We testen vijf desktop-nas’en voor professioneel en kleinzakelijk gebruik, met ruimte voor minstens vier schijven. Je centraliseert er al je data en back-ups mee, maar het zijn ook heuse applicatie- en virtualisatieservers die toch stil en compact genoeg zijn voor in een werkruimte. Wat is de beste zakelijke nas?

Moderne nas’en zijn uiteraard meer dan datacentrales. Het zijn servers waarmee je allerlei netwerktaken centraliseert en waarvan je de functionaliteit met behulp van apps vrijwel onbeperkt uitbreidt. Je host er je blog of website mee, downloadt automatisch bestanden, maakt centrale back-ups van al je apparaten en virtualiseert computers en applicaties.

Gegevens gaan dankzij steeds slimmere raid-mechanismes niet verloren wanneer een schijf kapot gaat: vervangen zonder dat je de nas hoeft uit te schakelen en je kan weer verder werken. Als je twee van deze nas’en combineert, kan je voor relatief weinig geld zelfs een automatisch ‘fail-over-’systeem creëren. Automatische ‘disaster recovery’ behoort op die manier ook voor thuiswerkers en kleinere bedrijven tot de mogelijkheden en dat hoeft geen waanzinnige bedragen te kosten.

Voor deze test vroegen we fabrikanten om quadcore-nas’en met ruimte voor vier à zes schijven, minstens twee gigabit-netwerkpoorten, één of meer usb3.0-aansluitingen en minimaal 1 GB ram. Deze nas’en zijn minstens geschikt voor één tot 25 gelijktijdige gebruikers en stil genoeg om in een werkruimte te gebruiken.

©PXimport

Netgear RN424

©PXimport

Deze compacte, zwarte dualcore Intel Atom-gebaseerde nas met ruimte voor vier schijven is zowel leeg als gevuld verkrijgbaar. Beschikbare capaciteiten zijn dan 12, 16 en 24 TB, met naar keuze desktop- of enterprise-drives. Als je hem zelf vult met 12TB-hd’s, is maximaal 48 TB maximaal mogelijk. Wij testen het lege model RN42400. Volgens Netgear is deze nas geschikt voor maximaal veertig gebruikers.

Zoals altijd bij Netgear is de bouwkwaliteit uitstekend: tot en met de sledes is alles gemaakt van stevig metaal. De klep heeft een tweeregelig led-scherm met statusinformate (onder andere het ip-nummer) en vijf grote druktoetsen in cursorformatie. Het toewijzen van een ip-adres aan je nas in je netwerk kan voortaan ook via ReadyCLOUD en een webbrowser. Het programma RAIDAR kan uiteraard ook nog worden gebruikt, maar alleen op een Mac of pc.

Schijven installeren kan zonder schroeven, behalve als het 2,5-inch exemplaren zijn. Nieuwe schijven worden standaard en zonder dat je dit vooraf kiest geformatteerd in Netgear’s x-raid2, met automatische expansie en vergroting van volumes naarmate je schijven bijsteekt of kleinere vervangt door grote. Als bestandssysteem wordt standaard btrfs gebruikt, met zijn verbeterde veiligheidsvoorzieningen zoals automatische snapshots en een functie tegen bitrot.

Netgear richt zich met zijn nas’en vooral op de zakelijke markt. Het op Linux gebaseerde ReadyNAS-besturingssysteem oogt daardoor wat klassieker dan dat van sommige andere fabrikanten. De mogelijkheden zijn echter even uitgebreid, zo niet uitgebreider. Dat geldt ook voor het aantal beschikbare apps. ReadyNAS biedt niet alleen functies die nuttig zijn voor thuiswerkers, zoals streaming, geautomatiseerde back-ups, synchronisatie in twee richtingen van gegevens met externe clouddiensten en een gebruiksvriendelijke persoonlijke cloud (ReadyCLOUD).

Het heeft ook erg uitgebreide zakelijke functies. Zo is de ondersteuning voor virtualisatie en iscsi uitstekend. Deze nas is trouwens gecertificeerd voor Vmware vSphere ESXi 6.0. Nieuw is dat de firmware voortaan in drie varianten beschikbaar is: ‘long-term support’, ‘stable’ en ‘beta’. De gebruiker kiest zelf de te installeren variant. Ook dat is in een bedrijfsomgeving extra interessant.

Netgear RN424

Prijs: € 700,-
Website: netgear.com8Score80

Netgear RN626X

©PXimport

Deze quadcore, Intel Xeon-gebaseerde nas met ruimte voor zes schijven is het op één na hoogste model in Netgear’s productgamma van desktop-nas’en. Het model erboven, de RN628X, biedt ruimte aan acht schijven. Voor méér is er nog de Netgear’s rackmount-serie met tot zestig schijfsleuven (132 schijven met een expansiemodule, voor 1 PetaByte storage). Maar al die modellen draaien wel gewoon hetzelfde ReadyNAS-besturingssysteem.

De RN626X is fors groter dan de RN424, maar design en bouwkwaliteit zijn hetzelfde. Ook de metalen schijfsledes met eenvoudige montage van 3,5inch-hd’s zijn identiek en uitwisselbaar. De RN626X heeft achteraan één extra usb3.0-poort en twee extra gigabit-ethernetpoorten. Bij dit grotere model is de voeding wel gewoon intern gemonteerd.

De RN626X maakt overigens niet méér lawaai dan zijn kleinere broer en kan perfect in een werkruimte worden gebruikt. Eén en ander hangt natuurlijk ook af van hoe lawaaierig de gebruikte schijven zijn. Deze nas is leeg verkrijgbaar, maar ook gevuld met maximaal 36 TB aan enterprise-schijven. Hij ondersteunt volgens Netgear tussen de veertig en honderdtwintig gebruikers.

De werking van virtuele machines, databases en sommige back-upprogramma’s versnel je via ReadyTIER, een nieuwe voorziening in ReadyNAS 6.9. Daarmee wordt bestandssysteemmetada gecachet op een ssd-raid. Zo worden kleine bestanden sneller gelezen en geschreven.

Bij een nas met ruimte voor vier schijven zoals RN424 betekent het wel dat je voor raid0/1 moet kiezen: een raid met twee hd’s en een metadata-raid met twee ssd’s. Maar als de nas vooral voor virtualisatie gebruikt wordt, is de mogelijkheid in elk geval ook op de kleinere nas’en van deze fabrikant beschikbaar. Netgear zegt dat het met ‘data tiering’ een iops-verbetering tot wel twintig keer merkt in lab-testen met random sequentiële schrijfoperaties.

Netgear RN626X

Prijs: € 1.655,-
Website: netgear.com9Score90

Synology DiskStation DS918+

©PXimport

De DS918+ is een compacte, van lichte kunststof vervaardigde viersleuven-nas met een metalen binnenkant. Hij is volgens Synology bedoeld voor kleine en middelgrote bedrijven en ‘IT-enthousiastelingen’. Hij wordt leeg verkocht en er zit geen lcd-scherm op, alleen leds. Dit is één van de stillere nas’en in deze test, hoewel hij achteraan twee ventilatoren heeft die je op drie verschillende snelheden kan laten draaien: volledig, koel of stil.

Intern heeft deze nas een quad-core Intel Celeron-processor die twee 4K-videostreams tegelijk kan transcoderen. Maar wil je die mogelijkheid effectief gebruiken, dan is het aan te raden het standaardgeheugen van 4 GB uit te breiden met een extra so-dimm, tot een totaal van 8 GB. Onderaan zijn er twee eenvoudig te openen klepjes waarachter sleuven schuilgaan voor m.2 nvme 2280-ssd’s. Die kan men gebruiken voor caching, bijvoorbeeld van virtualisatie- of database-applicaties. De DS918+ is gecertificeerd voor verschillende virtualisatie-oplossingen, bijvoorbeeld ook OpenStack.

Het Linux-gebaseerde DSM (DiskStation Manager)-besturingssysteem heeft een desktop-achtige vensterinterface. Je regelt de werking volledig volgens jouw behoeften. De webinterface werkt naadloos met mobiele browsers, al heeft Synology ook tientallen mobiele apps voor allerlei functies. Naast antivirus zijn er andere beveiligingsopties, zoals AppArmor, dat schadelijke apps automatisch blokkeert, of de mogelijkheid om apps van niet-vertrouwde bronnen automatisch te blokkeren. Daarnaast ondersteunt de nas tweestappenverificatie.

Schijven worden automatisch geconfigureerd met behulp van Synology’s flexibele hybrid raid (shr)-beheersysteem. Btrfs is het standaard bestandssysteem. De cloudfuncties zijn zeer uitgebreid. Met de Cloud Station Suite is de nas veilig van afstand benaderbaar en back-up en synchroniseer je informatie compleet met intelligent versiebeheer, zodat je een bestand naar een specifiek tijdstip kunt herstellen. Alle informatie wordt sterk versleuteld en gecomprimeerd. Valt het internet weg dan kun je offline werken. Alle wijzigingen die je aangebracht, worden dan gesynchroniseerd zodra de nas opnieuw is verbonden met internet.

De uitgebreide e-mailoplossing MailPlus (niet te verwarren met de gelijknamige e-mailmarketingsoftware van Spotler) wordt geleverd met vijf gratis accounts. De licenties zijn eeuwig geldig, maar functioneren na activering alleen op deze nas: je kunt ze niet migreren, ook niet naar een andere Synology-nas. Als je een ‘high-availability cluster’ configureert met meerdere Synology-nas’en dan zijn zelfs tien e-mailaccounts gratis voor één cluster. Heb je meer licenties nodig, dan moet je daarvoor betalen.

Niet alle apps zijn overigens gratis. Voor exFAT-toegang moet je een klein bedrag betalen. En wil je overschakelen van Synology’s eigen basale antivirus naar de uitgebreidere McAfee-variant dan kost dit eveneens geld.

Nieuw is Synology C2 Backup, een specifiek voor Synology ontworpen back-upservice in de cloud, die werkt met de Hyper Backup-app en AES-256 versleuteling toepast. De datacentra staan in Frankfurt en vallen dus onder de EU-privacyregels. Prijzen exclusief btw starten vanaf 10 euro per jaar voor 100 GB en gaan tot 70 euro per jaar voor 1 TB, met ontdubbeling van gegevens. Eén Synology-account kan C2 Backup gebruiken met meerdere nas’en, zolang ze maar hetzelfde account gebruiken. De prijzen lijken ons redelijk in vergelijking met de vele andere back-updiensten in de cloud die je eveneens via Hyper Backup kan gebruiken.

Synology DiskStation DS918+

Prijs: € 549,-
Website: synology.com9Score90

Thecus N5810Pro

©PXimport

De redelijk forse, zware Thecus N5810Pro is volledig van metaal gemaakt en biedt plaats aan vijf sata3-schijven, die je in de afsluitbare metalen sledes vastschroeft. Hij wordt aangedreven door een quadcore Intel Celeron J1900 cpu en heeft 4 GB ram, uit te breiden tot 8 GB. Het apparaat is ruim voorzien van poorten. Zo zitten er maar liefst vijf gigabit-ethernetpoorten op, naast hdmi, s/pdif, usb 2.0 en usb 3.0 (waarvan één vooraan).

Nog een bijzonderheid is de ingebouwde ‘miniUPS’ die ervoor zorgt dat de nas bij een stroomuitval zorgvuldig wordt afgesloten. Netwerk- en usb-ups’en worden overigens daarnaast ook ondersteund. De compacte batterij voor de ups-functie is apart meegeleverd en moet je zelf monteren in een speciaal daarvoor bedoelde sleuf aan de achterzijde. Bij stroomuitval klinkt een pieptoon en verschijnt een waarschuwing op het display. Afhankelijk van hoe vaak de batterij gebruikt wordt, dien je deze om de één à drie jaar te vervangen. De nas werkt overigens ook zonder deze mini-ups.

Het Linux-gebaseerde ThecusOS zit intussen op versie 7 en behoudt zijn klassieke, menugestuurde interface. Het ziet er allemaal wat ouderwetser, maar ook serieuzer uit dan bij de meeste concurrenten. De functionaliteit is zeer uitgebreid. Stapelen van nas-servers, beveiliging, directory-integratie, cloudtoegang en virtualisatie zijn allemaal van de partij.

De N5810Pro heeft uit de verpakking een vast ip-adres. Dat en andere statusinformatie is te zien op het tweeregelige lcd-display. Om de nas in gebruik te nemen, dien je ofwel de installatie-pc in hetzelfde netwerk te plaatsen als de nas, of je gebruikt de Thecus Setup Wizard voor Windows. Een oem-versie van Acronis True Image is als download beschikbaar. Dit is de stilste nas in deze test, zowel tijdens opstarten als werking. Het app-aanbod is zeer uitgebreid.

Thecus N5810Pro

Prijs: € 818,-
Website: thecus.com9Score90

WD My Cloud Pro PR4100

©PXimport

Deze compacte nas met vier schijfsleuven heeft een metalen chassis. Hij wordt leeg verkocht of met een capaciteit van 8 tot 40 TB vooraf gevuld met WD Red nas-harde schijven. Wij hebben ze leeg getest met ssd’s om de vergelijking met de andere nas’en eerlijk te houden, maar in principe passen in de PR4100 alleen 3,5-inch sata-schijven.

De schijfcassettes zijn immers vast gemonteerd: je opent de klep van elke sleuf en schuift de 3,5-inch harde schijf erin tot ze vast klikken. Ze er weer uithalen gebeurt via een veermechanisme. Met een beetje wringen kregen we er onze 2,5-inch test-ssd’s toch in, maar dat is duidelijk niet de bedoeling. De PR4100 gebruikt een quad-core Intel Pentium N3710 processor met 4 GB ram die je officieel niet verder kan uitbreiden.

Volgens de handleiding kan je de so-dimm echter wel vervangen door een exemplaar met meer geheugencapaciteit. Statusboodschappen verschijnen op het tweeregelige blauwe led-scherm. Zo vind je bijvoorbeeld snel het toegewezen ip-adres terug. Deze nas heeft twee aansluitingen voor externe voedingen, maar er wordt standaard slechts één voeding meegeleverd.

Het Linux-gebaseerde WD My Cloud OS 3 valt op door zijn eenvoud en gebruiksvriendelijkheid. Voor beginners is dit zeker de eenvoudigst te bedienen nas, maar hij biedt toch alle geavanceerde mogelijkheden die je verwacht, zoals beveiligde internettoegang via WD My Cloud, bestandssynchronisatie via WD Sync, computerback-ups via WD SmartWare Pro, Apple Time Machine en Acronis Trueimage, streaming met videotranscoding via de Plex-mediaserver, camerabewaking via Milestone Arcus, lastenverdeling van beide gigabit-ethernetpoorten, hardwareversleuteling van raid-volumes en de mogelijkheid om het raid-volume ‘online’ (dus zonder dat je het apparaat uitschakelt) uit te breiden of te wijzigen.

Het app-aanbod is uitgebreider dan toen we deze nas de vorige keer testten, maar blijft beperkt in vergelijking met de andere fabrikanten. Wel is deze nas officieel gecertificeerd voor Adobe Creative Cloud. Met de mobiele My Cloud-app breng je snel media over vanuit de PR4100 naar de Creative Cloud om bestanden vanaf elke gewenste locatie te bewerken en op te slaan.

WD My Cloud Pro PR4100

Prijs: € 515,-
Website: wdc.com8Score80

Conclusie

De geteste nas’en presteren allemaal goed tot zeer goed. Als je deze nas’en vult met WD Red nas-harde schijven van 3 TB en vervolgens de opslagprijs per sleuf en per effectief beschikbare terabyte bij raid5 berekent, verschillen ze nauwelijks inzake prijs. De verschillen zitten hem vooral in de bouwkwaliteit en het besturingssysteem. De Netgear ReadyNAS RN626X is de krachtigste en meest uitgebreide nas in de test, maar wellicht niet toevallig is het ook de duurste. De Synology DiskStation DS918+ biedt het meeste waar voor zijn geld, maar zijn voorsprong op de rest is niet erg groot.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.