Als updates van de fabrikant van een Android-toestel uitblijven, of als je toe bent aan wat meer controle en minder bloatware, kun je de installatie van een custom Android rom overwegen. Het aanbod is groot, afhankelijk van de populariteit van je toestel. Wat is ervoor nodig, hoe begin je eraan en wat zijn de valkuilen?

De bekendste custom rom is LineageOS, een voortzetting van CyanogenMod. Het Android Open Source Project (AOSP) vormt de basis, maar er zijn veel nuttige aanpassingen gemaakt. LineageOS heeft niet voor niets het grootste ontwikkelteam en ondersteunt ook de meeste toestellen, zeker als je ook niet-officiële versies meetelt. Het meest gangbaar is LineageOS versie 14.1 met Android Nougat.

Voor enkele toestellen verscheen onlangs versie 15.1 met Android Oreo. Mogelijk verschijnen updates in de toekomst sneller dankzij Project Treble: door een aangepast beheer van de code voor hardware kunnen veel sneller nieuwe versies gelanceerd worden voor uiteenlopende toestellen.

AOSP en ook LineageOS vormen vaak basis voor andere roms, zoals Paranoid Android, SlimRoms en Resurrection Remix. Je keuze zal vooral afhangen van de kwaliteit en de beschikbaarheid. Een goed startpunt voor die zoektocht is het forum XDA-developers, waar ontwikkelaars en gebruikers samenkomen.

De beste kansen heb je met een populair toestel: er is meer vraag naar, er komt meer feedback wat de verdere ontwikkeling ten goede komt en er zijn simpelweg ook meer ontwikkelaars die zelf zo’n toestel hebben. De installatie van een custom rom gaat vrijwel altijd via een zogenaamde custom recovery die je daarom éérst op je toestel moet installeren.

Custom Recovery installeren

Bij het aanzetten van je Android-toestel kom je eerst in de zogenaamde bootloader, die zorgt voor het starten van Android. Tijdens dit proces kun je, met een speciale toetscombinatie, in de zogenaamde recovery komen. Dat is een gelimiteerde opstartmodus met enkele opties, zoals het uitvoeren van een harde reset. Door die recovery door een zogenaamde custom recovery te vervangen, bijvoorbeeld het populaire TWRP, krijg je er veel features bij.

De belangrijkste extra feature is de mogelijkheid een custom rom en aanvullende apps te installeren, zoals Google-apps of apps voor root-toegang. Zo’n custom recovery zet je meestal via een pc op je toestel. Bij Samsung gebruik je de software Odin of Heimdall nadat je het toestel eerst in de zogenaamde download-mode hebt gezet. Dit laten we in de tweede workshop zien.

Bij andere toestellen, onder meer van Nexus, Motorola, Sony of HTC, gebruik je daarvoor meestal fastboot, een onderdeel van de sdk-tools voor Android. Hierover lees je in de derde workshop meer. Vaak moet je, voordat je een custom recovery kunt installeren, nog wel de bootloader ontgrendelen (unlocken).

©PXimport

Google-apps op custom rom

Een custom rom bevat om licentieredenen meestal niet de diverse apps van Google, zoals de Play Store, Gmail of Chrome. Gelukkig kun je eenvoudig via de website van Open GApps een pakket met de gewenste apps samenstellen. Hierbij kies je eerst het platform van je toestel (in de meeste gevallen ARM), daarna de Android-versie (bijvoorbeeld 7.1) en de gewenste variant, zoals nano, pico of mini. Die varianten verschillen vooral in het aantal Google-apps dat is opgenomen.

Minimaal heb je natuurlijk Google Play nodig, zodat je een manier hebt om andere apps of ontbrekende apps van Google te installeren. Via de wiki van Open GApps kun je de varianten uitgebreid vergelijken. Na de installatie van een custom rom vanuit de custom recovery is het belangrijk om direct de Google-apps te installeren voordat je je toestel herstart.

Meer features van TWRP

De installatie van de custom recovery TWRP (zie ook de volgende workshops) geeft je een mooie basis om met custom roms te experimenteren. Je kunt gemakkelijk een andere custom rom installeren of, dankzij de back-upvoorzieningen van TWRP, terug naar een eerdere custom rom of naar het origineel van de fabrikant (ook wel ‘stock firmware’ genoemd).

Bij sommige fabrikanten kun je die downloaden, maar anders kun je ook met TWRP eerst een volledige systeemback-up maken, soms ook nandroid back-up genoemd. Daarin neem je doorgaans de partities Boot, System en Data op. Het is een vrij grote back-up die je daarom bij voorkeur op de sd-kaart zet. Die kun je in TWRP aanwijzen via Select Storage. Een custom recovery is ook erg praktisch om root-toegang te activeren. Verder kun je hiermee updates van de custom rom installeren.

©PXimport

Risico’s bij custom roms

Er is natuurlijk een kans dat er iets mis gaat, maar als je zorgvuldig te werk gaat is die kans eigenlijk heel klein. Problemen zijn bovendien vaak nog wel op te lossen. Hoewel fabrikanten soms anders beweren, houd je tevens wettelijk recht op garantie.

De kans dat een custom rom niet op ieder onderdeel even goed werkt, is overigens wel reëel. Soms werkt bijvoorbeeld de camera of gps (nog) niet optimaal. Meestal is het een bekend probleem en soms is het ook op te lossen door op een verbeterde versie te wachten of een alternatieve app te gebruiken, zoals Open Camera bij cameraproblemen.

ChatGPT kan steeds meer en luistert tegenwoordig ook naar de prompts (opdrachten) die een gebruiker inspreekt. Bovendien leest de chatbot zelfs de uitgebreide antwoorden voor. Hardop voorlezen werkt zelfs met negen natuurlijk klinkende stemmen.

Opdrachten inspreken

OpenAI heeft de spraakfunctie voor ChatGPT voor iedereen beschikbaar gemaakt. In het begin was deze functie uitsluitend bedoeld voor wie een Plus- of Enterprise-abonnement had. Natuurlijk moet je via de instellingen van je mobieltje toestemming geven aan ChatGPT voor het gebruik van de microfoon. Als dat is geregeld, open je de app en tik je onderaan op de microfoonknop. Een animatie reageert op je stem en als je klaar bent met praten, tik je op het vinkje in de zwarte cirkel. De app zal wat je gezegd hebt razendsnel weergeven. Ben je tevreden over de formulering, dan tik je op het pijltje. ChatGPT genereert meteen het antwoord en onderaan verschijnt opnieuw de microfoonknop om de volgende opdracht in te spreken.

Een animatie reageert op je stem.

Antwoorden beluisteren

Vervolgens druk je in de mobiele versie lang op de tekst die de chatbot heeft gegenereerd, zodat er een aantal functies verschijnt. Daar kies je de opdracht Voorlezen. Na enkele seconden hoor je een stem die het antwoord voorleest.

Bovenaan zie je een klein gedeelte waarin je het voorlezen kunt pauzeren en met twee knoppen kun je de tekst vijftien seconden terugspoelen en vooruitspoelen.

In de desktop-versie van ChatGPT zie je onder het antwoord het pictogram van een luidspreker. Daar moet je op klikken om de stem van ChatGPT te horen. Klik dus niet met rechts op de tekst om in het contextueel menu de opdracht Spraak te selecteren. Daarmee start je de voorleesfunctie van de browser en die is niet zo goed.

Boven de tekst kun je het voorlezen pauzeren.

Kies een andere stem

Zowel in de mobiele versie als in de desktopversie heb je de keuze uit negen stemmen. In de Android- en iOS-versie moet je naar het beginscherm gaan van de app, waar je onderaan je gebruikersnaam ziet staan. Tik op de drie puntjes en selecteer Spraak. Je krijgt de stem te horen; ze klinken natuurlijk. Sol is ‘gevat en ontspannen’ en van Ember zegt de app dat hij ‘vol vertrouwen en optimistisch’ klinkt. Maak je keuze door op Gereed te tikken.

In de desktop-versie klik je rechtsboven op de profielknop om de Instellingen te openen. Ook daar kun je dan een van de negen stemmen selecteren.

Van iedere stem lees je de vermeende eigenschappen.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Een all-in-one-printer is een handig apparaat voor het scannen, kopiëren en printen van documenten en foto's. De allerbeste afdrukkwaliteit krijg je met een laserprinter. Wij vonden vijf betaalbare modellen voor je.

Een laserprinter maakt gebruik van toner in plaats van inkt om afdrukken te produceren. Toner is een fijn poeder dat met hoge temperaturen op het papier wordt gesmolten. Dit proces zorgt ervoor dat je met grote toners kunt printen, wat betekent dat je langere tijd kunt blijven afdrukken zonder de toner te hoeven vervangen. Laserprinters zijn vaak snel en efficiënt, waardoor ze uitstekend zijn voor gebruik op kantoor. Maar ook als je thuis veel print, bijvoorbeeld als zzp'er, kan een laserprinter uitkomst bieden.

HP Color Laser 179fnw

De HP Color Laser MFP 179fnw is een van de kleinste kleurenlaserprinters in zijn klasse en is daardoor ideaal voor thuisgebruik en plekken waar niet veel plek voor een printer is. Met functies zoals printen, scannen, kopiëren en zelfs nog faxen biedt deze 4-in-1 printer een hoop veelzijdigheid. De afdruksnelheid bedraagt tot 18 pagina's per minuut in zwart-wit en 4 ppm in kleur, met een resolutie van 600 x 600 dpi.

Dankzij de automatische documentinvoer (ADF) voor 40 pagina's en wifi-verbinding is deze printer gebruiksvriendelijk en multi-inzetbaar. Hoewel de afdruksnelheid lager ligt dan bij sommige concurrenten, is zijn compacte formaat juist een pluspunt.

Brother DCP 1610W

De Brother DCP-1610W is een compacte zwart-wit laserprinter die printen, kopiëren en scannen combineert. Met een afdruksnelheid van 20 pagina's per minuut en een resolutie van 2400 x 600 dpi levert hij haarscherpe resultaten. Dankzij wifi-connectiviteit kunnen meerdere gebruikers eenvoudig draadloos printen.

De papierlade biedt plaats aan 150 vellen en het apparaat is voorzien van anti-jam-technologie om papierstoringen tot een minimum te beperken. In vergelijking met de HP Color Laser MFP 179fnw biedt deze printer geen kleurafdrukken, maar hij is wel een stuk sneller met zijn afdrukken.

HP Laserjet Pro 2Z622

De HP LaserJet Pro 2Z622 is geschikt voor onder meer kantooromgevingen. Met afdruksnelheden tot 42 pagina's per minuut en functies zoals dubbelzijdig printen, scannen, kopiëren en faxen is dit een lekker veelzijdige 4-in-1-laserprinter. Het apparaat ondersteunt zowel bekabelde als draadloze netwerken en biedt geavanceerde beveiligingsfuncties.

Canon i-SENSYS MF272wd

De Canon i-SENSYS MF272dw is een monochrome laserprinter en drukt af met en snelheid van 29 pagina's per minuut. Met een resolutie van 2400 x 600 dpi levert hij snelle en scherpe resultaten. Dankzij automatische dubbelzijdige afdrukken, wifi- en ethernetverbinding is hij veelzijdig inzetbaar.

In vergelijking met de Brother DCP-1610W levert deze Canon i-SENSYS MF272dw snellere prestaties en meer connectiviteitsopties, hoewel hij geen kleurendruk ondersteunt; dan moet je toch echt bij de HP Color Laser MFP 179fnw zijn.

Xerox B225 A4

De Xerox B225 is een zwart-wit all-in-one-laserprinter die printen, kopiëren en scannen combineert. Met een afdruksnelheid van maar liefst 34 pagina's per minuut en een eerste afdruktijd van slechts 6,4 seconden is hij goed in te zetten als je veel en vaak print. De printer beschikt over automatische dubbelzijdige afdrukken, een papierlade voor 250 vellen en kan via wifi of een vaste netwerkverbinding met je thuisnetwerk worden verbonden.