Nagenoeg alle bekende sociale mediaplatformen zijn in handen van ‘big tech’, zoals Meta, Google en Microsoft. Ze zijn erg populair, maar veel gebruikers voelen zich gevangen in zo’n ecosysteem. Met het ‘fediverse’ komt langzaam een alternatieve structuur op gang.

Socialmediaplatformen als Facebook, YouTube, Instagram, Twitter, Snapchat, Pinterest, Reddit en WhatsApp hoeven we je uiteraard niet meer voor te stellen. Maar namen als Friendica/Diaspora, PeerTube, Pixelfed, Mastodon, Movim, Prismo, Lemmy en Element/Matrix komen je wellicht veel minder bekend voor. Toch zijn dit ook socialmediaplatformen. In feite zijn het zelfs stuk voor stuk tegenhangers van de bekende platformen. Om uit te leggen in welk opzicht ze tegenhangers zijn, moeten we het eerst uitgebreid over het ‘fediverse’ hebben.

1 Opzet

De naam fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’, oftewel een gefedereerd of federatief universum en in het Nederlands daarom soms ook wel aangeduid als fediversum. Je moet het zien als een verzameling onderling verbonden servers, ook wel instances genoemd, die onafhankelijk worden beheerd door individuen of organisaties. Gemeenschappelijke protocollen zorgen voor onderlinge communicatie. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld een account aanmaken op een server, en vervolgens communiceren en gegevens delen met gebruikers op andere servers binnen het fediverse, informeel ook wel fedi genoemd. Dit maakt gedecentraliseerde sociale interacties mogelijk zonder afhankelijkheid van één centrale entiteit, in tegenstelling tot traditionele socialemediaplatformen.

Heb je bijvoorbeeld een Instagram-account, dan kun je geen contact onderhouden met X-gebruikers, tenzij je je ook bij dat platform aansluit. Binnen het fediverse daarentegen kun je vrijelijk bewegen tussen verschillende servers en platformen, mits je je aan de regels van het fediverse, de platformen en de servers houdt. Gebruikers die zich niet thuisvoelen bij een instance kunnen ook hun eigen server hosten, met eigen regels en voorwaarden, en een aangepast moderatiebeleid.

2 Start

De ontwikkeling van het fediverse begon in 2008, toen een Canadese software-ontwikkelaar een opensource-microbloggingplatform oprichtte, genaamd Laconica. Dit was gebaseerd op het OpenMicroBlogging-protocol, dat communicatie tussen verschillende microbloggingsites mogelijk maakte. Een jaar later werd het platform hernoemd in StatusNet en enkele jaren later fuseerde het met afgeleide projecten tot GNU social, dat nog steeds actief is.

Langzamerhand werden de beperkingen van het OpenMicroBlogging-protocol, ontworpen voor eenrichtingsverkeer van tekstberichten, duidelijker. Daarom werd het nieuwe protocol OStatus als open standaard voor microblogging ontworpen. Rond dezelfde tijd werd het sociale netwerk Diaspora populairder, dat een eigen federatief protocol gebruikte voor gegevensuitwisseling tussen onafhankelijke servers. Om onderscheid te maken tussen beide netwerken en protocollen kwamen vooral vanaf 2017 de termen fediverse (voor OStatus) en federation (voor Diaspora) in gebruik.

3 (Protocol)ontwikkeling

Enkele populaire microbloggingsites binnen GNU Social lieten al snel het OStatus-protocol achter zich en gingen over op het nieuwe protocol Pump.io (voorheen ActivityPump), dat meer data-uitwisseling mogelijk maakte dan alleen statusupdates. Begin 2018 nam het W3C (World Wide Web Consortium) het heft in handen en stelde de opvolger, ActivityPub, als aanbevolen open standaard voor.

In 2019 schakelden de meeste platformen over op dit protocol, en de naam fediverse verwijst nu vooral naar socialenetwerk-platformen die hierop gebaseerd zijn. Het protocol kreeg eind 2022 een boost nadat Elon Musk Twitter had opgekocht. Veel gebruikers vertrouwden deze overname niet en stapten over naar het fediverse-alternatief Mastodon. Ook andere sociale media toonden en tonen interesse in ActivityPub, waaronder Flicker, Flipboard, Threads en Tumblr.

ActivityPub mag dan het meest gebruikte protocol zijn, er zijn er nog meer binnen het fediverse. Naast OStatus en Diaspora zijn er bijvoorbeeld XMPP, Matrix, AT (Bluesky) en Zot. Een platform kan ook meerdere protocollen ondersteunen. Zo ondersteunt Hubzilla naast Zot ook ActivityPub, OStatus en Diaspora. Een recenter protocol is Nostr (Notes and Other Stuff Transmitted by Relays), waarbij gebruikers zich met cryptografische sleutels authenticeren en hun berichten naar een of meerdere relays versturen, waarop andere gebruikers zich kunnen abonneren om zo censuur te omzeilen.

4 Werking

In onze definitie van het fediverse zie je ongetwijfeld parallellen met hoe een P2P-netwerk (peer-to-peer) opereert. Beide systemen delen aspecten als decentralisatie, met onafhankelijke servers in plaats van een centrale server die alle gegevens beheert, en directe communicatie tussen gebruikers op verschillende servers.

Toch zijn er ook verschillen. Terwijl bij P2P alle knooppunten gelijkwaardig zijn als server en client, zijn er bij het fediverse onafhankelijke servers waarop gebruikersaccounts worden aangemaakt. Elke administrator is bovendien verantwoordelijk voor de veiligheid, het onderhoud en de moderatie van zijn eigen server.

Binnen het fediverse bepaalt het ActivityPub-protocol hoe activiteiten zoals het volgen van personen, het posten van berichten en het geven van likes tussen de servers worden uitgewisseld. Elke server beslist zelf welke andere servers hij vertrouwt en met welke er communicatie wordt toegelaten, doorgaans op basis van blokkeerlijsten of een specifiek federatie- en moderatiebeleid.

Wanneer een gebruiker op server Y data van server X wil bekijken, stuurt Y een verzoek naar X om de data op te halen als deze nog niet lokaal zijn opgeslagen. Dit vermindert de noodzaak voor centrale opslag en zorgt voor gedistribueerde aflevering van content. Het zorgt er ook voor dat de rest van het netwerk operationeel blijft als een server offline gaat. Bovendien kunnen gebruikers hun accounts en data naar andere servers migreren als ze dat willen.

5 Plussen en minnen

Er kleven dus onmiskenbaar enkele voordelen aan het fediverse. Zo maakt het netwerk gebruik van open standaarden en opensource-software, wat betekent dat er geen verborgen code wordt gebruikt en dat de code goed up-to-date kan worden gehouden. De decentralisatie zorgt er ook voor dat er geen ‘single point of failure’ is: als een server uitvalt, blijven de andere functioneren. Bovendien, terwijl traditionele social media de eigenaarschap van je data overnemen om je gerichte advertenties en gesponsorde content te sturen, kun je in het fediverse instances kiezen met een strikt privacybeleid, zodat je geen last hebt van tracking, advertenties of ongewilde censuur. Het fediverse biedt daarnaast meer diversiteit, omdat je je gemakkelijk met andere gemeenschappen kunt verbinden.

Houd er wel rekening mee dat de open structuur en de vaak minimale moderatie makkelijker tot controversiële agenda’s en content kunnen leiden. Wel kunnen instances via blacklists andere instances en gebruikers blokkeren. Verder is het fediverse minder gebruiksvriendelijk dan de gepolijste interfaces van de traditionele sociale media. En de veiligheid van je data op een instance hangt sterk af van de kennis en integriteit van de administrator. Het is evenmin helemaal uit te sluiten dat een instance om welke reden ook wordt afgesloten (zoals gebeurde met de mastodon-server Kolektiva.social, die door de FBI werd geconfisqueerd), wat kan leiden tot verlies van je data en contacten.

Tot slot, weet dat wanneer je je gegevens wist op je eigen instance, deze niet automatisch worden verwijderd op andere instances die je data hebben ontvangen.

6 Platformen

We hebben het tot nu toe vooral gehad over microbloggingplatformen binnen het fediverse, bedoeld voor kortere updates en beperkte berichten. Bekende platformen zijn Mastodon, Pleroma, Misskey, Firefish, Micro.blog en GNU social.

Maar ook andere platformen maken graag gebruik van het federatieve model. Zo zijn er platformen voor macroblogging, bedoeld voor uitgebreide blogposts met multimedia, zoals Write Freely, Streams, Plume en Hubzilla (deze laatste is ook bruikbaar voor cms, bestandsopslag, wiki en fotogalerijen). Voor het delen van afbeeldingen kun je terecht bij Pixelfed, terwijl PeerTube zich richt op video’s en Funkwhale op audio. Lemmy, Kbin, Prismo en Raddle fungeren vooral als link-aggregators en fora.

In de rest van dit artikel gaan we in op enkele uiteenlopende platformen. We laten zien hoe en waar je een account aanmaakt bij een geschikte instance, en hoe je actief deelneemt aan het platform. In het kader ‘Eigen instance’ geven we een aanzet tot het opzetten van een eigen instance.

7 Instances

Om je bij de fediverse-gemeenschap aan te sluiten, kies je eerst een geschikt platform (zie paragraaf 6). De volgende stap is het selecteren van een geschikte instance, waarvan de community en het beleid aansluiten bij je leefwereld en interesses.

Een goed vertrekpunt is Fediverse Party. Klik hier op Menu / All apps om volgens diverse criteria, zoals categorie, protocol, programmeertaal en licentie, een instance te kiezen. Ook op FediDB kun je terecht, waar je in de secties Servers en Software een uitgebreid overzicht vindt, en je kunt nog terecht op The Federation.

Het populairste platform, met circa twee derde van alle 12 miljoen fediverse-gebruikers, is Mastodon, gericht op microblogging. Wil je je hierbij aansluiten, maar vind je via Fediverse Party niet meteen een geschikte instance, dan kun je ook terecht op de officiële Mastodon-site. Je vindt hier servers gesorteerd op taal, regio, onderwerp en Mastodon-instances.

8 Mastodon

We nemen het Nederlandse Mastodon als voorbeeld, een instance voor en door de Nederlandse community. Logischerwijs dien je je hier eerst te registreren. Na het accepteren van enkele basisregels kun je een account creëren en ontvang je een bevestigingsmail. Daarna kun je meteen aan de slag.

Je krijgt instructies voor het aanpassen van je profiel en je starttijdlijn, waar je medegebruikers kunt volgen en ontvolgen. Je leert ook hoe je je mastodon-profiel deelt en je eerste bericht post – bij Mastodon heet dit toot(en). Je kunt je berichten voorzien van een thematische hashtag om ze beter te kunnen categoriseren en vindbaar te maken. In de zoekbalk kun je naar specifieke hashtags zoeken en via Hashtag volgen ontvang je automatisch een update wanneer iemand een bericht met die hashtag post. Het is ook mogelijk een toot te boosten, zodat je het bericht deelt met je eigen volgers (vergelijkbaar met retweeten of reposten). En verken zeker ook de openbare tijdlijnen, zowel op je eigen instance als op andere Mastodon-servers.

9 PeerTube

Zoals de naam al doet vermoeden lijkt PeerTube, van Franse origine, sterk op YouTube. Dit platform draait dan ook om videostreaming en -sharing, maar dan binnen het fediverse. Een goed vertrekpunt voor de circa 1000 instances is www.joinpeertube.org/instances (selecteer eventueel Video maker bij Your Profile als je ook zelf video’s wilt uploaden) of https://instances.joinpeertube.org/instances. Wil je op zoek naar specifieke video’s of kanalen, ga dan naar www.joinpeertube.org/browse-content. Afhankelijk van de gekozen instance vind je hier een knop Een account aanvragen.

Met een account kun je reageren op video’s, een kijkgeschiedenis opbouwen, video’s op je eigen kanaal publiceren (dat je tijdens de accountregistratie kunt aanmaken) en je abonneren op andere kanalen. Bij de meeste instances duurt het ongeveer een dag voor een moderator op je aanvraag reageert. Je kunt je via Lokale video’s ook op een RSS-feed abonneren. Weet wel dat het aantal video’s bij veel instances voorlopig beperkt is en dus niet te vergelijken is met het aanbod bij YouTube of Vimeo.

10 Pixelfed

Het aantal instances op Pixelfed is vooralsnog niet zo groot. Volgens de officiële webpagina zijn er momenteel ongeveer veertig, waarvan slechts twee in Nederland (waaronder hidden.pics, met zo’n 100 actieve gebruikers en focus op artistiek naakt).

De serverregels zijn telkens duidelijk vermeld. Via Explore krijg je, ook zonder eigen account, een overzicht van de trending posts, en via Directory kun je direct doorklikken naar specifieke gebruikers en hun afbeeldingen bekijken. Om foto’s te liken of er commentaar op te geven, heb je wel een account nodig.

Om je te registeren, doorloop je enkele stappen: de serverregels accepteren, een account aanmaken en reageren op de bevestigingsmail. In de meeste gevallen zal een moderator je aanvraag handmatig goedkeuren, waarna je binnen 48 uur een reactie kunt verwachten.

11 Lemmy

Met zo’n 700 actieve servers en een totaal van 400.000 gebruikers mag Lemmy, dat enigszins vergelijkbaar is met Reddit, zich tot de populairdere fediverse-platformen rekenen. Je kunt deelnemen aan bestaande communities (subfora) of je eigen communities opzetten. Binnen elke community kun je posts creëren, inclusief links, afbeeldingen en video’s. Door posts te upvoten, komen interessantere discussies naar boven.

Op de officiële website kun je klikken op Deelnemen aan een server, waarna je een topic en taal selecteert en hopelijk een geschikte instance vindt (de combinatie ‘technologie’ en ‘English’ leverde bijvoorbeeld 18 hits op).

Bij veel Lemmy-instances kun je je direct registreren zonder dat je hoeft te wachten op acceptatie door een moderator. Je krijgt meteen de nieuwste berichten te zien, kunt (standaard) verborgen berichten bekijken of alleen de berichten opvragen van de gemeenschappen waarop je bent geabonneerd. Via filters zoom je snel in op berichten met een specifieke status, zoals Actief, Populair, Controversieel, Beste afgelopen maand enzovoort.

Veilig je telefoon ontgrendelen: wat is de beste methode? In dit artikel komen pincodes, vingerafdrukscans en gezichtsherkenning aan bod.

Voordelen van een wachtwoord, patroon of pincode

Wachtwoorden, patronen en pincodes zijn de oudste en in feite ook de simpelste vormen van identificatie. Belangrijk om te weten is dat de veiligheid afhankelijk is van de lengte van de code of het wachtwoord. Je hebt de veiligheid dus voor een groot deel zelf in de hand. Deze methode is altijd even betrouwbaar, omdat hij voor de veiligheid niet afhankelijk is van je de technologie in je telefoon. Bovendien verlies je de mogelijkheid om op deze manier in te loggen minder snel, omdat er geen sensoren of camera's zijn die stuk kunnen gaan.

©Supatman - stock.adobe.com

Nadelen van een wachtwoord of pincode

De nadelen van een wachtwoord liggen eigenlijk ook voor de hand. Iemand kan bijvoorbeeld stiekem over je schouder meekijken en toegang krijgen tot je telefoon. In theorie kan een hacker met je gegevens aan de haal. In de praktijk komt dat zelden voor, maar het hacken van je vinger of gezicht is in ieder geval helemaal onmogelijk. Toch was voor veel mensen gebruiksvriendelijkheid de reden om over te stappen naar een andere manier. Want iedere keer een code of wachtwoord invoeren duurt lang en begint op een gegeven moment vervelend te worden, vooral als je weet dat er snellere methodes beschikbaar zijn. Een patroon swipen gaat iets sneller, maar kost alsnog meer moeite dan andere manieren.

Vingerafdruk voor authenticatie: de voordelen

Inmiddels zijn vingerafdrukscanners op telefoons snel en reageren ze zonder al te veel problemen, zonder dat je je vinger exact op de juiste manier op de scanner hoeft te plaatsen. Doordat ze op een handige plek geplaatst zijn, ontgrendel je je smartphone min of meer zodra je het apparaat oppakt. Een goede scanner zorgt ervoor dat jij als enige je telefoon kunt unlocken.

©KOB

Vingerafdruk voor authenticatie: de nadelen

Iedereen die ooit een vingerafdrukscanner heeft gebruikt is bekend met het volgende: als je vinger nat is, of wanneer je er toevallig een snee of een pleister op zit, herkent de scanner het profiel van je vinger niet meer. Bij geavanceerdere scanners komt dit probleem minder vaak voor. Sowieso zijn verouderde en goedkopere sensoren lang niet altijd veilig. Ze zijn in het kort minder complex, waardoor ze minder lijnen registreren en je vingerafdruk niet heel nauwkeurig meten.

Voordelen van gezichtsherkenning voor ontgrendeling

Je smartphone ontgrendelen door gezichtsherkenning is de gebruiksvriendelijkste manier. Het enige wat je hoeft te doen, is naar je telefoon kijken. Kortom: het gaat automatisch en zonder dat je het in de gaten hebt. Smartphones die gebruikmaken van een 3D-scan zijn amper te misleiden en dus zeer betrouwbaar, maar alleen nieuwe (en dure) modellen zijn uitgerust met deze mogelijkheid. Let daar goed op wanneer je graag gebruikmaakt van gezichtsherkenning en op zoek bent naar een nieuwe telefoon.

©Khaletski Siarhei\goffkein.pro

Nadelen van gezichtsherkenning voor ontgrendeling

Oudere telefoons die te ontgrendelen zijn met een scan van je gezicht, zijn helaas niet heel veilig. Ze maken gebruik van een foto en vergelijken die met de 2D-scan die gemaakt wordt tijdens het ontgrendelen. In de eerste plaats is gebleken dat iemand anders met een gezicht dat veel op je lijkt de telefoon mogelijk ook kan ontgrendelen. Daarnaast is een foto van de bezitter van de telefoon soms genoeg om deze veiligheidsmethode te misleiden.

Conclusie: wat is het veiligst?

Een complex wachtwoord of lange pincode is nog altijd een veilige manier om je smartphone te vergrendelen. Als je een moderne telefoon hebt, is vingerafdrukherkenning ook erg veilig en bovendien een heel stuk gebruiksvriendelijker. Een geavanceerde scanner voor gezichtsherkenning is ook zeer betrouwbaar. Maar daarbij moet je er wel op letten dat jouw telefoon echt een 3D-scan van je gezicht maakt. De meeste smartphones kunnen dat niet. Denk er verder aan dat je niet meer kunt inloggen met een vingerafdruk of een gezichtsscan als bepaalde onderdelen van je telefoon niet meer functioneren. Daarom is het aangeraden om altijd te kiezen voor een lang wachtwoord of pincode als back-up.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar een energiezuinige bijverwarming die snel en efficiënt warmte levert? Dan is een keramische verwarming wel iets voor jou: die combineert moderne technologie met gebruiksgemak. Zoals de Philips 5000 Series CX5120/11 keramische verwarming. Wat zijn de praktijkervaringen van de testers van Review.nl? Lees hier hun bevindingen.

Ben je op zoek naar een snelle, slimme en veilige manier om je huis te verwarmen? Met deze krachtige keramische verwarming zit je binnen twee seconden al lekker warm! En het beste? Je bespaart tot wel 50% energie vergeleken met een gewone verwarmingsventilator. Via de handige Philips Air+-app heb je altijd en overal controle over je verwarming. Bovendien zorgt de 5-voudige veiligheidsbescherming ervoor dat je je nergens zorgen over hoeft te maken. Warmte, gemak én gemoedsrust – wat wil je nog meer? Testers van Review.nl mochten de Philips 5000 Series CX5120/11 gedurende een periode testen. Hier lees je hun bevindingen.

Het slanke, zwarte design van deze Philips verwarming past goed in een modern interieur. Met een hoogte van minder dan 60 centimeter is het apparaat compact genoeg om onder een bureau te plaatsen. "Door het slanke en zwarte design is deze verwarming overal te plaatsen", aldus Rob, één van de testers. Het apparaat is daarnaast licht van gewicht, wat het makkelijk maakt om hem van kamer naar kamer te verplaatsen wanneer nodig.

Snelle en effectieve verwarming

De CX5120/11 overtuigt met zijn krachtige verwarmingsprestaties. "Het apparaat verwarmt de kamer verrassend snel, wat ideaal is op koude dagen", schrijft GeertK, die de CX5120/11 een 8,0 geeft. De oscillerende voet zorgt voor een goede warmteverdeling in de ruimte. Rob is blij met het vermogen: "Hierdoor is het mogelijk om in een korte periode een fijne warmte te verspreiden". Daar is tester Cindyver het mee eens. Ook wordt gewaardeerd dat de keramische verwarming geen vieze geurtjes verspreidt.

De Philips 5000 Series CX5120/11 kan ook in een thuisnetwerk worden gebruikt, waardoor app-bediening ingesteld kan worden en een koppeling met Google Home en Alexa mogelijk is. Wel kan er nog iets worden verbeterd aan het proces voor het maken van een verbinding met het draadloze netwerk. Roberto073: "Het koppelen met de Air+ app verliep zonder gedoe, al bleef het wifi-icoontje wit in plaats van oranje, zoals de handleiding aangaf. Dat was echter geen probleem, want alles werkte naar behoren." AnneliesD hierover: "De installatie was even puzzelen omdat er verwezen werd naar het netwerk van Philips in plaats van ons thuis wifi-netwerk. Maar dit was zo gewijzigd in de app."

Slim en gebruiksvriendelijk

Een groot pluspunt is de bediening via de bijbehorende app. Hiermee kun je de verwarming op afstand bedienen en programma's instellen. 'Via deze app is het mogelijk om zelf een programma te maken wanneer, hoe laat en hoe warm de verwarming moet werken', licht een enthousiaste gebruiker toe. De Auto+ modus regelt de verwarming automatisch voor optimale energiebesparing. Het touchscreen op het apparaat zelf biedt een gebruiksvriendelijk alternatief voor de app-bediening.

Tester Har74 is blij met de slimme functies van de verwarming en de app: "In de kinderkamer is de verwarming een keer omgevallen, maar de app gaf meteen een melding dat het apparaat was omgevallen en automatisch was uitgeschakeld. "

Tester AnneliesD is blij met de CX5120/11: "Vooral met thuiswerken is het ideaal om één ruimte te verwarmen en de cv-installatie niet te hoeven gebruikenm. wat dus ook aanzienlijk scheelt in de kosten! "

Geschikt voor kleinere ruimtes

De verwarming is vooral effectief in kleinere ruimtes tot ongeveer 20 m². 'In mijn studeerkamer komt de verwarming tot zijn recht', schrijft een tester. Verschillende gebruikers zetten het apparaat specifiek in als bijverwarming voor een thuiswerkplek. Een minpunt van de Philips 5000 Series CX5120/11 is volgens Max546 de lengte van het snoer. "Zonder verlengsnoer kun je hem niet zomaar overal neerzetten", aldus de tester.

Tester Har74 merkt dat deze verwarming minder geschikt is voor grotere ruimtes, want volgens de specificaties is hij vooral geschikt voor kamers tot 20 m³. Ook vindt hij het jammer dat de verwarming niet in andere kleuren dan zwart verkrijgbaar is.

Conclusie

Met een gemiddelde score van 8,7 is de Philips 5000 Series CX5120/11 een overtuigende keuze voor wie op zoek is naar een slimme bijverwarming voor kleinere ruimtes. De combinatie van snelle warmte, app-bediening en energiezuinige werking maakt het een praktisch apparaat voor bijvoorbeeld een thuiswerkplek of slaapkamer. Het compacte formaat en stille werking zijn extra pluspunten. Enige minpunten zijn de relatief korte stroomkabel en het feit dat de temperatuurmeting bij het apparaat niet altijd overeenkomt met de werkelijke kamertemperatuur.