ID.nl logo
Bestanden bewaren zonder tussenkomst van big tech? Maak kennis met Seafile
© jahidsuniverse
Huis

Bestanden bewaren zonder tussenkomst van big tech? Maak kennis met Seafile

Er zijn veel diensten voor dataopslag en bestandssynchronisatie, maar ze hebben één ding gemeen: je data worden in de cloud opgeslagen. Vind je dit geen prettige gedachte, dan kun je je eigen server hosten, voor volledige controle over je gegevens. Met Seafile kan dit ook nog helemaal gratis.

In dit artikel laten we zien hoe je je eigen cloudopslag host met Seafile:

  • Installeer de gratis Seafile Community Edition op een Linux-server of NAS
  • Configureer gebruikersrechten, encryptie en versiebeheer voor maximale controle
  • Synchroniseer bestanden tussen je pc, smartphone en tablet met Seafile-clients
  • Deel bestanden en mappen veilig via versleutelde links en toegangsrechten
  • Optimaliseer je Seafile-server met Docker, WSL of een Raspberry Pi

Is je privacy belangrijk? Lees dan zeker ook: WhatsApp of Signal: kies je voor meer functies of voor meer privacy?

Code downloaden

In dit artikel worden voorbeelden van diverse commando’s gegeven. Omdat het overtikken van dergelijke opdrachten erg foutgevoelig is, kun je ze beter downloaden en daarna bekijken of kopiëren. Zie het bestand seacode.txt (en de standaardversie van docker-compose.yml).

Dropbox, OneDrive en Google Drive zijn populaire opslagdiensten die je vast kent. Je kunt er veel data in de cloud opslaan, gratis of tegen een kleine vergoeding. Bij Google Drive bijvoorbeeld kost 200 GB 3 euro per maand. Je hebt op elk moment en via vrijwel elk apparaat toegang, via een browser of een losse app. De meeste diensten bieden bovendien handige opties om data te delen met specifieke machtigingen.

Waarom zou je dan de moeite nemen om zelf cloudopslag- en synchronisatiesoftware te installeren en te hosten? Omdat jij dan de volledige controle over je data behoudt, zonder afhankelijk te zijn van derde partijen. Voor wie privacy belangrijk vindt, is dit een groot pluspunt. En geef toe: het opzetten van een eigen server blijft altijd een leuke uitdaging, zeker als die ook nog eens nuttig blijkt te zijn.

Lees ook: Exit-strategie: zo verlaat je Google, Microsoft, Apple of Meta

1 Waarom Seafile?

In dit artikel laten we je kennismaken met de applicatie Seafile. Dit is een platform voor cloudopslag, delen en synchronisatie, vergelijkbaar met diensten als Nextcloud, ownCloud, Syncthing en Resilio Sync.

Seafile is wellicht iets minder bekend, maar dit is niet helemaal terecht. Het is namelijk niet alleen opensource, maar je kunt het ook gratis gebruiken. Verder biedt het een robuuste client-serveropzet, met een lichte en efficiënte architectuur, waardoor het minder serverbronnen gebruikt dan de meeste andere diensten.

Seafile ondersteunt ook standaard client-side-encryptie, zodat data versleuteld worden voordat ze de server bereiken. Daarnaast biedt de server sterke toegangscontrole-opties voor nauwgezet beheer van rechten en gedeelde toegang (zij het iets minder in de gratis editie).

Seafile heeft tevens een ingebouwd versiebeheersysteem, waarmee gebruikers snel eerdere bestandsversies kunnen herstellen. Voldoende redenen, zo lijkt ons, om Seafile nader te verkennen. Voor wie koudwatervrees heeft: op https://demo.seafile.com/demo kun je veilig aan de slag met een online demo-installatie.

Wil je snel weten of Seafile handig is? Probeer dan de demo-omgeving.

2 Installatie

Seafile is te vinden op www.seafile.com. De Community Edition is volledig gratis en geschikt om zelf te hosten. Op de website vind je bij Download de desktop-synchronisatieclients voor Windows, macOS en Linux, desktop-drive-clients (zonder synchronisatie) voor dezelfde besturingssystemen, en mobiele clients voor Android en iOS/iPadOS. In de laatste paragraaf komen we nog terug op die clients, maar eerst hebben we de servermodule nodig.

Klik hiervoor bij Server for generic Linux op Server Manual en selecteer in het menu links Seafile Community Setup on Linux – niet de Professional Setup, die niet gratis is en vanaf 4 tot 9 gebruikers jaarlijks 100 dollar (ca. 95 euro) kost. Als je op het kopje Outline klikt, lees je dat er twee installatiemethodes zijn. Handmatig, waarbij je zelf de nodige modules configureert, zoals database (MariaDB), geheugencaching (memcached) en webserver (Nginx/Apache). Of deels geautomatiseerd met Docker. Deze tweede methode is handigst en wordt aanbevolen, die volgen we hier.

Seafile bevat heel wat clientmodules, maar eerst hebben we een server nodig.

3 Windows Subsysteem voor Linux

In dit artikel bekijken we een deels geautomatiseerde installatie vanuit Linux. Dat kan een aparte Linux-machine zijn, maar je kunt ook ongeveer dezelfde methode via Docker gebruiken (zie volgende paragraaf) voor de installatie op een Windows-machine. Een native Linux-omgeving heeft wel de voorkeur, omdat er voor een Windows-omgeving extra voorbereiding en andere ingrepen nodig kunnen zijn (zie ook paragraaf 9).

Zo heb je, om Seafile op Windows te draaien, het Windows Subsysteem voor Linux (WSL) nodig. Op recente Windows-edities is het installeren van WSL of WSL 2 gelukkig eenvoudig: open de Opdrachtprompt als administrator en voer de opdracht wsl --install uit. Indien nodig kun je WSL ook downloaden via de Microsoft Store. Bijwerken van een bestaande WSL-installatie kan op elk moment met de opdracht wsl --update.

Controleer voor alle zekerheid het volgende: druk op Windows-toets+R, voer optionalfeatures uit, en controleer in het venster Windows-onderdelen in- of uitschakelen dat zowel de opties Virtual Machine Platform als Windows-subsysteem voor Linux zijn aangevinkt. Bevestig met OK en herstart je systeem indien nodig.

Het Windows Subsysteem voor Linux laat zich doorgaans snel en probleemloos installeren.

Meer alternatieve installaties

Wij installeren Seafile in een Linux-omgeving en binnen Ubuntu via WSL. Je kunt de software ook op andere systemen draaien, zoals een virtuele Linux-machine (bijvoorbeeld met VirtualBox), een Raspberry Pi of een NAS. Ook in deze omgevingen kun je een Docker-image voor Seafile gebruiken.

Voor een Raspberry Pi kun je met deze commando’s al veel bereiken:

sudo apt-get update

sudo apt-get dist-upgrade

curl -SL https://get.docker.com | sh

sudo usermod -aG docker $USER

newgrp docker

docker run hello-world

Hiermee ben je klaar om ARM(64)-compatibele Docker-images op je Raspberry Pi te installeren.

Ook op een Synology NAS kun je Seafile installeren via Docker in combinatie met Portainer, een beheertool voor containerplatformen. Voor goede stap-voor-stap instructies kun je terecht op de website Mariushosting.

4 Docker-voorbereiding

We gaan ervan uit dat je de Linux-terminal hebt opgestart en commando’s kunt invoeren. In Windows met WSL volstaat het om Ubuntu op te starten via het startmenu (Ubuntu wordt namelijk standaard met WSL 2 geïnstalleerd. In Ubuntu kun je de terminal openen met Ctrl+Alt+T.

Omdat we met de Docker-container voor Seafile gaan werken, moet Docker eerst worden geïnstalleerd. Om conflicten met eventuele restanten van eerdere Docker- (of Podman-)installaties te voorkomen, voer je voor alle zekerheid het volgende commando uit:

for pkg in docker.io docker-doc docker-compose docker-compose-v2 podman-docker containerd runc; do sudo apt-get remove $pkg; done

Na deze opschoning voeg je de officiële GPG-sleutel van Docker toe met de volgende commando’s:

sudo apt-get update
sudo apt-get install ca-certificates curl
sudo install -m 0755 -d /etc/apt/keyrings
sudo curl -fsSL https://download.docker.com/linux/ubuntu/gpg -o /etc/apt/keyrings/docker.asc
sudo chmod a+r /etc/apt/keyrings/docker.asc

Dit zorgt ervoor dat je Docker zonder problemen kunt installeren en dat de pakketbronnen correct geverifieerd worden.

Voor alle zekerheid gooi je eventuele restanten van oudere Docker-installaties eerst overboord.

5 Docker-installatie

Vervolgens voeg je de Docker-repository toe, waar de benodigde Docker-softwarepakketten en componenten worden bewaard, met deze twee commando’s:

echo "deb [arch=$(dpkg --print-architecture) signed-by=/etc/apt/keyrings/docker.asc] https://download.docker.com/linux/ubuntu \ $(. /etc/os-release && echo "$VERSION_CODENAME") stable" | sudo tee /etc/apt/sources.list.d/docker.list > /dev/null
sudo apt-get update

Daarna installeer je Docker zelf met:

sudo apt-get install docker-ce docker-ce-cli containerd.io docker-buildx-plugin docker-compose-plugin

Om Docker-commando’s ook zonder rootrechten uit te kunnen voeren, voer je de volgende drie commando’s uit (waarbij het eerste wellicht overbodig is):

sudo groupadd docker
sudo usermod -aG docker $USER
newgrp docker

Zoals gebruikelijk bij programmeurs kun je nu even de wereld gedag zeggen met:

sudo service docker start
sudo docker run hello-world

Ook zonder sudo zou dit commando nu moeten werken:

docker run hello-world

Je bent nu klaar om met Seafile aan de slag te gaan.

De melding ‘Hello from Docker’ is de bevestiging dat die software goed draait.

6 Downloaden yml-configuratiebestand

Voor het draaien van Seafile gebruik je een bestand genaamd docker-compose.yml. Zo’n bestand haalt de nodige Docker-images op, stelt omgevingsvariabelen in, koppelt volumes en netwerken, en definieert eventuele afhankelijkheden. Het zet deze onderdelen om naar containers die binnen een gedefinieerd netwerk samenwerken.

Maak eerst een submap aan (bijvoorbeeld /seafile) in je actuele gebruikersmap in Ubuntu/WSL. Gebruik hiervoor het commando mkdir seafile. Controleer de mapinhoud met de opdracht ls. Navigeer naar deze map met cd seafile en download het yml-bestand voor Seafile met het commando:

wget -O docker-compose.yml https://manual.seafile.com/11.0/docker/docker-compose/ce/11.0/docker-compose.yml

Hiermee haal je dus versie 11.0 van de Community Edition (CE) binnen.

Haal het juiste yml-bestand op en plaats het bij voorkeur in een aparte map.

7 Aanpassen yml-configuratiebestand

Het gedownloade bestand docker-compose.yml is bijna klaar voor gebruik, er zijn nog enkele aanpassingen nodig. Je past dit aan met de ingebouwde teksteditor Nano in Ubuntu (gebruik de pijltjestoetsen om te navigeren), vanuit de map /home/<gebruiker>/seafile. Gebruik dit commando:

nano docker-compose.yml

Pas bij het kopje volumes: de regel /opt/seafile-mysql/[…] aan naar de submap die je eerder hebt gemaakt: /home/<gebruikersnaam>/seafile/mysql/[…].

Met het commando whoami kun je eventueel je gebruikersnaam opvragen. De submap /mysql wordt bij het uitvoeren van het yml-bestand (zie volgende paragraaf) automatisch aangemaakt.

Pas verder bij het kopje volumes: de regel /opt/seafile-data:/shared aan naar: /home/<gebruikersnaam>/seafile/data:/shared.

Vervang het standaardwachtwoord db_dev bij MYSQL_ROOT_PASSWORD= en DB_ROOT_PASSWD= door een eigen sterk wachtwoord.

Bij het kopje ports: kun je het poortnummer wijzigen waarop de webinterface van je Seafile-server bereikbaar is (standaard is dit 80). Wil je bijvoorbeeld poort 8001 gebruiken, pas dan "80:80" aan naar "8001:80".

Wijzig TIME_ZONE=Etc/UTC in TIME_ZONE=Europe/Amsterdam (of Europe/Brussels), vul je eigen e-mailadres in achter SEAFILE_ADMIN_EMAIL= en wijzig het standaard wachtwoord ascret van de beheerder achter SEAFILE_ADMIN_PASSWORD= in een sterk wachtwoord.

Voeg de regel restart: always toe om ervoor te zorgen dat de container automatisch opnieuw start, ook bij een herstart van de host. Dit kun je bijvoorbeeld doen net voor de twee onderste regels:

networks:
  seafile-net:

Sla het bestand op met Ctrl+O, bevestig met Enter en sluit af met Ctrl+X.

Alle wijzigingen in het yml-bestand in één oogopslag binnen Nano. 

Https

In het standaard docker-compose.yml-bestand van Seafile zie je dat bij ports: de regel "443:443" is uitgeschakeld met een commentaarteken (#). Laat dit in eerste instantie zo staan. Wil je je Seafile-server ook extern bereikbaar maken, dan is het zeker aan te raden om de server via https (standaardpoort 443) te laten benaderen. Pas in dit yml-bestand de regel SEAFILE_SERVER_LETSENCRYPT=true aan (in plaats van =false) en stel bij SEAFILE_SERVER_HOSTNAME= de hostnaam (en het eventuele poortnummer) in waarmee de server via https te bereiken is. We hebben hier helaas niet de ruimte om uit te leggen hoe je een https-certificaat van bijvoorbeeld Let’s Encrypt koppelt aan de domeinnaam van je Seafile-server en wat er precies nodig is om de server via https bereikbaar te maken.

8 Seafile starten

Om het yml-configuratiebestand uit te voeren, heb je Docker Compose nodig. Dit is gelukkig al meegekomen met de Docker-installatie van paragraaf 5. Vanuit de map /home/<gebruikersnaam>/seafile voer je deze opdracht uit:

docker compose up

Je ziet nu de logs van de containers, wat handig is om foutmeldingen in dit stadium op te sporen. Ongeveer een halve minuut later verschijnt, als het goed is, onderaan de melding Seahub is started. Done.

Open een browser op dit systeem en tik het adres localhost in, of localhost:<poortnummer> als je een andere poort hebt ingesteld in het yml-configuratiebestand. Het inlogvenster van Seafile verschijnt (gebruik het e-mailadres en wachtwoord van de Seafile-admin, zoals in het yml-configuratiebestand aangegeven). Na je aanmelding verschijnt een welkomstvenster en beland je in je dashboard (zie ook paragraaf 10).

Als alles naar behoren werkt, kun je voor volgende sessies deze opdracht gebruiken om meldingen te onderdrukken en de containers op de achtergrond te laten draaien:

docker compose up -d

Met dit commando kun je op elk moment de status van de draaiende containers bekijken:

docker ps

Het grote moment: de webinterface van Seafile met inlogvenster verschijnt.

9 Extra stappen in WSL 2

We testten Seafile tevens uit in een WSL2-omgeving in Windows en stuitten daarbij op twee onverwachte problemen. De eerste foutmelding was dat het bestand docker-credential-desktop.exe niet gevonden werd. Dit konden we oplossen door het bestand config.json in de map ~/.docker leeg te maken, vermoedelijk was dit een gevolg van een eerdere Docker Desktop-installatie.

Een vervelender probleem is dat WSL 2 standaard een gevirtualiseerde netwerkadapter gebruikt die niet direct bereikbaar is vanaf andere apparaten op het thuisnetwerk. Door een poortproxy (portforwarding) in te stellen, kun je de Seafile-webserver wel vanaf andere apparaten benaderen via <LAN-ip-adres>:<poortnummer>.

Start op het systeem met de WSL2-Seafile-server de Windows Opdrachtprompt als administrator en voer het commando wsl hostname -I uit. Dit levert drie interne WSL-ip-adressen op, waarbij het eerste adres reageert op een ping-commando:

ping <eerste ip-adres>

Dit adres correspondeert met de Seafile-webserver. Met het volgende commando wordt verkeer naar de ingestelde poort op een van de fysieke netwerkinterfaces (0.0.0.0) doorgestuurd naar de poort op het interne ip-adres van de Seafile-server:

netsh interface portproxy add v4tov4 listenport=<poortnummer-fysiek> listenaddress=0.0.0.0 connectport=<poortnummer-Seafile> connectaddress=<interne IP-Seafile-server>

In ons voorbeeld werd dit:

netsh interface portproxy add v4tov4 listenport=80 listenaddress=0.0.0.0 connectport=8001 connectaddress=172.25.102.224

Hiermee was de Seafile-webserver bereikbaar via <LAN-ip-adres-Windows-pc>, bij ons: 192.168.0.164, op de standaardpoort 80.

We zetten een ‘poortproxy’ op om de WSL2-interne Seafile-server via het netwerk te kunnen bereiken.

10 Systeembeheer

Voordat we overgaan naar de synchronisatie met de clients, is het nuttig om enkele opties in het Seafile-serverdashboard te bekijken. Rechtsboven bevindt zich een profielknop waarmee je via de optie Instellingen onder meer de taal, het wachtwoord en de notificatiefrequentie kunt aanpassen. Hier vind je ook de opties Uitloggen en Systeembeheerder. Met de laatste optie open je een uitgebreid menu met systeemopties. De rubriek Statistic biedt bijvoorbeeld inzicht in opslaggebruik, gebruikers en verkeer, en maakt het genereren van rapporten mogelijk.

Het onderdeel Apparaten toont een overzicht van verbonden toestellen. Belangrijk is ook de sectie Instellingen. Hier moet je namelijk de velden SERVICE_URL en zeker ook FILE_SERVER_ROOT wijzigen van de standaard-url (http://docs.seafile.com) in die van je eigen server. In onze testopstelling was dat bijvoorbeeld respectievelijk http://192.168.0.164 en http://192.168.0.164/seafhttp (de submap /seafhttp is standaard bij gebruik van Nginx/Apache). Bevestig deze wijzigingen telkens door op het vinkje te klikken. Verder vind je hier nog opties om voorwaarden voor nieuwe gebruikers in te stellen, zoals wachtwoordvereisten of een activatiemail.

In de rubriek Gebruikers beheer je eenvoudig gebruikers, inclusief importeren en exporteren van gegevens van en naar Excel. Bij Groepen kun je gebruikersgroepen en de bijbehorende bibliotheken beheren.

We raden je aan om alle rubrieken en opties een keer zorgvuldig door te nemen.

Vergeet niet om de url’s op die van je eigen Seafile-server af te stemmen.

Ook interessant: Weg van big tech, dit is het fediverse 

11 Databeheer

Bij Seafile draait alles om data, waarbij bibliotheken het centrale concept vormen. Klik linksboven op het logo om naar je dashboard te gaan en open Mijn bibliotheken. Met de knop Nieuwe Bibliotheek maak je eenvoudig extra bibliotheken aan en kun je door een vinkje bij Versleutel de toegang beveiligen met een wachtwoord. Bovenaan kun je via Upload en Nieuw bestanden toevoegen aan een geopende bibliotheek. Geselecteerde bestanden kun je kopiëren, verplaatsen, verwijderen en naar je systeem downloaden.

Als je met de muis over een bibliotheek, map of bestand beweegt, verschijnen enkele pictogrammen. Naast Downloaden en Verwijderen zie je het pictogram Meer handelingen voor een extra optiemenu. Bij Bestanden biedt dit menu onder meer Tags (labels toevoegen om data sneller te herkennen), Openen via programma (je kiest zelf de gewenste applicatie voor dat bestandstype) en Geschiedenis. Deze laatste optie geeft toegang tot versiebeheer, zodat je oudere versies kunt terughalen via Downloaden. De opties Tags en Geschiedenis vind je trouwens ook op bibliotheekniveau, via knopjes rechts boven de bibliotheekinhoud.

Seafile biedt ook een krachtig versiebeheer aan.

12 Delen

In de sectie Bibliotheken vind je bovenaan en bij een geselecteerd item de optie Delen. Kies je het pictogram Delen naast een geselecteerd bestand, dan verschijnt een venster met de opties Deellink en Interne link.

We richten ons hier op de eerste optie (Interne link is alleen voor gebruikers met specifieke leesrechten). Klik op Generate Link of op Generate links in batch voor meerdere links tegelijk. Na het klikken op Genereer verschijnen twee links: één waarmee de gebruiker een bestand kan previewen (indien beschikbaar) en dan beslissen om te downloaden, en één voor een directe download. Beide links bieden een QR-code. Je kunt ook een wachtwoord instellen (via Wachtwoord beveiliging toevoegen) en een vervaldatum voor je link meegeven (via Voeg automatische vervaldatum toe).

Als je Delen kiest op bibliotheekniveau, heb je extra opties: Upload Link (voor gebruikers om bestanden in je bibliotheek te uploaden), Delen met gebruiker en Delen met een groep, waarbij je telkens machtigingen instelt op Alleen lezen of Lezen/schrijven. In je dashboard vind je linksonder de optie Delen beheer, waarmee je gedeelde bibliotheken, mappen en links nog sneller kunt beheren.

Gedeelde links, inclusief QR-code.

13 Clients

Een Seafile-server is pas nuttig als je over clients beschikt die daarmee kunnen samenwerken. Seafile biedt hiervoor verschillende apps, zowel desktop als mobiel, voor diverse besturingssystemen. We richten ons hier op de Windows-client, maar de werking van de verschillende clients is vergelijkbaar.

Start na installatie de app en kies een lokale hoofdmap voor je bewaren van je Seafile-bibliotheken. Meld je aan bij de Seafile-server met hostnaam of ip-adres, e-mail, wachtwoord en computernaam. Na het inloggen verschijnen de bibliotheken. Klik op Ja om de standaardbibliotheek direct te downloaden.

In het appvenster kun je via het contextmenu van een bibliotheek de optie Synchroniseer deze bibliotheek selecteren om de inhoud met je desktop te synchroniseren. Je kunt hiervoor ook een alternatieve map kiezen. Klik met rechts op de gesynchroniseerde bibliotheek voor opties als Set sync Interval en Uitschakelen auto sync.

Je kunt zo’n bibliotheek nu ook lokaal openen om bestanden en mappen toe te voegen of te verwijderen. De gewijzigde data worden daarna gesynchroniseerd met de cloud, zoals jij hebt ingesteld. Via het tandwielpictogram pas je nog allerlei andere instellingen aan, zoals eventuele download- en uploadlimieten, notificaties en taal.

Je bepaalt zelf of en hoe vaak je data worden gesynchroniseerd.

▼ Volgende artikel
Optimaliseer je Home Assistant-dashboard met secties en condities
© arneaw - stock.adobe.com
Huis

Optimaliseer je Home Assistant-dashboard met secties en condities

In de updates die Home Assistant maandelijks krijgt, krijgen secties veel aandacht. Hiermee kun je een dashboard veel eenvoudiger visueel vormgeven. Je kunt secties en de kaarten in die secties bijvoorbeeld heel gemakkelijk verslepen of dupliceren. Via condities heb je bovendien controle over wát er wordt getoond. Hierdoor kan je dashboard zich aanpassen aan de omstandigheden. We laten zien hoe je deze opties optimaal benut.

In dit artikel laten we zien hoe je een overzichtelijk en dynamisch Home Assistant-dashboard maakt met secties:

  • Voeg secties toe om kaarten te groeperen
  • Gebruik condities om kaarten of secties alleen te tonen wanneer ze relevant zijn
  • Maak aangepaste dashboards voor verschillende apparaten
  • Voeg interactieve badges en kaarten toe voor een intuïtieve bediening van je slimme apparaten
  • Verberg of toon specifieke dashboardelementen op basis van schermformaat of gebruikersvoorkeuren

Lees ook: Zo krijg je een beter bluetooth-bereik voor Home Assistant

Sinds maart 2024 staan de updates van Home Assistant voor een groot deel in het teken van secties. Hiermee kun je eenvoudig en visueel, dus zonder YAML-code, je dashboard vormgeven. Secties helpen direct bij het maken van een logische indeling. Maak bijvoorbeeld een sectie per ruimte, soort apparaat of bepaald doel.

Door met secties te werken, kun je kaarten eenvoudiger organiseren en groeperen, zonder dat je met bijvoorbeeld horizontale en verticale stapels hoeft te werken. Je kunt secties en de kaarten in een sectie ook heel makkelijk naar een andere plek slepen.

Verder zijn er opties als dupliceren, kopiëren en plakken. Hoewel je in een slim huis de meeste zaken waarschijnlijk automatisch regelt, via slimme automatiseringen, blijft een dashboard in meerdere situaties praktisch en onmisbaar. Je houdt hiermee altijd het overzicht en de controle over je slimme huis, ook als je onderweg bent of afwijkt van je normale patronen. Bovendien kun je er natuurlijk veel aanvullende informatie op weergeven, zoals de weersverwachting, camerastreams of een boodschappenlijstje.

Je dashboard zelf kun je overigens ook slimmer maken. Zo kun je secties of individuele kaarten alleen weergeven als ze relevant zijn, op basis van bijvoorbeeld tijd, aanwezigheid of de temperatuur. Daar geven we in dit artikel ook wat handige tips voor!

Een dashboard voor elk apparaat

Als je dat handig vindt, kun je voor elk apparaat een specifiek dashboard maken. Of, geholpen door de tips in dit artikel, bepaalde secties verbergen op apparaten met een klein scherm.

Ook een tablet op een centrale plek in de hal of woonkamer is een leuke toepassing voor een dashboard op maat. Gebruik bijvoorbeeld een goedkope Android-tablet van Lenovo of Samsung (reken op ongeveer 120 euro), een tweedehands exemplaar of een afgedankt model dat je nog in huis hebt.

Continu opladen raden we overigens af. De batterij kan uitzetten door verhitten of overladen, wat voor onveilige situaties kan zorgen. Opladen tot bijvoorbeeld zestig procent is veiliger. Nog beter is een tablet zonder batterij, maar die zijn wat lastiger te vinden.

Een tablet is een handig hulpmiddel voor centrale bediening van je smarthome.

1 Dashboards beheren

Home Assistant geeft je na de installatie een standaarddashboard genaamd Overzicht, dat vol wordt gezet met alle bekende entiteiten, gegroepeerd per ruimte. Dit wordt bij een grotere installatie al snel lang en onoverzichtelijk.

Je kunt het beheer over dit dashboard overnemen, maar je kunt ook een nieuw dashboard toevoegen. Daarvoor ga je naar Instellingen / Dashboards. Je ziet hier ook de andere dashboards Energie waarop het energieverbruik wordt getoond en Map voor een kaartweergave.

Bij het toevoegen van een dashboard kies je de optie Leeg nieuw dashboard. Hierna kun je een icoontje kiezen en enkele opties. Als alternatief kun je kiezen voor Default dashboard dat zich als het standaarddashboard gedraagt en alle apparaten laat zien, Kaart dat personen en apparaten op een kaart laat zien en Webpagina om binnen Home Assistant een bepaalde website naar keuze te integreren.

Via de instellingen kun je een nieuw en desgewenst nog leeg dashboard maken.

Probeer het online demo-dashboard

Wil je vooraf experimenteren, maar nog niet direct je eigen dashboard aanpassen? Je kunt dan ook de online demo openen. Hier kun je met alle genoemde opties oefenen in een gesimuleerde omgeving. De aanpassingen die je daarin maakt, worden niet opgeslagen. Als je de browser vernieuwt (F5) begin je opnieuw.

In de online demo kun je een dashboard met secties uitproberen.

2 Weergaven

Blader naar je nieuwe dashboard en klik op het penseeltje om het te bewerken. Je ziet nu standaard één tabblad genaamd Home. Dit wordt een weergave of (in het Engels) view genoemd. Via het penseeltje kun je deze weergave bewerken.

Bij Weergavetype zie je de optie Secties. Je kunt hierbij eventueel afwijken van de standaard vier kolommen per sectie. Een van de voordelen van secties is dat het de plaatsing ervan heel voorspelbaar maakt. Wil je de ruimte toch beter benutten, dan kun je eventueel de optie Dense section placement aanvinken.

Merk op dat secties nog experimenteel worden genoemd. Laat je je daar niet door afschrikken. De voornaamste beperking is dat mogelijk niet alle kaarten van derden geschikt zijn voor gebruik binnen secties.

Kies Opslaan om de configuratie te sluiten. Via het plusteken naast deze weergave kun je eventuele extra weergaven toevoegen. Als je meer dan één weergave hebt, worden de weergaven getoond als tabbladen. Voor elke weergave kun je een ander weergavetype kiezen als je dat praktisch vindt. Je hoeft dus niet op elk tabblad met secties te werken.

Voor deze weergave kies je voor Secties als weergavetype.

3 Badges

De bovenste rij op je dashboard toont een plusteken. Hier kun je zogenoemde badges toevoegen. Een badge laat in feite een specifieke entiteit zien, bijvoorbeeld de temperatuur. Op het tabje Zichtbaarheid kun je voor die badge nog, via een of meerdere voorwaarden, bepalen wanneer de badge zichtbaar moet zijn. Je kunt de badge dus verbergen als deze niet relevant is.

Ook bij secties, de sectiekop en alle kaarten kun je dit gebruiken, om het bewuste onderdeel onder bepaalde omstandigheden te verbergen. Hier geven we verderop in dit artikel veel tips voor. Recent zijn de badges overigens een stuk moderner gemaakt, waardoor je niet snel een alternatief zult zoeken, zoals de set Mushroom-kaarten (beschikbaar via HACS, de Home Assistant Community Store).

Via een badge kun je bijvoorbeeld de temperatuur weergeven.

4 Secties

Je dashboard bevat al een eerste sectie en je kunt naar hartenlust secties toevoegen. Bij een sectie zie je aan de rechterbovenkant drie icoontjes voor respectievelijk het verplaatsen, bewerken en verwijderen van de sectie. Bij het bewerken van de configuratie kun je de breedte aanpassen (het aantal kolommen dat de sectie moet innemen) en de zichtbaarheid voor de sectie wijzigen.

In de sectie kun je nu kaarten toevoegen met het plusteken. De sectie heeft standaard al één kaart, de sectiekop met daarin de tekst Nieuwe sectie. Die kun je desgewenst verwijderen of aanpassen.

Bij de sectiekop en andere kaarten kun je de configuratie aanpassen via een penseeltje. Die zie je als je de muis over de kaart beweegt. Er verschijnt dan ook een menu (de drie puntjes) met de opties Dupliceren, Kopiëren, Knippen en Verwijderen.

De sectiekop gebruik je meestal als eerste kaart, maar je kunt daarvan afwijken, door geen of zelfs meerdere sectiekoppen in een sectie te gebruiken. De sectiekop geeft naast een titel wat interessante opties. Zo kun je onder het kopje Entiteiten extra gegevens kiezen om te tonen, zoals de temperatuur en luchtvochtigheid in die ruimte. Net als bij andere kaarten kun je eventueel de zichtbaarheid beperken.

Links de nieuwe sectie met sectiekop en gedeelte om kaarten toe te voegen.

5 Kaarten toevoegen

Je kunt de meeste kaarten gebruiken voor je secties. Ook kaarten van derden worden aangepast om met secties te werken, geholpen door de duidelijke richtlijnen van Home Assistant. Het toevoegen van een kaart gaat niet anders dan bij een normaal dashboard. Voeg bijvoorbeeld een tegelkaart toe voor een lamp of een thermostaatkaart voor de verwarming.

Je hebt nog wat opties om het uiterlijk aan te passen, zoals de gewenste naam en een pictogram. Voor sommige kaarten kun je extra functies laten zien. Voor een lamp kan dat bijvoorbeeld een helderheidsinstelling of kleurtemperatuur zijn. En voor een thermostaat kun je de HVAC-modi laten zien, waarmee functies als verwarmen, ventileren, koelen en aan/uit worden bedoeld.

Je kunt kaarten toevoegen voor entiteiten, zoals een thermostaat.

6 Vormgeven

Je kunt de positie van secties gemakkelijk wijzigen door ze te verslepen via het icoontje. Maar ook elke kaart, inclusief de sectiekop, kun je gewoon oppakken en verslepen naar een andere plek in dezelfde sectie óf een andere sectie.

Merk op dat kaarten standaardinstellingen hebben wat betreft de grootte. Dit kun je op het tabblad Lay-out altijd aanpassen als je een kaart te klein of te groot vindt.

In de volgende paragrafen laten we zien hoe je met de zichtbaarheidsopties kunt werken om bijvoorbeeld secties of kaarten te verbergen. Zo kun je de ruimte beter benutten, door bijvoorbeeld een icoontje voor een container alleen te laten zien als deze aan de weg moet worden gezet. En op kleinere apparaten kun je secties verbergen. Wellicht hoef je daar dan niet eens een apart dashboard voor te maken.

Verberg bijvoorbeeld de buienradarkaart op kleine apparaten.

Indeling van je dashboard

Het is handig om vooraf te bedenken hoe je je dashboard gaat indelen. Veel mensen delen hun dashboard per ruimte in. Hierbij kun je eventueel tabbladen gebruiken, met één tabblad per ruimte.

Een andere optie is het indelen op het soort apparaat. Gebruik dan tabjes (of secties) voor bijvoorbeeld alle verlichting, klimaatregelingen, alarm en zo verder. Je kunt natuurlijk ook op één tabblad werken en dan verder onderverdelen in secties.

Wat ook handig kan zijn is een afwijkend eerste tabblad, dat je bijvoorbeeld als een soort overzichtsweergave gebruikt, met de belangrijkste items.

7 Zichtbaarheid

Badges, secties en kaarten (waaronder de sectiekop) hebben zoals gezegd een tabblad Zichtbaarheid waarin je enkele condities kunt opgeven. Het bewuste onderdeel waarvoor je het gebruikt, zoals een badge, sectie of kaart, wordt alleen getoond als aan alle voorwaarden is voldaan.

Bij een voorwaarde kun je kiezen tussen Entiteitsstatus, Numerieke status, Scherm en Persoon. Ook kun je met En een combinatie maken, zodat meerdere voorwaarden waar moeten zijn. En met Of maak je combinatie waarbij één van de voorwaarden waar moet zijn.

Voor Entiteitsstatus en Numerieke status geven we hierna wat voorbeelden. Met de optie Scherm kun je kiezen bij welke schermformaten een onderdeel getoond moet worden, met de opties mobiel, tablet, desktop en breed scherm.

Met de optie Persoon kies je welke personen het onderdeel zien. Je kiest dan gewoon de bewuste persoon en gewenste status (zoals Thuis of Afwezig).

Je kunt een sectie verbergen op bijvoorbeeld kleinere schermen.

8 Entiteitsstatus

Voorwaarden kun je handig inzetten om alleen belangrijke of relevante kaarten te laten zien. Laat bijvoorbeeld alleen lampen zien die aan staan, containers die aan de weg moeten worden gezet, of een openstaande garagedeur die normaal dicht hoort te zijn.

Voor bovenstaande voorwaarden gebruik je de Entiteitsstatus. Ook het feit of de zon zich boven of onder de horizon bevindt, kun je via deze optie als voorwaarde gebruiken. Je kiest dan Entiteitsstatus, gevolgd door de zon (Sun) en de gewenste status.

Je kunt de status voor entiteiten overigens altijd controleren onder Ontwikkelhulpmiddelen / Statussen, mocht het gedrag afwijken van wat je had verwacht.

Via de ontwikkelhulpmiddelen kun je de status voor entiteiten controleren.

9 Numerieke status

Bij voorwaarden kun je ook Numerieke status gebruiken. Denk aan bijvoorbeeld een bepaalde temperatuur. Wil je een tuinsproeier alleen laten zien als het erg warm is, dan wijs je de temperatuursensor aan en vul je in het veld Boven in vanaf welke temperatuur de kaart getoond moet worden.

Ook de aanwezigheid van personen kun je als voorwaarde gebruiken. Goed om te weten is dat het getal voor de entiteit zone.home in Home Assistant staat voor het aantal personen dat thuis is. Je kunt dus ook nu de optie Numerieke status gebruiken. Kies dan bij Entiteit voor Thuis en vul bij Boven de waarde 0 in.

Gebruik de numerieke status bijvoorbeeld voor de aanwezigheid van personen.

10 Helpers gebruiken

Je zult soms een helper nodig hebben om je doel te bereiken. Heb je bijvoorbeeld een sectie met alle lampen, die alleen in de avond getoond moet worden? Een goede manier om dat voor elkaar te krijgen, is door onder Instellingen / Apparaten en diensten op het tabblad Helpers een helper toe te voegen van het type Schema. Geef de helper een naam en vul alle tijden in waarop het onderdeel getoond moet worden. Een tijdsblok maak je door te slepen. Doe dat bijvoorbeeld voor elke dag van 18:00 tot 0:00.

Bij een sectie kies je nu als voorwaarde de optie Entiteitsstatus gevolgd door de naam van de bewuste helper. Binnen de ingevulde tijdsblokken staat deze helper ‘aan’ en wordt de sectie waarvoor je het gebruikt zichtbaar.

Maak een helper met de gewenste tijdsblokken.

11 Navigeer naar subweergave

Een andere goede manier om bepaalde onderdelen te verbergen, is door gebruik te maken van subweergaven. Open hiervoor je dashboard in de bewerkingsmodus, via het penseeltje rechtsboven, en voeg een weergave toe. Vul een titel in, zet een vinkje bij Subweergave en kies een weergavetype, zoals Secties.

Een subweergave blijft verborgen op je dashboard, maar je kunt wel navigeren naar de subweergave. Open nu op je hoofddashboard de configuratie voor bijvoorbeeld een sectiekop of andere kaart. Bij Interacties kies je achter Tik gedrag de optie Navigeer. Selecteer nu zojuist gemaakte subweergave. Op je dashboard zie je nu het groter-dan-teken (>) als indicatie dat je kunt navigeren naar een andere weergave. Zo kun je je dashboard een stuk compacter maken, terwijl je met één tik toch alle opties kunt aanbieden.

Je kunt vanaf bijvoorbeeld een sectiekop navigeren naar een andere weergave.

12 Dashboard als standaard instellen

Ben je tevreden met je dashboard, dan raden we aan om dit als standaard in te stellen. Daarmee wordt het standaarddashboard genaamd Overzicht automatisch verborgen. Hiervoor ga je naar Instellingen / Dashboards. Klik nu op het dashboard en kies in het venster de optie Als standaard instellen op dit apparaat. Overigens kun je deze optie ook via je profiel instellen. De instelling geldt per apparaat. Je kunt daardoor op elk apparaat een ander dashboard als standaard gebruiken.

Je kunt je nieuwe dashboard als standaard instellen. 

Shelly Wall Display met Home Assistant

De Shelly Wall Display is een leuke optie voor een dashboard op maat. Het kleine kastje heeft een 4inch-touchscreen in kleur en geïntegreerd relais voor 5A. Je kunt dit scherm op de plek van een wandschakelaar monteren. De laatste versie, beschikbaar sinds eind september 2024, ondersteunt direct Home Assistant. Je kunt bij de configuratie gewoon de link naar een specifiek dashboard opgeven.

Een alternatief is de Sonoff NSPanel Pro die deels vergelijkbaar is, maar gebruik met Home Assistant is wat omslachtiger. Er bestaat sinds kort ook een versie met groter touchscreen: de NSPanel Pro 120.

De Shelly Wall Display ondersteunt sinds kort Home Assistant.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 smartphones met eSim voor minder dan 350 euro
Huis

Waar voor je geld: 5 smartphones met eSim voor minder dan 350 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Op zoek naar een betaalbare smartphone, maar dan wel eentje met een virtuele simkaart? De redactie van ID.nl is voor je op zoek gegaan naar smartphones met een prijskaartje van onder de 350 euro.

Met een eSim ben je niet meer afhankelijk van een fysiek simkaartje en heb je geen gepriegel meer met het plaatsen van je sim in de telefoon. Je kunt daardoor snel van provider wisselen zonder gedoe. Dit bespaart niet alleen tijd, maar ook ruimte in je apparaat. Perfect voor wie veel reist, omdat je eenvoudig internationale abonnementen kunt activeren. Daarnaast kun je op die manier ook gebruik maken van meerdere telefoonnummers op een enkel toestel, bijvoorbeeld eentje voor werk en prive.

Samsung Galaxy A26 5G

De Galaxy A26 5G combineert een slank ontwerp met krachtige prestaties. Het 6,7-inch FHD+ Super AMOLED-display biedt levendige kleuren en vloeiende beelden dankzij de 120 Hz verversingssnelheid. Onder de motorkap bevindt zich de Exynos 1380-chipset, ondersteund door 4 tot 8 GB RAM, wat zorgt voor soepele multitasking.

De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, zelfs bij weinig licht. Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en IP67-certificering is dit toestel zowel duurzaam als betrouwbaar. Bovendien belooft Samsung tot zes jaar beveiligingsupdates, wat de levensduur van het apparaat verlengt

Redmi Note 13 Pro

De Redmi Note 13 Pro 5G is een krachtpatser in het middensegment. Met een indrukwekkende 200 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie leg je elk detail vast. Het 6,67-inch AMOLED-display met een resolutie van 1220x2712 pixels en een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor een meeslepende kijkervaring.

Aangedreven door de Snapdragon 7s Gen 2-chipset en beschikbaar met tot 16 GB RAM, biedt dit toestel uitstekende prestaties. De 5100 mAh batterij ondersteunt 67W snelladen, waardoor je snel weer op pad kunt.​

Motorola Moto G35 5G

De Motorola Moto G35 5G biedt solide prestaties voor een betaalbare prijs. Het 6,72-inch LCD-scherm met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor vloeiende beelden. De 50 MP Quad Pixel-camera levert scherpe foto's, zelfs bij weinig licht.

Met een batterijcapaciteit van 5000 mAh en ondersteuning voor 5G-connectiviteit blijf je de hele dag verbonden. Hoewel de Unisoc T760-processor niet de snelste is, biedt het toestel voldoende kracht voor dagelijks gebruik

Sony Xperia 10 VI

De Sony Xperia 10 VI is een compacte smartphone met een focus op multimedia. Het 6,1-inch FHD+ OLED-scherm met een 21:9 beeldverhouding is ideaal voor het bekijken van films. Aangedreven door de Snapdragon 6 Gen 1-chipset en uitgerust met 8 GB RAM, biedt het toestel soepele prestaties.

De 48 MP hoofdcamera legt gedetailleerde foto's vast, terwijl de 5000 mAh batterij zorgt voor langdurig gebruik. Met IP68-certificering is het toestel bestand tegen water en stof

Samsung Galaxy A35 5G

De Galaxy A35 5G biedt premium functies in een betaalbaar jasje. Het 6,6-inch FHD+ Super AMOLED-display met een verversingssnelheid van 120 Hz zorgt voor heldere en vloeiende beelden. De 50 MP hoofdcamera met optische beeldstabilisatie legt scherpe foto's vast, terwijl de 13 MP selfiecamera zorgt voor duidelijke zelfportretten.

Aangedreven door de Exynos 1380-chipset en beschikbaar met tot 12 GB RAM, biedt het toestel krachtige prestaties. De 5000 mAh batterij ondersteunt 25W snelladen, en Samsung belooft tot vijf jaar beveiligingsupdates.