Windows Vista verovert de pc-wereld. Maar wilt u dit nieuwe besturingssysteem kunnen draaien, dan is de kans groot dat u wat hardware in uw pc moet opwaarderen. We kunnen stellen dat de pc's met een redelijk rappe processor (vanaf zo'n anderhalve gigahertz en meer) in staat zijn Vista probleemloos te draaien.

Windows Vista verovert de pc-wereld. Maar wilt u dit nieuwe besturingssysteem kunnen draaien, dan is de kans groot dat u wat hardware in uw pc moet opwaarderen. We kunnen stellen dat de pc's met een redelijk rappe processor (vanaf zo'n anderhalve gigahertz en meer) in staat zijn Vista probleemloos te draaien. In de praktijk betekent dit dat elke pc met een processor nieuwer dan een Pentium 3 de investering in wat nieuwe hardware, ramgeheugen en/of videokaart, ruimschoots waard is. U kunt uzelf dus twee vragen stellen. Als u niet precies weet wat voor processor er in uw pc huist, is dat de eerste kwestie die uitgezocht moet worden. Ten tweede is de hoeveelheid geheugen van cruciaal belang. Vista draait net met 512 megabyte ram-geheugen, 1 gigabyte is eigenlijk verplicht. De logische vraag die hieruit voortvloeit is dan natuurlijk hoeveel geheugen er al in uw pc aanwezig is en - nog veel belangrijker - van welk type dat is. Er zijn namelijk zoveel verschillende soorten geheugen dat u al snel door de bomen het bos niet meer ziet. In deze workshop gaan we al deze dingen uitzoeken met behulp van het gratis programma SiSoftware Sandra Lite.

Stap 1

[afbeelding0]Start uw browser en ga naar Sisoftware.co.uk. Klik daar op de link DOWNLOAD & BUY. Laat u overigens niet afschrikken door de Engelse taal, als u straks de software eenmaal hebt geïnstalleerd, werkt alles keurig in het Nederlands. Klik op de nieuw geopende pagina op de link Download in de meest linkse kolom met de naam Lite, de gratis variant. In wederom een nieuwe pagina klikt u op een van de beschikbare downloadlinks. De ervaring leert dat die van CNet het meest eenvoudig werkt, klik dan ook daar op.

Stap 2

[afbeelding0]Op de website Download.com klikt u op de tekst Download Now. Bewaar het installatiebestand tijdelijk op uw (bijvoorbeeld) Bureaublad. Na downloaden beschikt u over een .zip-bestand. Om dit te kunnen unzippen kunt u gebruik maken van bijvoorbeeld WinZip of zijn gratis evenknie 7zip. Na unzippen beschikt u over drie bestanden, waarbij het bestand san10105.exe het eigenlijke installatiebestand is. Dubbelklik hierop om de installatie-wizard te starten.

Het eerste teken van leven dat u te zien krijgt, is een klein venster met de naam Taalkeuze voor Setup, kies hier uiteraard voor Nederlands en klik op OK. Klik daarna in de eerste stap van de wizard op Volgende, accepteer de licentieovereenkomst en klik daarna net zo vaak op Volgende tot u bij de knop Installeren aankomt.
Alle standaardinstellingen staan voor algemeen gebruik (precies wat we willen) goed, niets om uw hoofd over te breken. Klik tot slot op Installeren en daarna op Voltooien, waarna Sandra voor de eerste keer start.

Stap 3

[afbeelding0]Klik op ok in het tipvenster, waarna u in het hoofdvenster van Sandra uit allerlei testmogelijkheden kunt kiezen. Om een totaaloverzicht te zien van de hardware zoals die in uw pc aanwezig is, dubbelklikt u op het pictogram Systeem Overzicht (1). Nu is het even opletten: om een betrouwbaar testresultaat te krijgen moet u na het dubbelklikken uw muis niet bewegen tot het venster met de testresultaten verschijnt. In principe is de inventarisatie op een moderne computer rap achter de rug, maar zoals het waarschuwingsvenster al aangeeft kan het soms langer - tot wel tien minuten - duren.

In het venster Systeem Overzicht kunt u vervolgens in één oogopslag zien of uw pc in principe geschikt is voor Vista. In ons testsysteem - toch ook alweer circa twee jaar oud - blijkt het kloppend hart gevormd te worden door een AMD Athlon XP 2400+ processor (2), met een klokfrequentie van 2 GHz (3). Verder voldoet de totale hoeveelheid werkgeheugen in deze pc met 1 gigabyte (4) aan de eisen die Vista stelt.

Stap 4

[afbeelding0]De kans is vrij groot dat als ook uw pc niet veel ouder is dan een jaartje of twee, drie, in ieder geval de processor geen belemmering voor Vista zal vormen. U beschikt dan meestal over een Pentium 4 of AMD Athlon XP-processor met een kloksnelheid boven de 1, 5 GHz. Qua hoeveelheid werkgeheugen zult u meestal geen 1 GB aantreffen, maar eerder 512 MB of zelfs minder. In dat geval moet u het geheugen uitbreiden. Daarvoor moet u echter precies weten welk type geheugen er in uw pc huist en daar is dankzij Sandra eenvoudig achter te komen. Sluit allereerst het venster Systeem Overzicht en dubbelklik vervolgens in het hoofdvenster van Sandra op het pictogram Moederbord. Na even wachten en wederom niet rommelen met uw muis opent een venster met gedetailleerde informatie over uw moederbord plus de daarop aanwezige geheugenmodules. Scroll een stukje naar beneden in dit venster tot u het kopje Logische/Chipset 1 Geheugen Banken tegenkomt. Aldaar vindt u alle benodigde gegevens die u mee naar de winkel moet nemen om zeker te zijn dat u exact het juiste type geheugen koopt. Met name de specifieke snelheids- en timinggegevens bij (1) zijn kritisch, terwijl u bij (2) de kloksnelheid van het geheugen ziet.

Stap 5

[afbeelding0]U kunt Sandra complete systeemrapporten laten afdrukken. Heel mooi en indrukwekkend, maar voor het simpelweg uitbreiden van het werkgeheugen wat ons betreft zonde van tijd, papier en inkt. Met het overschrijven van de gegevens loopt u echter weer het risico op fouten. Gelukkig is er een heel handige oplossing voor dit probleem! Druk op de sneltoets Alt + PrintScreen en start vervolgens (bijvoorbeeld) Microsoft Word. Klik aldaar in het menu Bewerken op Plakken en u beschikt over een prachtige schermfoto van het venster met alle benodigde geheugeninformatie. Als u deze gegevens mee naar de winkel neemt, weet u zeker dat u het juiste type geheugen koopt.

Stap 6

[afbeelding0]We zijn er echter nog niet helemaal. U weet nu inmiddels welk type geheugen er in uw pc huist, maar nog niet hoeveel u precies moet kopen. Een moederbord heeft namelijk maar een beperkt aantal plaatsen voor geheugenmodules, meestal kunt u er slechts twee kwijt. Tijd dus om de pc open te schroeven (eerst even uitschakelen uiteraard) en een blik in het binnenste te werpen. De geheugenmodules zijn meestal duidelijk herkenbaar in de vorm van twee 'reepjes' printplaat in een voetje. U ziet dan al heel snel of er bijvoorbeeld nog één plekje vrij is voor een geheugenmodule, of dat ze inmiddels allemaal gevuld zijn. Hebt u bijvoorbeeld de pech dat uw 512 MB is opgebouwd uit twee modules van 256 MB (zeker bij wat oudere systemen niet geheel ongebruikelijk!) dan moeten één of beide modules vervangen worden.

De pc in bijgaande foto biedt in dit geval mogelijkheden met drie uitbreidingssleuven. Lees echter de handleiding van uw pc of moederbord door om te achterhalen of u ook werkelijk alle vrije aansluitingen daadwerkelijk gelijktijdig kunt vullen met geheugen, soms is dat namelijk niet het geval. U verwijdert een geheugenmodule overigens door op de plastic grendeltjes bij (1) te drukken; door het plaatsen van een nieuw geheugen springen de grendeltjes na even aandrukken automatisch weer terug. Forceer echter niets want een geheugenmodule past dankzij een inkeping echt maar op één manier in de sleuf!

Stap 7

[afbeelding0]Nu wordt het wat ingewikkeld. Er zijn namelijk moederborden die wat geheugen betreft een zogeheten Dual Channel- configuratie ondersteunen. Feitelijk is dat een trucje om twee gepaarde geheugenmodules samen sneller te laten werken. In dat geval dient u beide modules door twee exact gelijke grotere modules te vervangen, bijvoorbeeld twee van 512 MB. Weet u niet of uw moederbord een dergelijke optie ondersteunt, maar zijn er wel al twee gelijke modules aanwezig (bijvoorbeeld de genoemde twee van 256 MB) dan kunt u op veilig spelen door een geheugenpaar te kopen van twee keer 512 MB. Er zijn zelfs speciale setjes met geheugenbanken verkrijgbaar die precies bij elkaar passen, vraag uw leverancier hier eventueel om. Zit er in uw pc maar één geheugenmodule van bijvoorbeeld 256 MB (zie bijgaande afbeelding) of 512 MB, dan kunt u het geheugen simpelweg uitbreiden door een tweede module volgens de in Stap 5 gemeten specificaties bij te prikken. Upgraden van 512 MB naar 1 GB is érg simpel, kwestie van een module van 512 MB bijkopen. Upgraden van 256 MB betekent dat u een 1 GBexemplaar dient aan te schaffen (of eventueel twee van 512 MB). Het kan zijn dat in een enkel exotisch geval u de 256 MB-module moet verwijderen na inbouwen van een 1GB-module, maar dat merkt u vanzelf wel als uw pc bijvoorbeeld niet meer op wil starten of ineens om de haverklap vastloopt. Lees vooral ook de handleiding van uw pc en/of moederbord, daar vindt u meestal ook de maximaal installeerbare hoeveelheid geheugen en of uw moederbord de genoemde Dual Channel-modus ondersteunt. Vraag bij twijfel altijd na bij de computerzaak en regel het zo dat u het geheugen bij eventuele problemen kunt terugbrengen of omruilen voor een ander exemplaar. Bent u helemaal geen hardwareheld, dan is laten inbouwen natuurlijk de veiligste oplossing.

Stap 8

[afbeelding0]De meeste pc's maken gebruik van zogeheten sdrammodules. Die zijn standaard en relatief betaalbaar, voor een 512 MB sdram-module betaalt u tussen de 70 en 80 euro. Hebt u de pech een Pentium 4-pc met zogeheten rimm-geheugen te bezitten, dan wordt geheugenuitbreiding een dure zaak. Een 512 MB module van deze geflopte standaard komt u op het lieve sommetje van 254 euro te staan; hebt u er daar twee van nodig, dan is een nieuwe pc goedkoper. Notebooks zijn ook prima en betaalbaar van extra geheugen te voorzien, waarbij dezelfde redenering geldt als bij gewone pc's. Enig verschil is dat zij over het algemeen gebruik maken van sodimmgeheugenmodules (zie afbeelding). Deze zijn een stuk kleiner dan de sdram-geheugenmodules, om netjes in de notebookbehuizing te passen. Qua prijs zijn ze meestal een tikkeltje duurder dan nietnotebookgeheugen, voor 512 MB betaalt u zo'n 85 euro. Hoe en waar u deze modules moet plaatsen verschilt per notebook, zie de handleiding.

Stap 9

[afbeelding0]Voldoende werkgeheugen is dus een cruciale factor om straks normaal met Windows Vista te kunnen werken. De videokaart speelt echter ook een grote rol, mits u tenminste van de nieuwe flitsende 3D-interface wilt genieten. In dat geval moet u een beetje recente videokaart hebben met minstens 64MB-videogeheugen. De meeste van de iets meer geavanceerde exemplaren zullen de mooie 3D-interface kunnen weergeven, maar als u absoluut zeker wilt zijn, kunt u met Sandra ook even controleren wat voor videokaart er precies in uw pc zit. Dubbelklik daarvoor in het hoofdvenster van Sandra Lite op het pictogram Weergave & Beeldscherm Adapters. Na even wachten ziet u in een nieuw venster de belangrijkste specificaties van uw videokaart bovenaan staan. Treft u hier een op de Geforce- of Radeon-chip gebaseerde videokaart aan met minimaal 64 MB Totaal Geheugen (meer is altijd beter en aanbevelenswaardig), dan zit u goed. Overigens werkt Windows Vista ook prima met een mindere videokaart, maar dan ontbeert u het mooie uiterlijk (transparante vensters). Maar ach, uiterlijk zegt lang niet alles.

De grote Vista-test

[afbeelding0]Microsoft heeft een testprogrammaatje gemaakt waarmee u kunt controleren of uw pc klaar is voor Vista; u kunt het gratis downloaden vanaf Microsoft.com. Na installatie en starten van het programma klikt u op Start Scan. Na een poosje wachten (tot een paar minuten) krijgt u na een klik op de knop See Details de uitslag: wel of niet Vista-ready. Mocht dat bij u niet het geval zijn, dan kunt u precies zien waar eventuele tekortkomingen zitten en vervolgens beslissen of en welke onderdelen u wilt/moet vervangen. Zoals gezegd zal in de meeste gevallen niet voldoende werkgeheugen aanwezig zijn. Er zijn verschillende gradaties in ‘readiness', maar laat u niet direct afschrikken als uw pc niet geschikt is voor Home Premium (de straks waarschijnlijk meest gangbare variant). Vaak vindt Microsoft gebreken als het niet aanwezig zijn van een videouitgang om uw pc op de tv aan te sluiten of het ontbreken van een tv-tunerkaart al reden om uw apparaat te diskwalificeren. Als u daar geen behoefte aan hebt, draait Vista ook zonder deze onderdelen uitstekend én met alle toeters en bellen.

Oppassen! Het inbouwen van hardware - en zeker dat van de fragiele geheugenmodules - vergt enige discipline. Zo moet u altijd beducht zijn voor statische elektriciteit. Het best maakt u gebruik van een antistatisch polsbandje tijdens het plaatsen van hardware in het inwendige van uw pc. Een goed alternatief is het éérst even tegelijkertijd aanraken van de ongeverfde verwarmingsbuis en de metalen behuizing van de pc alvorens de nieuwe hardware uit de verpakking te halen en in de pc te stoppen.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.