt het 7,5 cm dikke profiel wat meer in het oog, al maskeren de schuine zijdes dat enigszins. Het toestel staat op een centrale voet die bestaat uit twee voetsteunen afgedekt met een kunststof plaat. Het resultaat oogt wat saai en verraadt zijn middenklasse-roots. De afwerking van het toestel zelf is degelijk, de voet mocht misschien iets geraffineerder.

Aansluitingen

Hisense is overgeschakeld op een nieuw hardwareplatform en dat komt in elk geval met één voordeel. De U7Q Pro beschikt nu over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 48 Gbit/s bandbreedte leveren. Dat is vooral voor hardcore gamers van belang. Die kunnen nu een soundbar aansluiten via ARC/eARC en hebben daarnaast de mogelijkheid om meerdere 4K120-bronnen te gebruiken.

Pc-gamers krijgen nog meer goed nieuws: zij kunnen nu een verversingsfrequentie tot 165 Hz in 4K gebruiken, en zelfs tot 288Hz in Full HD. De tv ondersteunt bovendien ALLM, HDMI VRR en AMD FreeSync, en is bovendien NVIDIA G-Sync Compatible. De input-lag scoort geen topresultaat, maar wel meer dan behoorlijk: 14,2 ms bij 4K60 en 10,1 ms bij 2K120.

De U7Q Pro is daarnaast uitgerust met twee usb-poorten, een minijack-ingang voor composiet video en stereo, een hoofdtelefoonaansluiting, optisch digitale audio-uitgang, ethernet, wifi 5 en bluetooth. Even opletten bij wandmontage, want de ethernetpoort, een van de usb-poorten en de optisch digitale audio-uitgang wijzen naar achteren. De rest van de aansluitingen bevindt zich aan de zijkant. De tv heeft een enkelvoudige DVB-T/T2/C-tuner, een DVB-S/S2-tuner en een CI+-slot. Met behulp van externe usb-opslag kun je live-tv pauzeren of opnemen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Verbeterde piekhelderheid en contrast

Vorig jaar worstelde de U79NQ met een matig contrast en doorsnee piekhelderheid. De U7Q Pro probeert dat duidelijk te verbeteren. Net als de voorganger gebruikt hij een VA-paneel met miniled-achtergrondverlichting, maar het aantal zones is opgetrokken van 384 naar 560 (28 x 20). In de HDR Filmmaker-modus meten we 1537 nits piekhelderheid op het 10%-venster; dat is 40 procent verbetering ten opzichte van het voorgaande model. Daartegenover haalt het volledig witte scherm maar 423 nits, en dat is dan weer 25 procent lager dan vorig jaar. Mogelijk heeft Hisense de optimalisatie gericht op speculaire highlights in plaats van algemene helderheid.

Ook het contrast is verbeterd, al blijft het eigen ANSI-contrast van het VA-paneel onveranderd op een eerder bescheiden 3190:1. Maar in de Filmmaker-modus verbetert de local dimming (in de Laag-stand) dat naar een mooie 7100:1 en zelfs 18.930:1 op eenvoudiger testpatronen. Dat is een degelijk resultaat, maar loopt nog steeds wat achter op concurrenten.

De zone-aansturing is prima, hoewel aan de leidende randen van heldere objecten een subtiele dimming zichtbaar kan zijn, vooral tegen een erg donkere achtergrond. Hogere local dimming-instellingen bieden geen substantiële contrastverbetering, maar introduceren wel merkbaar verlies van zwartdetail en onderdrukking van kleinere lichtaccenten. De voorzichtige dimming-aanpak zorgt er ook voor dat vage halo-effecten zichtbaar blijven, met name op donkere achtergronden en in HDR-content.

Door de matige kijkhoek wordt dat duidelijk zichtbaar als je te ver opzij zit. Kijk je echt bij volledige verduistering, dan kun je overwegen om de lokale dimming naar de medium-stand te schakelen. Het paneel van ons testmodel had wat beperkte uniformiteitsproblemen, waardoor soms een 'dirty screen effect' zichtbaar was bij heldere beelden. Denk eraan dat dit kan variëren tussen individuele toestellen.

HDR-content en kalibratie

Met ondersteuning voor HDR10, HDR10+, Dolby Vision IQ met Precision Detail is de U7Q Pro perfect uitgerust voor het breedste aanbod aan HDR-content. Dolby Vision IQ levert consistent de beste resultaten met uitstekende diepte en nuance. HDR10-prestaties zijn dankzij betere tonemapping duidelijk mooier dan vorig jaar. Er blijft meer contrast in het beeld en het 92% P3-kleurbereik ondersteunt rijke, verzadigde kleuren.

De HDR Tonemapping geeft een wat gemengd resultaat. Het kan witdetail en heldere kleurtinten beter zichtbaar maken, maar donkere beelden worden donkerder, terwijl heldere fragmenten helderder worden. Dat is zelden gewenst, dus het gebruik van deze instelling blijft twijfelachtig.

Zowel de SDR als de HDR Filmmaker-modus zijn redelijk goed gekalibreerd; de fouten die we opmerken zijn zelden duidelijk zichtbaar. In SDR merken we dat de grijsschaal wat naar geel uitwijkt, maar gelukkig zonder kwalijke gevolgen op huidskleuren. In HDR is het resultaat beter: de grijsschaal is neutraal, maar iets te donker terwijl kleuren dan weer vaak wat te helder zijn. Beide leveren uitstekende schaduwdetails, alleen heel donkere HDR-beelden ondervinden wat last van het beperkte contrast.

©Hisense

Beeldverwerking

De Hi-View AI Engine Pro levert prestaties die grotendeels in lijn liggen met die van de vergelijkbare modellen van vorig jaar. Dat betekent prima deinterlacing van 1080i-content en prima ruisonderdrukking voor willekeurige ruis. De prestaties met blokruis (gevolg van MPEG-compressie) blijven echter wat aan de zwakke kant. De upscaling levert mooie resultaten die weliswaar relatief zachte beelden opleveren. Je kunt de scherpte-instelling iets verhogen of met behulp van de superresolutie-instelling wat extra detail zichtbaar maken.

Hoe dan ook blijft het opletten met dvd-beelden, omdat die van relatief lage kwaliteit zijn en fouten daardoor makkelijker zichtbaar zijn. Zo kan superresolutie daar voor een overmatig uitgevlakte look zorgen, of voor onnatuurlijk scherpe randen. Voor de meeste instellingen (ruisonderdrukking, superresolutie) is de laagste stand bovendien erg voorzichtig, terwijl de medium-stand soms juist wat te sterk is.

Goede punten zijn er voor de weergave van 10 bit-gradienten, zoals in HDR-content. Die zijn mooi geleidelijk zonder duidelijke strookvorming. In SDR-content zijn zichtbare kleurstroken weg te werken met de Kleurverloop-instelling. Je kunt ook deze het best op de laagste stand zetten, ook al werkt die niet alle problemen weg. De medium stand is ook hier iets te agressief en kan detail verwijderen.

Het paneel heeft een goede bewegingsscherpte, zeker met behulp van de optie 'Hoge Verversingssnelheid', die een verversingssnelheid van 240 Hz gebruikt in ruil voor het verlies van wat verticaal detail. Het is een prima optie voor sport en mogelijk zelfs voor film, al zien we daar minder noodzaak. Vind je het schokken bij lange camerabewegingen storend, activeer dan Ultra Smooth Motion; de processor creëert dan vloeiende beweging zonder veel beeldfouten.

Stevige audio

De audioconfiguratie is wat steviger dan vorig jaar. De 2.1-opstelling is uitgebreid met twee zijwaarts gerichte luidsprekers naar een 2.1.2-configuratie. Het totale vermogen gaat daarmee van 40 naar 50 watt. De Hisense haalt flink wat volume uit dat vermogen, maar heeft moeite om de controle te bewaren als je echt veel volume vraagt. Dan hoor je vervorming en af en toe zelfs wat klanken die doen vermoeden dat het chassis trilt.

De U7Q Pro ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X, en met de zijwaarts gerichte luidsprekers is er een goed surround-effect en beperkt hoogte-effect. De woofer zorgt voor goede basondersteuning. In deze prijsklasse vinden we de prestaties goed; die zullen voor veel mensen dan ook volstaan.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Erg druk thuisscherm

VIDAA U9 brengt een aantal veranderingen, maar blijft wel bij zijn basisprincipes. Dit 2023-artikel met een volledig overzicht van VIDAA U7 geeft aan je wat je zoal kunt verwachten. Wat is er veranderd? Het lokale aanbod aan apps groeit, zij het erg traag. HBO Max en Streamz (BE) zijn aan de lijst toegevoegd, maar NOS Live, NPO Start, Pathé Thuis, Ziggo Go, VRT Max en GoPlay ontbreken nog steeds.

Op het thuisscherm staat de lijst met apps nu onderaan; centraal in beeld staat voortaan een lijst aanbevelingen. Die heeft nu helemaal links een tegel voor de meest recent gebruikte bron en een tegel voor de ingangen. Dat zijn redelijke wijzigingen. Wat we echter storend vinden, is dat de reclame-carrousel bovenaan erg snel van item wisselt. Dat is op zich al verwarrend: wie een item in de app-lijst selecteert, ziet die twee rijen van plaats verwisselen, terwijl er onderaan nogmaals een banner met reclame de kop opsteekt. Dat zorgt ervoor dat er te veel activiteit is op het thuisscherm, zodat de gebruikservaring onrustig wordt. Hisense pusht ook heel hard zijn associatie met FIFA, ook niet echt aangenaam. Het begint op overmatige reclame te lijken.

De afstandsbediening is op wat kleine wijzigingen na overgenomen van vorig jaar. Ze is aangenaam in gebruik, vooral door de toetsen met zachte maar duidelijke aanslag. De ingebouwde oplaadbare batterij wordt gevoed door een fotovoltaïsch (zonne)paneel. Doordat dat aan de voorzijde is geplaatst, is de afstandsbediening relatief lang van vorm, maar dat stoort eigenlijk nooit.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Conclusie

De Hisense 65U7Q Pro presenteert een duidelijk beter contrast dan zijn voorganger, die op dat vlak wat onderpresteerde. Een aantal minpunten is echter wel gebleven. Zo blijft dynamische tonemapping voor HDR een lastige zaak: soms verbetert het beeld, soms verslechtert het. VIDAA U heeft een paar extra lokale apps gekregen, maar redelijk wat lokale apps zijn na meerdere jaren nog steeds niet beschikbaar. De nieuwe layout van het thuisscherm lijkt ons ook te druk; dat kan verwarrend zijn.

Op het gebied van beeldkwaliteit is er duidelijke verbetering met sterkere contrastprestaties en meer piekhelderheid. Voor HDR heb je ruime formaat-ondersteuning en prima weergave met voldoende impact. Gamers krijgen extra mogelijkheden dankzij de vier HDMI 2.1-poorten en goede bewegingsscherpte met zelfs een optie om tot 4K165 of 2K288 te gaan. De nieuwe behuizing heeft ook plaats gegeven aan een iets ruimere audio-oplossing met degelijke resultaten. De 65U7Q Pro lijkt ons goed geprijsd voor wat hij biedt, maar heeft mogelijk wel stevige concurrentie van gelijkwaardige TCL-modellen.

Een koelkast is een onmisbaar onderdeel van het huishouden. Maar net als elk apparaat zal ook een koelkast niet voor eeuwig blijven functioneren. Wanneer is het moment gekomen om afscheid te nemen van je trouwe koelmaatje? En wat levert een nieuwe op?

Gemiddeld gaat een koelkast tussen de 10 en 15 jaar mee, maar dat is geen harde grens. Sommige goed onderhouden modellen functioneren zelfs nog langer, terwijl andere al eerder kuren vertonen. Hoelang een koelkast precies meegaat, hangt onder meer af van het merk, het type koelsysteem en hoe intensief het apparaat wordt gebruikt. Huishoudens met kinderen of grotere gezinnen openen de koelkast vaker, wat leidt tot meer temperatuurschommelingen en slijtage.

Inbouwkoelkasten gaan doorgaans iets langer mee dan vrijstaande modellen, omdat ze beter zijn beschermd tegen stof en stoten. Toch is onderhoud bepalender dan het type koelkast. Bij oudere modellen helpt regelmatig ontdooien om het vriesgedeelte efficiënt te houden, en bij alle koelkasten is het belangrijk om de condensor aan de achterkant schoon en stofvrij te houden. Ook voldoende ventilatieruimte rondom het apparaat voorkomt oververhitting van het koelsysteem, wat de levensduur weer ten goede komt.

©Hasselblad H5D

🚨Signalen dat je koelkast aan vervanging toe is

Een koelkast die op zijn laatste benen loopt, laat dat vaak niet van de ene op de andere dag merken, maar geeft subtiele signalen. Zo kan het zijn dat verse producten sneller bederven, vooral 's zomers. Ook kan de koelkast opvallend veel geluid maken – een brommende, ratelende of trillende compressor is vaak een teken van slijtage. Als de motor bijna continu draait, betekent dat meestal dat het apparaat moeite heeft om de temperatuur laag te houden, wat leidt tot overbelasting en meer energieverbruik.

IJsafzetting aan de achterkant of in de vriezer is een ander signaal dat de temperatuurregeling niet meer goed werkt. In sommige gevallen ontstaan er ook temperatuurverschillen tussen verschillende zones in de koelkast, waardoor groente in het bovenste vak bevriest, terwijl vlees onderin niet koud genoeg blijft. Al deze symptomen wijzen erop dat het koelvermogen niet meer optimaal is en dat het tijd wordt om de vervangingsoptie serieus te overwegen.

©Creativebird

Energieverbruik: oud versus nieuw

Koelkasten van tien jaar of ouder zijn meestal nog niet ontworpen met energie-efficiëntie als topprioriteit. Ze verbruiken vaak twee tot drie keer zoveel stroom als moderne modellen met energielabel A of B. Dat verschil ontstaat onder meer door verouderde compressortechniek, slechtere isolatie en een minder efficiënte luchtcirculatie.

Omdat een koelkast dag en nacht aanstaat, telt dat hoge verbruik flink op. Voor een oud model kan het jaarlijkse stroomverbruik oplopen tot meer dan 400 kWh, terwijl een nieuwe energiezuinige koelkast soms onder de 150 kWh per jaar blijft. Omgerekend kan dat zomaar een besparing van 80 tot 100 euro per jaar betekenen, afhankelijk van het formaat van de koelkast en de huidige energieprijs. Bovendien is een energiezuinige koelkast beter voor het milieu: je stoot minder CO₂ uit en verlaagt je ecologische voetafdruk zonder in te leveren op comfort.

Repareren of vervangen?

Het is begrijpelijk dat je een kapotte koelkast liever laat repareren dan meteen een nieuw exemplaar aanschaft. Zeker als hij netjes is ingebouwd, nog relatief jong oogt of als je simpelweg gehecht bent aan je huidige model. Toch is repareren lang niet altijd de verstandigste keuze, zeker niet bij oudere apparaten. Als de koelkast ouder is dan acht jaar en de kosten van de reparatie meer dan de helft bedragen van een nieuw model, dan is vervangen vaak de betere investering.

Ook moet je rekening houden met toekomstige storingen. Een koelkast die één keer kuren vertoont, is meestal vatbaar voor meer problemen. Nieuwe modellen zijn bovendien stiller, koelen efficiënter en zijn vaak uitgerust met handige snufjes zoals een snelkoelfunctie, digitale temperatuurregeling of zelfs slimme integratie via een app. De extra gebruiksvriendelijkheid maakt de overstap extra aantrekkelijk.

©uroborosph

Tijd voor een nieuwe: waar let je op?

Wie vandaag de dag een nieuwe koelkast zoekt, belandt in een wereld van opties. Naast het uiterlijk speelt vooral het energielabel een hoofdrol. Hoe dichter bij label A, hoe zuiniger het apparaat. Dat vertaalt zich in lagere stroomkosten én minder impact op het milieu. In een open keuken is ook het geluidsniveau een belangrijke factor; sommige modellen maken nog maar 35 decibel geluid, vergelijkbaar met een fluistering.

Kijk ook goed naar de indeling: hoeveel legplateaus zijn er, hoe verstelbaar zijn die, en past je wekelijkse boodschappenvoorraad er wel fatsoenlijk in? Let op speciale zones zoals een 0°C-lade voor vlees en vis, of een aparte groentelade met luchtvochtigheidsregeling. Functies als No-frost besparen je tijd (nooit meer ontdooien!) en een omkeerbare deur zorgt ervoor dat de koelkast altijd past, ongeacht de opstelling van je keuken.

Een koelkast koop je voor de lange termijn. Het loont dus om niet alleen naar de aanschafprijs te kijken, maar ook naar gebruiksgemak, energieverbruik en duurzaamheid. Zo haal je er jarenlang het maximale uit.