Windows Vista verovert de pc-wereld. Maar wilt u dit nieuwe besturingssysteem kunnen draaien, dan is de kans groot dat u wat hardware in uw pc moet opwaarderen. We kunnen stellen dat de pc's met een redelijk rappe processor (vanaf zo'n anderhalve gigahertz en meer) in staat zijn Vista probleemloos te draaien.

Windows Vista verovert de pc-wereld. Maar wilt u dit nieuwe besturingssysteem kunnen draaien, dan is de kans groot dat u wat hardware in uw pc moet opwaarderen. We kunnen stellen dat de pc's met een redelijk rappe processor (vanaf zo'n anderhalve gigahertz en meer) in staat zijn Vista probleemloos te draaien. In de praktijk betekent dit dat elke pc met een processor nieuwer dan een Pentium 3 de investering in wat nieuwe hardware, ramgeheugen en/of videokaart, ruimschoots waard is. U kunt uzelf dus twee vragen stellen. Als u niet precies weet wat voor processor er in uw pc huist, is dat de eerste kwestie die uitgezocht moet worden. Ten tweede is de hoeveelheid geheugen van cruciaal belang. Vista draait net met 512 megabyte ram-geheugen, 1 gigabyte is eigenlijk verplicht. De logische vraag die hieruit voortvloeit is dan natuurlijk hoeveel geheugen er al in uw pc aanwezig is en - nog veel belangrijker - van welk type dat is. Er zijn namelijk zoveel verschillende soorten geheugen dat u al snel door de bomen het bos niet meer ziet. In deze workshop gaan we al deze dingen uitzoeken met behulp van het gratis programma SiSoftware Sandra Lite.

Stap 1

[afbeelding0]Start uw browser en ga naar Sisoftware.co.uk. Klik daar op de link DOWNLOAD & BUY. Laat u overigens niet afschrikken door de Engelse taal, als u straks de software eenmaal hebt geïnstalleerd, werkt alles keurig in het Nederlands. Klik op de nieuw geopende pagina op de link Download in de meest linkse kolom met de naam Lite, de gratis variant. In wederom een nieuwe pagina klikt u op een van de beschikbare downloadlinks. De ervaring leert dat die van CNet het meest eenvoudig werkt, klik dan ook daar op.

Stap 2

[afbeelding0]Op de website Download.com klikt u op de tekst Download Now. Bewaar het installatiebestand tijdelijk op uw (bijvoorbeeld) Bureaublad. Na downloaden beschikt u over een .zip-bestand. Om dit te kunnen unzippen kunt u gebruik maken van bijvoorbeeld WinZip of zijn gratis evenknie 7zip. Na unzippen beschikt u over drie bestanden, waarbij het bestand san10105.exe het eigenlijke installatiebestand is. Dubbelklik hierop om de installatie-wizard te starten.

Het eerste teken van leven dat u te zien krijgt, is een klein venster met de naam Taalkeuze voor Setup, kies hier uiteraard voor Nederlands en klik op OK. Klik daarna in de eerste stap van de wizard op Volgende, accepteer de licentieovereenkomst en klik daarna net zo vaak op Volgende tot u bij de knop Installeren aankomt.
Alle standaardinstellingen staan voor algemeen gebruik (precies wat we willen) goed, niets om uw hoofd over te breken. Klik tot slot op Installeren en daarna op Voltooien, waarna Sandra voor de eerste keer start.

Stap 3

[afbeelding0]Klik op ok in het tipvenster, waarna u in het hoofdvenster van Sandra uit allerlei testmogelijkheden kunt kiezen. Om een totaaloverzicht te zien van de hardware zoals die in uw pc aanwezig is, dubbelklikt u op het pictogram Systeem Overzicht (1). Nu is het even opletten: om een betrouwbaar testresultaat te krijgen moet u na het dubbelklikken uw muis niet bewegen tot het venster met de testresultaten verschijnt. In principe is de inventarisatie op een moderne computer rap achter de rug, maar zoals het waarschuwingsvenster al aangeeft kan het soms langer - tot wel tien minuten - duren.

In het venster Systeem Overzicht kunt u vervolgens in één oogopslag zien of uw pc in principe geschikt is voor Vista. In ons testsysteem - toch ook alweer circa twee jaar oud - blijkt het kloppend hart gevormd te worden door een AMD Athlon XP 2400+ processor (2), met een klokfrequentie van 2 GHz (3). Verder voldoet de totale hoeveelheid werkgeheugen in deze pc met 1 gigabyte (4) aan de eisen die Vista stelt.

Stap 4

[afbeelding0]De kans is vrij groot dat als ook uw pc niet veel ouder is dan een jaartje of twee, drie, in ieder geval de processor geen belemmering voor Vista zal vormen. U beschikt dan meestal over een Pentium 4 of AMD Athlon XP-processor met een kloksnelheid boven de 1, 5 GHz. Qua hoeveelheid werkgeheugen zult u meestal geen 1 GB aantreffen, maar eerder 512 MB of zelfs minder. In dat geval moet u het geheugen uitbreiden. Daarvoor moet u echter precies weten welk type geheugen er in uw pc huist en daar is dankzij Sandra eenvoudig achter te komen. Sluit allereerst het venster Systeem Overzicht en dubbelklik vervolgens in het hoofdvenster van Sandra op het pictogram Moederbord. Na even wachten en wederom niet rommelen met uw muis opent een venster met gedetailleerde informatie over uw moederbord plus de daarop aanwezige geheugenmodules. Scroll een stukje naar beneden in dit venster tot u het kopje Logische/Chipset 1 Geheugen Banken tegenkomt. Aldaar vindt u alle benodigde gegevens die u mee naar de winkel moet nemen om zeker te zijn dat u exact het juiste type geheugen koopt. Met name de specifieke snelheids- en timinggegevens bij (1) zijn kritisch, terwijl u bij (2) de kloksnelheid van het geheugen ziet.

Stap 5

[afbeelding0]U kunt Sandra complete systeemrapporten laten afdrukken. Heel mooi en indrukwekkend, maar voor het simpelweg uitbreiden van het werkgeheugen wat ons betreft zonde van tijd, papier en inkt. Met het overschrijven van de gegevens loopt u echter weer het risico op fouten. Gelukkig is er een heel handige oplossing voor dit probleem! Druk op de sneltoets Alt + PrintScreen en start vervolgens (bijvoorbeeld) Microsoft Word. Klik aldaar in het menu Bewerken op Plakken en u beschikt over een prachtige schermfoto van het venster met alle benodigde geheugeninformatie. Als u deze gegevens mee naar de winkel neemt, weet u zeker dat u het juiste type geheugen koopt.

Stap 6

[afbeelding0]We zijn er echter nog niet helemaal. U weet nu inmiddels welk type geheugen er in uw pc huist, maar nog niet hoeveel u precies moet kopen. Een moederbord heeft namelijk maar een beperkt aantal plaatsen voor geheugenmodules, meestal kunt u er slechts twee kwijt. Tijd dus om de pc open te schroeven (eerst even uitschakelen uiteraard) en een blik in het binnenste te werpen. De geheugenmodules zijn meestal duidelijk herkenbaar in de vorm van twee 'reepjes' printplaat in een voetje. U ziet dan al heel snel of er bijvoorbeeld nog één plekje vrij is voor een geheugenmodule, of dat ze inmiddels allemaal gevuld zijn. Hebt u bijvoorbeeld de pech dat uw 512 MB is opgebouwd uit twee modules van 256 MB (zeker bij wat oudere systemen niet geheel ongebruikelijk!) dan moeten één of beide modules vervangen worden.

De pc in bijgaande foto biedt in dit geval mogelijkheden met drie uitbreidingssleuven. Lees echter de handleiding van uw pc of moederbord door om te achterhalen of u ook werkelijk alle vrije aansluitingen daadwerkelijk gelijktijdig kunt vullen met geheugen, soms is dat namelijk niet het geval. U verwijdert een geheugenmodule overigens door op de plastic grendeltjes bij (1) te drukken; door het plaatsen van een nieuw geheugen springen de grendeltjes na even aandrukken automatisch weer terug. Forceer echter niets want een geheugenmodule past dankzij een inkeping echt maar op één manier in de sleuf!

Stap 7

[afbeelding0]Nu wordt het wat ingewikkeld. Er zijn namelijk moederborden die wat geheugen betreft een zogeheten Dual Channel- configuratie ondersteunen. Feitelijk is dat een trucje om twee gepaarde geheugenmodules samen sneller te laten werken. In dat geval dient u beide modules door twee exact gelijke grotere modules te vervangen, bijvoorbeeld twee van 512 MB. Weet u niet of uw moederbord een dergelijke optie ondersteunt, maar zijn er wel al twee gelijke modules aanwezig (bijvoorbeeld de genoemde twee van 256 MB) dan kunt u op veilig spelen door een geheugenpaar te kopen van twee keer 512 MB. Er zijn zelfs speciale setjes met geheugenbanken verkrijgbaar die precies bij elkaar passen, vraag uw leverancier hier eventueel om. Zit er in uw pc maar één geheugenmodule van bijvoorbeeld 256 MB (zie bijgaande afbeelding) of 512 MB, dan kunt u het geheugen simpelweg uitbreiden door een tweede module volgens de in Stap 5 gemeten specificaties bij te prikken. Upgraden van 512 MB naar 1 GB is érg simpel, kwestie van een module van 512 MB bijkopen. Upgraden van 256 MB betekent dat u een 1 GBexemplaar dient aan te schaffen (of eventueel twee van 512 MB). Het kan zijn dat in een enkel exotisch geval u de 256 MB-module moet verwijderen na inbouwen van een 1GB-module, maar dat merkt u vanzelf wel als uw pc bijvoorbeeld niet meer op wil starten of ineens om de haverklap vastloopt. Lees vooral ook de handleiding van uw pc en/of moederbord, daar vindt u meestal ook de maximaal installeerbare hoeveelheid geheugen en of uw moederbord de genoemde Dual Channel-modus ondersteunt. Vraag bij twijfel altijd na bij de computerzaak en regel het zo dat u het geheugen bij eventuele problemen kunt terugbrengen of omruilen voor een ander exemplaar. Bent u helemaal geen hardwareheld, dan is laten inbouwen natuurlijk de veiligste oplossing.

Stap 8

[afbeelding0]De meeste pc's maken gebruik van zogeheten sdrammodules. Die zijn standaard en relatief betaalbaar, voor een 512 MB sdram-module betaalt u tussen de 70 en 80 euro. Hebt u de pech een Pentium 4-pc met zogeheten rimm-geheugen te bezitten, dan wordt geheugenuitbreiding een dure zaak. Een 512 MB module van deze geflopte standaard komt u op het lieve sommetje van 254 euro te staan; hebt u er daar twee van nodig, dan is een nieuwe pc goedkoper. Notebooks zijn ook prima en betaalbaar van extra geheugen te voorzien, waarbij dezelfde redenering geldt als bij gewone pc's. Enig verschil is dat zij over het algemeen gebruik maken van sodimmgeheugenmodules (zie afbeelding). Deze zijn een stuk kleiner dan de sdram-geheugenmodules, om netjes in de notebookbehuizing te passen. Qua prijs zijn ze meestal een tikkeltje duurder dan nietnotebookgeheugen, voor 512 MB betaalt u zo'n 85 euro. Hoe en waar u deze modules moet plaatsen verschilt per notebook, zie de handleiding.

Stap 9

[afbeelding0]Voldoende werkgeheugen is dus een cruciale factor om straks normaal met Windows Vista te kunnen werken. De videokaart speelt echter ook een grote rol, mits u tenminste van de nieuwe flitsende 3D-interface wilt genieten. In dat geval moet u een beetje recente videokaart hebben met minstens 64MB-videogeheugen. De meeste van de iets meer geavanceerde exemplaren zullen de mooie 3D-interface kunnen weergeven, maar als u absoluut zeker wilt zijn, kunt u met Sandra ook even controleren wat voor videokaart er precies in uw pc zit. Dubbelklik daarvoor in het hoofdvenster van Sandra Lite op het pictogram Weergave & Beeldscherm Adapters. Na even wachten ziet u in een nieuw venster de belangrijkste specificaties van uw videokaart bovenaan staan. Treft u hier een op de Geforce- of Radeon-chip gebaseerde videokaart aan met minimaal 64 MB Totaal Geheugen (meer is altijd beter en aanbevelenswaardig), dan zit u goed. Overigens werkt Windows Vista ook prima met een mindere videokaart, maar dan ontbeert u het mooie uiterlijk (transparante vensters). Maar ach, uiterlijk zegt lang niet alles.

De grote Vista-test

[afbeelding0]Microsoft heeft een testprogrammaatje gemaakt waarmee u kunt controleren of uw pc klaar is voor Vista; u kunt het gratis downloaden vanaf Microsoft.com. Na installatie en starten van het programma klikt u op Start Scan. Na een poosje wachten (tot een paar minuten) krijgt u na een klik op de knop See Details de uitslag: wel of niet Vista-ready. Mocht dat bij u niet het geval zijn, dan kunt u precies zien waar eventuele tekortkomingen zitten en vervolgens beslissen of en welke onderdelen u wilt/moet vervangen. Zoals gezegd zal in de meeste gevallen niet voldoende werkgeheugen aanwezig zijn. Er zijn verschillende gradaties in ‘readiness', maar laat u niet direct afschrikken als uw pc niet geschikt is voor Home Premium (de straks waarschijnlijk meest gangbare variant). Vaak vindt Microsoft gebreken als het niet aanwezig zijn van een videouitgang om uw pc op de tv aan te sluiten of het ontbreken van een tv-tunerkaart al reden om uw apparaat te diskwalificeren. Als u daar geen behoefte aan hebt, draait Vista ook zonder deze onderdelen uitstekend én met alle toeters en bellen.

Oppassen! Het inbouwen van hardware - en zeker dat van de fragiele geheugenmodules - vergt enige discipline. Zo moet u altijd beducht zijn voor statische elektriciteit. Het best maakt u gebruik van een antistatisch polsbandje tijdens het plaatsen van hardware in het inwendige van uw pc. Een goed alternatief is het éérst even tegelijkertijd aanraken van de ongeverfde verwarmingsbuis en de metalen behuizing van de pc alvorens de nieuwe hardware uit de verpakking te halen en in de pc te stoppen.

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.