Voor je (thuis)netwerk heb je een router nodig. Dat apparaat regelt niet alleen het onderlinge verkeer tussen apparaten en computers in dat netwerk. Het koppelt dat netwerk ook aan internet. Maar dan wel op een veilige manier die zorgt voor een goede scheiding tussen lokaal en de boze buitenwereld.

Partnerbijdrage - in samenwerking met AVM

De FRITZ!Box van het Duitse AVM is zo’n router. Of beter: routerserie, want er is voor elk wat wils. Wat alle FRITZ!Boxen gemeen hebben is, een uitgebreid besturingssysteem met de naam FRITZ!OS. Dat biedt een scala aan mogelijkheden op het vlak van routerfunctionaliteit.

Alles is bereikbaar via een webinterface in een willekeurige browser. Maar je kunt je FRITZ!Box daarnaast ook gebruiken als NAS door er simpelweg een usb-3-harddisk of ssd op aan te sluiten. Verder is gedacht aan mogelijkheden op het vlak van thuisautomatisering en zelfs met telefonie heeft de duizendpoot geen moeite. Voor die laatste functionaliteit heb je wel een abonnement bij je internet/telefoon-provider nodig of je maakt gebruik van een VOIP-dienst.

Veiligheid voorop

Laten we eerst eens kijken naar de routerfuncties. Kies voor je thuisnetwerk tussen ethernetkabels of wifi? In beide gevallen word je beschermd door stevige firewall-functionaliteit. Daardoor is je thuisnetwerk hermetisch van de buitenwereld afgesloten. Mocht je bepaalde apparaten wél via internet toegankelijk willen maken, dan kan dat, het is simpelweg een kwestie van instellen. De heldere, maar tegelijkertijd zeer uitgebreide gebruikersinterface geeft je veel mogelijkheden. En dat voor zowel beginners als gevorderden.

Ook gerelateerd aan het thema veiligheid is de support die een routerfabrikant levert. En dan doelen we met name op het regelmatig uitbrengen van updates en veiligheidspatches, liefst gedurende lange tijd. Wat dat betreft zit je ook goed met de routers en repeaters (zie verderop) van AVM; daarvan is bekend dat ze vele jaren software-service krijgen. En dat is erg belangrijk in een snel veranderende digitale wereld, waarin steeds weer nieuwe sinistere trucjes ontdekt worden om jou als eindgebruiker aan te vallen.

Volledig gescheiden gastnetwerk

Heel handig is de gastmodus. Hiermee zet je een compleet onafhankelijk (wifi)netwerk voor gasten op, dat volledig gescheiden is van je thuisnetwerk. Krijg je eens iemand op bezoek, dan hoef je nooit bang te zijn dat die persoon ongemerkt door jouw bestanden op een van je computers in huis gaat neuzen. Gewoon de gasttoegangsgegevens aan de muur hangen.

Zelfs een QR-code wordt aangemaakt, zodat als je gast een moderne telefoon heeft, het volstaat om simpelweg een foto te maken om te verbinden met het netwerk. Je zou dat gastnetwerk ook voor iets heel anders in kunnen zetten. Namelijk om dat als basis te gebruiken voor al je connected apparaten in huis, waarvan een deel wellicht van onduidelijke Chinese makelij is. Ook dan geldt weer dat je deze ‘gasten’ veilig ver weg houdt van je privézaken op je eigen thuis- of desnoods bedrijfsnetwerk.

Snelle en veilige wifi

De FRITZ!Boxen beschikken allemaal over snel – afhankelijk van het gekozen model zelfs razendsnel en up-to-date – wifi. Kijk bijvoorbeeld eens naar de 7590 AX!, waarbij geldt dat ook hier het concept veiligheid voorop stond. Zelfs direct vanuit de verpakking heb je al meteen een veilige verbinding te pakken; iedere router heeft een uniek wifi-wachtwoord toegewezen gekregen dat op de router zelf is afgedrukt. Natuurlijk is het verstandig om dat wachtwoord na de eerste aanmelding te wijzigen in iets unieks en complex. Maar niemand zal in staat zijn gedurende de eerste configuratie van je router in te breken.

©AVM

Uitbreiden met mesh

Je (draadloze) thuisnetwerk in huis of kantoor is eenvoudig uit te breiden met een van de mesh-repeaters (zoals de FRITZ!Repeater 6000) die AVM voor de FRITZ!Box in de aanbieding heeft. Voor allemaal geldt dat ze met een druk op de knop in je netwerk integreren. Je kunt gaan voor volledig draadloos werkende repeaters door heel je huis. Of – als je over een moderne nieuwbouwwoning beschikt waar op elke verdieping ethernetaansluitingen aanwezig zijn – je mesh repeater koppelen via een ethernetkabel. Dit heeft als voordeel dat elke repeater de maximale gigabit-snelheid oppikt en je dus per repeater de maximaal haalbare wifi-snelheid realiseert.

NAS

Je kunt je FRITZ!Box als centrale opslag in huis gebruiken. Kwestie van de NAS-functie in de gebruikersinterface aanzetten en een ssd of harddisk inprikken. Daarvoor staat een snelle usb-3-poort tot je beschikking. Op die manier deel je bestanden op meerdere computers, smartphones en tablets delen of stream je media als muziek en video. Ook het delen van printers is zo mogelijk, mocht je nog geen netwerkprinter in huis hebben.

Thuisautomatisering

AVM heeft verder tal van naadloos met de Fritz!BOX integrerende thuisautomatiseringsproducten in het assortiment. Bijvoorbeeld een op afstand schakelbaar stopcontact als de FRITZ!DECT 200. Daarvan is er ook een spatwaterdichte buitenversie, de FRITZ!DECT 210. Of ga voor een slimme lamp of desnoods een radiatorthermostaat. Je bedient het geheel desgewenst extra makkelijk met de FRITZ!DECT 440. Definieer tot 12 FRITZ!-apparaten en bedien ze met de vier toetsen op het van een e-paperdisplay voorziene kiene kastje. Ook de slimme FRITZ!DECT 301-radiatorknop bedien je ermee. 

©AVM

Bellen

Zoals gezegd, is de FRITZ!Box geschikt voor telefonie. Dat is met name interessant als je je providerrouter de deur hebt uitgedaan (het is alweer een tijdje wettelijk toegestaan om je eigen router te gebruiken). In dat geval kun je je telefoonverkeer – behorend bij je provider-telefoonabonnement – ook laten afhandelen door de FRITZ!Box.

Aardig is dat de router daarvoor de functie als basisstation op zich neemt. De FRITZ!Box is compatibel met tal van DECT-telefoons. AVM zelf heeft eveneens verschillende meer geavanceerde (en als je daar niet van houdt óók eenvoudige) FRITZ!Fon draadloze DECT-telefoons in het assortiment.

Tal van extra opties

FRITZ!OS – zoals gezegd het besturingssysteem van de FRITZ!Boxen – beschikt over heel veel functies. Zo kun je bijvoorbeeld tijdsloten instellen die gekoppeld zijn aan specifieke apparaten. Wil je niet dat je kind onbeperkt met de iPad in de weer is bijvoorbeeld? Stel dan tijdblokken in waarop dat wel en niet is toegestaan. De FRITZ!Box voelt zich dan ook prima thuis in zowel gezinnen met kinderen, bij thuiswerkers als op kantoor.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.