Een deel van Synology's NASsen ondersteunt het draaien van virtual machines. Je kunt op deze manier dus Linux, Windows of desnoods FreeDOS op het systeem installeren. En via de browser draaien. Niet alleen leuk, soms ook gewoon verdraaid handig.

Voor je extreem enthousiast wordt wel eerst een paar kleine kanttekeningen. Hoewel je Windows 10 als virtuele machine op je NAS kunt installeren, levert dat veelal geen top-gebruikerservaring op. Windows 10 is nogal ‘zwaar’ en heeft toch wel zo’n 4 GB RAM nodig om enigszins te functioneren. De meeste NASsen worden standaard uitgeleverd met 2 GB of soms 4 GB aan boord. Uitbreiden naar 8 GB is een must, zodat je tot zo’n 6 GB virtueel werkgeheugen aan je al even virtuele systeem kunt toewijzen. 

Omdat de gebruikersinterface gewoon in je browser draait, moet je verder ook weinig verwachten van spannende 3D-games en dergelijke. Sowieso al niet, omdat de NAS-cpu daar niet echt geschikt voor is. De ervaring leert dat het installeren van een virtuele Linux-machine (Ubuntu, Mint enzovoort) een veel betere gebruikerservaring oplevert. Kies je voor een Linux zonder GUI, dan is er helemaal niks aan de hand.

In dit voorbeeld pakken we een aardig ander besturingssysteem: FreeDOS. Lekker lichtgewicht en weinig veeleisend. Wat betekent dat het ook op NASsen draait met de standaard 2 GB RAM aan boord. FreeDOS is een open source besturingssysteem met als doel een platform voor zoveel mogelijk DOS-programma’s en games te bieden. Het meeste spul draait prima. 

Alleen extreem complexe zaken als Windows doen het niet. An sich ook geen drama, want je kunt natuurlijk altijd gewoon een virtuele Windows 98-systeem opzetten, mocht je daar behoefte aan hebben. Daar is FreeDOS niet voor nodig. Ander voordeel van FreeDOS is dat het lekker snel installeert, prima geschikt dus voor een experiment.

Virtual Machine Manager

Allereerst is het zaak om te controleren of jouwSynology NAS geschikt is voor het draaien van de benodigde software, Virtual Machine Manager. Je zou dat in de specificaties van je NAS op kunnen zoeken, maar het kan nog sneller. Log in op de webinterface van je NAS en start Package Center. Zoek naar Virtual Machine Manager. Wordt deze gevonden, dan is jou NAS compatibel en kun je het pakket installeren. 

Als dat gelukt is, is ’t tijd om je eerste virtuele computer te bouwen. Download als eerste de ISO van FreeDOS en bewaar deze in een map op je NAS(!). Start Virtual Machine Manager en klik in de kolom links op Virtuele machine. Klik rechts op de knop Maken.

In de wizard die nu start, selecteer je in de eerste stap de optie Andere. Klik op Volgende en nogmaals Volgende (we laten alles even bij de standaardlocaties en dergelijke). Geef je virtuele computer nu een naam, in dit voorbeeld Retrolol. Kies voor 1 CPU (het is DOS, tenslotte…) en achter Geheugen128 MB. Dat is voor een DOS-machine al veel te veel, maar minder kan niet. 

Als videokaart kies je voor VGA, lekker compatibel. Klik weer op Volgende. Tijd om de grootte van de harddisk in te stellen; de minimumgrootte hier is 10 GB. Voor een DOS-systeem eigenlijk véél te veel, maar minder instellen is niet mogelijk. Tien dus, gevolgd door een klik op Volgende.

©PXimport

Bij netwerk kies je best voor Niet verbonden, voor de meeste DOS-software is dit een zinloze optie. Bovendien ook wel zo veilig natuurlijk. Klik weer op Volgende. Klik op de knop Bladeren achter ISO-bestand voor opstarten. Blader naar de NAS-map waarin je net het ISO-bestand van FreeDOS hebt opgeslagen en selecteer dit. Kies achter Opstarten vanaf voor DVD/CD-ROM. 

Alle overige instellingen kun je laten staan zoals voorgesteld. Klik weer op Volgende. Selecteer welke gebruikers gebruik mogen maken van de virtuele machine en klik op Volgende, gevolgd door een klik op Toepassen. Je virtuele computer is nu klaar voor de eerste start.

©PXimport

FreeDOS installeren op Synology NAS

Selecteer de net gemaakte virtuele machine in het lijstje en klik op Inschakelen. Klik dan – na even tot drie geteld te hebben – op Verbinding maken. In een nieuwe browsertab zie je nu FreeDOS van de virtuele installatie-cd starten. Doorloop de hele installatiewizard. Het spreekt allemaal redelijk voor zich, zeker voor een ieder die ooit MS-DOS heeft gebruikt. Inderdaad: een schijf zal gepartitioneerd en geformatteerd moeten worden, daarvoor wordt het aloude fdisk uit de mottenballen getrokken. 

Kies simpelweg steeds de standaard gesuggereerde instellingen en het komt vanzelf goed. Bedenk ook dat je niks op de NAS zelf verwijdert, formatteert of wat dan ook. Het gebeurt echt alleen allemaal binnen die virtuele machine. In het allerberoerdste geval is het een kwestie van uithuilen en opnieuw beginnen. Net als vroeger, eigenlijk...

©PXimport

Is je FreeDOS eenmaal geïnstalleerd, dan moet je – met de machine in het lijstje met virtuele machines geselecteerd – even op de knop Actie en dan Bewerken klikken. Klik in het geopende venster op de tab Andere en selecteer achter Opstarten vanaf de optie Virtuele schijf en klik op OK. Inmiddels zal je FreeDOS mogelijk al vanaf de virtuele cd-rom opgestart zijn naar een DOS-prompt. Tik hier het commando shutdown gevolgd door een druk op Enter. 

Start vervolgens de virtuele machine als op de eerder uitgelegde manier nogmaals. Je zult zien dat er nu vanaf de virtuele harde schijf wordt gestart, missie geslaagd. Om software onder DOS te installeren kun je bijvoorbeeld een ISO van een cd bomvol software koppelen. Van dergelijke verzamel-cd’s zijn er hier bij The Internet Archive voldoende te vinden!

Tot slot geldt, dat als je FreeDOS op een nette manier wilt afsluiten, je altijd het commando shutdown dient te gebruiken.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.