Drones dringen door tot elke sector: van defensie, filmwereld en beveiliging tot de landbouw. De haarscherpe beelden zijn dan ook te gebruiken voor vele doeleinden. Maar een professionele drone-piloot mag niet zomaar opstijgen. Aan welke regels moet je voldoen en waar moet je nog meer op letten?

Wie in Nederland voor beroepsmatig gebruik met een drone wil vliegen, moet over de juiste papieren beschikken en een vergunning aanvragen. Deze vergunning, ROC of ROC-Light, moet je als dronebedrijf zelf aanvragen bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Aan de ontheffing zijn voorschriften en beperkingen verbonden. Wie professioneel aan de slag wil met drones, moet eerst verplicht een vliegbrevet halen.

Regels voor professionele drone-piloten

In verband met de veiligheid gelden er afwijkende regels voor professionals en amateurs. Omdat de meeste drones tegenwoordig niet meer dan 4 kilo wegen, is het opbouwen van een dronebedrijf met een vergunning voor ROC-lights een goede en betaalbare start. Voor een ROC-light gelden de volgende regels:

- Maximaal 50 meter hoog vliegen;

- Drone mag maximaal 100 meter ver (horizontaal);

- Drone altijd in het zicht houden;

- Drone moet minder dan 4 kilo wegen;

- 50 meter vanaf gebouwen, mensen, wegen en obstakels;

- Alleen vliegen binnen daglichtperiode (dus niet ‘s nachts);

- Niet in een gecontroleerd luchtruim (CTR).

Tips van een ervaren dronevlieger

Een dronebrevet is geen overbodige luxe. Het vliegen met een drone vergt namelijk veel oefening en wie tegelijkertijd mooie beelden wil filmen, merkt al snel dat het lastig is om zich te concentreren op twee taken tegelijk. Cameraman Bert Geeraets werkt daarom in het videoproductiebedrijf Libelshoot bij complexe klussen regelmatig samen met een collega.

Libelshoot maakt gebruik van een van de meest geavanceerde drones van dit moment: de DJI Inspire 2 in combinatie met de Zenmuse X5S. Deze drone kan worden voorzien van diverse camera’s en objectieven, van groothoek tot telelens. “Vooral bij het gebruik van een telelens is het lastig om de drone te bedienen en tegelijkertijd te framen”, legt hij uit. “De meeste drones hebben een vaste groothoeklens. Daarmee kun je heel veel in beeld krijgen. Dankzij de hoge resolutie kun je dan achteraf toch nog op de gewenste details inzoomen en de mislukte of overbodige beelden in de montage wegwerken.

Maar een telelens biedt naast de haarscherpe zoombeelden een ander groot voordeel: je hoeft minder dicht bij objecten te vliegen om ze toch gedetailleerd in beeld te kunnen brengen. Dat betekent dus veiliger vliegen. Je neemt met een drone van 7000 euro liever niet het risico dat je de controle verliest en tegen een vrachtwagen vliegt.”

©PXimport

Een factor om rekening mee te houden bij de aanschaf van een drone, is de benodigde opslagcapaciteit. Camera’s die 6K-beelden kunnen filmen leveren enorme databestanden op. De camera die Libelshoot gebruikt beschikt dan ook over dedicated memorysticks die de benodigde doorvoersnelheid van de beelden kunnen verwerken en daarnaast tot wel 500 GB aan opslagruimte bieden.

Een ssd met 240 GB is, afhankelijk van de kwaliteit, voldoende voor maximaal 30 minuten aan videobeelden. Geeraets: “Wij gebruiken bij voorkeur een drone met twee recorders: een HighEnd-recorder met raw-processor zonder compressie en eentje met h264- en h265-encoder voor compressie. Raw-basismateriaal biedt de beste kwaliteit voor nabewerking.”

Prijs van een RtF-drone

Hoewel de prijzen van drones de laatste jaren spectaculair zijn gedaald, moet je voor de kwaliteit die een bedrijf als Libelshoot biedt nog steeds fors in de buidel tasten. Daarmee kun je dan wel een video maken die geschikt is voor de grootste bioscoopschermen. De nieuwste state-of-the-art-drone, de DJI Inspire 2 (vanaf 2140 euro) kun je voorzien van een X7-camera (2500 euro) met losse lenzen (1500 euro). Dan heb je ook nog een licentie nodig voor QuicktimeProRes en RAW-DNG (1500 euro).

Andere types van DJI, zoals de Phantom, Mavic en Maverick, zitten een prijsklasse lager. DJI heeft in het topsegment eigenlijk alleen concurrentie van Yuneec. Tegenwoordig zijn vrijwel alle drones ready-to-fly en meestal voorzien van een camera, zodat je zelf niks hoeft te solderen of te verbouwen.

In de begindagen van de drones gebeurde het veelvuldig dat hobbyisten zelf aan de slag gingen met soldeerapparaat en printplaatjes. Dat leverde nog weleens dramatische taferelen op met drones die op hol sloegen, neerstortten of spoorloos verdwenen. Voor beginners zijn er natuurlijk ook altijd drones in de prijsklasse van 30 tot 150 euro te bestellen bij webshops en te koop bij winkelketens.

Lightbridge

Volgens Bert Geeraets betekent de komst van Lightbridge een nieuwe technologische doorbraak. Met deze apparatuur kun je hd-videobeelden zonder vertraging van een vliegende drone live zien op een tablet en ook live uitzenden. “Dan kun je dus precies zien wat je aan het filmen bent”, legt hij uit. Voor een cameraman is er dan dus geen enkel verschil meer met filmen op de grond. Je kunt meteen kaderen, framen, scherpstellen, noem maar op.

Dure oplossingen om stabiele beelden te filmen, zoals een steadycam of dolly’s, zijn niet langer nodig dankzij een gimbal-stabilisator en sensoren om objecten te ontwijken. Omdat dronecamera’s over steeds betere chiptechnologie beschikken, kun je met een dronecamera tegenwoordig beelden filmen waarvoor je tien jaar geleden een camera van een ton nodig had.”

Lightbridge is een nieuwe technologie om videobeelden van een vliegende drone live en digitaal weer te geven op een tablet op de grond. Het full-hd-videosignaal is zonder haperingen zichtbaar op het scherm van de cameraman, zodat hij betere beelden met de camera kan schieten terwijl de drone in de lucht is.

Dit betekent dat er achteraf minder tijd gaat zitten in de selectie en montage van dronebeelden. Met Lightbridge is het mogelijk om live videobeelden te streamen tot een afstand van 6,8 kilometer in 1080p 2.4G full-hd.

Meer dan alleen goed filmen

Geeraets stelt tot slot vast dat een cameraman niet alleen maar goed moet filmen. “Kennis van regelgeving en technologie wordt steeds belangrijker. Een luchtopnamebedrijf oprichten lijkt dan wel simpel en de investeringen zijn niet meer zo hoog als vroeger, maar het is niet zo simpel als iedereen denkt.

Er is nog veel grijs gebied in de regelgeving en het gekke is dat particulieren veel meer mogen dan professionals, terwijl professionals juist een vliegbrevet hebben en verzekerd zijn. Het is alsof de overheid zegt: je mag als particulier zonder groot rijbewijs met een monstertruck op de openbare weg en pakjes bezorgen bij andere particulieren.”

Tekst: Joris Spuesens

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.