“Jij hoeft niet alles in je eentje op te lossen, Lara.” Haar vriend Jonah zegt deze zin tegen onze heldin aan het begin van de game, vlak nadat ze per ongeluk de apocalyps in gang heeft gezet in Shadow of the Tomb Raider. Ze wil gelijk achter de kwaadaardige organisatie Trinity aan voordat de zaken nog erger worden, maar Jonah waarschuwt haar om ook aan anderen te denken: “Niet alles draait om jou.”

Het lijkt het begin van een interessant verhaal, waarin Lara moet leren om op anderen te vertrouwen en de gevolgen van haar acties moet accepteren. Zij moest zo nodig snel een eeuwenoude schat grijpen zonder na te denken over de rampen die ze daarmee mogelijk zou activeren. Maar omdat dit een triple A-actietitel is, is het uiteindelijk toch Lara die met aan superkrachten grenzende acties de wereld moet redden.

Superheld

Wat belooft een boeiende deconstructie van het personage te worden, mondt zo weer uit in een actievolle achtbaan vol bovennatuurlijke tintjes, net als de vorige delen dus. Niet dat dat heel erg is - het is best vermakelijk zelfs - maar ook een beetje onopmerkelijk. We zijn nu al vergeten waarom we in het tweede deel ook alweer in Siberië rondliepen, en dat zal bij deze game niet anders zijn.

Dat gezegd hebbende: buiten het verhaal waarin Lara de wereld probeert te redden zijn er wel degelijk impactvolle momenten te beleven. De groei die de avonturier doormaakt wordt sterk weergegeven en de verkenning van haar persoonlijke geschiedenis komt goed uit de verf. Er waren absoluut een paar scènes waarin we wel konden schreeuwen van blijdschap.

©PXimport

Lekker sluipen

Het verhaal is natuurlijk nooit echt de belangrijkste reden geweest om deze reboot-serie te spelen. De combat is hier net zo sterk als in eerdere delen. Sterker zelfs, omdat je de vuurgevechten vaker dan ooit kunt ontwijken. De mogelijkheden om alles met stealth op te lossen zijn namelijk een stuk uitgebreider. Lara smeert zich in met modder om gecamoufleerd te blijven, sneakt langs bosjes op de muren, klautert een boom in en hangt dan een vijand op aan haar touwpijlen.

Het is een bijzonder krachtig gevoel om zo door de jungles van Peru te sluipen en hele kampen aan soldaten één voor één om te leggen. De meeste arena’s waar deze gevechten in plaatsvinden, bieden je ook genoeg mogelijkheden om op je eigen manier te werk te gaan. Zwem je onderwater en verras je een vijand op een brug, blijf je in de bosjes wachten tot er iemand langskomt, of pak je toch maar gewoon je geweer en knal je iedereen aan gort?

Schiettent

Als je voor die laatste optie gaat, ontdek je wel dat Shadow of the Tomb Raider geenszins een briljante shooter is. Het is dezelfde middelmatige warboel als in de vorige delen, waarin je met moeite achter cover schuilt, nooit echt de controle lijkt te hebben over waar Lara heen loopt en geen goed overzicht hebt over het slagveld.

Nou hoeft dat niet zo’n probleem te zijn, in stealth is de game namelijk wel fantastisch leuk. Alleen zijn er als vanouds ook secties waarin je gedwongen wordt om een vuurwapen te hanteren. Het zijn stukken waar je even doorheen moet, om daarna weer verder te kunnen met sluipen.

©PXimport

Alles bij het oude

Vaardigheden en wapens werken net zoals in de eerdere delen. Bij kampvuren kunnen vergaarde skill points worden ingewisseld voor nieuwe trucjes, zoals het raken van meerdere doelwitten met de boog of de mogelijkheid om twee soldaten tegelijk uit te schakelen met een stealth-aanval. Ook het upgraden van wapens gebeurt op de bekende manier: met verzamelde grondstoffen kan elk wapen op meerdere punten worden verbeterd.

Shadow maakt het reizen in de wereld wel iets afwisselender, bijvoorbeeld door je wat vaker in het water te laten plonzen. Regelmatig moet Lara lange stukken onderwater zwemmen, wat soms extreem claustrofobisch aanvoelt. Daarnaast heeft de avonturier wat meer opties tijdens het klimmen, in de vorm van een touw waarmee ze kan abseilen. Dat maakt de klautersecties iets interessanter, al zijn die nog altijd lineair van opzet. Je kunt niet ineens je eigen route langs een berg uitstippelen.

©PXimport

Lekker kleurtje

Waar het vorige deel vooral uitblonk in witte, besneeuwde landschappen, gooit Shadow er een stuk meer kleur in met haar bosrijke omgevingen. Vooral de dorpjes die Lara bezoekt zijn subliem vormgegeven. Deze plekken zijn levendig en laten een geloofwaardige gemeenschap zien die middenin Moeder Natuur een bestaansrecht heeft opgebouwd. Ze doen dienst als hubwerelden, waar Lara kan zoeken naar verborgen schatten en documenten, of kan speuren naar optionele tombes. Die zitten vol met puzzels die op zich leuk zijn om op te lossen, maar wel weer dezelfde trucjes gebruiken als in de vorige games. Je bent dus vooral bezig om bijvoorbeeld het waterpeil te laten stijgen en dalen, of om platformen met touw aan elkaar te verbinden.

Ook zijn er zijmissies te vinden bij de vele inwoners, al zijn die vaak niet bijster interessant en een beetje repetitief. Denk aan het bevrijden van een familielid door soldaten af te slachten, of het bevrijden van een familielid door soldaten af te slachten… Door de uitstekende stealth-combat is dat gelukkig geen straf om te doen. Zo breid je het twaalf à vijftien uur durende hoofdverhaal toch uit naar een game van zo’n 25 uur.

Dat is ook fijn omdat Shadow, in tegenstelling tot vorige delen, geen online component heeft. Niet dat die onderdelen nou zo interessant waren, maar voor mensen die graag het laatste beetje content uit hun games persen, is het toch goed om te weten. Wel is er een New Game +-modus, die je motiveert om de game nogmaals te spelen met behoud van je skills en wapens. Je krijgt zelfs wat nieuwe vaardigheden om mee te beginnen. Daarnaast kun je de moeilijkheidsgraad modulair instellen. Zo kun je er voor kiezen om alleen de puzzels op Hard te zetten, zodat Lara niet de hele tijd hints geeft, maar de combat op Easy. Het is een fijne uitvinding waarmee je het spel kunt aanpassen aan je eigen speelstijl.

Aan het eind van de game is Lara mentaal een stapje verder gekomen. Eidos Montreal beloofde om te laten zien hoe onze heldin de Tomb Raider wordt die we allemaal kennen, al werd dat voor ons gevoel in de vorige delen ook al getoond. Het is echter niet zo dat alle verhaalelementen uit de vorige delen hier glorieus samenkomen om een mooi einde te breien aan de serie. Shadow of the Tomb Raider voelt daardoor niet als het beloofde sluitstuk van een trilogie. Het is gewoon weer een stevig nieuw deel in de serie, en daar is helemaal niets mis mee.

©PXimport

Shadow of the Tomb Raider is vanaf 14 september beschikbaar voor Xbox One, PlayStation 4 en pc. De game is voor deze recensie getest op een PlayStation 4 Pro.

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.