Alles over het bestandsindeling HEIF / HEIC voor fotografie
Heif (high-efficiency image file format), door Apple gewoonlijk heic wordt genoemd (high-efficiency image container), is een flexibel en compact containerformaat voor foto’s. Bovendien kun je er heel veel beeldinformatie in opslaan. Wat moet je er over weten?
Een beetje fotograaf bewaart de gemaakte foto’s het liefst in raw-formaat, zodat ze alle vrijheid hebben in de nabewerking. Maar raw-beelden vreten ruimte, en kun je dus maar beter niet op mobiele apparaten opslaan, en ook niet gebruiken om naar anderen te versturen. Daarvoor is jpeg veel handiger, maar het krijgt concurrentie van het zuinigere en flexibelere heif (heic in Apple-taal).
In 2016 deelde Apple mee dat de iPhone 11 volledige ondersteuning bood voor 10bit-raw-foto’s, rechtstreeks van de camerasensoren. Helaas ontbrak er wel efficiënte manier om die beeldbestanden compact op te slaan. Het jpeg-formaat bleek hiervoor ondermaats. Het was niet compact genoeg, beperkt tot 8-bit kleurinformatie en beelden werden standaard opgeslagen met lossy (verliesgevende) compressie.
Er was dus behoefte aan een beter (container)formaat. Nu bestond sinds 2014 wel het bpg-formaat (Better Portable Graphics) dat wel aan de nodige vereisten voldeed, zoals ondersteuning van alfakanalen, lossless (verliesloze) compressie, diverse metadatatypes, animatie en een betere compressie , maar dit formaat wist toch niet door te breken.
In de plaats daarvan deed Apple een beroep op het heif-formaat, waarvoor de beginselen eigenlijk al in 2013 werden gelegd. Maar voor de technische uitwerking was het wachten tot 2015. Apple zelf heeft het weliswaar over heic (mede omwille van de hevc-codec: zie het kader ‘Hevc’), maar in wezen gaat het om dezelfde technologie. In het vervolg van dit artikel hebben we het gewoon over heif (uit te spreken als ‘hief’).
©PXimport
Containerformaat
Net als bpg is heif gebaseerd op de intraframecodering van de hevc-standaard voor videocompressie (waarover straks meer), waarbij doorgaans de extensie .heic wordt gebruikt, hoewel heif ook de avc- en avif-codecs ondersteunt.
Heif is bedacht door de mpeg-groep en maakt deel uit van mpeg-h part 12 (ISO/IEC 23008-12). Heif op basis van hevc vereist doorgaans maar de helft van de opslagruimte van een doorsnee jpeg-bestand, en dat met een vergelijkbare kwaliteit. Een hoger compressieratio mag dan wel het belangrijkste voordeel zijn van heif, het is niet het enige.
Heif is namelijk een containerformaat dat naast individuele afbeeldingen ook beeldsequenties kan opslaan, handig voor live foto’s, bursts en fotoreeksen met verschillende focuspunten of belichtingen. In principe krijgen zulke beeldbestanden dan de extensie .heifs (in plaats van .heif) mee. Ook thumbnails en allerlei metadata als exifgegevens, xmp en mpeg-7, kunnen in de foto worden opgeslagen. Dankzij uitgekiende voorspellingsopties die de overeenkomsten tussen de opeenvolgende foto’s beschrijven, eisen deze extra beelden erg weinig ruimte op.
Ook afgeleide beelden kunnen door renderingsoftware midden in het proces worden gegenereerd, gewoon op basis van beschrijvende instructies. Dat houdt in dat bewerkingen zoals (rechthoekig) bijsnijden, rotaties (met 25°) en grafische overlays zonder veel ‘overhead’ in dat bestand kunnen worden opgenomen. Heif biedt bovendien plaats voor scherptediepte-informatie en geluid.
HEVC Hevc (High-Efficiency Video Coding), ook wel bekend als H.265 en mpeg-h part 2 werd ontworpen door de JCT-VC (Joint Collaborative Team on Video Coding) en is de opvolger van avc (h.264, oftewel mpeg-4 part 10). Hevc bouwt voort op de verworvenheden van avc, die zich vooral op het gebied van videocompressie bevinden. Zo zetten beide codecs intraframecompressie in, waarbij de informatie van een afzonderlijk frame wordt gecomprimeerd. Een beeld wordt dan in zogenoemde macroblokken opgedeeld en bij gelijk gekleurde blokken wordt de kleur van slechts één blok opgeslagen in plaats van elke pixel te bewaren. De codecs passen natuurlijk ook interframecompressie toe. Hierbij worden verschillende opeenvolgende frames vergeleken, en macroblokken die (zo goed als) niet wijzigen, worden slechts één keer bewaard. Beide technieken samen zorgen voor veel compactere videobestanden. Omdat hevc met grotere en adaptieve macroblokken werkt, ontstaan er nog compactere bestanden, wat vooral goed van pas komt bij video’s met een hoge resolutie, zoals 4K en UHD.
Ondersteuning
Apple heeft inmiddels vol voor heif gekozen. Je vindt het vanaf iOS 11 en vanaf macOS High Sierra. Wat iOS betreft kun je als volgt beelden in het heif/hevc-formaat vastleggen: ga naar Instellingen / Camera, tik op Formaten en kies High Efficiency. Om foto’s en video’s toch in de formaten jpeg en h.264 op te slaan, kies je voor Meest compatibel. Verder wordt heif ook ondersteund door Android (vanaf versie 9/Pie) en door Ubuntu 20.04 en hoger.
Dat geldt in principe ook voor Windows 10 vanaf versie 1803, maar wellicht moet je zelf nog de codecs ervoor installeren. Open hiervoor de Microsoft Store en installeer de app Uitbreidingen voor HEIF-afbeeldingen. Om ook daadwerkelijk afbeeldingen met de hevc-codec (extensie .heic) te kunnen openen, moet je ook de app Uitbreidingen voor HEVC-video installeren (99 cent, maar zoeken op internet levert vaak een gratis versie op). Je kunt eventueel ook de tool CopyTrans HEIC installeren waarmee je deze bestanden ook zonder de Microsoft-codec kunt bekijken.
©PXimport
Op het moment van dit schrijven biedt vooralsnog geen enkele browser native ondersteuning voor heif. Chromium en Firefox zijn momenteel wel met heif/avif aan het experimenteren en Nokia heeft een opensource Java-heif-decoder ter beschikking gesteld.
Het aantal beeldviewers en -bewerkingstools dat heif ondersteunt, groeit inmiddels gestaag. Zo ondersteunen onder meer Adobe Lightroom, Adobe Photoshop, GIMP, Paint.NET en ImageMagick het al. Met andere woorden, heif heeft de toekomst!
