Exit-strategie: zo verlaat je Google, Microsoft, Apple of Meta
Techgiganten als Google, Microsoft, Apple en Meta proberen gebruikers binnen hun netwerk van diensten en producten te houden. Deze strategie van intensieve klantenbinding zorgt immers voor een constante inkomstenstroom. Maar wat als je je hierbij oncomfortabel voelt en uit zo’n ecosysteem wilt ontsnappen?
In dit artikel bekijken we de ecosystemen van de techgiganten, en vertellen we hoe je eruit kunt stappen en wat alternatieven zijn.
- Microsoft
- Apple
- Meta
Interessant om ook te lezen: Wat brengt tech ons in de toekomst?
Wie de strategieën van techgiganten als Google, Microsoft, Apple en Meta onderzoekt, zal beamen dat regulering nodig is. Dergelijke bedrijven hebben namelijk een ‘ecosysteem’ ontwikkeld; een netwerk van onderling verbonden diensten en producten die elkaar aanvullen en versterken. Dit maakt het voor gebruikers eenvoudiger en aantrekkelijker om meer producten van hetzelfde merk te gebruiken. Anders gezegd: de bedrijven maken het in de praktijk voor gebruikers lastig om uit hun ecosysteem te stappen.
Dit artikel gaat in op de uitdagingen van zo’n ‘exit-strategie’ en het mag nu al duidelijk zijn: makkelijk wordt het niet. We bekijken eerst hoe zo’n ecosysteem in elkaar steekt en daarna hoe je de ecosystemen van respectievelijk Google, Microsoft, Apple en Meta (selectief) kunt verlaten of er in elk geval voor kunt zorgen dat ze minder over jou te weten komen.
Functies van een ecosysteem
Voor wie niet bekend is met de opzet van een ecosysteem nemen we het netwerk van Apple als voorbeeld, maar de overeenkomsten met de strategieën van andere ecosystemen, zoals die van Google, Microsoft en Meta, zijn groot.
Om te beginnen zijn Apple-producten vaak strak geïntegreerd en werken ze naadloos samen, onder meer dankzij een reeks vernuftige continuïteitsfuncties oftewel integratietechnologieën, exclusief voor Apple-apparaten. Zo is er bijvoorbeeld AirDrop om bestanden snel te delen tussen een iPhone, iPad en Mac, maar ook functies als HandOff, Automatische ontgrendeling, Instant Hotspot, Sidecar en Universeel klembord zijn zeer handig als je meerdere Apple-apparaten in gebruik hebt.
Centraal in dit concept staan Apple ID en iCloud, diensten die niet alleen persoonlijke data en media bewaren, maar tevens synchroniseren tussen apparaten. Apple verschaft bovendien exclusieve toegang tot bepaalde diensten en content als Apple Music, Apple TV+, en tot talrijke specifieke apps in de App Store die niet op andere apparaten beschikbaar zijn, zoals de populaire communicatie-apps iMessage en FaceTime.
Verder is er nog de hardwarekoppeling met apparaten als de HomePod, AirTags en de Apple Watch, die eigenlijk alleen met een iPhone functioneren.
De continuïteitsfuncties van Apple: handig… binnen Apples ecosysteem.
Gepersonaliseerde diensten
Naast diensten en functies die gebruikers aan een ecosysteem binden, is ook het verzamelen en exploiteren van gebruikersgegevens een belangrijk onderdeel. Dit stelt bedrijven in staat hun diensten te personaliseren voor een ‘optimale gebruikerservaring’. Denk aan gepersonaliseerde zoekresultaten en gerichte advertenties bij Google, aanbevolen apps in Apples App Store of contentaanbevelingen op Instagram en Facebook, bijvoorbeeld via Watch, Marketplace, Evenementen, Groepen en Vrienden.
Het verzamelen van data helpt de bedrijven ook om updates en nieuwe functies beter af te stemmen op gebruikers en om andere producten binnen hun ecosysteem efficiënter te promoten. Zo kan iemand die vaak Google Documenten gebruikt, gerichte aanbiedingen ontvangen voor Google Drive-opslag of voor een Google Workspace-abonnement.
Het geeft de bedrijven ook inzicht in marktbehoeften, zodat ze makkelijker nieuwe producten kunnen ontwikkelen die beter aansluiten bij bepaalde gebruikersgroepen of regio’s. Het adagium ‘de gebruiker is het product’ weerspiegelt deze benadering perfect: je betaalt als het ware met je eigen gegevens.
Ook Facebook gebruikt je data intensief, voor een ‘optimale gebruikservaring’.
Wat weet Google?
Nu we weten hoe digitale ecosystemen werken en hoe bedrijven gebruikers aan zich binden, focussen we ons als eerste op Google. Voordat we bekijken hoe we de invloed van dit ecosysteem kunnen verminderen, gaan we na welke gebruikersdata Google zoal verzamelt. Als je overweegt bepaalde diensten op te zeggen of zelfs je Google-account te verwijderen, is het namelijk belangrijk om te weten welke data je mogelijk achterlaat.
Een goed startpunt is https://myactivity.google.com, waar je kunt doorklikken op opties als Web- en app-activiteit, Locatiegeschiedenis en YouTube-geschiedenis. Er is tevens een zoekfunctie voor je activiteiten, waarbij je kunt filteren op datum en een stuk of dertig Google-producten.
Om in realtime te zien hoe Google tijdens je surfsessies meekijkt, kun je de browserextensie Google Surveillance Detector installeren. Deze toont een teller en vermeldt Google monitors you on this domain, telkens als je een aan Google gelinkte pagina bezoekt.
Als je Google-diensten niet wilt stopzetten, maar wel de hoeveelheid verzamelde data wilt beperken, is https://myaccount.google.com een prima vertrekpunt. Bij Gegevens en privacy kun je niet alleen verzamelde data selectief verwijderen, maar ook instellen dat Google bepaalde gegevens niet langer mag bijhouden.
Via Geschiedenisinstellingen kun je de dataverzamelingswoede van Google enigszins in toom houden.
Alternatieven voor Google
Zo meteen laten we zien hoe je het Google-ecosysteem nagenoeg volledig de rug kunt toekeren, maar wellicht is voor jou stopzetting van een aantal specifieke diensten al voldoende. In dat geval heb je natuurlijk behoefte aan degelijke alternatieven, die bij voorkeur opereren buiten andere ecosystemen en voldoende oog hebben voor je privacy. In de tabel vind je een overzicht van de interessantste (en overwegend gratis) alternatieven met een focus op privacy voor de bekendste Google-diensten en -apps.
Standard Notes is een degelijk alternatief voor Google Keep, maar de gratis versie heeft een aantal beperkingen.
Weg bij Google
Als je Google ‘definitief’ vaarwel wilt zeggen, is het belangrijk eerst alle gewenste data veilig te stellen en te controleren welke andere diensten aan je account gekoppeld zijn.
Via https://takeout.google.com kun je een back-up maken door de gewenste diensten en apps te selecteren en eventueel een voorkeursbestandsindeling aan te geven. Het exportbestand kan wel fors zijn en het kan ook dagen duren voor je de downloadlink ontvangt.
Controleer via je account / Beveiliging, bij Je koppelingen met apps en services van derden, welke apps aan je Google-account verbonden zijn. Deze zijn onderverdeeld in de rubrieken Inloggen met Google, Gekoppeld account en Toegang tot. Voor details klik je op Details bekijken.
Om je Google-account te verwijderen, ga je naar deze pagina, scrol je naar Meer opties en klik je op Je Google-account verwijderen. Bevestig met Account verwijderen. Met Account herstellen kun je je beslissing nog een tijdje terugdraaien.
Ga eerst na welke andere apps en diensten aan je Google-account gekoppeld zijn.
Microsoft
Wat weet Microsoft?
Om erachter te komen welke gegevens Microsoft van jou als gebruiker verzamelt, kun je na aanmelding het privacydashboard raadplegen. Start bij Uw productiviteit verbeteren. Een teller toont hoeveel activiteiten Microsoft heeft vastgelegd voor Locatie, Bladeren en zoeken, en Apps en services. Kies een categorie voor meer details en selecteer Alle activiteiten weergeven voor een chronologisch overzicht met zoekfunctie, waar je items individueel of alle gegevens tegelijk kunt verwijderen. Bij Apps en services vind je bijvoorbeeld activiteiten van OneDrive, Skype, Microsoft Store, en je kunt hier ook apps de toegang ontzeggen.
Onderaan de pagina vind je de link Advertenties en promotiecommunicatie beheren, waarmee je eventueel gepersonaliseerde advertenties kunt uitschakelen.
In het privacydashboard kun je verder je instellingen wijzigen voor producten als Xbox, Microsoft 365 en Microsoft Teams. Nuttig is ook het linkje Privacyinstellingen zoeken in andere Microsoft-producten voor instructies om de privacyinstellingen aan te passen voor specifieke producten als Bing, LinkedIn of Outlook.com. Het kost dus helaas wel wat tijd als je voor elk Microsoft-product de gegevens wilt beheren of de dataretentie wilt aanpassen.
Windows zelf behoort tot de gretigste dataverzamelaars. De belangrijkste opties en beperkingen stel je in via Instellingen / Privacy en beveiliging, maar er zijn meer plekken waaruit Microsoft data kan halen. Een tool als O&O ShutUp10++ vergemakkelijkt het beheer. Het is ook altijd mogelijk Windows op te starten met een lokaal account in plaats van met een Microsoft-account.
Een teller toont hoeveel activiteiten Microsoft heeft vastgelegd voor Locatie, Bladeren en zoeken, en Apps en services.
Alternatieven voor Microsoft
In de tabel staan een paar goede alternatieven voor bekende Microsoft-producten. Deze alternatieven zijn vaak gratis te gebruiken, eventueel met enkele beperkingen, en zijn niet gekoppeld aan grote ecosystemen. Hoewel de tabel minder uitgebreid lijkt dan die van Google, is dit misleidend. Voor producten zoals browser Edge, zoekmachine Bing, kantoorsuite Microsoft 365, mailservice Outlook.com, cloudopslagdienst OneDrive en Microsoft Foto’s, kun je immers dezelfde alternatieven overwegen als voor de vergelijkbare Google-apps en -diensten.
Op Distrowatch kun je aangeven naar welk type Linux-distributie je voorkeur uitgaat.
Weg bij Microsoft
Net als bij Google is het bij Microsoft verstandig om eerst je opgeslagen data te exporteren en te controleren welke apps en diensten aan je Microsoft-account zijn gekoppeld. Hier klik je op Een archief maken, selecteer je de gewenste rubrieken en bevestig je met Een archief maken. Het gecomprimeerde archief kun je vervolgens downloaden. Je vindt hier ook opties om data van apps als OneDrive, Microsoft 365, Microsoft Teams en Skype te downloaden.
Om gekoppelde apps te bekijken, klik je onderaan het privacydashboard op Details van app-toegang weergeven. Je ziet dan een overzicht van de betreffende apps en kunt via Bewerken / Deze machtiging verwijderen een app ontkoppelen.
Om je Microsoft-account op te zeggen, ga je naar https://account.microsoft.com, klik je op Uw gegevens en selecteer je bij Rekeninggegevens de optie Account sluiten. Klik op Doorgaan met het sluiten van je account, lees de tips aandachtig en bevestig met Ja, sluit mijn account. Je hebt in principe dertig dagen om je beslissing te heroverwegen.
Microsoft stelt een zip-archief van je data samen dat je vervolgens kunt downloaden.
Apple
Wat weet Apple?
Hoewel Apple een wat privacybewuster beleid voert dan sommige andere techbedrijven, verzamelt het ook gebruikersgegevens. Dit gebeurt via besturingssystemen en ingebouwde apps op apparaten als de iPhone, iPad, Mac en Apple Watch, en via webdiensten als iCloud, Apple Music en de App Store. Apple verzamelt ook locatiegegevens via diensten als Kaarten en Vind Mijn, en gezondheids- en activiteitendata via de Gezondheid-app of Apple Watch.
Je kunt een aantal gegevens bekijken en beheren via je Apple ID-accountpagina. Na aanmelding zie je bij Apparaten welke toestellen aan je account gekoppeld zijn. Via Privacy / Je gegevens beheren vind je opties om je gegevens te corrigeren, inclusief je Apple ID-accountgegevens en je accountgegevens bij de App Store en andere Apple-diensten. Op je iOS-apparaten kun je via Instellingen / Privacy instellen welke apps toegang hebben tot gevoelige gegevens zoals je locatie en contacten, en kun je systeembrede privacyinstellingen aanpassen. Je kunt ook de optie iCloud-analyse uitschakelen op https://privacy.apple.com om te voorkomen dat gebruiksdata van je iCloud-account worden doorgestuurd.
Een aantal gebruikersgegevens kun je vanuit de Apple ID-pagina beheren.
Alternatieven voor Apple
Voor diverse onderdelen van Google hebben we alternatieven voorgesteld die ook toepasbaar zijn op nagenoeg alle Apple-apps en diensten. Dit omvat alternatieven voor Safari, iCloud, iWork (inclusief Pages, Numbers en Keynote), Maps, Foto’s, Mail, Notities, iMessage, Agenda, Herinneringen, FaceTime en Apple Music. Specifiek voor de Vind Mijn-functie van Apple kunnen we Prey aanbevelen, gratis te gebruiken op verschillende platformen. Eenmaal aangemeld kun je dan een verloren apparaat traceren.
Prey is een prima alternatief voor de Vind mijn-functie van Apple.
Weg bij Apple
Voordat je overweegt je Apple-account af te sluiten, is het verstandig eerst naar https://privacy.apple.com te gaan. Selecteer daar Je gegevens beheren en kies voor Een verzoek om een kopie van je gegevens om aan te geven van welke apps en diensten je de bewaarde data wilt ontvangen. Bevestig je keuzes met Voltooi verzoek; het proces kan tot zeven dagen duren. Om te controleren voor welke externe apps of diensten je je Apple-account gebruikt om in te loggen, ga je naar https://appleid.apple.com, selecteer je Login en beveiliging en klik je op Log in met Apple. Kies vervolgens een app of ontwikkelaar, klik op Beheer instellingen en desgewenst op Stop het gebruik van Apple ID.
Terug bij Je gegevens beheren heb je de keuze om je account tijdelijk op non-actief te zetten via Verzoek om deactivering van je account, of je account definitief te verwijderen via Verzoek om verwijdering van je account; bevestig dit met Ga door. Je hebt een bedenktijd van zeven dagen.
Je kunt je Apple-account (tijdelijk) deactiveren maar ook definitief stopzetten.
Meta
Wat weet Meta?
Net als Google staat ook Meta bekend als een datahongerig bedrijf. Meta verzamelt en beheert zo mogelijk nog meer gebruikersgegevens dan Google via diensten als Facebook, Instagram en WhatsApp. Dit omvat interacties met posts zoals likes en berichten, maar ook informatie over de accounts, pagina’s, hashtags, mensen en groepen waarmee je verbinding of interactie hebt. Afhankelijk van je app-instellingen en apparaattoestemmingen verzamelt Meta ook locatiegegevens via gps, bluetooth of wifi en houdt het informatie bij over de apparaten die je gebruikt.
Dit datakluwen kun je (proberen te) beheren via het Accountcentrum, waaraan je accounts van Facebook en Instagram kunt toevoegen. Ga naar Je gegevens en toestemmingen en selecteer Je gegevens bekijken om te zien welke informatie Meta over jou heeft verzameld. Vanuit deze sectie kun je doorgaan naar Je Facebook-activiteit, waar je toegang hebt tot tientallen onderdelen zoals Berichten, Reacties, Chatberichten, Evenementen, Verbindingen (zoals Vrienden en Volgers) en Gelogde informatie (zoals Zoeken en Locatie). Hier kun je ook veel van deze specifieke data verwijderen.
Vooral via Facebook houdt Meta talrijke gegevens bij.
Alternatieven voor Meta
Een uitdaging met sociale media, zoals de diensten van Meta, is dat, hoewel je eenvoudig naar een ander platform kunt overstappen, je vrienden vaak niet of nauwelijks bereikbaar zijn op dat nieuwe platform. Onder druk van de EU werkt Meta aan ‘cross-app messaging’, wat uiteindelijk interactie mogelijk moet maken tussen gebruikers van verschillende apps, bijvoorbeeld tussen Signal en WhatsApp-gebruikers. Helaas is dit nog niet gerealiseerd.
Voor wie een gratis en privacyvriendelijker alternatief voor Facebook zoekt, is Mastodon een optie. Dit is een gedecentraliseerd sociaal netwerk dat een beetje lijkt op X. Als alternatief voor Instagram kun je Pixelfed overwegen, een gecentraliseerd en advertentievrij platform dat deel uitmaakt van het fediversum, specifiek voor het delen van foto’s. Voor wie van Messenger wil overstappen, is Element een interessante keuze. Dit is een berichten-app met end-to-end encryptie, die je gratis zelf kunt hosten.
Element is een berichtendienst met end-to-end-versleuteling, zonder ecosysteem.
Weg bij Meta
Als je Meta wilt verlaten, zorg er dan eerst voor dat je alle data veiligstelt die je niet kwijt wilt. Ga naar het Accountcentrum en selecteer Je gegevens en toestemmingen / Je gegevens downloaden. Bevestig met Een download aanvragen, kies de gewenste accounts (van Facebook of Instagram) en beslis of je een Volledige kopie wilt, of selecteer Typen gegevens selecteren om zelf een selectie te maken. Bevestig met Verzoek verzenden. Je hebt vier dagen de tijd om het bestand te downloaden zodra het klaar is.
Klik ook op Je gegevens bekijken en vervolgens op Apps en websites buiten Facebook voor een overzicht van apps en diensten die aan je Facebook-account zijn gekoppeld. Om deze te ontkoppelen, klik je op Verwijderen bij het specifieke item (mogelijk moet je een paar keer op Meer weergeven klikken). Om je WhatsApp-chatgeschiedenis te exporteren, tik je in de app op het knopje met de drie puntjes en kies Meer / Chat exporteren.
Om je account(s) bij Meta stop te zetten, ga je weer naar het Accountcentrum, klik je op Persoonlijke gegevens / Eigendom en beheer van account / Deactivering of verwijdering. Selecteer je account en kies voor Account deactiveren (dit is tijdelijk en kan gereactiveerd worden) of Account verwijderen. Bevestig met Doorgaan.
Soms is het gewoon genoeg geweest.
