Zes fotografie-ontwikkelingen om in het oog te houden

Op fotografie- en videogebied zijn er altijd interessante nieuwe ontwikkelingen om in de gaten te houden. Zeker als professional is het belangrijk om hiervan op de hoogte te blijven. Wat zijn die laatste trends precies en wat zijn de grotere lijnen die hierbij zichtbaar worden? We zetten zes fotografie-ontwikkelingen onder elkaar, en vergeten video tevens niet.

1. Full-frame systeemcamera als nieuwe standaard

Hoewel kleinere merken als Panasonic, Olympus, Fujifilm en Sony al jaren pleiten voor de systeemcamera (en daar ook vol op in hebben gezet de afgelopen jaren), zien we sinds kort ook eindelijk de erkenning vanuit Canon en Nikon. Met de recente Canon EOS R, Nikon Z6 en Z7, bevestigen ze dat ook veel professionele fotografen uiteindelijk kunnen switchen naar een systeemcamera.

Om de nieuwe mogelijkheden hiervan te benutten, kondigen de merken een volledig nieuwe vatting aan (de connectie tussen de camera en het objectief), die op een systeemcamera veel groter kan worden gemaakt. De grootte in combinatie met meer (elektronische) contactpunten tussen objectief en body, resulteert volgens Canon en Nikon in een betere optische kwaliteit en een snellere autofocus.

Zo’n nieuwe vatting ontwikkelt een fabrikant niet snel: dat zien we alleen als er een nieuw tijdperk aanbreekt in de fotografie, zoals het moment waarop digitale camera’s voor het eerst verschenen. Naast het nadeel voor de fabrikanten van de hoge ontwikkelingskosten en onzekerheid over de acceptatie door de markt, kleeft er ook voor de afnemers een enorm nadeel aan: een fotograaf kan zijn of haar huidige objectieven namelijk alleen via een adapter op de nieuwe camera gebruiken.

Zo’n adapter werkt echter zelden helemaal vlekkeloos. Idealiter moet je als fotograaf dus op den duur toch over op de nieuwe (kostbare) objectieven, om alles uit de nieuwe camera te kunnen halen. Aan de andere kant, als de nieuwe standaard door de markt goed geaccepteerd wordt, levert die investering in nieuwe hardware de fabrikanten ook weer inkomsten op …

2. Elektronische sluiter

Met de komst van de systeemcamera zonder opklappende spiegel, is ook de elektronische sluiter erg in trek bij fotografen. Het belangrijkste voordeel is volledig stil foto’s maken. Dit lijkt een kleine ontwikkeling, maar betekent voor veel fotografen een grote stap vooruit.

Neem bijvoorbeeld een bruidsfotograaf, die niet meer opvalt met klikgeluiden tijdens een ceremonie, of een uitvaartfotograaf die volledig onmerkbaar kan opereren. Ook voor documentaire fotografen is het een belangrijke toevoeging. Het geeft de mogelijkheid om onopvallend het straatleven of vreemde culturen vast te leggen, hetgeen sneller resulteert in authentieke foto’s.

fotografie-ontwikkelingen

© PXimport

Traditioneel belichten fotografen middels een mechanisch sluitergordijn dat in twee delen voor de sensor valt en weer verdwijnt. Daar komt ook het typische klikgeluid vandaan, dat bij een spiegelreflex vaak gepaard gaat met het opklappende geluid van de spiegel. Zo’n ‘mechanische sluiter’ heeft nog een ander belangrijk nadeel: hij gaat maar x-aantal foto’s mee, bijvoorbeeld 100.000 foto’s in een goedkopere spiegelreflex tot 400.000 foto’s in een professionele camera.

Het vervangen van de sluiter is vaak zo duur in relatie tot de cameraprijs dat je in de praktijk beter gewoon een nieuwe (en dus ook modernere) camera kunt kopen als het zover is. Door een elektronische sluiter te gebruiken, gaat de camera dus simpelweg veel langer mee. Vooral voor fotografen die timelapses maken (waar soms wel 10.000 foto’s per sessie worden geschoten) is dit een groot voordeel.

3. Ingebouwde beeldstabilisatie

Voor een fotograaf is de stabilisatie van de camera van groot belang; te veel beweging leidt in veel gevallen tot een onscherpe foto die niet meer te corrigeren valt in de nabewerking. Tot voor kort werd deze beeldstabilisatie waar nodig altijd in het objectief ingebouwd, zoals bij een zware 600mm voor een safaritrip (waar je altijd nog een extra statief ter ondersteuning voor nodig had) of juist een heel lichtsterk objectief. Deze stabilisatie zorgt ervoor dat de bewegingen van de fotograaf worden tegengegaan om zo bewegingsonscherpte in de foto te voorkomen, wat in ‘stops’ wordt uitgedrukt.

Stops zijn de stappen waarmee de sluitertijd kan worden verlengd om toch een scherpe foto te krijgen. Ingebouwde beeldstabilisatie scheelt in veel gevallen 2-3 stops in de hoeveelheid licht die je terugwint door een langere sluitertijd uit de hand te kunnen gebruiken. Om een betere stabilisatie te bieden, is de ingebouwde beeldstabilisatie ontwikkeld, vaak aangeduid met IBIS (In Build Image Stabilization). Door niet het objectief maar de beeldsensor te stabiliseren, is automatisch elk objectief gestabiliseerd. Daarbij is de beeldstabilisatie op de sensor vaak effectiever dan in het objectief zelf: inmiddels tot 5.5 stops.

Daarnaast is er de mogelijkheid om de stabilisatie te combineren met optische stabilisatie in het objectief (bijvoorbeeld met Panasonic’s Dual I.S methode). Dit kan leiden tot zelfs 6.5 stops beeldstabilisatie. Voor fotografen betekent dit heel veel voordeel: het is mogelijk om (met het juiste objectief) zelfs tot 5 seconden sluitertijd uit de hand te fotograferen. Hiermee laat je veel meer licht door en ben je veel minder snel afhankelijk van een statief. Ook de apparatuur wordt hiermee compacter en minder zwaar. Tot slot is de ingebouwde beeldstabilisatie ook voor video een uitkomst: je hebt hiermee lang niet altijd meer zware ‘shoulder rigs’ nodig om uit de hand prachtige dollyshots of pans te maken.

4. Logprofielen

fotografie-ontwikkelingen

© PXimport

Waar fotografen al jaren genieten van uitgebreide raw-bestanden vol dynamisch bereik om te exploiteren in Lightroom of Photoshop, moeten filmers het nog altijd doen met een sterk afgezwakte versie hiervan, die zeer weinig ruimte biedt voor bewerking achteraf. Hoewel er (nog) niet in raw kan worden gefilmd met de meeste hybride foto- en videotoestellen, is er een tussenoplossing beschikbaar: het logprofiel. Hiermee wordt het contrast van het beeld extreem verlaagd, waardoor details tussen de volledig witte en zwarte tinten beter zichtbaar worden. In de nabewerking van de video kan het contrast weer worden toegevoegd, met behoud van de details.

Dit levert een flink stuk extra dynamisch bereik op, maar kost ook flink meer tijd in de nabewerking. Het is momenteel vooral de processorkracht (camera’s overhitten nogal eens bij videoproducties) en workflow (grote bestanden) die raw filmen in de weg staan. Toch lijken deze problemen tijdelijk en verwachten we dat de volgende generatie camera’s al in raw kunnen filmen.

5. 6K Photo Mode

Als camera’s in raw kunnen filmen, dan wordt de grens tussen video en foto nóg kleiner. Je zou dan in theorie kunnen filmen met 30 beelden per seconde in raw, en de foto eruit plukken die je nodig hebt. Momenteel heeft Panasonic de grootste stappen gezet op dit gebied met de 6K Photo Mode, waarin de camera dertig beelden per seconde ‘filmt’ om daar later één beeld uit te selecteren waar een jpg-bestand van wordt gerenderd. Vooral in situaties waarin de fotograaf één kans heeft om de perfecte foto te maken, lijkt zo’n techniek z’n vruchten af te werpen.

Neem bijvoorbeeld een fashion shoot langs de catwalk. Het gaat dan vaak nét om die specifieke blik en houding van het model in combinatie met hoe de kleding valt. Een fotograaf heeft daar vaak meerdere rondes voor nodig, maar met deze modus slechts één. Een 6K foto is genoeg voor een 18 megapixel foto, wat een prima formaat is, zelfs om relatief groot af te drukken. De bottleneck is echter nog wel de codec: deze is nog verre van raw en levert een relatief slechte kwaliteit jpg op. Toch lijkt dat maar een zeer tijdelijk probleem.

fotografie-ontwikkelingen

© PXimport

6. Post Focus

Nog een techniek die voortkomt uit de samensmelting van foto en video is Post Focus, waarbij de naam al een goede uitleg geeft van de techniek: je kunt achteraf de foto nog scherpstellen. Het idee is als volgt: de camera maakt in één seconde dertig foto’s, waarbij er heel snel van helemaal dichtbij tot veraf wordt scherp gesteld. De fotograaf kan achteraf op het scherm in 30 stappen het focuspunt bepalen en van iedere stap een jpg laten maken. Deze techniek is tevens nog in de beginfase, maar is al te vinden in de meeste Lumix-camera’s van Panasonic.

Ook hier ben je momenteel nog beperkt tot jpg-bestanden, maar dit lijkt een kwestie van tijd. Voor veel fotografen is dit niet direct een noodzaak, maar natuurlijk wel een belangrijke techniek als deze eenmaal is doorontwikkeld: de nachtmerrie van iedere bruiloftsfotograaf is verkeerd scherpstellen bij de zoenfoto. Dat moment is simpelweg niet eventjes ‘over te doen’. Om dan de zekerheid van scherpstelling te hebben (of de geruststelling dat deze achteraf nog te corrigeren valt) is heel mooi meegenomen.

Tekst: Maarten Jacobi

Deel dit artikel
Voeg toe aan favorieten