De Microsoft Surface Laptop-serie bestaat al een aantal jaar, maar nu komt het bedrijf voor het eerst met een 15-inch versie. Het grotere scherm en de verbeterde prestaties zouden deze laptop het beste kantoormaatje moeten maken. In deze review lees je of de Microsoft Surface Laptop 3 zijn verwachtingen waar kan maken.

Design

Zoals we ondertussen gewend zijn van Microsoft zit ook deze laptop weer uitstekend in elkaar. De relatief simpel ogende metalen behuizing is bij ons exemplaar in het zwart uitgevoerd, maar is ook verkrijgbaar in grijs. Met de laptop dichtgeklapt is het duidelijk dat Microsoft veel aandacht heeft besteed aan het design en fabricageproces van de buitenkant. Alle naden sluiten perfect op elkaar aan en het voelt dan ook als een solide blok metaal. Wel is het opvallend dat, mede door die gladde afwerking, het relatief lastig is om de laptop te openen.

Met de laptop geopend zie je dat de mooie afwerking ook hier wordt voortgezet. Onder andere de naden rondom het touchpad, een pijnpunt bij veel andere laptops, zijn zeer netjes en zullen niet veel viezigheid doorlaten. Helaas heeft Microsoft dit mooie design niet overal doorgetrokken, want de randen rondom het scherm zijn een stuk groter dan we in 2019 gewend zijn van premium laptops.

De aansluitingen hebben wel geleden onder het minimalistische design, want één USB-C en één USB-A-aansluiting is niet veel. Zeker niet wanneer de USB-C aansluiting het moet doen zonder ondersteuning voor Thunderbolt 3.

Het toetsenbord heeft niet veel travel, maar typt toch redelijk lekker door de duidelijke aanslagen en de stevige behuizing eronder. Met de combinatie van het goede toetsenbord en uitstekende touchpad kun je prima een dag doorkomen zonder een muis of apart toetsenbord. Helaas heeft Microsoft het NumPad weggelaten, ook al was hier wel genoeg ruimte voor geweest

©PXimport

Beeld en geluid

Net als de andere producten in de Surface-lineup, heeft Microsoft in deze 15-inch laptop gekozen voor een beeldscherm met een resolutie die we niet vaak tegen komen: 2496x1664. In de praktijk is dat een uitstekende keus die ook goed werkt zonder scaling. Tekst wordt dan weliswaar redelijk klein, maar het geeft een enorme boost in bruikbaar schermoppervlak. Dat is niet het enige positieve aan dit scherm, want ook de andere eigenschappen zijn uitstekend. Standaard is het scherm netjes gekalibreerd met een gamma van 2.2, al is de kleurtemperatuur met 7050K aan de hoge kant. De maximale helderheid komt uit op 382 cd/m2 met een contrast van 1335:1.

Ondanks het ontbreken van een grote speakergrill, is de geluidsweergave bijzonder goed. Je gaat hier uiteraard geen feestje mee voorzien van muziek, maar voor het kijken van films of series is het bovengemiddeld goed. Zelfs de basweergave is, voor een laptop, behoorlijk helder. Een softwarepakket voor het aanpassen van het geluid ontbreekt, maar dat is in dit geval gelukkig ook niet nodig.

©PXimport

Prestaties

Zoals gezegd beschikt deze laptop over een processor die je alleen in Surfacebooks kunt krijgen: De AMD Ryzen 5 3580U. De processor heeft vier kernen (8 threads) met een turbo klokfrequentie van 3.7GHz. De grafische kracht wordt gehaald uit een geïntegreerde Radeon Vega 9-GPU.

In de praktijk komt de AMD-processor redelijk goed mee met de concurrentie van Intel. Een PCMark 10 Essentials-score van bijna 7484 punten is vergelijkbaar met de mobiele Intel i5-8250U-processor. Kijken we naar het gaming-aspect, dan is een score van 1731 indrukwekkend voor een ingebouwde GPU. De nieuwste games kun je er niet mee spelen, maar het is voldoende voor simpelere of oudere games en het versnellen van render-taken.

Kijken we naar de accuduur, dan zien we dat deze laptop niet gemaakt is om een hele dag zonder oplader te gebruiken. De 45Wh accu is duidelijk niet opgewassen tegen de relatief onzuinige AMD Ryzen-processor. Bij enkel gebruik van de webbrowser, met het scherm ingesteld op 50% helderheid, houdt de laptop het ongeveer 6 uur vol. Ga je intensievere taken uitvoeren, dan is de accu uiteraard eerder leeg.

Als laatste hebben we gekeken naar het opslagmedium. De laptop wordt in onze uitvoering geleverd met een SSD van slechts 256GB. Dat is in een laptop van 1649 euro erg magertjes. Daarnaast behoort de snelheid helaas ook niet tot de top. Met sequentieel lees- en schrijfsnelheden van respectievelijk 1986MB/s en 822MB/s is de SSD weliswaar niet langzaam, maar er zijn voldoende laptops op de markt met veel sneller opslag. Zoek je meer (en sneller) opslag, dan biedt Microsoft slechts één alternatief met een 512GB SSD, maar die variant kost 2299 euro. Gelukkig kun je wel eenvoudig zelf de SSD vervangen, maar let op dat het gaat om de kleine NVMe SSD’s met een lengte van 30mm.

©PXimport

Conclusie

De Microsoft Surface Laptop 3 is een prachtige laptop, maar wel eentje die we door de prijs moeilijk kunnen aanraden. De laptop straalt luxe uit en is door het uitstekende toetsenbord en touchpad ook geschikt om veel op te werken, maar helaas is de hardware voor de prijs ondermaats. Microsoft lijkt hiermee Apple achterna te gaan met steeds hogere prijzen voor een mooi design.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten: 4
Audio-output (RMS): 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten: 3
Audio-output (RMS): 20W

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.