Vorige week hebben we je alvast kennis laten maken met de Z80-MBC2, een single board-computer opgebouwd rondom een Z80 CPU en een moderne microcontroller. Die microcontroller bevat software die nagenoeg alle overige benodigde onderdelen nabootst, dus je treft in totaal maar vijf chips aan op de print. Wat het wel erg makkelijk maakt om het geheel in elkaar te zetten!

Zoals we in de vorige aflevering al meldden kun je het systeem van nul af aan opbouwen en de microcontroller zelf programmeren. Niet heel ingewikkeld, maar het voegt een paar extra stappen toe die net wat te ver voor dit artikel voeren. Handiger is het wellicht om gewoon een kant-en-klaar pakket met alle benodigde onderdelen inclusief al geprogrammeerde microcontroller aan te schaffen. Of nog mooier: ga voor een compleet opgebouwd systeem. Wij scoorden precies dat op eBay, kwestie van wat zoeken daar en de aanbiedingen in de gaten houden. Alleen duurde het wachten wat lang, want sinds Brexit is post uit het VK een drama in 30 delen. Goed, hij is er. In werkende staat zelfs.

Klok en kaartlezer

Heb je alles eenmaal in huis en opgebouwd voor je staan, dan is het zaak om de Z80-MBC2 aan de praat te krijgen. In ons pakket stond alle benodigde software al op een meegeleverd micro-SD geheugenkaartje. Dat prik je in de – bij ons eveneens meegeleverde maar ook los verkrijgbare – kaartlezer. En die module als geheel prik je dan weer op het systeembord. Daar is ook plaats voor een ofwel in een pakket meegeleverde ofwel los aan te schaffen real time klokmodule. Beide onderdelen kosten een appel en een ei, dus adviseren we je om die zeker ook even te bestellen.

©PXimport

Last but not least is er een USB-naar TTL-serieel-converter nodig. Je raadt het al: ook die zat in ons pakket. Maar je scoort ze op wederom eBay voor een paar Euro. Verbindt de bekabeling zoals uitgelegd op de bij het Z80-MBC2-project behorende website. Nu heb je alleen nog een simpel terminalprogramma nodig. Voor elk besturingssysteem is er wat dat betreft wel wat te vinden. Zo is er bijvoorbeeld Putty, een open source exemplaar beschikbaar voor zowel Windows als Linux. In dit voorbeeld gebruiken we voor de aardigheid eens een progressive web app (PWA) op de Chromebook, ofwel een terminalprogramma dat draait in de browser. Je kunt het zelfs lokaal installeren zodat ’t ook offline werkt. Kwestie van een bezoekje brengen aan deze site en van daaraf Beagle Term – de app die we gebruiken – starten.

©PXimport

De communicatie-instellingen

Voor de rest maakt het niet uit welk terminalprogramma op welk systeem je gebruikt. Prik de aan de Z80-MBC2 verbonden USB-naar-TTL serieel converter in een vrije USB-poort van je computer. Start het terminalprogramma. Zorg dat je als bitrate een waarde van 115200 kiest (meestal dien je bij de eerste verbinding met het een of ander een profiel aan te maken, of je duikt even in de settings van het terminal-programma). Het aantal data bits dient op 8 ingesteld te zijn, het Stop Bit is 1 bit, Flow Control none. Afhankelijk van de gebruikte USB-converter kies je de correcte seriële poort, in ons voorbeeld op de Chromebook /dev/ttyUSB0. Maar dat kan zomaar iets anders zijn op jouw systeem!

©PXimport

Verbinden

Klik in het terminalprogramma op de knop Connect of iets soortgelijks en je ziet als het allemaal een beetje meezit dat wat je Z80-MBC2 te melden heeft. Vanaf nu moet je het terminalvenster simpelweg als het beeldscherm van de Z80-MBC2 beschouwen. Tegelijkertijd lichten de verschillende LED’s op het systeembord op, en knippert er wat als er seriële data wordt uitgewisseld.

In theorie zie je bij de eerste start een menu verschijnen met daarin diverse opties. Maar ook kan het gebeuren dat de Z80-MBC2 meteen naar bijvoorbeeld een van de CP/M-versies of Basic start. Wacht dan tot het opstarten daarvan voltooid is. Druk vervolgens op de USER-knop en houd deze ingedrukt. Druk daarna kort op de RESET-knop en wacht tot het menu alsnog verschijnt, waarna je de RESET-knop los kunt laten. Op deze manier keer je altijd weer terug naar dat hoofdmenu als het nodig is! Handig is optie 6, waarmee je tussen 4 en 8 MHz kloksnelheid van de Z80 kunt schakelen. Voor antieke software komt 4 MHz soms van pas, meestal werkt 8 MHz uitstekend (en dubbel zo snel…) In dit voorbeeld starten we CP/M 86, ofwel optie 8 en dan op een willekeurige toets drukken tot CP/M 3.0 is geselecteerd. Druk vervolgens op Enter en het gekozen systeem laadt. Voortaan vind je onder menu-optie 3 dit via 8 geselecteerde systeem, veranderen kan weer via 8.

©PXimport

CP/M 3.0 en MBASIC85

Het heeft niet zo heel veel zin om hier een uitgebreide handleiding CP/M neer te schrijven, daarover is meer dan genoeg online te vinden. Heel ingewikkeld is het allemaal niet. Het geheel is tekstgebaseerd en veel opdrachten zullen je bekend voorkomen. Zeker voor hen die nog DOS gebruikt hebben of bekend zijn met de Linux-opdrachtprompt. Je ziet een knipperende cursor staan achter de eerste driveletter, A. Dat is tevens de systeemschijf, tik dir gevolgd door een druk op Enter en je ziet de inhoud van de schijf verschijnen. In het geval van CP/M 3.0 tref je onder meer twee Basic-interpreters aan, plus wat voorbeeldprogramma’s. Om bijvoorbeeld MBASIC85 te starten, tik je precies dat als opdracht, gevolgd door een druk op Enter. Inderdaad: het betreft hier een klassieke Basic-versie, ontwikkeld door Microsoft. Dat bedrijf (toen nog bedrijfje) had destijds zo ongeveer de hele markt in handen wat Basic-interpreters betreft, dus niet heel vreemd om dat ook onder CP/M aan te treffen (de complete handleiding vind je hier). Om een voorbeeldprogramma te openen, tik je bijvoorbeeld eens het commando LOAD “ASCIART.BASR gevolgd door een druk op Enter. Let op: het is allemaal hoofdlettergevoelig qua bestandsnaam! Bovendien moesten we op ons systeem de linker shifttoets gebruiken om een “ te produceren. Ja, het is allemaal even wat wennen! Je had trouwens al gemerkt dat het programma direct na het laden start, daarvoor zorgt ,R achter de laatste aanhalingstekens.

USER LED en GPIO

Het CPM-systeem beschikt over een USER-LED, die kun je vanuit Basic aansturen. Hoe, dat kun je zien in het programma USERLED.BAS. Om het programma te verlaten druk je op de ook aanwezige USER-knop op ’t bord. Heb je een GPIO-chip op je Z80-MBC2 geprikt, dan kun je ook allerlei andere zaken via de GPIO-poort regelen. En ook nu is er weer een voorbeeldprogramma beschikbaar, het heet GPIO.BAS. Precies die GPIO-poort maakt dit systeem ook uitermate interessant voor het besturen van allerlei dingen; de programmeertaal Basic is in z’n jaren tachtig-vorm wel heel makkelijk te leren!

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je een camper- of caravanbeziiter? Dan hebben we voor jou een selectie gemaakt van compacte 24-inch televisies voor in die caravan of camper (of elke andere plek met beperkte ruimte)!

Ook op vakantie wil je af en toe een film kunnen kijken of op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen via het nieuws op tv. Daarom kan een televisie in je camper of caravan best handig zijn. Maar welke moet je dan hebben? De ruimte is vaak wat beperkt, dus een 48-inch televisie zit er dan niet in. De helft daarvan blijkt echter een prima formaat, als het op het woongedeelte aankomt.

Salora CUBE24 

De Salora CUBE24 is een stijlvolle 24-inch HD Ready led-tv met Android TV. Met ingebouwde Chromecast en Bluetooth biedt deze tv toegang tot streamingdiensten en draadloze connectiviteit. Dankzij HDR10-ondersteuning en Dolby-audio levert hij een helder beeld en rijk geluid. Drie hdmi-poorten en een slank ontwerp maken hem veelzijdig en geschikt voor diverse ruimtes. En dankzij Android TV kun je allerlei streaming-apps installeren, zoals Netflix of Disney+.

Philips 24PHS6808

Deze Philips 24-inch HD Ready tv combineert eenvoud met slimme functies. Met Pixel Plus HD-technologie biedt hij scherpe beelden en levendige kleuren. De tv ondersteunt HDR10 en HLG, en beschikt over Dolby Atmos-geluid. Met drie hdmi-poorten en ingebouwde wifi is hij ideaal voor kleinere ruimte

Samsung UE24N4305AKXXC

Deze smart-tv van Samsung heeft een led-display en een helderheid van 400 cd/m. De tv beschikt over wifi, twee hdmi-poorten en een usb-aansluiting, en ondersteunt diverse digitale signalen. Dankzij het slimme besturingssysteem kun je op deze Samsung-tv ook al je favoriete streaming-apps installeren.

Thomson Google TV 24

Deze slimme tv van Thomson 24HG2S14C is een 24-inch HD Ready televisie, voorzien van een lcd-display en direct-led-achtergrondverlichting. Hij ondersteunt meerdere digitale signalen en biedt zowel wifi als Ethernet-connectiviteit. Met een brede kijkhoek van 178 graden en een verversingssnelheid van 60 Hz levert hij goede beeldkwaliteit, zonder dat je voor dit toestel de hoofdprijs betaalt. Dankzij Google TV installeer je ook op deze televisie je favoriete (streaming-)apps. De televisie is geschikt voor het 12-Volt stroomnetwerk of de sigarettenaansteker in de caravan of camper.

Lenco DVL-2483BK

Deze veelzijdige Lenco DVL-2483BK is een HD Ready smart-tv met ingebouwde dvd-speler en 12V auto-adapter, waardoor deze makkelijk is aan te ideaal voor onderweg. Met HDR-ondersteuning, Dolby Digital Plus-geluid en een helderheid van 300 cd/m² biedt hij een goede kijkervaring. De tv draait op een Linux-besturingssysteem en is voorzien van diverse aansluitmogelijkheden. Ook hier is het erg prettig dat er een 12 Volt-aansluiting aanwezig is, waardoor je deze televisie heel gemakkelijk op het interne stroomnetwerk van je caravan of camper of de sigarettenaansteker kunt aansluiten. Met de voorgeïnstalleerde apps van Amazon Prime, Deezer, Facebook, Netflix, Twitch en YouTube kun je meteen aan de slag.

De temperatuur in je koelkast is niet overal hetzelfde. Zet je alles zomaar ergens neer, dan is de kans groot dat eten sneller bederft of je onnodig ruimte verspilt. Door bewust te kiezen wat je waar plaatst, blijft je eten langer vers en houd je je koelkast overzichtelijk.

Lees ook: Is het tijd voor een nieuwe koelkast?

Hoe koud moet je koelkast eigenlijk zijn?

Op veel verpakkingen staat dat je voedingsmiddelen koel moet bewaren, bijvoorbeeld onder de 7 graden. Maar dat is eigenlijk te warm. De ideale temperatuur in de koelkast is 4 graden. Nieuwe koelkasten kun je vaak zelf instellen op een exacte temperatuur. Bij oudere koelkasten stel je de temperatuur in met een draaiknop, meestal van 1 tot 5 of 1 tot 7. Veel mensen denken dat stand 1 het koudst is, maar het is juist andersom: hoe hoger de stand, hoe kouder de koelkast. Staat je koelkast op 1 en is het niet koel genoeg? Kies dan een hogere stand.

Hoe koud of warm het precies is, kun je aan zo'n draaistand helaas niet aflezen. Een koelkastthermometer biedt dan uitkomst. Die laat zien of je de koeling moet bijstellen.

©Christopher Habermann

Waar in de koelkast is het het koudst?

Elke koelkast is zo ontworpen dat het onderin het koudst is. Ook achterin is het kouder dan voorin. Hoe hoger je komt, hoe minder koud het wordt – relatief gezien dan. De deur is de warmste plek, omdat je die vaak opent en sluit. Daardoor stroomt er telkens warme lucht naar binnen, wat de temperatuur op die plek minder constant maakt. Onderin, vlak boven de groentelade, bewaar je dus het best bederfelijke producten zoals vlees, vis en vleeswaren. Laat die het liefst in de originele verpakking of doe ze in een goed afgesloten zakje, zoals een ziplock. Heb je verstelbare planken? Zorg dan dat je genoeg ruimte maakt op deze onderste plank.

De groentela is voor: groenten!

Bij veel mensen liggen er flessen frisdrank of blikjes bier in de groentela. Logisch, want liggend past dat vaak net wat makkelijker en je pakt het snel. Wil je je groenten langer vers houden? Dan kun je die flessen en blikjes beter ergens anders bewaren en de groentela gebruiken waarvoor hij bedoeld is!

Wel of niet in de koelkast bewaren?

Hieronder vind je een lijst met populaire groenten en fruit die je wel en niet in de koelkast bewaart. Dit helpt bij het tegengaan van bederf én smaakverlies. Tip: twijfel je? Kijk of de groente of het fruit in de supermarkt buiten de koeling ligt. Dat is vaak een goede aanwijzing.

✅ Wel in de koelkast bewaren

• Bladgroenten zoals sla, spinazie en andijvie

• Broccoli en bloemkool

• Wortels

• Radijs

• Prei

• Boontjes

• Asperges

• Champignons

• Andijvie

• Rode biet

• Bosui

• Kool (wit, rood, spitskool)

• Bessen, aardbeien, frambozen (kort bewaren, bij voorkeur in het originele bakje)
  

❌ Niet in de koelkast bewaren

• Tomaten (worden melig en verliezen aroma)

• Komkommer (gevoelig voor kou, krijgt snel plekken)

• Paprika (kan rimpelen en zachter worden)

• Courgette

• Avocado (tenzij rijp en nog niet gegeten)

• Uien (liever droog en donker bewaren)

• Knoflook

• Aardappels

• Pompoen

• Aubergine

• Tropisch fruit zoals bananen, mango, ananas

• Citrusvruchten

Wat zet je op de andere planken?

Helemaal bovenin is een handige plek voor blikjes, pakjes en flesjes drinken. Ook sauzen en geopende potjes, zoals augurken of pesto, zet je hier overzichtelijk bij elkaar. Een plankje lager leg je producten als kaas, humus en andere spreads. Ook margarine, roomboter en bakboter kunnen daar prima staan — niet te koud en niet te warm.

Dit bewaar je in de deur van de koelkast

Onderin de deur van de meeste koelkasten zit een rek voor flessen en pakken. Daar zet je bijvoorbeeld melk, yoghurt, drinkzuivel, sap of witte wijn. Let er wel op dat de koelkast eigenlijk te koud is om wijn direct op drinktemperatuur te houden. Haal de fles dus op tijd uit de koeling.

Verder naar boven zit meestal een eierrekje en een paar smalle plankjes. Die zijn handig voor potjes mosterd, kleine flesjes met kappertjes of andere smaakmakers. Helemaal bovenin in de deur leg je Parmezaanse kaas of zakjes geraspte kaas

Ook interessant: Tips voor een lager verbruik van je koelkast en vriezer

Houd het netjes!

Vind je het lastig om je koelkast netjes te houden? Dan kunnen speciale koelkastdozen uitkomst bieden. Daarmee houd je bijvoorbeeld alle beleg bij elkaar, of kleine potjes. Er zijn ook handige mandjes die je onder een plank kunt hangen – ideaal om bijvoorbeeld tubes overzichtelijk te bewaren.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Algemene indelingstips

Na het herindelen ziet je koelkast er weer netjes uit. Maar om dat zo te houden, is wat discipline nodig. Zet gelijksoortige potten en flesjes bij elkaar en plaats aangebroken verpakkingen vooraan, zodat je ze als eerste gebruikt. Nieuwe potten saus hoeven nog niet in de koelkast; pas na openen zet je ze erbij. Heb je meerdere soorten vleeswaren of plakken kaas? Dan is een belegdoos met meerdere vakjes handig. Zo houd je alles overzichtelijk én goed afgesloten. Doe je net boodschappen en vul je een grotendeels lege koelkast weer helemaal? Zet dan tijdelijk de temperatuur iets lager, zodat alle producten snel afkoelen. En zet geen warme restjes rechtstreeks in de koelkast: die zorgen voor temperatuurstijging, wat slecht is voor de houdbaarheid van de andere etenswaren.

Toe aan een nieuwe koelkast?

Wil je vanaf het eerste moment een opgeruimde koelkast, denk dan vooraf goed na over hoeveel ruimte je nodig hebt. Hoe groot is je huishouden? Koop je vaak in één keer veel boodschappen of juist vaker kleine beetjes? Op witgoedsites kun je makkelijk filteren op inhoud van het koel- en vriesgedeelte. Let niet alleen op de inhoud in liters, maar ook op de indeling. Een slimme indeling met verstelbare planken of lades maakt vaak meer verschil dan een paar liter extra ruimte. Ook kun je meteen filteren op modellen die speciale vershoudzones hebben, voor groente/fruit en/of vlees en vis. Zo zie je meteen welke modellen passen bij jouw situatie.