Hebt u een grotere harde schijf gekocht, of zo’n snelle ssd? Dan wilt u natuurlijk wel dat alle data van uw oude schijf meeverhuist. Het toverwoord is klonen. Duidelijk een klusje voor Clonezilla!

©CIDimport

Er zijn twee belangrijke redenen waarom u uw harde schijf zou willen klonen. De eerste is natuurlijk als backup. De tweede is als dataoverdracht, naar een nieuwe harde schijf of ssd. Vooral in het laatste geval is het klonen van een harde schijf noodzakelijk. Het is namelijk de enige manier waarop u een volledige Windows-installatie, inclusief alle programma’s, kunt overzetten naar uw nieuwe harde schijf (of ssd). In deze workshop laten we zien hoe u kunt klonen met Clonezilla. Toegegeven, het is niet het meest gebruiksvriendelijke programma, maar het is wel gratis en het doet zijn werk uitstekend.

©CIDimport

1. Voorbereiding

Een blik op de site van Clonezilla (clonezilla.org) kan in eerste instantie wat intimiderend zijn: zoveel tekst en linkjes dat u door de bomen het bos niet meer ziet. De link die u moet hebben is Downloads, links in de navigatiebalk.

Klik eerst op Stable releases (.iso/.zip) (zie afbeelding) en vervolgens op de meest recente map. U krijgt een lijst van verschillende iso- en zip-bestanden, afhankelijk van hoe u te werk wilt gaan. De eenvoudigste en meest risicoloze manier is via een iso-bestand, want dit brandt u rechtstreeks op een cd. Kunt u door omstandigheden geen cd’s schrijven? Download dan het zip-bestand. Kies telkens het bestand met de I486-markering voor de beste compatibiliteit. Blijkt het daar niet mee te lukken, dan kunt u later altijd nog de I686-versie downloaden.

©CIDimport

2. Cd branden

De simpelste en veiligste manier om Clonezilla te gebruiken is via een cd. Om een cd gereed te maken, moet u het iso-bestand downloaden en op een cd branden. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis programma Free ISO Burner (www.freeisoburner.com, zie afbeelding).

Klik op Open en selecteer het iso-bestand dat u zojuist gedownload hebt. Normaal staat in het vakje Drive automatisch het dvd-station ingevuld waarmee u cd’s kunt schrijven. Is dat niet het geval, dan moet u hierop klikken en het correcte dvd-station kiezen. Vink het vakje Finalize disc aan en klik op Burn.

©CIDimport

3. Usb-stick prepareren

Hebt u geen schrijfbare cd’s in de buurt, of hebt u gewoon geen zin om hier een cd aan te spenderen? Dan kunt u Clonezilla ook op een usb-stick installeren. U moet bij deze werkwijze elke stap tot in de puntjes volgen, want anders bestaat de kans dat Windows de volgende keer niet meer opstart. Volgt u elke stap perfect, dan kan er niets mislopen.

Allereerst zult u de usb-stick correct moeten formatteren. Steek de stick in een usb-poort, ga naar Deze computer en rechtsklik op de usb-stick. Kies hier Formatteren… en selecteer in het volgende venster fat32 bij Bestandssysteem (zieafbeelding). Klik daarna op Starten om te formatteren. Zorg ervoor dat er geen belangrijke bestanden meer op de usb-stick staan, want formatteren betekent dat alles gewist wordt!

©CIDimport

4. Opstartklaar maken

Wanneer u de usb-stick correct geformatteerd hebt, pakt u het zip-bestand van Clonezilla uit naar de stick. Verwijder daarna meteen het gedownloade zip-bestand, om verwarring of fouten te voorkomen. Dit verwijderen is van essentieel belang!

Om ervoor te zorgen dat uw usb-stick herkend wordt bij het opstarten van de computer, moet u de stick ‘bootable’ maken. Ga naar de map utils\win32 (zie afbeelding) en dubbelklik hier op Makeboot. Het is extreem belangrijk dat u bij deze stap alles uitvoert vanaf de usb-stick. Dubbelklik níet op Makeboot als u de zip per toeval bijvoorbeeld ook naar een map op het bureaublad gekopieerd hebt. Het risico bestaat dat uw computer niet meer zal opstarten.

Druk daarna op een toets naar keuze om het proces te starten. Enkele seconden later drukt u opnieuw op een willekeurige toets, en uw usb-stick is bootable.

Lees verder op pagina 2

©CIDimport

5. Windows vermijden

Tijd om de computer uit te schakelen. Omdat u uw usb-stick opstartbaar hebt gemaakt, of een cd hebt gebrand, moet u er ook voor zorgen dat uw computer beide herkent voordat hij Windows begint in te laden. Sommige computers herkennen die automatisch, bij andere moet u dat aanpassen in het bios.

Probeer allereerst om uw computer gewoon opnieuw op te starten. Komt u rechtstreeks in het menu van Clonezilla terecht? Goed nieuws! Krijgt u gewoon Windows te zien, dan moet u op de sneltoets van uw Boot menu drukken. Die verschijnt kort op het scherm wanneer u de computer opstart. Kies hier dan uw cd of usb-stick en druk op Enter.

Wanneer u geen Boot menu hebt, moet u het bios aanpassen. Druk een paar keer op de Delete-knop en zoek in het bios naar de opstartinstellingen. Verander daar de Boot priority en kies Usb stick of Cd als eerste optie. Daarna mag u op geen enkele knop meer drukken tot Clonezilla gestart is (zie afbeelding). Doet u dit toch, dan gaat u gewoon naar Windows.

Nota bene: vergeet zeker niet om de bootvolgorde straks weer terug te zetten, nadat de hele Clonezilla-procedure gelukt is!

©CIDimport

6. Sober uiterlijk

Clonezilla ziet er niet bepaald sexy uit, maar dat moet u er bij een gratis programma maar voor lief nemen. Het eerste menu is nog het mooist. Kies hier Clonezilla live (default settings, vga 1024x768) om Clonezilla te starten. Dit kan een paar minuten duren, terwijl Clonezilla een hele hoop tekst op uw scherm tovert. Geen paniek: u hebt niets verkeerd gedaan. Daarna krijgt u een blauw scherm te zien waarin Clonezilla uw taal vraagt. Nederlands is geen optie, dus selecteert u bij voorkeur Engels. Bij de volgende stap kiest u Don’t touch keymap om problemen te voorkomen (zie afbeelding). Kies daarna Start_Clonezilla start Clonezilla en bevestig met Enter.

©CIDimport

7. Zonder tussenstap

Vanaf nu is het extra opletten geblazen! In het volgende scherm moet u kiezen of u rechtstreeks van de éne schijf naar de andere wilt klonen, of wilt werken via image-bestanden met een tussenmedium zoals een externe harde schijf (zie afbeelding). We raden u aan om rechtstreeks te werken – zo weet u zeker dat alles ineens fatsoenlijk gebeurt, zonder fouten.

Om dat te doen, moet u beide harde schijven – de oude en de nieuwe – tegelijk aansluiten. Hebt u een laptop met maar één aansluiting? Kies dan de optie waarbij u een image maakt op een externe harde schijf.

Wij kijken hier naar het rechtstreeks klonen zonder extra externe harde schijf. Klik op Device-device work directly from a disk or partition to a disk or partition om aan de slag te gaan.

8. Bescheiden beginnen

De volgende stap van Clonezilla zal u misschien verrassen, maar het programma vraagt om te kiezen tussen de Beginner mode en de Expert mode. Clonezilla is ingewikkeld: kies hier dus vooral de Beginner mode. Omdat u letterlijk alles van de éne harde schijf naar de andere wilt kopiëren, kiest u bij de volgende stap voor Disk_to_local_disk local disk to local disk clone. Wilt u geen volledige harde schijf klonen, maar alleen bepaalde partities? Kies dan een van de andere opties. Opgepast! Vanaf het moment dat u hier op Enter drukt, begint de rechtstreekse kopie tussen beide harde schijven, zonder verdere waarschuwing. Afhankelijk van de omvang van al uw data kan dit makkelijk een paar uur duren. Raak uw computer tijdens het proces niet aan, en wacht tot u de melding krijgt dat de kopie gelukt is.

9. Harde schijf wisselen

Wanneer uw harde schijf succesvol gekopieerd is, mag u de computer niet meteen opnieuw laten opstarten naar Windows. Omdat er twee harde schijven met Windows in uw computer zitten, zal er immers snel een foutmelding volgen. Zorg er daarom voor dat u de oude harde schijf verwijdert en uitsluitend de nieuwe aansluit. Omdat Clonezilla letterlijk alles kopieert, ondervindt u totaal geen hinder van deze schijfwissel.

Tekst: Cédric Van Loon

Deze workshop komt uit Computer Idee nummer 4, jaargang 2013.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!