Veel antivirusfabrikanten zien in je router een centraal punt voor de beveiliging van je thuisnetwerk. Veel beveiligers werken samen met andere routerfabrikanten, maar de F-Secure Sense van het Finse beveiligingsbedrijf F-Secure levert een eigen router, die ervoor zorgt dat al het netwerkverkeer van je verbonden thuisnetwerkapparatuur gemonitord wordt op verkeerd of verdacht gedrag. Is het een aanvulling van je thuisnetwerk, of geldklopperij?

Het idee van de F-Secure Sense is dat alle verbonden apparaten gemonitord worden op verdacht gedrag, en daar waar nodig geblokkeerd. Op deze manier kan er invloed uitgeoefend worden op domotica- en iOT (Internet of Things)-apparatuur, zoals slimme thermostaten, verlichting, smart-tv’s en meer, in de nabije toekomst véél meer. Nadeel van deze apparatuur is dat je hier zelf geen invloed op kan uitoefenen. Dat geldt ook voor beveiligers. Terwijl ze een interessant en vatbaar doelwit zijn voor cybercriminelen. Vaak is deze apparatuur makkelijk binnen te dringen – en altijd benaderbaar via internet. Zo maakte vorig jaar veel iOT-apparaten deel uit van Mirai, het grootste botnet ooit. Ook is het theoretisch mogelijk om deze apparatuur te besmetten met ransomware. De enige manier die overblijft om jezelf te kunnen beveiligen is invloed uitoefenen op het netwerk- en internetverkeer dat deze apparatuur genereert.

Natuurlijk biedt zo’n router ook een extra beveiligingslaag voor je apparaten waarbij je de beveiliging wél zelf in de hand hebt, zoals smartphones, tablets en pc’s. Niet alleen om schadelijk netwerkverkeer te blokkeren dat achter je rug om plaatsvindt. Maar ook het blokkeren van schadelijke sites, zoals phisingsites of malware-aanbieders. Het is echter geen vervanging van antivirus op je pc. Deze zal je nodig blijven houden om daadwerkelijke besmetting te voorkomen, bijvoorbeeld tegen besmetting van malware via een usb-stick. F-Secure levert antivirus voor de pc gelukkig mee met de Sense-router, maar daar kom ik zo op terug.

Centraal verbindingspunt

De F-Secure Sense vervangt niet de router in je meterkast, maar wordt verbonden met de router die je al hebt staan. Hierdoor is het apparaat meer een accesspoint dan een router. Al je apparatuur in huis verbind je vervolgens met de Sense-router, aan het wifi-netwerk dat uitgezonden wordt of via een van de drie ethernetpoorten aan de achterkant van de Sense.

De verbinding die je maakt tussen je router en de F-Secure Sense kan bekabeld of draadloos. Bekabeld heeft natuurlijk de voorkeur, omdat je op die manier zo min mogelijk snelheidsverlies hebt. Doe je dit draadloos, dan ben je natuurlijk een stuk flexibeler voor de positionering voor de Sense. Het apparaat van F-Secure is dan ook zo ontworpen dat het prima in (veel) huiskamers past. Bovendien zit er een digitaal klokje in, wel zo praktisch. Een draadloze koppeling tussen Sense en de router zorgt echter wel voor een bottleneck. De doorvoersnelheid ligt draadloos natuurlijk een stuk lager en dat zal je merken wanneer je meerdere apparaten gekoppeld hebt.

De router maakt gelukkig wel gebruik van een duale band (2,4 GHz en 5 GHz). De F-Secure Sense gebruikt AC1750, wat niet echt de nieuwste techniek is en niet de hoogste internetsnelheden behaalt via beide bandbreedtes.

©PXimport

Installatie

De installatie van de F-Secure Sense gaat niet zoals je gewend bent via een webinterface, maar via een Android- of iOS-applicatie. Je kunt dus niet je pc of laptop gebruiken voor zowel de installatie als het monitoren van de Sense.

Via de (Engelstalige) app stel je de Sense-router eenvoudig en veilig in. Optioneel wijzig je hierbij ook de netwerknaam (SSID) en het wachtwoord, dat standaard wel veilig en willekeurig gegenereerd is. Maar niet echt makkelijk te onthouden. Vervolgens kun je verbinden met het nieuwe draadloze netwerk of sluit je de kabels van andere apparatuur aan voor een stabielere verbinding. Het is dus wel de bedoeling dat je alle apparatuur in huis laat verbinden met Sense om ze door F-Secure te laten beveiligen. Je oude draadloze netwerk wordt dus alleen nog maar gebruikt voor de draadloze verbinding tussen je router en de F-Secure Sense - als je deze niet bekabeld met elkaar hebt verbonden natuurlijk.

©PXimport

In praktijk

Wanneer je ervoor kiest de Sense draadloos aan te sluiten op je netwerk heeft dat serieuze gevolgen voor de snelheid. In mijn netwerk haal ik op mijn AVM-router met VDSL-verbinding bijna 50 Mbps downloadsnelheid en 10 Mbps upload. Zodra ik verbond met de Sense-router was dit nog maar 20 om 10. Dan lever je dus serieus in. Maar dat is niet heel vreemd. Vreemder was echter wel dat ik dezelfde lage snelheden behaalde toen ik de Sense-router bekabeld verbond met de router in de meterkast. De bottleneck zit dus in het draadloze netwerk dat de Sense uitzendt, want wanneer ik m’n laptop via ethernet verbond met de F-Secure Sense die op zijn beurt weer bekabeld verbonden was met de router haalde ik wel weer de maximale downloadsnelheid van 50Mbps.

Dit houdt dus eveneens in dat als je geen gebruikmaakt van de ethernetpoorten op de Sense, het ook geen nut heeft om de router via een kabel te verbinden met de router van F-Secure.

De lagere snelheden zullen ook alleen maar negatief benadeeld worden door het aantal draadloze apparaten in de buurt, je woning en de straling van draadloze apparaten in de buurt. Denk bijvoorbeeld aan de routers van de buren als je in een flat woont. Qua bereik merkte ik overigens geen verschil tussen mijn eigen AC-router en de Sense.

©PXimport

©PXimport

Veiligheid

Natuurlijk is niet de netwerksnelheid waar je de Sense primair voor koopt, maar de veiligheid. Het concept is niet helemaal nieuw. Sitecom bouwde enkele jaren geleden al ‘Cloud Security’ in z’n router, dat nagaat of aangesloten apparatuur geen verdacht netwerkverkeer veroorzaken. Succes heeft Sitecom er trouwens niet mee gehad. Naast F-Secure zijn bijvoorbeeld ook Bitdefender, McAfee en Norton bezig met beveiliging op netwerkniveau. Met eigen routers of routers van anderen.

De F-Secure Sense doet in feite hetzelfde. Het netwerkverkeer wordt gecontroleerd, zodat je op de hoogte wordt gehouden als bijvoorbeeld je slimme thermostaat heel veel verkeer genereert naar eigenaardige eindbestemmingen, of gecontacteerd door onbetrouwbare afzenders. De router blokkeert deze verbindingen natuurlijk. Maar ook worden besmette bestanden en onbetrouwbare sites (zoals phisingsites) geblokkeerd op bijvoorbeeld je verbonden pc’s, laptops en andere mobiele apparaten.

In de app kun je overzichtelijk zien welke apparaten verbonden zijn en welke er problemen veroorzaken. Wanneer iets niet in de haak is zie je dat overigens ook aan een lampje aan de router. Je kunt eveneens aangeven of je reclametrackers wilt blokkeren, het netwerk verborgen maken en port forwarding configureren. Ik miste echter wel een beetje de mogelijkheid om een gastnetwerk op te zetten, zodat anderen niet zomaar overal bij kunnen als ze verbonden zijn met je netwerk.

Symptoombestrijding

Deze extra beveiligingslaag in je netwerk kan natuurlijk nooit kwaad. Toch geeft het me een dubbel gevoel, een soort symptoombestrijding. Want als andere fabrikanten beveiliging van hun domotica- en iOT-apparatuur serieus zouden nemen, zou zo’n Sense helemaal niet nodig zijn. Maar niet alleen wordt deze beveiliging niet serieus genomen, ook hebben zowel consument als beveiligingsbedrijf geen mogelijkheden om te grijpen op het apparaat zelf. Zou bijvoorbeeld je smart-tv besmet zijn met malware of in een botnet zijn opgenomen? Dan ben je afhankelijk van de tv-fabrikant om de boel weer schoon te krijgen. Jij of het securitybedrijf kunnen alleen het netwerkverkeer dat het genereert blokkeren om de malware enigszins te neutraliseren.

©PXimport

Prijskaartje

Voor deze veiligheid moet echter wel betaald worden. De F-Secure Sense kost zo’n 200 euro in de winkel. Inbegrepen zit een jaar beveiliging van het Finse securitybedrijf, voor zowel de router als een licentie op de Internet Security software, waarbij je voor 60 euro per jaar drie apparaten beveiligt.

Voor Windows is deze Internet Security-software nog altijd noodzakelijk. Je smartphone en tablet zadel je liever niet op met overbodige antivirus-apps, zoals die van F-Secure, welke ook te gebruiken zijn dankzij de bijgeleverde Internet Security. Voor deze apparaten is een VPNechter essentieel. Flauw is dat F-Secure’s Freedome een uitstekende VPN-oplossing is voor iOS, Android én Windows. Maar Freedome zit niet inbegrepen, waardoor je met F-Secure Sense niet in een klap klaar bent voor optimale beveiliging. Navraag leerde me wel dat F-Secure overweegt Freedome toe te voegen, maar bevestigd kreeg ik dat helaas niet.

Wanneer je beveiliging verloopt kun je deze voor 10 euro per maand verlengen. Nog steeds inclusief de Internet Security. Dat is niet goedkoop. Wanneer je niet verlengt hou je aan de Sense alleen nog maar een accesspoint over, die je kunt gebruiken om bijvoorbeeld op moeilijk bereikbare plekken in huis toch nog wifi-verbinding te hebben. Maar wel ten koste van de snelheid, die ik eerder beschreef. Dat is wel iets om rekening mee te houden, net als het feit dat je natuurlijk niet kunt overstappen op een andere antivirusaanbieder, zoals dat je dat op de pc natuurlijk wel kunt.

Conclusie

Zolang beveiliging van verbonden apparatuur zoals domotica- en iOT-apparaten niet serieus wordt genomen, bevinden we ons op een pad waarbij netwerkbeveiliging zoals bij F-Secure Sense straks onmisbaar is. Vandaag de dag al biedt het een beetje extra veiligheid die absoluut geen kwaad kan. Maar toch blijft het bij mij voelen als symptoombestrijding omdat andere fabrikanten te laks zijn met de beveiliging van hun gadgets. In het kader van ‘baadt het niet, dan schaadt het niet’ had ik de Sense ook prima in m’n huiskamer geplaatst. Maar omdat er zo vreselijk ingeboet wordt op netwerksnelheid, is dat mij persoonlijk niet waard. Het is ook voor jou om af te wegen of deze snelheidsprijs het je de extra veiligheid waard is.

Stel: je hebt een tekstdocument en je wilt zowel een lange versie als een korte versie afdrukken of als pdf uitvoeren. Je kunt dan met verschillende documentversies weerken, maar soms is het juist minder omslachtig om in hetzelfde document bepaalde stukken tekst te verbergen.

Om de tekst te verbergen, selecteer je eerst de inhoud die je tijdelijk aan het oog wilt onttrekken. Daarna open je het lettertype-dialoogvenster. Dat kan door met de rechtermuisknop op de tekstselectie te klikken en de opdracht Lettertype te kiezen. Of je gebruikt simpelweg de toetscombinatie Ctrl+D. In dit dialoogvenster zet je onder Effecten een vinkje bij de eigenschap Verborgen tekst. Of nog sneller: selecteer de tekst die je wilt verbergen en gebruik de combinatie Ctrl+Shift+H (met de H van hide). Hierdoor verdwijnt de tekst uit beeld. Er zal ook geen extra witruimte te zien zijn.

Alles weergeven

Wil je de tekst tonen, dan kun je die inschakelen via de optie Alles weergeven (Ctrl+*). Dat is de knop met het alineapictogram in het tabblad Start in de groep Alinea, en wordt ook weleens ‘Toon onzichtbare tekens’ genoemd. Hierdoor wordt de verborgen tekst tijdelijk weer zichtbaar, maar hij is wel met kleine grijze puntjes onderstreept. Dat is om aan te geven dat deze tekst nog steeds het kenmerk verborgen heeft en dus niet wordt afgedrukt. Om de tekst wel weer definitief zichtbaar te maken, haal je hem eerst via de functie Alles weergeven tevoorschijn. Daarna selecteer je de met puntjes onderstreepte tekst en vervolgens verwijder je het vinkje Verborgen tekst in het dialoogvenster Lettertype. Vraag je het aantal woorden in het document op met Controleren / Aantal woorden, dan zal de verborgen tekst altijd blijven meetellen. Wanneer je het document afdrukt of exporteert als pdf, zal de verborgen tekst echter niet te zien zijn.

Verborgen tekst altijd weergeven

Ten slotte zit er een optie in Word om verborgen tekst altijd te tonen. Ga daarvoor naar Bestand, kies Opties en selecteer in de linkerkolom Weergave. Je kunt nu met een vinkje aangeven dat je verborgen tekst altijd op het scherm wilt zien. Daaronder bij de Afdrukopties is het mogelijk om in te stellen dat je verborgen tekst altijd wilt afdrukken. Die twee opties zijn niet de standaardinstelling.

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Tegenwoordig is overal een app voor, zelfs wasmachines kun je voor een groot deel op afstand bedienen met je smartphone. Wij bekijken vijf van zulke exemplaren voor minder dan 500 euro.

Het bedienen van je wasmachine door middel van een app is handig. Zo kun je bijvoorbeeld zelf aangeven wanneer je je programma start, kun je deze tussendoor pauzeren als je wil dat de was op een bepaald tijdstip klaar is, zodat je je wasgoed kunt ophangen en krijg je een signaal wanneer de machine klaar is. Wij bekijken vijf via een app te bedienen wasmachines die minder kosten dan 500 euro.

Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S

Met de Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S kun jij wassen via wifi en een smartphone‑app. De machine heeft een capaciteit van 9 kg en een toerental van 1 400 rpm. Dankzij de Eco‑Power‑invertermotor werkt hij energiezuinig en valt hij in energieklasse A. Via de app stel je de startuitstel tot 24 uur in en kun je het wasprogramma of de resterende tijd bekijken.

Het Mix Power System + mengt water en wasmiddel voor een efficiënte reiniging. Daarnaast zijn er programma’s voor wol, katoen, snelle was of stoom. Een trommelreinigingsfunctie helpt om geurtjes te voorkomen en een resttijd‑indicator laat zien hoelang het programma nog duurt.

Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S

De Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S is een voorlader met 9 kg trommelinhoud. Het toerental bedraagt 1400 rpm en het energie‑etiket is A. Dit model is uitgerust met Wi‑Fi; via de Hoover‑app op je smartphone kun je programma’s kiezen, extra cycli downloaden en een startuitstel instellen. De invertermotor zorgt voor een stille werking en een lange levensduur.

Er zijn speciale programma’s voor bijvoorbeeld wol, een snelle cyclus of een antiallergie-programma. Een resttijd‑indicator en trommelverlichting maken het gebruik eenvoudiger, en een automatische waterniveau‑sensor past het waterverbruik aan de lading aan. Door het toerental van 1400 rpm blijft het restvocht laag en hangt de was minder lang te drogen.

Beko B5WT5941082W

De Beko B5WT5941082W heeft een trommel van 9 kg en een maximaal toerental van 1400 rpm. Dit apparaat is voorzien van een Bluetooth‑module voor bediening via de HomeWhiz‑app. Via deze app kun jij programma’s selecteren, het resterende verloop volgen en extra programma’s (zoals mix, gordijnen of lingerie) downloaden. De wasmachine valt in energieklasse A (‑10 %) en gebruikt een stille inductiemotor.

Dankzij de Aquatech‑technologie wordt water en wasmiddel effectief over het wasgoed gesproeid. Er zijn 15 standaardprogramma’s, waaronder handwas, wol, dark en Outdoor/Sport. Je kunt kiezen voor opties zoals stoom, extra spoelen of trommelreiniging. Het digitale display toont de resterende wastijd, er is startuitstel tot 24 uur en een aquasafe‑functie sluit de watertoevoer af bij lekkage.

Hisense WF5I8043BWF

De Hisense WF5I8043BWF is een slanke voorlader (ongeveer 47 cm diep) met een laadvermogen van 8 kg en een toerental van 1 400 rpm. De machine valt onder energieklasse A(‑30 %) en is uitgerust met wifi om hem via de ConnectLife‑app te bedienen. In een review wordt als voordeel genoemd dat je de wasmachine met een app op afstand kunt bedienen om het soort was en de centrifugeerstand te kiezen, en dat je een melding krijgt wanneer de was klaar is.

Het product heeft een stoomfunctie om kreuken te verminderen en een trommelverlichting zodat je geen sokken vergeet. Dankzij de compacte diepte is het model geschikt voor kleinere ruimtes. De app maakt het mogelijk extra programma’s te downloaden en het energieverbruik te volgen. Met 8 kg capaciteit is de machine geschikt voor een middelgroot huishouden; de maximale
centrifugesnelheid zorgt ervoor dat het restvocht beperkt blijft.

Samsung EcoBubble WW80CGC04AAH

De Samsung EcoBubble™ WW80CGC04AAH is een voorlader met een trommelcapaciteit van 8 kg en een centrifugesnelheid van 1400 rpm. Het apparaat gebruikt EcoBubble‑technologie om wasmiddel op te lossen en belletjes te creëren voor een grondige reiniging bij lage temperaturen. Het energieverbruik bedraagt volgens de specificaties 47 kWh per 100 cycli. Op de officiële Samsung‑pagina staat dat je via de SmartThings‑app de AI Energy Mode kunt inschakelen; daarmee monitor je het energieverbruik en kun je de temperatuur verlagen, de programmaduur
verleng‑ en en tot 70 % energie besparen.

In de app zie je jouw dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse stroomverbruik per apparaat. Behalve de app‑bediening biedt de wasmachine een programma voor hygiënestoom, 10 % extra energiebesparing ten opzichte van oudere modellen en een digitale inverter‑motor voor een lager geluidsniveau. Met een geluidsniveau van circa 72 dB tijdens het centrifugeren en een A‑label behoort de machine tot de stille en zuinige klasse.