Hebt u een grotere harde schijf gekocht, of zo’n snelle ssd? Dan wilt u natuurlijk wel dat alle data van uw oude schijf meeverhuist. Het toverwoord is klonen. Duidelijk een klusje voor Clonezilla!

©CIDimport

Er zijn twee belangrijke redenen waarom u uw harde schijf zou willen klonen. De eerste is natuurlijk als backup. De tweede is als dataoverdracht, naar een nieuwe harde schijf of ssd. Vooral in het laatste geval is het klonen van een harde schijf noodzakelijk. Het is namelijk de enige manier waarop u een volledige Windows-installatie, inclusief alle programma’s, kunt overzetten naar uw nieuwe harde schijf (of ssd). In deze workshop laten we zien hoe u kunt klonen met Clonezilla. Toegegeven, het is niet het meest gebruiksvriendelijke programma, maar het is wel gratis en het doet zijn werk uitstekend.

©CIDimport

1. Voorbereiding

Een blik op de site van Clonezilla (clonezilla.org) kan in eerste instantie wat intimiderend zijn: zoveel tekst en linkjes dat u door de bomen het bos niet meer ziet. De link die u moet hebben is Downloads, links in de navigatiebalk.

Klik eerst op Stable releases (.iso/.zip) (zie afbeelding) en vervolgens op de meest recente map. U krijgt een lijst van verschillende iso- en zip-bestanden, afhankelijk van hoe u te werk wilt gaan. De eenvoudigste en meest risicoloze manier is via een iso-bestand, want dit brandt u rechtstreeks op een cd. Kunt u door omstandigheden geen cd’s schrijven? Download dan het zip-bestand. Kies telkens het bestand met de I486-markering voor de beste compatibiliteit. Blijkt het daar niet mee te lukken, dan kunt u later altijd nog de I686-versie downloaden.

©CIDimport

2. Cd branden

De simpelste en veiligste manier om Clonezilla te gebruiken is via een cd. Om een cd gereed te maken, moet u het iso-bestand downloaden en op een cd branden. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis programma Free ISO Burner (www.freeisoburner.com, zie afbeelding).

Klik op Open en selecteer het iso-bestand dat u zojuist gedownload hebt. Normaal staat in het vakje Drive automatisch het dvd-station ingevuld waarmee u cd’s kunt schrijven. Is dat niet het geval, dan moet u hierop klikken en het correcte dvd-station kiezen. Vink het vakje Finalize disc aan en klik op Burn.

©CIDimport

3. Usb-stick prepareren

Hebt u geen schrijfbare cd’s in de buurt, of hebt u gewoon geen zin om hier een cd aan te spenderen? Dan kunt u Clonezilla ook op een usb-stick installeren. U moet bij deze werkwijze elke stap tot in de puntjes volgen, want anders bestaat de kans dat Windows de volgende keer niet meer opstart. Volgt u elke stap perfect, dan kan er niets mislopen.

Allereerst zult u de usb-stick correct moeten formatteren. Steek de stick in een usb-poort, ga naar Deze computer en rechtsklik op de usb-stick. Kies hier Formatteren… en selecteer in het volgende venster fat32 bij Bestandssysteem (zieafbeelding). Klik daarna op Starten om te formatteren. Zorg ervoor dat er geen belangrijke bestanden meer op de usb-stick staan, want formatteren betekent dat alles gewist wordt!

©CIDimport

4. Opstartklaar maken

Wanneer u de usb-stick correct geformatteerd hebt, pakt u het zip-bestand van Clonezilla uit naar de stick. Verwijder daarna meteen het gedownloade zip-bestand, om verwarring of fouten te voorkomen. Dit verwijderen is van essentieel belang!

Om ervoor te zorgen dat uw usb-stick herkend wordt bij het opstarten van de computer, moet u de stick ‘bootable’ maken. Ga naar de map utils\win32 (zie afbeelding) en dubbelklik hier op Makeboot. Het is extreem belangrijk dat u bij deze stap alles uitvoert vanaf de usb-stick. Dubbelklik níet op Makeboot als u de zip per toeval bijvoorbeeld ook naar een map op het bureaublad gekopieerd hebt. Het risico bestaat dat uw computer niet meer zal opstarten.

Druk daarna op een toets naar keuze om het proces te starten. Enkele seconden later drukt u opnieuw op een willekeurige toets, en uw usb-stick is bootable.

Lees verder op pagina 2

©CIDimport

5. Windows vermijden

Tijd om de computer uit te schakelen. Omdat u uw usb-stick opstartbaar hebt gemaakt, of een cd hebt gebrand, moet u er ook voor zorgen dat uw computer beide herkent voordat hij Windows begint in te laden. Sommige computers herkennen die automatisch, bij andere moet u dat aanpassen in het bios.

Probeer allereerst om uw computer gewoon opnieuw op te starten. Komt u rechtstreeks in het menu van Clonezilla terecht? Goed nieuws! Krijgt u gewoon Windows te zien, dan moet u op de sneltoets van uw Boot menu drukken. Die verschijnt kort op het scherm wanneer u de computer opstart. Kies hier dan uw cd of usb-stick en druk op Enter.

Wanneer u geen Boot menu hebt, moet u het bios aanpassen. Druk een paar keer op de Delete-knop en zoek in het bios naar de opstartinstellingen. Verander daar de Boot priority en kies Usb stick of Cd als eerste optie. Daarna mag u op geen enkele knop meer drukken tot Clonezilla gestart is (zie afbeelding). Doet u dit toch, dan gaat u gewoon naar Windows.

Nota bene: vergeet zeker niet om de bootvolgorde straks weer terug te zetten, nadat de hele Clonezilla-procedure gelukt is!

©CIDimport

6. Sober uiterlijk

Clonezilla ziet er niet bepaald sexy uit, maar dat moet u er bij een gratis programma maar voor lief nemen. Het eerste menu is nog het mooist. Kies hier Clonezilla live (default settings, vga 1024x768) om Clonezilla te starten. Dit kan een paar minuten duren, terwijl Clonezilla een hele hoop tekst op uw scherm tovert. Geen paniek: u hebt niets verkeerd gedaan. Daarna krijgt u een blauw scherm te zien waarin Clonezilla uw taal vraagt. Nederlands is geen optie, dus selecteert u bij voorkeur Engels. Bij de volgende stap kiest u Don’t touch keymap om problemen te voorkomen (zie afbeelding). Kies daarna Start_Clonezilla start Clonezilla en bevestig met Enter.

©CIDimport

7. Zonder tussenstap

Vanaf nu is het extra opletten geblazen! In het volgende scherm moet u kiezen of u rechtstreeks van de éne schijf naar de andere wilt klonen, of wilt werken via image-bestanden met een tussenmedium zoals een externe harde schijf (zie afbeelding). We raden u aan om rechtstreeks te werken – zo weet u zeker dat alles ineens fatsoenlijk gebeurt, zonder fouten.

Om dat te doen, moet u beide harde schijven – de oude en de nieuwe – tegelijk aansluiten. Hebt u een laptop met maar één aansluiting? Kies dan de optie waarbij u een image maakt op een externe harde schijf.

Wij kijken hier naar het rechtstreeks klonen zonder extra externe harde schijf. Klik op Device-device work directly from a disk or partition to a disk or partition om aan de slag te gaan.

8. Bescheiden beginnen

De volgende stap van Clonezilla zal u misschien verrassen, maar het programma vraagt om te kiezen tussen de Beginner mode en de Expert mode. Clonezilla is ingewikkeld: kies hier dus vooral de Beginner mode. Omdat u letterlijk alles van de éne harde schijf naar de andere wilt kopiëren, kiest u bij de volgende stap voor Disk_to_local_disk local disk to local disk clone. Wilt u geen volledige harde schijf klonen, maar alleen bepaalde partities? Kies dan een van de andere opties. Opgepast! Vanaf het moment dat u hier op Enter drukt, begint de rechtstreekse kopie tussen beide harde schijven, zonder verdere waarschuwing. Afhankelijk van de omvang van al uw data kan dit makkelijk een paar uur duren. Raak uw computer tijdens het proces niet aan, en wacht tot u de melding krijgt dat de kopie gelukt is.

9. Harde schijf wisselen

Wanneer uw harde schijf succesvol gekopieerd is, mag u de computer niet meteen opnieuw laten opstarten naar Windows. Omdat er twee harde schijven met Windows in uw computer zitten, zal er immers snel een foutmelding volgen. Zorg er daarom voor dat u de oude harde schijf verwijdert en uitsluitend de nieuwe aansluit. Omdat Clonezilla letterlijk alles kopieert, ondervindt u totaal geen hinder van deze schijfwissel.

Tekst: Cédric Van Loon

Deze workshop komt uit Computer Idee nummer 4, jaargang 2013.

Spotify verhoogt regelmatig haar abonnementstarieven. Dat is frustrerend, want vergelijkbare diensten als Deezer, Apple Music en Tidal zijn inmiddels goedkoper. Desondanks is Spotify nog ruimschoots marktleider in de wereld van muziekstreaming. Luisteraars hechten nu eenmaal veel waarde aan hun zorgvuldig samengestelde afspeellijsten. Maar wat als je die heel eenvoudig kunt overzetten?

Voor Spotify betaal je inmiddels 12,99 euro voor een individueel abonnement, waardoor het een van de duurste streamingdiensten van dit moment is. Studenten zijn nog wel voordelig uit met 6,99 euro per maand. Je kunt overwegen om over te stappen, want de meeste andere streamingdiensten hebben een vergelijkbare muziekcatalogus, maar op jaarbasis kan een abonnement op bijvoorbeeld Deezer (11,99 euro per maand) of Tidal (10,99 euro per maand) zo enkele tientjes schelen.

Waarom zou je overstappen?

Naast lagere kosten zijn er mogelijk nog meer redenen om naar een andere streamingdienst over te stappen. We zetten een aantal overwegingen op een rij.

Ondanks jarenlange geruchten levert Spotify nog altijd sterk gecomprimeerde audiostreams . Hierbij is het originele muziekbestand een kopje kleiner gemaakt. Dit zorgt voor een lagere netwerk- en server­belasting. Als je een hoge audiokwaliteit belangrijk vindt, ligt een abonnement op Tidal, Deezer of Apple Music meer voor de hand. Deze aanbieders leveren hun audiostreams in ­lossless-kwaliteit. Dat betekent kort gezegd dat je zonder verlies van audiogegevens naar muziek kunt luisteren. Je hebt wel een goede bekabelde hoofdtelefoon of hifi-­installatie (versterker en speakers) nodig om het verschil in audiokwaliteit te kunnen horen. De muziek klinkt in dat geval levendiger en bevat meer details.

Bij alle onlinemuziekdiensten kun je albums van bekende artiesten beluisteren, maar er zijn ook enkele verschillen. YouTube Music bevat bijvoorbeeld veel livemuziek die je nergens anders vindt. Tidal publiceert soms exclusieve interviews met artiesten en Apple Music beheert zijn eigen radiostation met diskjockeys. Hoor je in een winkel of restaurant een leuk liedje? Met de ­SongCatcher-functie van Deezer achterhaal je direct de artiest en de naam van het liedje.

Apparaatondersteuning

Wil je weleens iets anders dan Spotify? Verdiep je dan eerst in de opties van de alternatieve onlinemuziekdienst. Uiteraard wil je met je favoriete apparaten van goede muziek genieten. Voor pc’s, laptops, tablets en smart­phones biedt elke streamingaanbieder ondersteuning.

Let bij het gebruik van een smart-tv, (netwerk)receiver, wifi-speaker, mediaspeler en/of spelcomputer wel even op. Check of er voor jouw afspeelapparaat een app van de streamingdienst beschikbaar is. Zo niet, dan kun je mogelijk vanaf een smartphone muziek op dit apparaat afspelen. Dat werkt via bluetooth, AirPlay of Chromecast. De smartphone fungeert hierbij als afstandsbediening. Dat gaat overigens mogelijk ten koste van de audiokwaliteit.

Proefabonnement

Zodra je een andere muziekdienst hebt gekozen, start je eerst een proefabonnement. Deezer, Apple Music, Tidal en YouTube Music kun je gratis een maand uitproberen. Bedenk wel dat je tijdens de registratieprocedure alvast betaalgegevens moet opgeven, bijvoorbeeld via iDEAL, PayPal of een creditcard. Wanneer je binnen dertig dagen opzegt, schrijft de bewuste muziekdienst geen geld af. Blijf je langer lid, dan start automatisch een betaald abonnement.

Spotify-afspeellijsten

Als je eenmaal bij een andere streamingaanbieder een account hebt aangemaakt, wil je jouw Spotify-omgeving misschien overzetten . Het is bijvoorbeeld prettig wanneer je persoonlijke afspeellijsten ook ergens anders kunt beluisteren. Stel je eens voor dat je tientallen of misschien wel honderden liedjes in een nieuwe afspeellijst moet opslaan. Zeker wanneer je ook nog eens aparte lijsten voor bijvoorbeeld sport, werk, vervoer, feestdagen en nachtrust gebruikt, kost het samenstellen zeeën van tijd. Spotify heeft helaas geen functie om afspeellijsten te exporteren. Gelukkig bestaan er wel diverse andere hulpjes die deze klus voor je klaren. Houd er wel rekening mee dat het mogelijk niet altijd lukt om alle nummers een-op-een over te zetten. Sommige (kleine) artiesten of platenlabels kiezen er namelijk voor om muziek niet bij alle streamingdiensten onder te brengen. Maar zeker bij gerenommeerde artiesten komt dat in de praktijk weinig voor.

Afspeellijsten overzetten

Voor het overzetten van afspeellijsten kun je aparte tools gebruiken. We bespreken deze tools in het kort, zodat je voor jezelf kunt nagaan of die voor jouw wensen geschikt is.

TuneMyMusic

TuneMyMusic is een ideaal tooltje om vlot afspeellijsten tussen verschillende muziekdiensten uit te wisselen. Een groot pluspunt is de brede platformondersteuning. Naast de eerder in dit artikel genoemde namen kan TuneMy­Music ook overweg met onder andere Amazon Music, Qobuz, Napster en SoundCloud. Je kunt er dus alle kanten mee op!

Met de gratis versie zet je tot vijfhonderd nummers over naar een andere streamingdienst. Dat is voor veel gebruikers ruimschoots voldoende. Bevatten jouw afspeellijsten meer liedjes? Een abonnement zonder limiet kost 5,50 dollar per maand (ongeveer 4,60 euro). Betalen kan via PayPal of een creditcard.

Met het Premium-abonnement is het mogelijk om afspeellijsten op verschillende streamingdiensten continu te synchroniseren. Wie eenmalig afspeellijsten naar een andere muziekdienst kopieert, zegt het abonnement gewoon meteen weer op. Voor die paar euro scheelt dat je echt een heleboel tijd.

Afspeellijst(en) selecteren

Nu is het hoog tijd om je favoriete afspeellijst(en) te gaan kopiëren. Ga naar www.tunemymusic.com en klik op het Spotify-logo. Nu zie je een pop-upvenster. Mogelijk ben je al met jouw Spotify-account aangemeld. Zo niet, typ dan de juiste inloggegevens in. Het is namelijk noodzakelijk dat je TuneMyMusic toegang geeft tot jouw ­Spotify-account. Bevestig daarom met Akkoord. Je klikt vervolgens op Laden van Spotify-account.

Standaard staan er voor alle afspeellijsten vinkjes. Wil je een bepaalde muziekverzameling niet overzetten, verwijder dan het vinkje naast de bewuste lijst. Je kunt zelfs specifieke nummers weglaten. Klik in dat geval op de naam van de lijst en wis alle vinkjes voor de ongewenste liedjes . Naast afspeellijsten zet TuneMy­Music op jouw verzoek ook favoriete nummers, albums en artiesten over. Maak een weloverwogen keuze en klik onderaan op Kies Bestemming.

Muziekbestemming kiezen

Je gaat nu de nieuwe bestemming voor jouw geselecteerde afspeellijst(en) selecteren. Klik op de naam van de beoogde onlinemuziekdienst. Voor deze workshop nemen we Tidal als voorbeeld, maar de stappen komen bij andere aanbieders grotendeels overeen. Er opent een pop-upscherm. Misschien ben je al bij de streamingdienst ingelogd. Is dat niet zo, dan typ je een gebruikersnaam en wachtwoord. Mogelijk is het nog nodig om toestemming voor accounttoegang te geven. Klik daarna op Start Overzetten en Doorgaan.

Bekijk na afloop in hoeverre de kopieeractie is geslaagd. Misschien missen er bijvoorbeeld enkele nummers. Je ziet dan een aantal ontbrekende sporen. Klik op het gele getal en check om welke liedjes het gaat. In dit geval zijn dat nummers die niet op Tidal staan. Gebruik je de gratis versie van TuneMyMusic en heb je onverhoopt meer dan vijfhonderd nummers geselecteerd?

De overdracht stopt na het vijfhonderdste liedje automatisch. Je kunt eventueel een Premium-abonnement nemen en daarna de kopieeractie hervatten. Ten slotte kijk je natuurlijk even bij de nieuwe streamingdienst of je de afspeellijsten en overige favorieten ziet staan.

Lokale afspeellijst

TuneMyMusic heeft een optie om een lokaal opgeslagen afspeellijst te importeren. Handig, want in bepaalde muziekprogramma’s kun je metadata van een audio­collectie naar een m3u- of csv-bestand exporteren. Bekende tooltjes als Foobar2000, MusicBee en MediaMonkey zijn hiervoor geschikt. Deze afspeellijsten gebruik je net zo makkelijk in een online muziekdienst.

Ga naar www.tunemymusic.com/transfer en klik onderaan op Bestand uploaden. Via Kies een bestand selecteer je de lokaal opgeslagen afspeellijst op de computer. Je kunt het bestand vanuit Verkenner ook naar TuneMyMusic slepen. Afhankelijk van de aanwezige metadata koppel je vervolgens velden aan de juiste gegevens. Stel onder meer in welke velden de artiest en de naam van het liedje vertegenwoordigen. Klik op Doorgaan. In de volgende stap kun je desgewenst vinkjes voor nummers verwijderen. Die worden dan niet overgeheveld. Bepaal via Kies Bestemming naar welke muziekdienst je de liedjes gaat kopiëren. Ga zo nodig akkoord met toegang tot je account.

Muziekgegevens delen

Een handige functie is dat je muziekgegevens met anderen kunt delen. Zo voorzie je in één klap een familielid of vriend(in) met dezelfde smaak van een flinke lading muziek. Ga naar www.tunemymusic.com/nl/home en klik bovenaan op Nieuw Delen. Kies eerst de bron, bijvoorbeeld Spotify of Tidal. Je bepaalt via Laden van Spotify account (of de naam van een andere aanbieder) welke gegevens je wilt delen. Het ligt voor de hand om hier goede afspeellijsten te selecteren. Klik op Delen. In de volgende stap pas je eventueel de naam en omschrijving van jouw gedeelde bibliotheek aan. Je kunt ook nog een afbeelding selecteren. Kies Bewaren & Delen. Je verzendt de muziekgegevens bijvoorbeeld via WhatsApp, Facebook Messenger of mail . Zodra jouw contactpersoon de link opent, importeert diegene de afspeellijsten in een eigen muziekdienst.

Accounttoegang intrekken

Misschien vind je het niet zo prettig dat TuneMyMusic toegang tot je Spotify-profiel heeft, en eventueel andere accounts van muziekdiensten. Geen zorgen, want je trekt de toegang op ieder moment weer in. Je dient dan wel eerst even een gratis account aan te maken. Klik rechtsboven op Inloggen en volg de stappen voor de registratie. Als alternatief kun je jezelf ook met een bestaand Google-­account aanmelden.

Klik rechtsboven op je profielnaam en kies Account. Je bekijkt onder Koppelingen met welke streamingdienst(en) TuneMyMusic is verbonden. Klik op het picto­gram met de drie puntjes en bevestig met Verbinding verbreken met Spotify of de naam van een andere aanbieder. De muziekdienst verdwijnt meteen uit de lijst.

Tot slot

Van Tidal naar Apple Music of van Deezer naar Qobuz. Naast de voorbeelden in deze workshop zijn er in TuneMyMusic nog veel meer combinaties mogelijk. En wanneer je na een paar maanden toch weer heimwee naar Spotify krijgt, kopieer je alle onlangs gemaakte afspeellijsten probleemloos naar de Zweedse streaminggigant. Veel luisterplezier!

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.